Từ khi ra đời đến nay, Đảng ta luôn lấy việc giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân làm nguồn lực, cơ sở để tồn tại và phát triển. Nhờ đó, Đảng đã vững vàng lãnh đạo cách mạng Việt Nam vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức, đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Trong tình hình hiện nay, khi nước ta đang hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chống phá thì việc tăng cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng càng trở nên quan trọng, cấp thiết.

Văn nghệ chào mừng (Ảnh: bqp.vn)

Bản chất giai cấp công nhân là đặc điểm quan trọng để phân biệt giữa các đảng phái chính trị khác nhau, là tiêu chuẩn để xem xét đâu là đảng cách mạng chân chính, đâu là đảng phi mác-xít, cũng như để phân biệt giữa lập trường giai cấp công nhân với lập trường giai cấp tư sản. Muốn hiểu rõ bản chất giai cấp công nhân của Đảng Cộng sản, phải căn cứ vào tiêu chí đánh giá như V.I. Lê-nin đã chỉ ra: “…điều đó không phải chỉ phụ thuộc vào chỗ đảng đó có bao gồm công nhân hay không, mà cũng còn phụ thuộc vào chỗ ai lãnh đạo nó, và ở tính chất của hành động và của sách lược chính trị của đảng đó ra sao nữa. Chỉ có những yếu tố nói sau mới làm cho chúng ta thấy là đảng đó có phải là một chính đảng thực sự của giai cấp vô sản hay không”¹ và “…chúng ta luôn luôn nhấn mạnh rằng, chúng ta có thể công nhận một đảng là đảng công nhân, khi nào và chỉ khi nào đảng đó thực sự liên hệ với quần chúng,…”². Như vậy, theo Lê-nin, để đánh giá bản chất giai cấp công nhân của một đảng thì thành phần xuất thân là yếu tố quan trọng, nhưng yếu tố quyết định phải là: lãnh tụ, đội ngũ cán bộ, cương lĩnh, chiến lược, sách lược, hành động có vì giai cấp công nhân hay không và có liên hệ mật thiết với quần chúng hay không. Đây cũng là tiêu chí mà Đảng ta thường xuyên sử dụng để xây dựng, củng cố và khẳng định bản chất của mình. Chính bản chất giai cấp công nhân đã tạo cho Đảng ta tính ưu việt vượt trội các đảng phái chính trị khác để trở thành đảng duy nhất có khả năng đoàn kết và lãnh đạo toàn dân, toàn quân ta đập tan ách thống trị của đế quốc và phong kiến, lập nên nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á, đánh thắng hai đế quốc to là Pháp và Mỹ, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Bước vào thời kỳ đổi mới, mặc dù các thế lực thù địch chống phá điên cuồng, nhưng nhờ thường xuyên giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân, đề ra những chủ trương, đường lối đúng đắn, nên Đảng ta tiếp tục khẳng định và được hiến định vai trò lãnh đạo đối với Nhà nước và xã hội, đưa đất nước không ngừng phát triển, đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động lãnh đạo cách mạng, Đảng cũng còn nhiều hạn chế, trong đó có những khuyết điểm ảnh hưởng đến bản chất của Đảng. Vì vậy, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” đã chỉ ra: “…công tác xây dựng Đảng vẫn còn không ít hạn chế, yếu kém, thậm chí có những yếu kém khuyết điểm kéo dài qua nhiều nhiệm kỳ chậm được khắc phục, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng; nếu không được sửa chữa sẽ là thách thức đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ”. Với các giải pháp cụ thể, thiết thực, sau gần 4 năm thực hiện, chúng ta đã đạt được những kết quả quan trọng bước đầu như Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XII của Đảng đánh giá: “Nghị quyết Trung ương 4 đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng, góp phần siết lại kỷ luật, kỷ cương, có tác dụng cảnh báo, răn đe, cảnh tỉnh và ngăn chặn các hành vi tiêu cực, tạo tiền đề đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng, đưa tự phê bình và phê bình trở thành công việc thường xuyên trong Đảng”³. Đồng thời, Dự thảo tiếp tục đề ra nhiệm vụ: “Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền, tăng cường bản chất giai cấp công nhân và tính tiên phong, sức chiến đấu của Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ,…”⁴. Như vậy, tăng cường bản chất giai cấp công nhân được Đảng ta xác định là yêu cầu quan trọng hàng đầu trong xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh hiện nay.

Để đáp ứng được yêu cầu trên, cần tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện tốt những nội dung đã xác định từ Đại hội VIII của Đảng: “Trong điều kiện hiện nay, giữ vững và tǎng cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng là phải: Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Trong bất kỳ tình huống khó khǎn nào cũng không dao động, xa rời mục tiêu đó…”⁵. Đặc biệt, Đại hội XII của Đảng vừa được tổ chức thành công mới đây đã một lần nữa khẳng định: “tăng cường xây dựng Đảng trong sạch…”, rằng: “Giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng, vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên”. Quán triệt tinh thần đó thời gian tới, phải tiếp tục bồi dưỡng, giáo dục, rèn luyện nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên về mục tiêu, lý tưởng của Đảng, về yêu cầu gắn kết chặt chẽ giữa độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới, v.v. Trong bất kỳ tình huống khó khăn nào cũng không dao động, xa rời mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì nó chính là mục tiêu, lý tưởng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của Đảng ta. Đồng thời, phải lấy chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng; ra sức học tập để nắm vững bản chất cách mạng, khoa học và biết vận dụng sáng tạo vào hoạt động thực tiễn, làm cho Đảng có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao, hoàn thành trọng trách mà lịch sử giao phó. Cùng với việc coi trọng công tác tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận, nâng cao trình độ trí tuệ của Đảng, chúng ta cần kiên quyết đấu tranh chống mọi thủ đoạn, luận điệu xuyên tạc, hạ thấp, phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, hoặc tư tưởng giáo điều, xét lại.

Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) khẳng định: “Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam; đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của dân tộc”⁶. Khi nói: “Đảng của dân tộc Việt Nam”, thì việc gắn bó mật thiết với quần chúng nhân dân, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng, giữ vững bản chất giai cấp công nhân đã được Đảng ta coi là quy luật tồn tại, phát triển, là nhân tố quyết định sức mạnh của Đảng. Xa rời nhân dân là Đảng làm phai nhạt bản chất cách mạng, mục tiêu, lý tưởng và xa rời cơ sở chính trị - xã hội cho sự tồn tại, phát triển của mình. Là đảng cầm quyền, Đảng phải luôn coi trọng liên hệ chặt chẽ với nhân dân thông qua các mối quan hệ: giữa chính quyền với nhân dân; giữa Mặt trận Tổ quốc với các đoàn thể nhân dân; giữa cán bộ, đảng viên với quần chúng nhân dân, v.v. Chính điều tưởng đơn giản đó đã làm nên sự vĩ đại của Đảng, như Bác Hồ đánh giá: “Đảng vừa lo tính công việc lớn..., đồng thời lại luôn luôn quan tâm đến những việc nhỏ như tương cà mắm muối cần thiết cho đời sống hằng ngày của nhân dân. Cho nên Đảng ta vĩ đại vì nó bao trùm cả nước, đồng thời vì nó gần gũi tận trong lòng của mỗi đồng bào ta”⁷. Sự khẳng định đó vẫn đúng trong cả hiện tại và tương lai nếu Đảng ta vẫn kiên trì thực hiện. Vì vậy, để có đủ năng lực lãnh đạo đất nước vững vàng phát triển trong thời kỳ hội nhập, Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XII xác định, thực hiện tốt vấn đề này là một trong những nội dung quan trọng của công tác xây dựng Đảng thời gian tới: “Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác dân vận, tăng cường quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân”⁸.

Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 6 (khóa X) về "Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước", tiếp tục khẳng định giai cấp công nhân Việt Nam là cơ sở chính trị - xã hội của Đảng, bản chất giai cấp công nhân của Đảng gắn liền với bản chất của giai cấp công nhân. Theo đó, trong tình hình mới cần đặc biệt coi trọng công tác phát triển đảng viên, nhất là đảng viên trong công nhân. Bởi lẽ, bản chất giai cấp công nhân của một Đảng Cộng sản, suy đến cùng thì vẫn do chất lượng đội ngũ đảng viên quyết định. Vì vậy, để kết nạp được những đảng viên ưu tú, vấn đề đặt ra là phải tăng cường bồi dưỡng, rèn luyện để có đội ngũ đoàn viên ưu tú, đủ tiêu chuẩn kết nạp vào Đảng. Đó là người có giác ngộ chính trị cao, tin tưởng tuyệt đối vào mục tiêu, lý tưởng, đường lối của Đảng; biết đặt lợi ích cá nhân trong quan hệ hài hòa với lợi ích tập thể; phấn đấu hết mình vì lợi ích của Tổ quốc, của giai cấp công nhân và nhân dân lao động; khi cần, dám hy sinh lợi ích cá nhân cho lợi ích của Đảng, của dân tộc; có đạo đức, lối sống lành mạnh và phải gắn bó mật thiết với nhân dân. Cùng với việc tổ chức kết nạp đúng quy trình, thủ tục, quy định, phải coi trọng việc bồi dưỡng, thử thách đối tượng, kịp thời phát hiện, loại bỏ những người có động cơ vào Đảng không đúng.

Thực tế những năm gần đây cho thấy, tỷ lệ đảng viên xuất thân từ công nhân chỉ đạt khoảng 10% (trong tổng số đảng viên được kết nạp mỗi năm); số công nhân được kết nạp Đảng lại chủ yếu tập trung ở các doanh nghiệp nhà nước. Trong khi đó, số công nhân trong doanh nghiệp nhà nước đang ngày càng giảm, số lượng công nhân trong các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước lại đang tăng nhanh. Do sự giác ngộ giai cấp, giác ngộ chính trị còn hạn chế, không phát huy được địa vị làm chủ, nên một bộ phận công nhân hiện nay thờ ơ với chính trị, chưa thiết tha phấn đấu vào Đảng và tham gia hoạt động trong các tổ chức chính trị - xã hội. Vì vậy, muốn tăng cường được thành phần đảng viên là công nhân, cần thực hiện tốt công tác giáo dục ý thức chính trị, lập trường giai cấp cho công nhân. Cùng với đó, phải phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với các tổ chức quần chúng, nhất là trong việc xây dựng, đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của Công đoàn, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ trong các doanh nghiệp để trở thành lực lượng quan trọng thực hiện công tác tuyên tuyền, giáo dục nâng cao nhận thức về Đảng, về đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước và bồi dưỡng, rèn luyện nâng cao ý chí và tinh thần tự giác phấn đấu vào Đảng của công nhân.

Giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng là vấn đề đặc biệt quan trọng trong mọi giai đoạn của cách mạng, là những vấn đề cốt lõi, có tính nguyên tắc, đảm bảo cho Đảng ta thực sự là đảng mác-xít chân chính; có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao, trung thành phấn đấu vì lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam, hoàn thành sứ mệnh lịch sử vẻ vang do nhân dân giao phó./.

NGUYỄN CÔNG TÂM
______________           

1 - V.I. Lê-nin - Toàn tập, Tập 41, Nxb Tiến bộ, M. 1977, tr. 313.

2 - Sđd, tr. 315.

3 - ĐCSVN - Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XII của Đảng (Tài liệu sử dụng tại đại hội đảng bộ cấp huyện, cấp tỉnh và tương đương), tháng 4-2015, tr. 71.

4- Sđd, tr. 14-15.

5 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc thời kỳ đổi mới, Phần I, Nxb CTQG, H. 2010, tr. 716-717.

6 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 88.

7 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 12, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 402.

8 - ĐCSVN - Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XII của Đảng (Tài liệu sử dụng tại đại hội đảng bộ cấp huyện, cấp tỉnh và tương đương), tháng 4-2015, tr. 87.