Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là người con ưu tú của dân tộc, người chiến sĩ cộng sản kiên cường, nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng, Nhà nước, Quân đội và lực lượng vũ trang (LLVT) nhân dân, đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi, đầy nhiệt huyết của mình, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã đem hết tài năng và nghị lực, phấn đấu thực hiện thắng lợi đường lối, nhiệm vụ chính trị, quân sự của Đảng và có đóng góp to lớn trên các lĩnh vực, đặc biệt là trong xây dựng quân đội nhân dân, xây dựng LLVT nhân dân ngày càng lớn mạnh, trưởng thành; đồng thời, phát triển sáng tạo nghệ thuật quân sự chiến tranh nhân dân Việt Nam.

Cuộc đời hoạt động cách mạng kiên trung, không ngừng nghỉ

Xuất thân từ một gia đình nông dân nghèo, đồng chí Nguyễn Chí Thanh (tên thật là Nguyễn Vịnh) sinh ngày 01-01-1914, tại thôn Niêm Phò, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế.

Tinh thần yêu nước, thương yêu nhân dân phải chịu cảnh áp bức đã đưa người thanh niên trẻ tuổi đầy nhiệt huyết Nguyễn Vịnh tích cực tham gia hoạt động cách mạng từ rất sớm. Tháng 7-1937, đồng chí được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 1938, đồng chí được cử làm Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên. Từ năm 1938 đến năm 1943, đồng chí bị thực dân Pháp bắt ba lần, bị kết án và giam cầm tại các nhà lao Thừa Phủ (Huế), Lao Bảo, Buôn Ma Thuột… Trong chốn ngục tù thực dân, đồng chí Nguyễn Vịnh luôn giữ vững khí tiết của người cộng sản; đã tổ chức và động viên đồng chí, đồng đội giữ vững ý chí, tinh thần đấu tranh kiên cường, dũng cảm. Mỗi lần ra tù hoặc vượt ngục, đồng chí lại tiếp tục tích cực hoạt động xây dựng cơ sở, lãnh đạo phong trào cách mạng ở địa phương.

Năm 1947, đồng chí Nguyễn Chí Thanh được chỉ định làm Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên, sau đó làm Bí thư Phân khu ủy Bình-Trị-Thiên và là Bí thư Liên khu ủy Liên khu 4 từ cuối năm 1948. Từ cuối năm 1950 đến năm 1961, đồng chí được Trung ương Đảng và Bác Hồ điều động vào Quân đội, được giao đảm nhiệm trọng trách Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam, Phó Bí thư Tổng Quân ủy. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng (năm 1951), đồng chí được bầu lại vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng, là Ủy viên Bộ Chính trị. Năm 1959, đồng chí Nguyễn Chí Thanh được Đảng, Nhà nước phong quân hàm Đại tướng QĐND Việt Nam.

Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng (tháng 9-1960), đồng chí Nguyễn Chí Thanh được bầu lại vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Ủy viên Hội đồng Quốc phòng nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Từ năm 1961 đến năm 1964, đồng chí là Trưởng ban Nông nghiệp Trung ương.

Từ năm 1964, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh được Trung ương Đảng điều động trở lại Quân đội và được cử vào chiến trường làm Bí thư Trung ương Cục miền Nam, Chính ủy các LLVT nhân dân giải phóng miền Nam, trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo phong trào cách mạng và kháng chiến ở miền Nam.

Hơn 33 năm liên tục hoạt động cách mạng, trải qua nhiều cương vị công tác, vượt qua nhiều gian khổ, thử thách khắc nghiệt của tù đày và chiến tranh, đồng chí Nguyễn Chí Thanh luôn nêu cao tính tiền phong gương mẫu, ý chí đấu tranh kiên cường, tinh thần cách mạng tiến công; tích cực chủ động bám sát cơ sở, gần gũi quần chúng, gắn chặt lý luận với thực tiễn, lời nói đi đôi với việc làm, tìm tòi sáng tạo, kiên quyết khắc phục khó khăn để hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng, Nhà nước, Quân đội

Năm 1950, giữa lúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân ta bước vào giai đoạn quyết liệt, đồng chí Nguyễn Chí Thanh được cử vào quân đội, đảm nhiệm cương vị Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Phó Bí thư Tổng Quân ủy. Trên cương vị mới, đồng chí đã có những cống hiến to lớn trong việc củng cố, giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội; thường xuyên chăm lo xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; tích cực bồi dưỡng, phát huy bản chất cách mạng, truyền thống vẻ vang của QĐND Việt Nam “Trung với Đảng, hiếu với dân, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”.

Trong công tác xây dựng Đảng, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đặc biệt quan tâm tăng cường, củng cố sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội; quan điểm xuyên suốt, nhất quán của Đại tướng là Đảng phải lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội, bảo đảm cho quân đội luôn vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; bồi dưỡng và phát huy bản chất cách mạng của quân đội, xây dựng nền nếp công tác đảng, công tác chính trị (CTĐ, CTCT), không ngừng nâng cao sức mạnh chiến đấu của LLVT nhân dân. Đồng chí thường xuyên chăm lo bồi dưỡng, giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ quân đội, đảng viên trong sạch vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng ngày càng cao, đồng thời rất chú trọng tính toàn diện của công tác xây dựng đảng, đặc biệt nhấn mạnh những vấn đề mấu chốt của nguyên tắc; luôn chăm lo kiện toàn tổ chức, củng cố và nâng cao chất lượng của tổ chức đảng cơ sở, đặc biệt là chi bộ. 

Là người trực tiếp phụ trách CTĐ, CTCT trong Quân đội, đồng chí đã cùng lãnh đạo Đảng, Quân ủy Trung ương quán triệt sâu sắc quan điểm Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối chính trị, quân sự của Đảng và biến quan điểm, tư tưởng đó thành ý chí quyết tâm, hành động của toàn quân, đề cao và khẳng định ý chí quyết chiến, quyết thắng của Quân đội ta.

Đồng chí đã tổ chức và tiến hành CTĐ, CTCT một cách khoa học trên tất cả các phương diện, ở mọi lĩnh vực hoạt động, cả trong tổ chức và con người; đề cao công tác tư tưởng, công tác tổ chức xây dựng Đảng, chú trọng việc thực hiện các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng, đặc biệt là nguyên tắc tập trung dân chủ. Đồng chí viết: "Đảng ta lấy chế độ tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức. Quân đội cách mạng của chúng ta cũng làm theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Dân chủ mà không tập trung thì thực tiễn không giải quyết được vấn đề gì hết; tập trung mà không dân chủ thì tập trung thiếu nội dung cần thiết, do đó nó dẫn đến quan liêu, mệnh lệnh". Đồng chí luôn chăm lo lãnh đạo kiện toàn, củng cố, nâng cao chất lượng tổ chức đảng ở cơ sở, đặc biệt là chi bộ; quan tâm thường xuyên việc bồi dưỡng phẩm chất, tư cách của người cán bộ, đảng viên trong quân đội; luôn quan tâm xây dựng mối quan hệ đoàn kết thống nhất giữa cán bộ, đảng viên với quần chúng, giữa cán bộ với chiến sĩ và phát huy sức mạnh của quần chúng trong xây dựng Đảng, xây dựng đơn vị, xây dựng đội ngũ cán bộ; làm rõ và khẳng định mối quan hệ giữa quân đội với Đảng là mối liên hệ bản chất chi phối các mối quan hệ khác.  

Trong xây dựng Đảng, tiến hành CTĐ, CTCT, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh luôn nhấn mạnh ba tính chất của công tác chính trị, đó là: Lãnh đạo, chiến đấu và quần chúng. Đại tướng cho rằng: "Thoát ly hay không quán triệt ba tính chất đó, công tác chính trị sẽ thiếu sức mạnh, sẽ sa vào tình trạng lệch lạc, chung chung, mơ hồ, hành chính, kỹ thuật đơn thuần". Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, đồng chí rất chú trọng công tác tổng kết kinh nghiệm thực tiễn, công tác chính trị, đặc biệt là thực tiễn công tác chính trị trong chiến đấu, coi đây là “chìa khóa” để phát triển lý luận và làm cho tổ chức, con người tiến tới. Từ thực tiễn công tác, đồng chí nêu kết luận: "Đẩy mạnh được CTĐ, CTCT là tạo ra sức mạnh mới, nâng cao sức chiến đấu cho LLVT, một khâu công tác quan trọng làm chuyển biến việc so sánh lực lượng mà không tốn tiền, không tốn xương máu".

Trong xây dựng quân đội, Đại tướng luôn nhấn mạnh phải xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện, lấy xây dựng quân đội về chính trị và tư tưởng là mặt quan trọng quyết định nhất để làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội. Theo đó: "Tinh  thần chiến đấu của bất cứ một quân đội cách mạng nào cũng bắt nguồn từ sự giác ngộ giai cấp, giác ngộ chính trị của cán bộ, chiến sĩ trong quân đội đó".

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh luôn coi trọng phát động, đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước và thi đua quyết thắng trong quân đội. Những năm đầu xây dựng lại miền Bắc sau cuộc kháng chiến trường kỳ gian khổ, trên cương vị Trưởng ban Nông nghiệp Trung ương (từ cuối năm 1960 đến năm 1964), đồng chí Nguyễn Chí Thanh đã đi sát cơ sở để nghiên cứu, phát hiện, xây dựng và nhân rộng những mô hình mới trong củng cố hợp tác xã và phát triển nông nghiệp ở miền Bắc. Từ mô hình của Hợp tác xã Đại Phong (xã Phong Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình), đồng chí đã đúc kết, nhân rộng thành phong trào thi đua “Gió Đại Phong” lan rộng ra toàn miền Bắc. Các phong trào thi đua sôi nổi nhằm xây dựng, đưa miền Bắc đi lên CNXH, như phong trào “Sóng Duyên Hải” trong ngành công nghiệp cơ khí, “Trống Bắc Lý” trong ngành giáo dục, “Cờ Ba nhất” trong các đơn vị Quân đội... đều mang dấu ấn sâu sắc và có chỉ đạo cụ thể của đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Ủy viên Hội đồng Quốc phòng Nguyễn Chí Thanh. Đặc biệt, phong trào “Cờ ba nhất” trong Quân đội sau này đã phát triển thành phong trào thi đua yêu nước sôi nổi trong toàn quốc.

Dù thời gian đã đi qua với biết bao sự kiện, biến đổi của thời cuộc, nhưng những điều tâm huyết mà Đại tướng Nguyễn Chí Thanh nêu lên về xây dựng Đảng, về CTĐ, CTCT đã thể hiện tư duy sắc sảo, tầm nhìn chiến lược và tài năng tổ chức thực tiễn của nhà lãnh đạo chính trị xuất sắc.

Vị tướng tài năng với tư duy quân sự sắc sảo

Khi đế quốc Mỹ ồ ạt đưa lực lượng quân sự và phương tiện chiến tranh hiện đại vào miền Nam, tăng cường viện trợ để xây dựng ngụy quân và bộ máy chính quyền tay sai, hòng biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới, làm cho sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước bước sang giai đoạn gay go ác liệt nhất, Đảng lại tin tưởng cử đồng chí Nguyễn Chí Thanh đảm trách những cương vị quan trọng: Bí thư Trung ương Cục miền Nam, Chính ủy các LLVT nhân dân giải phóng miền Nam (1964-1967).

Câu hỏi đặt ra và đòi hỏi gấp rút phải trả lời ở thời điểm khó khăn này là: Ta có đánh được Mỹ ở miền Nam không? Đánh Mỹ như thế nào? Để trả lời thấu đáo câu hỏi đó, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã cùng các đồng chí ở Trung ương Cục miền Nam nghiên cứu kế thừa và phát triển truyền thống đánh giặc, tinh hoa nghệ thuật quân sự của ông cha, phân tích toàn diện so sánh thế và lực ta - địch trên chiến trường và trên cả bình diện quốc tế, để khẳng định lòng tin, ý chí và quyết tâm đánh Mỹ, đó là: “Dám đánh Mỹ và tin chắc là thắng Mỹ”, đồng thời xây dựng cách đánh Mỹ: “Tiêu diệt địch đi đôi với phát triển chiến tranh du kích”, “đánh địch đi đôi với phá ấp chiến lược, mở rộng vùng giải phóng”, “tác chiến đi đôi với địch vận để làm tan rã từng mảng địch”, “chỉ đánh giặc không thì chưa đủ, mà còn phải làm công tác chính trị tốt trong quần chúng”... Trên chiến trường, đồng chí chỉ đạo bộ đội, du kích thực hiện chiến thuật “ở gần, đánh gần”, “bám thắt lưng địch mà đánh”. Thực hiện thành công cách đánh đó, lực lượng cách mạng ở miền Nam nói chung và LLVT tập trung nói riêng đã đánh bại ý đồ "phân tuyến" của Mỹ và quân đội Sài Gòn, hạn chế tối đa uy lực phi pháo của địch trên chiến trường. Những chiến thắng vang dội của quân và dân miền Nam trong các trận Bình Giã, Ba Gia, Đồng Xoài... đã chứng minh cách đánh đó hoàn toàn phù hợp và đạt hiệu quả cao.

Từ năm 1964 đến năm 1967, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã cùng Trung ương Cục, Quân ủy và Bộ Tư lệnh Miền lãnh đạo, chỉ đạo phát động phong trào chiến tranh nhân dân rộng khắp, đánh địch bằng “hai chân, ba mũi”, trên cả ba vùng chiến lược, phát triển lực lượng chính trị của quần chúng đông đảo, đồng thời xây dựng lực lượng bộ đội chủ lực ngày càng lớn mạnh, tạo thành những “quả đấm thép”, giáng những đòn chí mạng vào quân đội viễn chinh xâm lược Mỹ và quân đội Sài Gòn trong các chiến dịch mùa khô 1965-1966 và 1966-1967, tạo thế và lực cho cách mạng miền Nam phát triển lên những bước mới. Từ thực tiễn chiến trường, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã cùng Trung ương Cục miền Nam đưa ra những chỉ đạo ở tầm chiến lược: “Quân Mỹ vào miền Nam Việt Nam trong thế bị động, thế thua, tương quan lực lượng không thể thay đổi được; ta cứ tiếp tục tiến công, chỉ có tiến công mới tiếp tục giữ thế chủ động và tiếp tục làm cho Mỹ-ngụy bị động, suy yếu”...

Trong xây dựng quân đội và chỉ đạo tác chiến, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh luôn coi trọng yếu tố con người, yếu tố tinh thần, bởi theo Đại tướng, trong chiến tranh hiện đại, vũ khí, kỹ thuật là quan trọng, nhưng con người và tinh thần của con người vẫn giữ vai trò quyết định. Đại tướng đã kế thừa tư tưởng quân sự mang đậm tính nhân văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, với phương châm: “Chính trị trọng hơn quân sự”, “người trước, súng sau” được Người căn dặn từ những ngày đầu thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân (tháng 12-1944).

Tấm gương đạo đức cách mạng mẫu mực

Từ những ngày hoạt động cách mạng bí mật, đồng chí Nguyễn Vịnh luôn quan tâm chăm lo đến cuộc sống của anh em, đồng chí. Giữa nơi ngục tù hà khắc, đồng chí đã vận động, lãnh đạo anh em đấu tranh để bảo vệ nhau, bảo vệ Đảng, chống lại sự đàn áp dã man của bọn cai ngục hòng làm suy sụp tinh thần và thể chất của các tù nhân. Ngay cả khi đã mang quân hàm Đại tướng, đồng chí Nguyễn Chí Thanh vẫn thường xuyên giáo dục cán bộ về quan điểm quần chúng, về dân chủ, kỷ luật, về tinh thần tập thể và đoàn kết thống nhất. Nhiều lần đồng chí nhắc nhở cán bộ phải thật sự tôn trọng đồng chí, đồng đội, quần chúng, cấp dưới; bình đẳng về mọi mặt, nhất là về chính trị, hết lòng thương yêu, chăm sóc, tận tình dìu dắt, giúp đỡ đồng chí, đồng đội tiến bộ. Những ai đã tiếp xúc với đồng chí đều mến phục lối làm việc khoa học, đầy sức thuyết phục, với tác phong khẩn trương, hoạt bát, sôi nổi, nhiệt tình, nhưng rất bình tĩnh. Các cán bộ, nhân viên, chiến sĩ… từng làm việc, phục vụ đồng chí Nguyễn Chí Thanh luôn nhận được sự động viên, cổ vũ của đồng chí để sẵn sàng vượt qua mọi thử thách, vươn lên hoàn thành nhiệm vụ với kết quả cao nhất.

Đạo đức cách mạng trong sáng, cùng những cống hiến to lớn của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đối với Đảng, Nhà nước, nhân dân và quân đội cả về mặt lý luận và tổ chức thực tiễn, nhất là trong xây dựng Đảng, xây dựng quân đội mãi mãi là tấm gương sáng, trường tồn với thời gian.

Giờ đây, những di sản mà Đại tướng Nguyễn Chí Thanh để lại vẫn đang được các thế hệ kế tiếp kế thừa và phát triển, góp phần giữ vững sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội; xây dựng Đảng bộ Quân đội trong sạch vững mạnh; xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, cùng toàn dân đưa sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN đến thắng lợi hoàn toàn.

Kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh (01-01-1914/01-01-2014) chúng ta tự hào, luôn nhớ về và biết ơn người chiến sĩ cộng sản kiên trung, nhà hoạt động chính trị, quân sự xuất sắc của Đảng, Nhà nước và quân đội, người đã suốt đời chiến đấu hy sinh vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì ấm no, hạnh phúc của nhân dân. Cuộc đời và sự nghiệp, ý chí và nghị lực, tình cảm, đạo đức và tác phong của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh luôn là tấm gương sáng để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân học tập, noi theo.

Thượng tướng NGÔ XUÂN LỊCH, Bí thư Trung ương Đảng,
Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam

Nguồn: qdnd.vn