Xây dựng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc là một chủ trương chiến lược quan trọng của Đảng và Nhà nước ta; sự cụ thể hóa thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam; đồng thời, là sự kế thừa và phát triển sáng tạo truyền thống “lo giữ nước từ khi nước chưa nguy” của dân tộc. Trên thực tiễn, sự vững chắc của thế trận quốc phòng, an ninh; sức mạnh tổng hợp của nền quốc phòng toàn dân, nền an ninh nhân dân và khả năng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới phụ thuộc rất nhiều vào sự vững mạnh toàn diện của khu vực phòng thủ. Bởi, khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố là nền tảng trực tiếp, một bộ phận hợp thành hệ thống phòng thủ chung của quân khu và cả nước, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp tại chỗ, ngăn chặn và đối phó hiệu quả với mọi tình huống cả trong thời bình và thời chiến, tạo môi trường hòa bình để phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ vững chắc địa phương, sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Quang cảnh Hội nghị sơ kết công tác phối hợp xây dựng, hoạt động khu vực phòng thủ giai đoạn 2015 - 2018 do Tổng cục Chính trị tổ chức. Ảnh: TTXVN

Xây dựng khu vực phòng thủ vững mạnh toàn diện cả về tiềm lực, lực lượng và thế trận; trong đó, xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần là nội dung cơ bản, có ý nghĩa quyết định đến sự vững mạnh của các tiềm lực khác, tạo nên sự vững chắc và sức mạnh tổng hợp của khu vực phòng thủ. Xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần trong khu vực phòng thủ là xây dựng con người và tổ chức, nâng cao nhận thức, niềm tin, tình cảm, bản lĩnh chính trị, sự đồng thuận xã hội, ý chí quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đối với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh toàn diện; phát triển văn hóa, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân; giải quyết tốt các vấn đề dân tộc, tôn giáo và các vấn đề xã hội khác, giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm an ninh, trật tự trên địa bàn.

Nhận rõ vị trí, tầm quan trọng của tiềm lực chính trị, tinh thần trong khu vực phòng thủ, những năm qua, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, vai trò, trách nhiệm đối với xây dựng khu vực phòng thủ nói chung, xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần khu vực phòng thủ nói riêng. Nổi bật là, Tổng cục Chính trị đã thực hiện tốt chức năng tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo về xây dựng khu vực phòng thủ, xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần trong khu vực phòng thủ, như: Nghị quyết 28-NQ/TW, ngày 22-9-2008 của Bộ Chính trị (khóa X) “Về tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới”; Quyết định 168-QĐ/TW, ngày 04-3-2013 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về Quy chế phối hợp giữa Tổng cục Chính trị với các cơ quan, tổ chức Trung ương trong xây dựng, hoạt động khu vực phòng thủ; Nghị định 152/2007/NĐ-CP, ngày 10-10-2007 của Chính phủ về khu vực phòng thủ; Nghị định 02/2016/NĐ-CP, ngày 05-01-2016 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 152/2007/NĐ-CP; Nghị định 21/2019/NĐ-CP, ngày 22-02-2019 của Chính phủ về khu vực phòng thủ; Hướng dẫn 117-HD/QUTW, ngày 03-3-2013 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về hoạt động lãnh đạo của cấp ủy địa phương trong xây dựng, hoạt động khu vực phòng thủ. Trên cơ sở quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương, Quân ủy Trung ương, Tổng cục Chính trị đã ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện phù hợp thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động khu vực phòng thủ, xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần, như: Hướng dẫn 331/HD-CT, ngày 08-3-2013 về nội dung hoạt động của các ban đảng, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội địa phương trong xây dựng và hoạt động của khu vực phòng thủ; Hướng dẫn 1875/HD-CT, ngày 10-9-2015 về thứ tự hoạt động và phương pháp soạn thảo văn bản của trưởng ban đảng, người đứng đầu Ủy ban Mặt Trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội địa phương trong xây dựng và hoạt động khu vực phòng thủ, v.v.

Cùng với đó, Tổng cục Chính trị đã tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng lãnh đạo, chỉ đạo các đảng ủy quân khu, Đảng ủy Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, đảng ủy quân sự tỉnh, thành phố thực hiện cơ chế phối hợp với Ban Chỉ đạo khu vực phòng thủ cùng cấp; xây dựng mối quan hệ giữa đảng ủy quân khu với các tỉnh ủy, thành ủy, cấp ủy, cơ quan quân sự địa phương với cấp ủy, chính quyền và các sở, ban, ngành địa phương cùng cấp; giữa cơ quan quân sự với cơ quan công an trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng và hoạt động của khu vực phòng thủ. Đồng thời, thường xuyên quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn cấp ủy các cấp, cơ quan chính trị quân khu, cơ quan quân sự cấp tỉnh, huyện chủ động, tích cực làm tốt công tác tham mưu với cấp ủy, chính quyền cùng cấp thực hiện có hiệu quả công tác giáo dục chính trị, lãnh đạo tư tưởng, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các cấp, các ngành, lực lượng vũ trang và nhân dân trên địa bàn đối với nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, an ninh và xây dựng khu vực phòng thủ. Cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy xây dựng và hoạt động khu vực phòng thủ đi vào nền nếp, hiệu quả. Công tác đảng, công tác chính trị trong diễn tập khu vực phòng thủ cấp tỉnh, huyện được các sở, ngành tiến hành bài bản, với nội dung, hình thức, biện pháp phong phú, sát thực tế; giải pháp xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh, đạt được những kết quả thiết thực. Việc triển khai thực hiện Hướng dẫn 35-HD/BTCTW, ngày 15-9-2009 của Ban Tổ chức Trung ương về tổ chức và hoạt động của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn đạt hiệu quả cao; nhiều địa phương đã vận dụng thực hiện bố trí đồng chí bí thư đảng ủy xã (phường, thị trấn) kiêm bí thư chi bộ quân sự, chính trị viên ban chỉ huy quân sự, góp phần nâng cao hiệu quả lãnh đạo nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng khu vực phòng thủ của địa phương.

Những năm tới, hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn của thời đại, song tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến khó dự báo, nhất là sự điều chỉnh và cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn; tình trạng xâm phạm chủ quyền quốc gia, tranh chấp lãnh thổ, biển, đảo và tài nguyên; xung đột sắc tộc, tôn giáo, can thiệp lật đổ, khủng bố; chiến tranh cục bộ, chiến tranh mạng, chiến tranh thương mại, v.v. Trong nước, thành tựu công cuộc đổi mới đã tạo cho đất nước thế, lực và sức mạnh tổng hợp lớn hơn nhiều so với trước, nhưng thách thức từ những nguy cơ trong nước vẫn còn hiện hữu; tình trạng biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh diễn biến phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống vật chất, tinh thần của một bộ phận nhân dân. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh thực hiện âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ với các chiêu bài “tự do”, “dân chủ”, “nhân quyền”, “dân tộc”, “tôn giáo”; thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, “phi chính trị hóa”, “dân sự hóa” lực lượng vũ trang; chia rẽ nhân dân với Đảng, chính quyền, Quân đội, hòng xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta, v.v.

Tình hình trên tác động mạnh mẽ, sâu sắc đến sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta, đặt ra yêu cầu mới đối với nhiệm vụ xây dựng khu vực phòng thủ nói chung, xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần khu vực phòng thủ nói riêng. Để tiếp tục phát huy vai trò của Tổng cục Chính trị trong xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần khu vực phòng thủ, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau:

Thứ nhất, tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng, Nhà nước về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, an ninh, xây dựng và hoạt động của khu vực phòng thủ. Chủ động, tích cực làm tốt công tác tham mưu, đề xuất với Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện xây dựng khu vực phòng thủ, xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần khu vực phòng thủ sát với sự vận động, phát triển của thực tiễn. Trong quán triệt đường lối, quan điểm quốc phòng, quân sự của Đảng, cần tập trung vào các nội dung mới, như: Luật Quốc phòng 2018; Nghị định 21/2019/NĐ-CP; Nghị quyết 24-NQ/TW về Chiến lược Quốc phòng Việt Nam; Kết luận 31-KL/TW về Chiến lược Quân sự Việt Nam; Nghị quyết 29-NQ/TW về Chiến lược Bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng; Nghị quyết 30-NQ/TW về Chiến lược An ninh mạng quốc gia; Nghị quyết 33-NQ/TW về Chiến lược Bảo vệ biên giới quốc gia; các nghị định của Chính phủ và tình hình thực tiễn xây dựng nhân tố chính trị, tinh thần trong khu vực phòng thủ thời gian qua; những yếu tố tác động đến xây dựng khu vực phòng thủ nói chung và tiềm lực chính trị, tinh thần trong khu vực phòng thủ nói riêng. Trên cơ sở đó, thống nhất nhận thức và hành động; phát huy vai trò, nâng cao năng lực các cơ quan chức năng của Tổng cục Chính trị trong tham mưu, hướng dẫn, triển khai, thực hiện xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần khu vực phòng thủ. Đồng thời, chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị, địa phương chấp hành nghiêm các chỉ thị, nghị quyết, cơ chế vận hành xây dựng khu vực phòng thủ, nhất là xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần, đề cao trách nhiệm trong tổ chức thực hiện.

Thứ hai, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ và hiệu quả phối hợp trong xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần khu vực phòng thủ. Tập trung nâng cao phẩm chất, trình độ, năng lực cho đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ chủ trì, cán bộ cơ quan chính trị các cấp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần khu vực phòng thủ. Chú trọng bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực nghiên cứu, tham mưu, đề xuất và chỉ đạo thực tiễn của đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ trì về công tác đảng, công tác chính trị. Tích cực, chủ động phối hợp, chỉ đạo, hướng dẫn, tăng cường tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị cơ quan quân sự địa phương, đội ngũ giảng viên, giáo viên, báo cáo viên, tuyên truyền viên, v.v. Phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với các ban, bộ, ngành liên quan ở Trung ương, địa phương và Bộ Tổng Tham mưu trong tổ chức nghiên cứu, biên soạn tài liệu tuyên truyền, giáo dục quốc phòng và an ninh. Chỉ đạo thực hiện tốt việc phối hợp giữa các đảng ủy quân khu, Đảng ủy Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội với cấp ủy, chính quyền tỉnh, thành phố; giữa đảng ủy quân sự với các cấp ủy, chính quyền cùng cấp ở địa phương trong thực hiện nhiệm vụ.

Thứ ba, tăng cường chỉ đạo đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần khu vực phòng thủ. Chủ động, tích cực tham gia đóng góp hoàn thiện, vận hành đồng bộ, hiệu quả cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy xây dựng và hoạt động khu vực phòng thủ. Chủ động phối hợp nghiên cứu, đề xuất nội dung, hình thức, biện pháp xây tiềm lực chính trị, tinh thần trong khu vực phòng thủ, nhất là việc cụ thể hóa nội dung quy định tại Điều 26 về xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần, văn hóa, xã hội; Điều 10 về kết hợp chặt chẽ và tạo sự thống nhất giữa xây dựng tiềm lực phòng thủ quân khu của Nghị định 21/2019/NĐ-CP. Tập trung đổi mới hình thức, biện pháp quán triệt, giáo dục, tuyên truyền đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; nội dung giáo dục chính trị, lãnh đạo tư tưởng, quốc phòng, an ninh, văn hóa, xã hội; công tác đảng, công tác chính trị trong diễn tập khu vực phòng thủ, v.v. Đồng thời, cần sáng tạo, linh hoạt trong thực hiện nhiệm vụ hành quân dã ngoại làm công tác dân vận của các đơn vị lực lượng vũ trang; đa dạng hóa nội dung, hình thức, biện pháp kết nghĩa quân dân; tham gia thực hiện tốt chính sách đối với gia đình liệt sĩ, thương binh, gia đình có công với cách mạng, chính sách hậu phương Quân đội và các chính sách xã hội khác; thực hiện tốt các phong trào thi đua, các cuộc vận động, xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần ở địa phương. Cấp ủy, chính quyền cơ sở cần nắm chắc tình hình, tâm tư, nguyện vọng, những bức xúc của nhân dân để kịp thời giải quyết, không để xảy ra các điểm nóng tạo cơ hội cho các thế lực thù địch lợi dụng chống phá.

Thứ tư, đẩy mạnh công tác đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Phát huy tinh thần tích cực, chủ động, nhạy bén trong đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, phản bác các quan điểm, tư tưởng sai trái và âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng của các thế lực phản động, thù địch, cơ hội chính trị, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Xây dựng cho cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang và nhân dân có sức “đề kháng” tốt, không nghe, không tin những thông tin xấu độc, trái chiều và không làm theo sự xúi giục, kích động của các thế lực thù địch hòng chia rẽ Đảng, Nhà nước, Quân đội với Nhân dân, Quân đội với Công an. Trên cơ sở đó, củng cố lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, chế độ, Quân đội và cấp ủy, chính quyền các cấp, cùng chung sức, đồng lòng tham gia xây dựng địa phương vững mạnh, khu vực phòng thủ vững chắc, sẵn sàng đối phó có hiệu quả với mọi tình huống xảy ra.

Thứ năm, chú trọng chỉ đạo, hướng dẫn sơ kết, tổng kết hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần trong khu vực phòng thủ. Tổng cục Chính trị chủ trì, xây dựng chương trình, kế hoạch và phối hợp với các ban, bộ, ngành ở Trung ương; chỉ đạo các quân khu, bộ chỉ huy quân sự tỉnh (thành phố), Bộ Tư lệnh Bộ đội biên phòng, bộ chỉ huy bộ biên phòng các tỉnh để tổ chức thực hiện việc sơ kết, tổng kết, nhất là nhiệm vụ xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần khu vực phòng thủ cấp tỉnh, cấp huyện. Qua đó, rút ra bài học kinh nghiệm, tìm ra mô hình, cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả để vận dụng, đưa vào các chương trình tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực tiến hành công tác đảng, công tác chính trị trong xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần khu vực phòng thủ cho cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chính trị, cán bộ chính trị và đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp của cơ quan, đơn vị địa phương.

Thực tiễn xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần khu vực phòng thủ thời gian qua đã khẳng định vai trò rất quan trọng của Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam. Trong tình hình mới, Tổng cục cần tiếp tục phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần, làm sơ sở để xây dựng và phát huy các tiềm lực khác, tạo sức mạnh tổng hợp của khu vực phòng thủ, xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh toàn diện, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thượng tướng ĐỖ CĂN, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam