Quán triệt Nghị quyết 15 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, ngày 23-10-1961, Quân uỷ Trung ương, Bộ Quốc phòng đã quyết định thành lập Đoàn 759 vận tải quân sự đường biển nhằm chi viện sức người, sức của cho cách mạng miền Nam, góp phần vào thắng lợi của sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Truyền thống đáng tự hào đó của Hải quân nhân dân Việt Nam cần được tiếp tục phát huy trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay. 

Hải quân nhân dân Việt Nam chính qui, tinh nhuệ, hiện đại. (Nguồn: qdnd.vn)

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, tuyến vận tải chiến lược trên biển mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, nối liền hậu phương lớn miền Bắc với tiền tuyến lớn miền Nam đã ra đời. Đường Hồ Chí Minh trên biển được mở giữa biển khơi đối mặt với nhiều khó khăn, phức tạp: không có lực lượng bảo vệ, thiếu thông tin liên lạc và luôn phải đối chọi với sự kiểm soát gắt gao của Hải quân Mỹ, nguỵ… Nhưng, được sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Bộ Tư lệnh Quân chủng, sự nỗ lực không quản ngại hy sinh, gian khổ của cán bộ, chiến sĩ hải quân trực tiếp làm nhiệm vụ, tuyến vận tải trên biển đã nhanh chóng đi vào hoạt động. Có thể khẳng định, đó là kết quả của đường lối, nghệ thuật chiến tranh nhân dân của Đảng ta; của công tác tuyển chọn, giáo dục, huấn luyện và đào tạo những con người luôn biết chủ động, sáng tạo, mưu trí, linh hoạt, vạch “đường mà đi”, tìm “bến mà đến” và dũng cảm, kiên cường, bất khuất, sẵn sàng hy sinh vì một Việt Nam độc lập, thống nhất. Đó còn là kết quả của sự chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ giữa Quân chủng Hải quân với các địa phương ven biển trong việc chuẩn bị bảo đảm hậu cần, kỹ thuật, địa điểm tập kết, giữ bí mật cho tuyến đường. Nhờ đó, Đường Hồ Chí Minh trên biển - con đường huyền thoại, đã lập nên nhiều kỳ tích: tổ chức thành công hàng nghìn chuyến tàu, vận chuyển hàng trăm nghìn tấn hàng phục vụ chiến trường (140 chuyến tàu, 6.281,083 tấn hàng) cùng với nhiều cán bộ, chiến sĩ từ miền Bắc vào chi viện trực tiếp cho chiến trường miền Nam... Đặc biệt, trong Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, lực lượng này vừa làm nhiệm vụ vận chuyển chi viện, phục vụ chiến đấu vừa trực tiếp chiến đấu trên hướng biển, góp phần giải phóng quần đảo Trường Sa, đảo Cù Lao Thu, Phú Quốc, Thổ Chu, Pô Lô Vai. Với những thành tích đã đạt được trong 14 năm (từ 1961 đến 1975), nhiều tập thể, cá nhân của “Đoàn tàu không số” đã được Nhà nước tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, trong đó Lữ đoàn 125 vinh dự được nhận hai lần.

Trước tình hình thế giới, khu vực có nhiều diễn biến phức tạp hiện nay, nhất là tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, Đảng bộ Quân chủng đã tổ chức quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, Nghị quyết Trung ương 4, khoá X, nhằm nâng cao nhận thức, tư tưởng cho bộ đội về nhiệm vụ xây dựng Quân đội nhân dân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”; trong đó, ưu tiên xây dựng Quân chủng Hải quân hiện đại, nhằm “bảo đảm vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia cả ở đất liền, vùng trời, vùng biển và hải đảo”¹. Theo đó, Quân chủng tập trung lãnh đạo nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), quản lý chặt chẽ, nắm chắc tình hình mọi mặt, bảo đảm giữ vững chủ quyền an ninh trên các vùng biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; kiên quyết không để xảy ra bị động, bất ngờ.

Trước hết, xây dựng Quân chủng Hải quân vững mạnh về chính trị, tư tưởng.Quân chủng xác định, đây là cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp của lực lượng Hải quân làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Do môi trường hoạt động, tác chiến của Bộ đội Hải quân thường trong điều kiện khắc nghiệt, mang tính đặc thù, nên việc xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ, nhất là cán bộ chủ trì, cấp ủy, chỉ huy các cấp có bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí quyết tâm cao, không quản ngại khó khăn, gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ được giao có ý nghĩa quan trọng hàng đầu. Quân chủng chú trọng giáo dục truyền thống cách mạng với giáo dục truyền thống Đường Hồ Chí Minh trên biển: “Trung thành vô hạn, chiến đấu anh dũng, đoàn kết kỷ luật, khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ”. Cùng với đó, đẩy mạnh việc tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật Nhà nước, nhất là Chiến lược Biển Việt Nam đến năm 2020 và những nội dung liên quan đến cơ sở pháp lý về chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với vùng biển đảo của Tổ quốc... nhằm đáp ứng yêu cầu của Bộ đội Hải quân trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ. Công tác tuyên truyền giáo dục được thực hiện bằng nhiều hình thức, qua nhiều kênh thông tin (trực tiếp và gián tiếp) phù hợp với tính chất, đặc điểm của từng loại hình đơn vị cơ sở. Gắn liền với công tác tuyên truyền giáo dục, Quân chủng hết sức quan tâm nâng cao chất lượng đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội, nhất là với các đơn vị làm nhiệm vụ ở đảo xa. Những năm qua, ngoài việc phát huy tinh thần tự lực, tự cường, Quân chủng đã tham mưu cho Đảng, Nhà nước và Bộ Quốc phòng tăng cường cán bộ có năng lực, trình độ chuyên môn, nhất là cán bộ ở các lĩnh vực kinh tế, y tế, giáo dục, lực lượng nòng cốt chăm sóc sức khoẻ, phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội trên các đảo. Phối hợp với các ngành, các đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, Quân chủng thường tổ chức các đoàn công tác kết hợp với đưa thân nhân ra thăm, tặng quà, động viên cán bộ, chiến sĩ, làm việc ở các đảo, góp phần làm ấm lòng chiến sĩ và nhân dân nơi đảo xa. Đồng thời, Quân chủng chú trọng xây dựng các chế độ, chính sách ưu đãi, thiết thực đối với cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ trên đảo, tạo cho họ niềm tin vững chắc vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, vào công cuộc xây dựng, bảo vệ đất nước và SSCĐ, hy sinh bảo vệ chủ quyền vùng biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc; qua đó, từng bước tạo dựng “thế trận lòng dân” trên biển.

Hai là, nâng cao chất lượng huấn luyện đào tạo, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới. Đây là nội dung hết sức quan trọng, thiết thực nâng cao trình độ SSCĐ và chiến đấu của Bộ đội Hải quân. Để nâng cao chất lượng huấn luyện, Quân chủng coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu; thực hiện đột phá huấn luyện làm chủ phương tiện, vũ khí trang bị kỹ thuật (VKTBKT) hiện có và phương tiện, VKTBKT mới theo chương trình, lộ trình đã xác định; huấn luyện sát nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo; tích cực luyện tập xử trí tình huống tác chiến trên biển, đảo. Trước yêu cầu mới, Quân chủng chú trọng huấn luyện nâng cao khả năng tác chiến độc lập cho các hải đoàn, hải đội; nhất là huấn luyện tác chiến giữ đảo cho lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ trên đảo, các đơn vị Hải quân đánh bộ; đồng thời, tăng cường huấn luyện, diễn tập có thực binh đối kháng, tích cực huấn luyện thể lực nhằm nâng cao sức dẻo dai cho bộ đội khi hoạt động, tác chiến ở môi trường khắc nghiệt của biển đảo. Ngoài ra, Quân chủng còn chú trọng gắn công tác huấn luyện với hoạt động thường xuyên; trong đó, tập trung huấn luyện nâng cao chất lượng nắm tình hình, nhất là vấn đề liên quan đến an ninh - quốc phòng; qua đó, phát hiện sớm động thái, diễn biến phức tạp, nhạy cảm trên hướng biển, khu vực trọng điểm trong thời điểm quan trọng, không để sót lọt mục tiêu, không để bị bất ngờ. Trong thực hành huấn luyện, các cơ quan, đơn vị luôn bám sát phương châm: “Cơ bản, thiết thực, vững chắc” và yêu cầu: “bảo vệ chủ quyền biển đảo là mục tiêu huấn luyện, lấy chiến trường làm thao trường”; duy trì nghiêm nền nếp, chế độ quy định về huấn luyện chiến đấu ở các cấp, từ Quân chủng đến hải đoàn, hải đội, binh đoàn Hải quân đánh bộ, các binh đoàn và đơn vị phục vụ... Đồng thời, coi trọng công tác kiểm tra huấn luyện thường xuyên và đột xuất, kết hợp chỉ đạo rà soát, bổ sung hệ thống văn kiện tác chiến sát hợp nhiệm vụ. Trước yêu cầu mới của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, trong thời gian tới, Quân chủng phải tiếp tục tổ chức huấn luyện hiệp đồng tác chiến với các lực lượng cơ động chiến lược của Bộ, Quân chủng Phòng không - Không quân, Cảnh sát biển và các binh chủng, các quân khu…; đồng thời, tích cực xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân trên biển ngày càng vững chắc. Đi đôi với công tác huấn luyện, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng quan tâm đúng mức đến công tác đào tạo. Quân chủng hiện có hệ thống nhà trường với đủ các cấp học, có nhiệm vụ đào tạo, bổ sung cán bộ cho các đơn vị của Quân chủng. Thời gian tới, Quân chủng sẽ tập trung thực hiện“Chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo trong Quân đội giai đoạn 2011-2020” và Đề án “Đào tạo nguồn nhân lực phục vụ CNH,HĐH đất nước”.

Ba là, hiện đại hóa phương tiện và vũ khí trang bị lên một bước mới, bảo đảm cho Quân chủng hoàn thành tốt nhiệm vụ SSCĐ và chiến đấu. Theo đó, Đảng ủy Quân chủng và cấp ủy các cấp đã có nghị quyết chuyên đề lãnh đạo xây dựng Quân chủng hiện đại trong những năm tới và tầm nhìn 2020 đến 2030; trong đó, xác định rõ kế hoạch, lộ trình, nội dung xây dựng. Trước mắt, Quân chủng tập trung cải tiến, nâng cấp và số hóa một số phương tiện VKTBKT hiện có, nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thường xuyên SSCĐ, huấn luyện, vận chuyển xây dựng đảo, các khu vực kinh tế trên biển và các nhiệm vụ thường xuyên, đột xuất của Quân chủng. Đồng thời, đẩy mạnh công tác sửa chữa, đồng bộ tàu chiến đấu, xe bệ tên lửa, các trạm ra-đa, đạn đặc chủng tại nhà máy và ở các đơn vị. Để bảo đảm thực hiện tốt nhiệm vụ trong tình hình mới, Quân chủng được trên quan tâm đầu tư nâng cấp, mua ra-đa thế hệ mới trang bị cho các đơn vị, nhằm nâng cao khả năng phát hiện, làm rõ các hành vi xâm phạm, kiểu loại mục tiêu: trên không, dưới đáy đại dương và mặt biển ở cự ly xa. Cùng với đó, nâng cấp, số hoá hệ thống thông tin liên lạc, bảo đảm nhiều phương tiện thông tin làm việc ở các giải tần khác nhau, công suất lớn, trang bị cho sở chỉ huy các cấp, nhất là Sở chỉ huy Quân chủng, các trạm ra-đa và các hải đội tàu chiến, bảo đảm thông tin thông báo, báo động, chỉ huy, hiệp đồng tác chiến. Tiếp tục mua, đóng mới tàu chiến, tàu vận chuyển có tốc độ lớn, khả năng đi biển dài ngày trong điều kiện phức tạp, thậm chí thực hiện tác chiến từ đáy đại dương… Đồng thời, đẩy mạnh công tác điều chỉnh tổ chức, biên chế, xây dựng lực lượng, ưu tiên đơn vị mới thành lập, đơn vị SSCĐ. Theo đó, công tác tổ chức bảo đảm nguồn nhân lực chất lượng cao cần phải đi trước một bước; lựa chọn những cán bộ, chiến sĩ trong Quân chủng có năng lực, trình độ để biên chế vào các đơn vị gắn theo lộ trình mua, đóng mới phương tiện, VKTBKT; chú trọng tuyển chọn sinh viên ở các trường đại học có trình độ công nghệ thông tin, ngoại ngữ, chuyên môn kỹ thuật và chuyên gia đầu ngành về công tác tại Quân chủng. Đây là lực lượng nòng cốt tiếp nhận, khai thác sử dụng có hiệu quả phương tiện, VKTBKT mới, hiện đại và tham gia tích cực vào công tác đối ngoại quốc phòng. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, lực lượng Hải quân phải tăng cường giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, thông tin tình báo với Hải quân các nước trong khu vực và một số nước có Hải quân, ngành công nghiệp tàu biển phát triển; đồng thời, tích cực hợp tác về hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thảm họa, phối hợp tuần tra chung, đào tạo - huấn luyện và tiến tới diễn tập chung để tăng cường khả năng sẵn sàng ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống trong khu vực.

Bốn là, thực hiện tốt công tác bảo đảm hậu cần - kỹ thuật phục vụ cho nhiệm vụ SSCĐ và chiến đấu. Quân chủng có nhiều phương tiện, trang bị kỹ thuật hiện đại, mang tính đặc thù, do đó, việc thực hiện tốt công tác bảo đảm hậu cần - kỹ thuật sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng huấn luyện, trình độ SSCĐ và tác động mạnh mẽ đến mục tiêu xây dựng Quân chủng theo hướng hiện đại. Do vậy,ngành Kỹ thuật Quân chủng phải tích cực, chủ động, khắc phục khó khăn, thực hiện tốt hai khâu đột phá: “xây dựng nền nếp chính quy kỹ thuật và làm chủ phương tiện, VKTBKT”; phát huy cao độ yếu tố con người để khai thác, sử dụng hiệu quả các loại VKTBKT hiện có và mới đưa vào sử dụng. Các cơ quan, cục và Viện Kỹ thuật Quân chủng phải xây dựng kế hoạch tổng thể, thực hiện bảo đảm đồng bộ vũ khí, trang bị kỹ thuật cho nhiệm vụ SSCĐ, huấn luyện, diễn tập và nhiệm vụ đột xuất; giám sát chặt chẽ chất lượng đóng mới tàu, thuyền ở cả trong và ngoài nước; đẩy mạnh việc thực hiện Nghị quyết của Quân ủy Trung ương về công tác kỹ thuật trong tình hình mới và yêu cầu xây dựng Quân chủng hiện đại, gắn với “Cuộc vận động 50”. Đối với ngành Hậu cần, tập trung thực hiện tốt công tác hậu cần cho các nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo và chăm sóc sức khoẻ, đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội; tiếp tục cải tạo, sửa chữa, củng cố, nâng cấp nhà ở, nhà làm việc; nhất là kho xăng dầu, hệ thống cấp phát, tiếp nhận và vận chuyển trang bị vật chất hậu cần cho các nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền biển đảo, các nhiệm vụ kinh tế và hoạt động thường xuyên của Quân chủng. Thời gian tới, phải đẩy nhanh tiến độ xây dựng một số căn cứ kiên cố vững chắc bảo đảm đón nhận các loại tàu về bảo dưỡng, sửa chữa và cải hoán; nâng cấp các phòng mổ ở tuyến đảo xa, phối hợp triển khai xây dựng bệnh viện, bệnh xá quân - dân y kết hợp tại các đảo: Phú Quốc, Thổ Chu… Trong đó, ưu tiên bảo đảm nhiệm vụ SSCĐ, huấn luyện, diễn tập, cơ động tác chiến, ứng cứu khẩn cấp, phòng chống bão lụt - tìm kiếm cứu nạn trên biển; đồng thời, thực hiện tốt nhiệm vụ tiếp nhận các phương tiện, VKTBKT mới. Lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị trong Quân chủng cần thực hiện đúng quy chế quản lý tài chính, đầu tư ngân sách cho các công trình trọng điểm ở các vùng chiến lược, bảo đảm đúng tiến độ, chất lượng và hiệu quả.

Phát huy truyền thống Đường Hồ Chí Minh trên biển, Hải quân nhân dân Việt Nam tiếp tục nỗ lực phấn đấu vượt qua mọi khó khăn, thách thức, xây dựng Quân chủng hiện đại, không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ và khả năng chiến đấu, bảo đảm hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, góp phần quản lý và bảo vệ vững chắc biển, đảo của Tổ quốc trong mọi tình huống .

Phó Đô đốc NGUYỄN VĂN HIẾN
Ủy viên BCHTƯĐảng, Thứ trưởng BQP;
Tư lệnh Quân chủng Hải quân

1 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 137