Ngay từ khi ra đời và trong suốt quá trình xây dựng, trưởng thành 70 năm qua, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn mang đậm bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc. Sự thống nhất 3 yếu tố hợp thành bản chất chính trị đó là biểu hiện đặc sắc bản chất cách mạng của Quân đội nhân dân Việt Nam; được Bác Hồ khái quát trong lời khen tặng: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội”[1].

Ảnh minh họa

Biểu hiện tập trung nhất sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân, với tính nhân dân và tính dân tộc của Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam có thể tìm thấy ở mục đích ra đời, mục tiêu chiến đấu và nội dung các mối quan hệ của Quân đội với Đảng Cộng sản (ĐCS), Tổ quốc, nhân dân và dân tộc. Quân đội ta ra đời từ các phong trào đấu tranh chính trị của quần chúng nhân dân để giành độc lập dân tộc theo con đường cách mạng vô sản. Thành phần chủ yếu của Quân đội ta là con em các dân tộc trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam. Với lòng yêu nước tha thiết, mong muốn đất nước, dân tộc được giải phóng khỏi ách đô hộ của ngoại bang, được giải phóng khỏi sự áp bức, bóc lột, họ đã đi theo tiếng gọi của ĐCS, đứng vào hàng ngũ những người quân nhân cách mạng. Với lý do ra đời và mục tiêu chiến đấu vì độc lập dân tộc và CNXH mà ngay từ đầu, bản chất cách mạng của Quân đội ta đã là sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc. Sự thống nhất ấy lại được Đảng ta và Lãnh tụ Hồ Chí Minh thường xuyên bồi đắp trong quá trình lãnh đạo, xây dựng, giáo dục và rèn luyện Quân đội, xem đó là nội dung cốt lõi trong xây dựng QĐND về chính trị.

Sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của Quân đội ta có cội nguồn sâu xa từ sự thống nhất về lợi ích của giai cấp công nhân với lợi ích của nhân dân và dân tộc Việt Nam; từ sự lãnh đạo của ĐCS Việt Nam, một Đảng mang bản chất giai cấp công nhân, đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam. Chính ĐCS Việt Nam đã truyền bản chất giai cấp công nhân và tính nhân dân, tính dân tộc của mình cho QĐND Việt Nam thông qua đường lối chính trị, công tác tư tưởng và công tác tổ chức. Đến lượt mình, QĐND Việt Nam luôn tỏ rõ là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân; luôn phục tùng đường lối chính trị, quân sự của Đảng, lấy mục tiêu chiến đấu của Đảng làm mục tiêu chiến đấu của mình; lấy nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm kim chỉ nam cho mọi hoạt động, làm cho nó giữ vị trí thống trị trong hoạt động tư tưởng của Quân đội; đồng thời, luôn đảm bảo cho sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội được giữ vững, thông qua việc thường xuyên củng cố hệ thống tổ chức Đảng từ Quân ủy Trung ương xuống tận đơn vị cơ sở và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị.

Tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc là một đặc trưng nổi trội của QĐND Việt Nam trong quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành; biểu hiện phong phú bản chất giai cấp công nhân của Quân đội ta - một quân đội ra đời từ phong trào đấu tranh giải phóng ở nước có nền kinh tế chậm phát triển, với thành phần xuất thân của các đội viên chủ yếu từ dân cư nông nghiệp. Từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu là cội nguồn sức mạnh của Quân đội. Bác Hồ đã nói: “Quân đội ta là quân đội nhân dân. Nghĩa là con em ruột thịt của nhân dân. Đánh giặc để tranh lại độc lập thống nhất cho Tổ quốc, để bảo vệ tự do hạnh phúc của nhân dân. Ngoài lợi ích của nhân dân, quân đội ta không có lợi ích nào khác”[2]. Trong suốt 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Quân đội ta đã làm đúng với lời dạy của Bác. Quân đội ta luôn được nhân dân che chở, đùm bọc, giúp đỡ, vì các đội viên của nó chính là con em của các tầng lớp nhân dân; và cũng vì mục tiêu chiến đấu của nó không gì khác hơn là đem lại hạnh phúc cho nhân dân. Vì thế, trong chiều ngược lại, Quân đội ta luôn thể hiện tinh thần “hiếu với dân”, tận tụy phục vụ nhân dân vô điều kiện trong cả thời chiến lẫn thời bình; cùng nhân dân chiến đấu và dựa vào dân mà chiến đấu, lao động, rèn luyện; luôn kính trọng dân, giúp đỡ dân, giữ vững mối quan hệ như “cá với nước” với nhân dân. Nhờ gắn bó máu thịt với nhân dân, xây dựng và trưởng thành trên “nền nhân dân” mà Quân đội ta lớn mạnh không ngừng, xứng đáng với danh xưng cao quý do nhân dân ban tặng: “Bộ đội Cụ Hồ”.

Nói đến tính nhân dân cũng là nói đến tính dân tộc của Quân đội ta. Ở đây, lợi ích của nhân dân, dân tộc và của Quân đội ta là thống nhất. Đó là độc lập dân tộc và CNXH, là hạnh phúc của nhân dân. Chính vì thế, Quân đội ta là niềm tự hào, là chỗ dựa tin cậy của nhân dân và dân tộc ta. Trong suốt quá trình trưởng thành, QĐND đã kế thừa những tinh hoa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tài thao lược của tổ tiên; đồng thời, Đảng ta và Lãnh tụ Hồ Chí Minh cũng dày công giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ Quân đội ta những truyền thống tốt đẹp đó. Nhờ thế, từ đội quân chỉ gồm 34 chiến sĩ với vũ khí thô sơ, Quân đội ta đã nhanh chóng trưởng thành, lớn mạnh với đủ các quân, binh chủng; trở thành đội quân bách chiến, bách thắng, đóng góp phần to lớn vào thắng lợi của các cuộc chiến tranh chống xâm lược và bảo vệ Tổ quốc.

Hiện nay, sự nghiệp xây dựng Quân đội đứng trước nhiều thời cơ, thuận lợi lớn; nhưng cũng có nhiều thách thức gay gắt, nhất là trước sự phát triển mới của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chống phá cách mạng nước ta bằng nhiều thủ đoạn, mà một trong những mũi nhọn chúng tập trung là thực hiện mưu đồ “phi chính trị hóa” quân đội, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ quân đội. Với việc tuyên truyền các luận thuyết sai trái: “Quân đội chỉ của quốc gia chứ không của đảng phái nào”, “Quân đội chỉ trung thành với lợi ích của Tổ quốc, của dân tộc, chứ không phải trung thành với Đảng” (!)…, các thế lực thù địch mưu đồ phá hoại sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của Quân đội ta, chia rẽ QĐND với Đảng, để thừa cơ lật đổ chế độ chính trị hiện hành bằng “cuộc chiến tranh không khói súng”. Vì vậy, hơn bao giờ hết, chúng ta phải giữ vững bản chất cách mạng của QĐND; củng cố sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của Quân đội ta. Đó là điều kiện đảm bảo cho Quân đội ta mãi mãi là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu tuyệt đối trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc XHCN.

Để giữ vững sự thống nhất 3 yếu tố hợp thành bản chất chính trị của QĐND Việt Nam, vấn đề hàng đầu là phải thường xuyên tăng cường sự lãnh đạo của Đảng; đảm bảo trong bất luận hoàn cảnh nào, Đảng cũng phải nắm vững sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với Quân đội. Theo đó, phải thường xuyên chăm lo công tác xây dựng Đảng; tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ Quân đội; gắn với việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” và Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể cấp ủy lãnh đạo, phân công cá nhân phụ trách. Đồng thời, tiếp tục quán triệt và tổ chức thực hiện chặt chẽ, sáng tạo Nghị quyết 51-NQ/TW của Bộ Chính trị “Về tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong QĐND Việt Nam”; tích cực xây dựng và kiện toàn hệ thống cơ quan chính trị, đội ngũ cán bộ chính trị để không ngừng nâng cao hiệu lực và hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội. Trong thời gian tới, vấn đề tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội gắn liền với việc chuẩn bị tổ chức tốt Đại hội Đảng các cấp trong Đảng bộ Quân đội tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng. Vì vậy, các cấp ủy đảng trong Đảng bộ Quân đội cần chú trọng quán triệt sâu sắc Chỉ thị 36-CT/TW của Bộ Chính trị, ngày 30-5-2014; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt Chỉ thị 464 - CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về vấn đề này.

Bên cạnh đó, phải không ngừng giáo dục chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ nghĩa yêu nước chân chính; làm cho mọi quân nhân, công nhân viên quốc phòng hiểu rõ Quân đội ta là quân đội nhân dân, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu; đồng thời, thấm nhuần sâu sắc mục tiêu chiến đấu của Quân đội ta là độc lập dân tộc và CNXH. Công tác giáo dục chính trị trong Quân đội phải tập trung xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ và công nhân viên quốc phòng có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định trước mọi khó khăn thử thách, có khả năng “miễn dịch” với các âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, nhận thức rõ đối tượng và đối tác của cách mạng theo đúng tinh thần Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, sẵn sàng nhận và phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Để đạt được điều đó, các đơn vị trong toàn quân cần tổ chức thực hiện nghiêm túc và sáng tạo Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”; gắn giáo dục cơ bản với giáo dục thường xuyên, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và thực hiện thắng lợi Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” do Thường vụ Quân ủy Trung ương phát động.

Ngoài ra, các đơn vị trong toàn quân cần thường xuyên đẩy mạnh công tác dân vận, nâng cao hiệu quả công tác này với nhiều hình thức phong phú, đa dạng nhằm giữ mối liên hệ mật thiết với nhân dân. Theo đó, các đơn vị cần triển khai nghiêm túc Chương trình hành động (của Quân ủy Trung ương và của cấp mình) thực hiện Nghị quyết 25-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương (khoá XI) về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới” bằng những việc làm thiết thực, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của mình và đặc điểm nơi đóng quân. Trong quá trình tổ chức thực hiện, cần chú trọng làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên quốc phòng hiểu rõ mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác dân vận; thấm nhuần sâu sắc lời dạy của Bác Hồ: “Quân đội ta là quân đội của nhân dân, do dân đẻ ra, vì dân mà chiến đấu, yêu nước, yêu dân, cho nên hy sinh kham khổ”[3]. Trên cơ sở đó, thực hiện nghiêm túc 12 điều kỷ luật trong quan hệ với nhân dân; sẵn sàng xả thân hy sinh để bảo vệ dân, giúp đỡ dân, thực hiện “quân với dân một ý chí” trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN./.

NGUYỄN NGỌC HỒI