Ngay sau khi Cách mạng Tháng Mười Nga giành thắng lợi, V.I. Lênin đặc biệt chú tâm đến việc xây dựng Đảng của giai cấp công nhân trong sạch, vững mạnh; trong đó, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên gương mẫu, uy tín là nhân tố quyết định để Đảng xứng đáng là “trí tuệ, danh dự và lương tâm của thời đại”, đưa con thuyền cách mạng đến bến bờ thành công.

Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, cách mạng vô sản được đặt ra một cách trực tiếp, đã khơi nguồn và thúc đẩy sự sáng tạo to lớn của V.I. Lênin trong hoạt động lý luận và hoạt động thực tiễn của mình. Nhiều vấn đề của chủ nghĩa Mác, như: cách mạng vô sản ở một nước thuộc địa; xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân; lực lượng và phương pháp cách mạng; thiết lập và thực hành chuyên chính vô sản; phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trong thời kỳ quá độ; gia tăng sức mạnh quốc phòng, vũ trang bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, xây dựng quân đội kiểu mới,… là những vấn đề lý luận cốt lõi đã được V.I. Lênin vận dụng, phát triển sáng tạo trong thực tiễn sinh động của điều kiện lịch sử mới, trở thành nhân tố quyết định làm nên thắng lợi “rung chuyển thế giới” của Cách mạng Tháng Mười Nga (năm 1917) và những thành tựu to lớn của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ chế độ xã hội mới.

Một trong những cống hiến vĩ đại của V.I. Lênin là lý luận về Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân. Đảng đó phải dựa trên những nguyên lý của chủ nghĩa Mác, lấy chủ nghĩa Mác làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của Đảng… là Đảng “trí tuệ, danh dự và lương tâm của thời đại”¹; đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng phải thực sự gương mẫu, “Giành được lòng tin tuyệt đối của quần chúng”².

Sau Cách mạng Tháng Mười Nga, công cuộc quản lý và tổ chức xây dựng chế độ xã hội mới gặp nhiều khó khăn, phức tạp; cán bộ, đảng viên của Đảng đã là những người có chức, có quyền, nếu tha hóa, suy thoái, biến chất sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng đối với công cuộc kiến thiết chế độ xã hội mới. Vì thế, V.I. Lênin yêu cầu phải tăng cường xây dựng Đảng, phải lựa chọn thật “cẩn thận” những cán bộ tốt cho cách mạng; đồng thời, kiên quyết đấu tranh “không khoan nhượng” với tệ quan liêu, tham nhũng, bệnh giáo điều, bệnh “kiêu ngạo cộng sản” và mọi biểu hiện suy thoái, cơ hội; phải “đuổi ra khỏi đảng những kẻ gian giảo, những đảng viên cộng sản đã quan liêu hóa, không trung thực, nhu nhược”³, những kẻ “đã len lỏi vào đảng”, “cản trở cuộc đấu tranh”⁴ của Đảng. Theo V.I. Lênin, Đảng “trí tuệ, danh dự và lương tâm của thời đại” và cán bộ, đảng viên gương mẫu là hai mệnh đề có mối quan hệ biện chứng, thống nhất với nhau, không thể tách rời trong bản chất của Đảng kiểu mới, cùng vận động, phát triển và phát huy trong thực tiễn xây dựng Đảng, xây dựng chủ nghĩa xã hội. V.I. Lênin chỉ ra rằng, cán bộ, đảng viên có thực sự gương mẫu, thì mới giành được, mới có được “lòng tin tuyệt đối của quần chúng”, đó là yếu tố cơ bản đảm bảo cho Đảng là “trí tuệ, danh dự và lương tâm của thời đại”. Và, bản chất cách mạng, tính tiền phong, vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đặt ra yêu cầu và đòi hỏi đội ngũ cán bộ, đảng viên phải đáp ứng; họ phải thực sự gương mẫu, một lòng một dạ phấn đấu vì hạnh phúc của quần chúng nhân dân, được quần chúng tuyệt đối tin tưởng. Cán bộ, đảng viên thiếu gương mẫu, không tận tâm, tận lực phấn đấu vì hạnh phúc của nhân dân; bàng quan, thờ ơ, thiếu trách nhiệm trước tâm tư, tình cảm, cuộc sống và quyền lợi của nhân dân; suy thoái, tham ô, tham nhũng, tiêu cực thì không thể có được lòng tin nơi quần chúng, không thể hoàn thành được nhiệm vụ và trọng trách của mình và tất yếu sẽ bị cách mạng đào thải, loại trừ.

Tư tưởng của V.I. Lênin về xây dựng Đảng kiểu mới và đội ngũ cán bộ, đảng viên có ý nghĩa rất quan trọng về lý luận và thực tiễn, vẫn giữ nguyên giá trị, tính thời sự trong sự nghiệp cách mạng, xây dựng Đảng và xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, cũng như trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ của chúng ta hiện nay.

Từ thực tiễn cách mạng Việt Nam cho thấy, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dụng thành công lý luận của V.I. Lênin về xây dựng Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên vào quá trình tổ chức, xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, lãnh đạo nhân dân ta làm nên những thắng lợi vĩ đại trong cách mạng giải phóng dân tộc và đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiền phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiền phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam; không ngừng chăm lo nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của mọi tầng lớp nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh - người cộng sản đầu tiên của dân tộc Việt Nam luôn là tấm gương tiêu biểu mẫu mực, sáng ngời về đạo đức cách mạng, có sức lan tỏa, lay động lòng người, truyền cảm hứng mạnh mẽ, thôi thúc mọi cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân ta học tập, noi theo. Các thế hệ cán bộ, đảng viên của Đảng luôn nêu cao tính tiền phong, gương mẫu, phấn đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc và hạnh phúc của nhân dân; đề cao đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, được nhân dân tin tưởng, yêu mến. Nhân dân ta luôn tin tưởng, gắn bó mật thiết với Đảng, mến yêu, tự hào về Đảng quang vinh, về đội ngũ cán bộ, đảng viên gương mẫu “sống trong lòng nhân dân” và trìu mến gọi Đảng Cộng sản Việt Nam là “Đảng ta”. Mối quan hệ Đảng - dân luôn bền chặt, tạo nên sức mạnh vô địch của cách mạng Việt Nam. Trong lịch sử, hiếm có một đảng, tổ chức chính trị nào có mối quan hệ mật thiết và “sống trong lòng nhân dân” như thế. Điều đó chỉ có thể có được khi Đảng thực sự là “trí tuệ, danh dự và lương tâm của thời đại”, “là đạo đức, là văn minh”, khi cán bộ, đảng viên luôn nêu cao tính tiền phong, gương mẫu.

Thấy được sự lãnh đạo của Đảng có vai trò quyết định trong mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam, các thế lực thù địch luôn điên cuồng chống phá Đảng ta bằng mọi thủ đoạn. Hiện nay, chúng đang ra sức xuyên tạc, “lấy bé xé ra to”, lấy hiện tượng quy thành bản chất khi cho rằng, tình trạng tham nhũng, tha hóa, biến chất là cái “phổ biến” và “tất yếu” của chế độ độc đảng, của Đảng Cộng sản cầm quyền, nhằm phủ định vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng ta.

Chúng ta không phủ nhận những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” hiện nay trong nội bộ; tình trạng tham nhũng, tiêu cực, thiếu gương mẫu của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, kể cả cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương quản lý diễn ra rất phức tạp. Cuộc đấu tranh phòng, chống, khắc phục, loại trừ tình trạng này tuy đạt được những kết quả quan trọng, nhưng còn gặp nhiều khó khăn, thử thách. Song, không phải vì thế mà cho rằng, tham nhũng, tha hóa, biến chất là “phổ biến”, “tất yếu” của chế độ Đảng Cộng sản cầm quyền. Lý luận đã chỉ rõ, tham nhũng, tiêu cực là “căn bệnh” của mọi nhà nước, được sinh ra khi quyền lực nhà nước bị tha hóa, hoàn toàn không phải là do chế độ độc đảng hay đa đảng. Hằng năm, Tổ chức Minh bạch quốc tế (TI) công bố chỉ số cảm nhận tham nhũng (CPI) trong khu vực công các nước; trong đó, chủ yếu xảy ra ở các nước tư bản, thực hiện chế độ đa đảng.

Luận điệu “tham nhũng, tha hóa, biến chất là cái “phổ biến” và “tất yếu” của chế độ độc đảng, của Đảng Cộng sản cầm quyền” thực chất là luận điệu cố tình làm sai lệch nội dung, bóp méo bản chất tư tưởng của V.I. Lênin về Đảng kiểu mới và đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng, nhằm phá vỡ mối quan hệ mật thiết Đảng - dân, phủ định vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với Nhà nước và xã hội. Tình trạng tham nhũng, tha hóa tuyệt đối không phải là bản chất, thuộc tính, “tất yếu” của Đảng Cộng sản cầm quyền. Bản chất của một Đảng “trí tuệ, danh dự và lương tâm của thời đại” và tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên không thể dẫn đến cái “phổ biến”, “tất yếu” đó như sự rêu rao, xuyên tạc của các thế lực thù địch. Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng luôn gắn chặt giữa xây dựng với chỉnh đốn Đảng; kiên quyết đấu tranh phòng, chống mọi biểu hiện tham nhũng, tiêu cực; thải loại những cán bộ, đảng viên thiếu gương mẫu, suy thoái, sa vào chủ nghĩa cá nhân; coi đó là vấn đề sống còn để giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng, củng cố niềm tin của nhân dân.

Trước thực trạng một bộ phận cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tệ quan liêu, tham nhũng, tiêu cực ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến uy tín, danh dự, thanh danh và sự lãnh đạo của Đảng, hơn lúc nào hết, những nguyên lý về Đảng kiểu mới của V.I. Lênin càng cần được nhận thức đúng đắn và tuân thủ nghiêm túc. Vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với Nhà nước và xã hội phụ thuộc quyết định vào sự thành bại của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, vào tính tiền phong, gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên. Do đó, điều cần kíp hiện nay là, từng cán bộ, đảng viên phải thực hiện nghiêm “các quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương, chức vụ càng cao càng phải gương mẫu, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Đảng viên tự giác nêu gương để khẳng định vị trí lãnh đạo, vai trò tiên phong, gương mẫu, tạo sự lan tỏa, thúc đẩy các phong trào cách mạng”⁵. Dù ở bất cứ cương vị nào, ở đâu, trong công việc cũng như trong cuộc sống đời thường, từ việc nhỏ đến việc lớn, trong bất cứ mối quan hệ xã hội nào, ở cơ quan, đơn vị, cũng như trong quan hệ gia đình, họ hàng, người thân, thì cán bộ, đảng viên đều phải là tấm gương mẫu mực, trong sáng. Đồng thời, phải dám đấu tranh, kiên quyết đấu tranh khắc phục tình trạng suy thoái, tham nhũng, tiêu cực, những biểu hiện thiếu gương mẫu “nói không đi đôi với làm”, “nói một đằng, làm một nẻo”, “nói nhiều, làm ít”, “thiếu trách nhiệm, sợ trách nhiệm”, v.v.

Cùng với đó, các cấp ủy đảng cần làm tốt hơn nữa công tác cán bộ, thực hiện hiệu quả Quy định số 96-QĐ/TW, ngày 02/02/2023 của Bộ Chính trị về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị. Đặc biệt chú trọng nội dung tiêu chí về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, ý thức tổ chức kỷ luật. Lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt chủ trương của Đảng về đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, những điều đảng viên không được làm và trách nhiệm nêu gương; sự gương mẫu của bản thân và vợ, chồng, con trong việc chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước; việc thường xuyên giữ mối liên hệ với cấp ủy nơi cư trú.

Để thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ “then chốt” xây dựng Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh, ngang tầm với nhiệm vụ, điều kiện tiên quyết là đội ngũ cán bộ, đảng viên phải thực sự gương mẫu, gắn bó mật thiết với nhân dân, được nhân dân tin tưởng, yêu mến. Có như vậy, chúng ta mới có thể hoàn thành sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thực hiện thắng lợi khát vọng phát triển, xây dựng đất nước phồn vinh, thịnh vượng.

PGS, TS. NGUYỄN MẠNH HƯỞNG
________________

1 - V.I.Lênin – Toàn tập, Tập 34, Nxb Tiến bộ, M. 1976, tr. 122.

2 - Sđd, Tập 44, tr. 608.

3 - Sđd, tr. 154.

4 - Sđd, tr. 24.

5 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 183 - 184.