Trong quá trình giáo dục, rèn luyện và xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm cảnh báo: “chủ nghĩa cá nhân” là một trong những căn bệnh nguy hại, nhất là khi Đảng ta trở thành đảng cầm quyền. Theo Người, do cá nhân chủ nghĩa mà cán bộ, đảng viên phạm nhiều sai lầm, làm hại đến Đảng, Nhà nước, dân tộc, nhân dân và cách mạng. Do đó, “Phải kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng, bồi dưỡng tư tưởng tập thể, tinh thần đoàn kết, tính tổ chức và tính kỷ luật”¹.

Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta thường xuyên chăm lo xây dựng Đảng về tư tưởng, chính trị, đạo đức, tổ chức và cán bộ, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vừa “hồng” vừa “chuyên”, suốt đời cống hiến, hy sinh vì lý tưởng cao đẹp, vì sự nghiệp cách mạng vẻ vang của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Thực tiễn cho thấy, thắng lợi của cách mạng Việt Nam có sự đóng góp quan trọng của đội ngũ cán bộ, đảng viên ưu tú của Đảng. Song, nhìn thẳng vào sự thật, Đảng ta đã thẳng thắn chỉ rõ một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ cao cấp của Đảng bị suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, xa rời mục tiêu, lý tưởng của Đảng, thoái hóa, biến chất, vi phạm pháp luật Nhà nước, kỷ luật của Đảng. Trong đó, “sa vào chủ nghĩa cá nhân” - một trong các biểu hiện, căn nguyên làm “hư hỏng” đội ngũ cán bộ, đảng viên, làm suy yếu bản chất cách mạng, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng.

Sa vào chủ nghĩa cá nhân là sa vào lối sống thực dụng, tuyệt đối hóa lợi ích cá nhân, khi suy nghĩ, hành động hoặc làm việc gì cũng chỉ nghĩ đến lợi ích của cá nhân mình, không quan tâm đến lợi ích chung của tập thể; đối lập với chủ nghĩa tập thể và đạo đức cách mạng. “Sa vào chủ nghĩa cá nhân” là quá trình người cán bộ, đảng viên từng bước suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; có những suy nghĩ, hành vi trái với đạo đức cách mạng, xa rời mục tiêu lý tưởng cách mạng, không chịu tu dưỡng, rèn luyện bản thân, dẫn đến không hoàn thành nhiệm vụ của người cán bộ, đảng viên; thậm chí phản bội lại lợi ích quốc gia - dân tộc. Hay nói cách khác, “sa vào chủ nghĩa cá nhân” là hiện tượng “tha hóa” về phẩm chất đạo đức và nhân cách của người cán bộ, đảng viên; nó không chỉ có hại đến từng cá nhân mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác xây dựng Đảng hiện nay. Tính chất nguy hại của hiện tượng “sa vào chủ nghĩa cá nhân” có thể nhìn nhận ở một số giác độ, như:

Chủ nghĩa cá nhân là “giặc nội xâm” - kẻ thù trong lòng mỗi người cán bộ, đảng viên. Chúng ta biết, để trở thành người cán bộ, đảng viên và phát huy vai trò lãnh đạo của mình trước quần chúng, thì mỗi người phải trải qua quá trình phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện công phu về mọi mặt cả về phẩm chất, năng lực và để giữ vững bản chất người cách mạng, cán bộ, đảng viên phải tu dưỡng, rèn luyện suốt cuộc đời “cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”. Tuy nhiên, nếu không giữ được đạo đức cách mạng, sẽ dễ “sa vào chủ nghĩa cá nhân” và nếu điều đó xảy ra, thì người cán bộ, đảng viên ấy đã nhiễm một loại “vi rút rất độc”; từ đó đẻ ra hàng trăm thứ bệnh từ tham lam, lười biếng đến bè phái, cục bộ, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, phai nhạt lý tưởng, v.v. Như thế, người cán bộ, đảng viên ấy không còn đủ tư cách “người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”. Trên thực tế, đã có “Một bộ phận cán bộ, đảng viên,… chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, thiếu gương mẫu, phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, sa vào chủ nghĩa cá nhân, nói chưa đi đôi với làm, vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật”².

“Sa vào chủ nghĩa cá nhân” làm cho Đảng suy yếu từ bên trong cả về tư tưởng chính trị, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Điều này diễn ra như một tất yếu, bởi lẽ, Đảng ta được ví như cơ thể sống, trong đó mỗi đảng viên là một tế bào của cơ thể ấy, mỗi tế bào khỏe mạnh thì Đảng sẽ khỏe mạnh, ngược lại, mỗi tế bào mà mang mầm bệnh - “chủ nghĩa cá nhân”, thì cơ thể Đảng sẽ yếu, kém. Nếu trong cơ thể của Đảng mà có nhiều “tế bào hư hỏng”, thì sớm hay muộn Đảng sẽ mục ruỗng từ bên trong, thoái hóa, biến chất, mất vai trò lãnh đạo.

“Sa vào chủ nghĩa cá nhân”, tạo lực cản lớn của sự nghiệp cách mạng, sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta. Đảng lãnh đạo cách mạng bằng đường lối, chủ trương và thông qua vai trò tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng; niềm tin của nhân dân đối với Đảng đều xuất phát từ niềm tin của nhân dân đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên. Do đó, khi “sa vào chủ nghĩa cá nhân”, người cán bộ, đảng viên sẽ không còn được nhân dân tin tưởng, ủng hộ; uy tín và hiệu quả lãnh đạo giảm sút; đồng thời, trở thành “cái cớ” để các thế lực thù địch, phản động móc nối, lợi dụng chống phá.

Có thể khẳng định rằng, “sa vào chủ nghĩa cá nhân” là một trong những biểu hiện suy thoái rất nguy hại đối với cán bộ, đảng viên và ảnh hưởng sâu sắc đến công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Để đấu tranh, loại bỏ, quét sạch nó trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, cần chú trọng thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, thường xuyên giáo dục, quán triệt nâng cao nhận thức tư tưởng, bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Sa vào chủ nghĩa cá nhân là quá trình suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, mà quá trình đó xuất phát từ nhiều nguyên nhân, song chủ yếu là do nhận thức không đúng đắn, đầy đủ về đạo đức cách mạng, về tính chất nguy hại của chủ nghĩa cá nhân; bản lĩnh chính trị không kiên định, vững vàng. Trên thực tế, đã có những cán bộ, đảng viên quá trình phấn đấu rất tốt, được bổ nhiệm giữ những cương vị, trọng trách cao trong Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị; nhưng do “sa vào chủ nghĩa cá nhân” dẫn đến suy thoái, vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước, phải xử lý kỷ luật. Do vậy, thường xuyên giáo dục, quán triệt nâng cao nhận thức tư tưởng, bản lĩnh chính trị là giải pháp hàng đầu, giúp cán bộ, đảng viên nhận thức sâu sắc hơn về vai trò là gốc của đạo đức cách mạng đối với quá trình tu dưỡng, rèn luyện và thực hiện nhiệm vụ của mình. Theo đó, đội ngũ cán bộ, đảng viên phải tăng cường tự học tập, nghiên cứu nâng cao nhận thức về lý luận chính trị, đạo đức cách mạng; thấy rõ những biểu hiện và tính chất nguy hại của chủ nghĩa cá nhân đối với quá trình tu dưỡng, rèn luyện của cán bộ, đảng viên và công tác xây dựng Đảng. Kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục, rèn luyện của tổ chức với tự giáo dục, rèn luyện của từng cán bộ, đảng viên. Đồng thời, tích cực học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, hằng ngày, từ đó giữ vững bản lĩnh chính trị, mục tiêu lý tưởng cách mạng, không “sa vào chủ nghĩa nghĩa cá nhân”.

Hai là, nêu cao tự phê bình và phê bình, kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện chủ nghĩa cá nhân. Chủ nghĩa cá nhân là “kẻ thù bên trong”, “thứ vi trùng rất độc” nằm trong tư tưởng của mỗi cán bộ, đảng viên, nên phải có thái độ kiên quyết đấu tranh, loại bỏ mới có thể quét sạch nó trong mỗi con người. Trong khi đó, tự phê bình và phê bình là vũ khí sắc bén nhằm gột rửa chủ nghĩa cá nhân và là vấn đề có tính quy luật trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Trong đó, lấy tự phê bình làm chính để rửa sạch những “vết bẩn, căn bệnh” nằm ở chính trong bản thân mỗi cán bộ, đảng viên. Do đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải đề cao tự phê bình và phê bình; phải tự phê bình thường xuyên như “rửa mặt hàng ngày”, “tự soi”, “tự sửa” từ suy nghĩ, hành động, lời nói, việc làm; phải kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện chủ nghĩa cá nhân trong chính bản thân mình, trong tổ chức và đồng chí, đồng đội. Muốn vậy, phải nêu cao tính chiến đấu trong sinh hoạt tự phê bình và phê bình; khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, “dĩ hòa vi quý”, “mũ ni che tai”; kiên quyết phê bình, đấu tranh loại bỏ những biểu hiện “sa vào chủ nghĩa cá nhân”, nâng cao đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên. Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các tổ chức đảng, thực hiện nghiêm kỷ luật Đảng; kiên quyết đấu tranh làm vô hiệu hóa thủ đoạn lợi dụng những hạn chế, khuyết điểm của đội ngũ cán bộ, đảng viên nhằm chống phá Đảng của các thế lực thù địch.

Ba là, đề cao trách nhiệm nêu gương, ý thức tự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên. Đây là giải pháp rất quan trọng, có ý nghĩa trực tiếp khắc phục những biểu hiện “sa vào chủ nghĩa cá nhân” của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Bởi lẽ, nêu gương là một trong những phương pháp rất quan trọng trong tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng căn dặn đội ngũ cán bộ, đảng viên: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”³. Muốn nêu gương về đạo đức, người cán bộ, đảng viên phải tạo được động lực bên trong, không “sa vào chủ nghĩa cá nhân”, phải gương mẫu về đạo đức, lối sống, chất lượng công việc. Để làm được việc đó, thì người cán bộ, đảng viên phải đề cao ý thức tự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng mọi lúc, mọi nơi, bền bỉ suốt cuộc đời. Do đó, mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu các cấp phải gương mẫu, đi đầu trong thực hiện các quy định nêu gương của Đảng, nhất là Quy định số 08-QĐi/TW, ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XII) về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên. Thực hiện tốt Quy định số 37-QĐ/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về những điều đảng viên không được làm. Đối với cán bộ, đảng viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam, cần quán triệt và thực hiện tốt Nghị quyết số 847-NQ/QUTW, ngày 28/12/2021 của Quân ủy Trung ương về “Phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới”. Trong đó, cần quán triệt, thực hiện tốt phương châm “trên làm gương mẫu mực, dưới tích cực làm theo” và cán bộ giữ cương vị càng cao, càng phải tiên phong, gương mẫu.

“Sa vào chủ nghĩa cá nhân” là biểu hiện suy thoái đã và đang diễn ra ở một bộ phận cán bộ, đảng viên và gây nguy hại rất lớn đến công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay. Những biểu hiện của “chủ nghĩa cá nhân” rất dễ nhận biết, nhưng để đấu tranh, khắc phục triệt để là vấn đề rất khó khăn, phức tạp, bởi nó nằm sâu, bên trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Để đấu tranh chống biểu hiện này hiệu quả, cần tiến hành quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, cả tư tưởng, tổ chức, cán bộ; trong đó, nêu cao tự phê bình và phê bình, phát huy vai trò nêu gương và tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của từng cán bộ, đảng viên là vấn đề căn cơ, cốt lõi, lâu dài, góp phần xây dựng Đảng ta thật trong sạch vững mạnh, thực hiện sứ mệnh lãnh đạo thành công sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới.

Đại tá, PGS, TS. NGUYỄN SỸ HỌA - Đại tá, ThS. NGUYỄN ĐỨC THANH
_______________

1 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 15, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 547.

2 - ĐCSVN – Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 89.

3 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 1, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 284.