Quân đội nhân dân Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp tổ chức, xây dựng, lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện. Bởi vậy, Quân đội ta luôn mang trong mình bản chất cách mạng, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, gắn bó mật thiết với nhân dân; coi đó là cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, quy định tính chất các mối quan hệ cơ bản của Quân đội; đồng thời, là nguồn gốc mọi thắng lợi của Quân đội trong các giai đoạn cách mạng trước đây, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Bản chất cách mạng, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” của Quân đội ta được thể hiện tập trung trong lời khen ngợi của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại buổi chiêu đãi mừng Quân đội ta tròn 20 tuổi: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng. Cán bộ và chiến sĩ thương yêu nhau như ruột thịt, chia ngọt sẻ bùi. Quân và dân như cá với nước, đoàn kết một lòng, học hỏi, giúp đỡ lẫn nhau. Quân đội ta có tinh thần yêu nước chân chính, lại có tinh thần quốc tế vô sản cao cả”¹ .Từ lời khen của Bác thể hiện rõ mục tiêu chiến đấu của Quân đội là vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; cán bộ, chiến sĩ giác ngộ sâu sắc chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính trị, quân sự của Đảng, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội và vì hạnh phúc của nhân dân. Đối với Đảng và Nhà nước, Quân đội tuyệt đối trung thành, phục tùng và quyết tâm thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đồng thời, chấp hành nghiêm điều lệnh, điều lệ và các chế độ quy định của Quân đội, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. Với nhân dân: Quân đội ta luôn thể hiện sự đoàn kết, gắn bó keo sơn, “như cá với nước”, chia ngọt sẻ bùi, sẵn sàng giúp dân trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, dựa vào dân để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Với dân tộc, Quân đội tiếp thu và phát huy truyền thống, tinh hoa văn hóa của dân tộc, tinh thần yêu nước, lòng bao dung, ý chí quật cường, lòng tự trọng, tự tôn dân tộc; ngoài mục đích chiến đấu vì lợi ích của nhân dân và dân tộc, Quân đội ta không còn mục đích nào khác. Trong quan hệ nội bộ, trên cơ sở quan điểm, nguyên tắc của Đảng, mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của Quân đội, cán bộ, chiến sĩ luôn có tình thương yêu, gắn bó keo sơn, tình đồng chí, đồng đội, đoàn kết, thống nhất, đồng tâm hiệp lực, trên dưới một lòng; phát huy dân chủ, đi đôi với giữ vững kỷ luật tự giác, nghiêm minh. Trong quan hệ quốc tế, Quân đội ta luôn quán triệt sâu sắc đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ của Đảng, có tinh thần đoàn kết trong sáng, thủy chung, góp phần bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, nâng cao vị thế của đất nước, Quân đội trên trường quốc tế.

Gần 75 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, phát huy bản chất cách mạng, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đội đã không quản ngại hy sinh, gian khổ, cùng toàn dân chiến đấu, chiến thắng các thế lực xâm lược, giành độc lập dân tộc, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội và ngày nay đang tiến hành thắng lợi công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế. Mặc dù có nhiều khó khăn, thử thách trên con đường phát triển, nhưng Quân đội ta luôn một lòng sắt son với Đảng, tận trung với nước, tận hiếu với dân; không ngừng nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống. Cùng với đó, Quân đội thực hiện tốt nhiệm vụ hành quân dã ngoại làm công tác dân vận, tích cực tham gia giúp dân xóa đói giảm nghèo, xây dựng cơ sở chính trị, xây dựng nông thôn mới; luôn đi đầu trong giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn; càng trong khó khăn, ác liệt, tình quân dân càng thêm gắn bó, thân thiết.

Tuy nhiên, việc giữ vững bản chất cách mạng, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” của Quân đội ta trong tình hình hiện nay đang đứng trước nhiều thách thức mới. Sau khi Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, các thế lực thù địch của chủ nghĩa xã hội càng điên cuồng chống phá, xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phủ nhận bản chất cách mạng, mưu toan “phi chính trị hóa”, “dân sự hóa” Quân đội, làm cho Quân đội xa rời mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, phân rã về tư tưởng, tổ chức, chia rẽ Quân đội với Đảng, Nhà nước và nhân dân, hạ thấp vai trò của Quân đội trong đời sống xã hội, v.v. Thêm vào đó là mặt trái kinh tế thị trường, những tệ nạn, tiêu cực trong đời sống xã hội đang từng ngày, từng giờ tác động, chi phối đến việc phấn đấu, rèn luyện của cán bộ, chiến sĩ. Để khắc phục điều đó, vấn đề đầu tiên là phải hết sức chăm lo bồi dưỡng, tăng cường bản chất cách mạng, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” của Quân đội ta.

Bồi dưỡng và phát huy bản chất cách mạng, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” của Quân đội, thực chất là làm cho các đặc trưng của quân đội cách mạng, các mối quan hệ của Quân đội ta càng thêm sâu sắc và lan tỏa trong điều kiện mới. Đó là quá trình tiếp tục quán triệt nền tảng tư tưởng, đường lối chính trị, nguyên tắc tổ chức của Đảng, truyền thống cách mạng, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” phù hợp với đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ và tổ chức của Quân đội nhân dân Việt Nam, bảo đảm cho Quân đội ta luôn luôn vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Tổ quốc và nhân dân. Trong đó, tập trung vào các nội dung cơ bản sau:

Trước hết, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, làm cho bản chất cách mạng, truyền thống “Bộ Đội Cụ Hồ” luôn thấm sâu vào cán bộ, chiến sĩ Quân đội. Nhờ làm tốt công tác giáo dục chính trị, lãnh đạo tư tưởng, nên qua các giai đoạn cách mạng, cán bộ, chiến sĩ Quân đội luôn giữ vững phẩm chất chính trị, mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, gắn bó mật thiết với nhân dân. Trong thời kỳ mới của đất nước, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cần tăng cường hơn nữa, làm cho cán bộ, chiến sĩ Quân đội ta tiếp tục kiên định mục tiêu, lý tưởng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn; nhận thức đúng đắn hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, về đối tượng, đối tác, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế mà Đảng đã đề ra. Đồng thời, tăng cường đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng; bác bỏ mọi luận điệu tuyên truyền, xuyên tạc của các thế lực thù địch. Mang trong mình phẩm chất cách mạng, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, cán bộ, chiến sĩ Quân đội không quản ngại gian khổ, hy sinh, luôn thực hiện tốt công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, diễn tập, xây dựng khu vực phòng thủ, v.v. Khi Đảng, Nhà nước và nhân dân yêu cầu, Quân đội sẵn sàng lên đường làm nhiệm vụ với ý chí quyết tâm cao và tinh thần quả cảm. Trên cơ sở nhận thức đúng, cán bộ, chiến sĩ Quân đội xác định rõ trách nhiệm chính trị của mình, không ngừng trau dồi bản chất cách mạng, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, tích cực rèn luyện, phấn đấu, học tập, công tác, lao động, sản xuất, xây dựng đơn vị vững mạnh về mọi mặt, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thứ hai, tiếp tục phát huy phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” trong tình hình mới. Phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” là giá trị văn hóa quân sự bền vững được hình thành và phát triển trong suốt quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội. Nhờ phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”, bộ đội ta đã vượt qua bao khó khăn, gian khổ, hy sinh để đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược; trở thành biểu tượng cao đẹp và có sức hấp dẫn mãnh liệt đối với nhân dân và thanh niên Việt Nam, nhất là chiến sĩ trẻ. Việc tiếp tục phát huy phẩm chất cao quý đó trong tình hình hiện nay, sẽ tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống xã hội và trong Quân đội, góp phần xây dựng môi trường văn hóa quân sự lành mạnh, tăng cường bản chất cách mạng, xây dựng Quân đội nhân dân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, trước hết là xây dựng vững mạnh về chính trị. Để làm được điều đó, các cấp ủy đảng trong Quân đội cần quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn làm tốt công tác giáo dục, quán triệt, rèn luyện, trau dồi cho cán bộ, chiến sĩ những phẩm chất tốt đẹp, giá trị nhân văn của “Bộ đội Cụ Hồ” đã được lưu giữ, kế thừa, không ngừng phát triển qua thực tiễn đấu tranh cách mạng, xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” gắn với phong trào Thi đua Quyết thắng và các cuộc vận động, các phong trào khác, tạo điều kiện để cán bộ, chiến sĩ được thử thách, rèn luyện và hoàn thiện nhân cách người quân nhân cách mạng. Cùng với đó, cần tích cực đưa bộ đội vào hoạt động thực tiễn, thông qua nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, giúp dân phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, xây dựng nông thôn mới, xóa đói giảm nghèo. Trong quá trình thực hiện, đề cao vai trò tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ chủ trì, với tinh thần: cấp trên làm gương cho cấp dưới, cán bộ làm gương cho chiến sĩ, tạo môi trường thuận lợi để phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” luôn phát huy và tỏa sáng.

Thứ ba, tăng cường đoàn kết, gắn bó giữa Quân đội với nhân dân, lấy phụng sự nhân dân làm mục tiêu, lý tưởng chiến đấu. Từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, Quân đội ta không có mục tiêu chiến đấu nào khác ngoài mục tiêu bảo vệ quyền lợi của dân tộc và của nhân dân. Nhờ gắn bó máu thịt với nhân dân, Quân đội không ngừng lớn mạnh, cả về con người và vũ khí, trang bị, đủ sức chiến thắng mọi kẻ thù, cho dù chúng có sức mạnh quân sự và hung bạo đến mấy. Trong chiến đấu cũng như trong xây dựng, khi làm nhiệm vụ trong nước cũng như làm nghĩa vụ quốc tế, Quân đội ta luôn luôn đoàn kết, tôn trọng, đồng cam cộng khổ, vượt qua khó khăn, nguy hiểm, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của nhân dân và thắng lợi  của cách mạng. Trước yêu cầu của tình hình mới, Đảng, Nhà nước tiếp tục giao cho Quân đội tham gia chương trình xóa đói, giảm nghèo, với phương thức chủ yếu là xây dựng các khu kinh tế mới, khu kinh tế - quốc phòng, phát triển những điểm dân cư xã hội dọc biên giới, vùng sâu, vùng xa; làm nòng cốt cùng toàn dân bảo vệ biên giới và khẳng định chủ quyền của Tổ quốc. Quân đội tiếp tục làm tốt công tác dân vận, thông qua nhiều hình thức, mô hình mới, phong phú, sáng tạo, góp phần xây dựng hệ thống chính trị cơ sở ở những địa bàn trọng yếu vững mạnh, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn. Khi cấp ủy, chính quyền và nhân dân các địa phương có yêu cầu thì Quân đội sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ. Các cơ quan quân sự tỉnh, huyện chủ động phối hợp với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể địa phương vận động nhân dân thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định của địa phương; tham gia giải quyết tốt các vụ tranh chấp, khiếu kiện phức tạp ở cơ sở theo chức năng, nhiệm vụ được giao; xây dựng cơ sở chính trị, nền quốc phòng toàn dân vững mạnh. Thông qua hoạt động thực tiễn và tiến hành công tác dân vận mà bồi dưỡng, phát huy bản chất cách mạng, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”; giáo dục, rèn luyện cán bộ, chiến sĩ về bản lĩnh chính trị, phẩm chất, năng lực, tác phong công tác; giữ nghiêm kỷ luật đoàn kết quân dân, làm cho hình ảnh người quân nhân cách mạng luôn tỏa sáng trong lòng nhân dân. Cùng với đó, cần tăng cường đấu tranh với những biểu hiện sai trái, thù địch, xuyên tạc bản chất cách mạng, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ’, thúc đẩy “phi chính trị hóa” Quân đội, chia rẽ Quân đội với Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Thứ tư, thực hiện tốt đoàn kết nội bộ, xây dựng các tổ chức trong Quân đội vững mạnh, tạo môi trường thuận lợi để cán bộ, chiến sĩ phấn đấu, rèn luyện và trưởng thành. Các cơ quan, đơn vị cần thực hiện tốt Quy chế Dân chủ cơ sở; mọi người đều bình đẳng về chính trị, có môi trường phấn đấu, rèn luyện tốt, thương yêu nhau như ruột thịt; phát huy dân chủ về chính trị, quân sự, kinh tế, đi đôi với giữ vững và tăng cường kỷ luật tự giác, nghiêm minh; kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện quan liêu, quân phiệt, vi phạm nhân cách quân nhân. Đồng thời, phát huy vai trò của công tác đảng, công tác chính trị trong các nhiệm vụ, nhằm giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, hiệu lực của người chỉ huy, vai trò của các tổ chức quần chúng và Hội đồng quân nhân. Các tổ chức đảng luôn giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, đi đôi với cá nhân phụ trách, thường xuyên đề cao tự phê bình và phê bình, giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất, đồng thuận trong tổ chức đảng và các cơ quan, đơn vị. Để làm được điều đó, lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần tập trung xây dựng đội ngũ cấp ủy và cán bộ chủ trì thực sự tiền phong, gương mẫu, có tinh thần chủ động khắc phục khó khăn, ý thức trách nhiệm cao, năng lực hành động giỏi, đạo đức, lối sống trong sáng, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Tập trung xây dựng đội ngũ đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, có năng lực trí tuệ, phẩm chất tốt; chấp hành nghiêm kỷ luật, nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt đảng; phát huy tinh thần đoàn kết, dân chủ, trách nhiệm, yên tâm gắn bó xây dựng đơn vị. Các tổ chức đảng thực hiện nghiêm Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với tổ chức đảng và đảng viên trong quán triệt, cụ thể hóa và tổ chức thực hiện đường lối, nghị quyết, chấp hành nguyên tắc, chế độ... tạo sự chuyển biến vững chắc cả về lập trường, bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống, sự đoàn kết, thống nhất trong nội bộ. Đồng thời, chăm lo xây dựng đội ngũ chỉ huy, chính ủy, chính trị viên và cán bộ các cấp vững mạnh; phát huy hiệu lực của người chỉ huy; giải quyết hài hòa các mối quan hệ; tăng cường hiệu lực chế độ công tác đảng, công tác chính trị và các chế độ công tác khác theo quy định. Trong xây dựng đội ngũ cán bộ, phải chú ý chất lượng toàn diện; trong đó, cần quán triệt sâu sắc quan điểm, phương hướng giai cấp của Đảng trong lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, đề bạt cán bộ.

75 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành là 75 năm Quân đội nhân dân Việt Nam luôn tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất cách mạng, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Trước yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc thì phẩm chất đó càng được nâng cao và khẳng định trong thực tiễn, xứng đáng với tên gọi trìu mến “Bộ đội Cụ Hồ” - Bộ đội của dân.

Thiếu tướng, TS. ĐỖ HỒNG LÂM, Tổng Biên tập Tạp chí Quốc phòng toàn dân
___________________

1 - HCM – Toàn tập, Tập 14, tr. 435.