Trong bối cảnh hiện nay, báo chí, xuất bản đã và đang là lực lượng chủ lực, tiên phong đi đầu trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác luận điệu sai trái, thù địch. Điều đó đòi hỏi chúng ta cần tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò này của báo chí, xuất bản, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ.

Báo chí, xuất bản là bộ phận quan trọng trong công tác tư tưởng, văn hóa, là vũ khí tư tưởng sắc bén, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng; vừa là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, nghề nghiệp, vừa là diễn đàn của nhân dân. Nhận thức rõ điều đó, Đảng ta đã ban hành nhiều văn bản quan trọng định hướng phát triển hoạt động báo chí, xuất bản, trong đó có nhiều nội dung liên quan trực tiếp đến công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Đặc biệt, ngày 22/10/2018, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Nghị quyết nêu rõ: Phát huy sức mạnh tổng hợp của các cơ quan báo chí, xuất bản, truyền thông,... góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch. Đây là tư duy mới, định hướng quan trọng để các cơ quan báo chí, xuất bản, truyền thông quán triệt và phát huy vai trò của mình trong triển khai thực hiện nhiệm vụ quan trọng này.

1. Vai trò của báo chí, xuất bản trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch

Trước hết, báo chí, xuất bản đã tích cực thông tin, tuyên truyền, có nhiều xuất bản phẩm có chất lượng về mảng nội dung nghiên cứu lý luận, chính trị; khẳng định tính đúng đắn, khoa học, cách mạng; tăng cường, củng cố niềm tin vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng; làm cho hệ tư tưởng của Đảng giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội. Các cơ quan báo chí, trước hết là các báo chủ lực¹; một số nhà xuất bản chuyên về sách lý luận, chính trị, pháp luật²,... đã đầu tư về nhân lực, điều kiện vật chất - kỹ thuật, xây dựng kế hoạch tuyên truyền về chủ đề xây dựng Đảng, góp phần đưa các chủ trương, nghị quyết của Đảng vào cuộc sống. Đặc biệt, một số ấn phẩm tiêu biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã được xuất bản, nhất là việc xuất bản cuốn sách: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” (tháng 02/2022) đã nhận được nhiều ý kiến đánh giá cao của độc giả, học giả trong nước và bạn bè quốc tế; góp phần nâng tầm tư duy lý luận của Đảng, đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, cung cấp kịp thời cơ sở khoa học cho việc hoạch định chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Thứ hai, các cơ quan báo chí, xuất bản đã tập trung thông tin, tuyên truyền về đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; chủ trương, kế hoạch phát triển đất nước của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành; phân tích, làm rõ tính đúng đắn của đường lối, chính sách để cán bộ, đảng viên, nhân dân hiểu, nắm vững và triển khai có hiệu quả. Đồng thời, phát huy vai trò giám sát, phản biện, làm rõ những vấn đề còn băn khoăn liên quan đến tình hình kinh tế - xã hội của đất nước; kịp thời biểu dương, cổ vũ những mô hình, điển hình, kinh nghiệm, cách làm tốt trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tạo sức lan tỏa, cổ vũ các phong trào thi đua yêu nước.

Báo chí, xuất bản cũng tích cực phản ánh, tham gia đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; gắn tuyên truyền nội dung này với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; khẳng định quyết tâm của Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Qua đó, không chỉ cung cấp thông tin đến người dân, mà còn phản bác các thông tin xuyên tạc về quyết tâm đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng, Nhà nước; tăng cường niềm tin của người dân vào công lý, vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước.

Thứ ba, các cơ quan báo chí, xuất bản có nhiều chương trình, bài viết, xuất bản phẩm phân tích, làm rõ tầm quan trọng của việc xây dựng Đảng và hệ thống chính trị thực sự trong sạch, vững mạnh, phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên.

Thứ tư, báo chí, xuất bản thông tin, tuyên truyền góp phần quan trọng xây dựng và phát triển, truyền bá hệ giá trị quốc gia, văn hóa, gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam, nhất là sau khi có các nghị quyết, chỉ thị, hội nghị của Đảng về văn hóa. Trong đó, khẳng định vai trò của văn hóa đối với sự phát triển của đất nước, sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đạt nhiều thành quả quan trọng, phát triển toàn diện, hướng đến giá trị Chân - Thiện - Mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học; đóng góp vào việc gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, góp phần vào sự phát triển chung của đất nước.

Thứ năm, các cơ quan báo chí, xuất bản dành nhiều tác phẩm đấu tranh trực diện với luận điệu sai trái, xuyên tạc về vấn đề “dân tộc”, “tôn giáo”, “dân chủ”, “nhân quyền” tại Việt Nam; tập trung phân tích, khẳng định, chứng minh cơ sở pháp luật đúng đắn của Việt Nam - quốc gia có chủ quyền, có các quy định, chính sách cụ thể, rõ ràng đối với vấn đề dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền. Một số cơ quan báo chí chủ lực mở và duy trì chuyên mục; liên tục tăng cường, nâng cao chất lượng thông tin về nội dung này, không chỉ thực hiện bằng tiếng Việt, mà còn bằng các tiếng dân tộc thiểu số, ngoại ngữ để giúp thông tin lan tỏa tới đồng bào dân tộc và cộng đồng người Việt ở nước ngoài cũng như bạn bè quốc tế.

Bên cạnh những kết quả đạt được, báo chí, xuất bản nước ta còn bộc lộ một số hạn chế về công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, chấp hành định hướng tuyên truyền của cơ quan chức năng. Sức thuyết phục, tính lý luận, “bút chiến” trong nội dung thông tin, tuyên truyền, đấu tranh phản bác chưa cao. Phương thức thông tin, tuyên truyền, đấu tranh phản bác có lúc, có cơ quan báo chí, xuất bản còn khô cứng, thiếu hấp dẫn, chưa phù hợp với đối tượng bạn đọc và xu thế phát triển thông tin của truyền thông mạng xã hội, v.v.

2. Tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò của báo chí, xuất bản trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới

Những năm tới, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị tăng cường hoạt động; lợi dụng triệt để các thành tựu khoa học - kỹ thuật của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nhất là internet, mạng xã hội để chống phá; cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng sẽ ngày càng cam go, quyết liệt. Vì vậy, để phát huy hơn nữa vai trò các cơ quan báo chí, xuất bản cùng với các cơ quan của Đảng, Nhà nước trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này, cần thực hiện đồng bộ các chủ trương, giải pháp; trong đó, tập trung vào một số nội dung sau:

Một là, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng, quản lý báo chí, xuất bản. Trước hết, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý cần kịp thời, nhạy bén, bảo đảm tính khoa học, thuyết phục, có lý, có tình, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn đặt ra. Tập trung chỉ đạo, định hướng cho các cơ quan báo chí, xuất bản từ Trung ương đến địa phương quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về văn hóa, văn nghệ và báo chí, xuất bản; nhận thức rõ ý nghĩa, vai trò của công tác báo chí, xuất bản đối với việc nâng cao đời sống tinh thần của quần chúng nhân dân và cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang. Thực hiện tốt nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra trong Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Các ban, bộ, ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương cần xây dựng cơ chế cung cấp thông tin kịp thời cho báo chí, xuất bản để tuyên truyền đến cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là về những vấn đề, vụ việc phức tạp, nhạy cảm được dư luận quan tâm; nắm bắt và giải quyết kịp thời những vấn đề mới nảy sinh, không tạo ra “khoảng trống thông tin” để các thế lực thù địch lợi dụng, tán phát thông tin sai sự thật.

Hai là, nâng cao nhận thức, xác định rõ vị trí, vai trò, trách nhiệm của báo chí, xuất bản trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Các cơ quan báo chí, xuất bản cần thấu triệt tầm quan trọng đặc biệt, yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Trên cơ sở đó, tập trung nâng cao chất lượng công tác chính trị, tư tưởng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, nhất là trình độ lý luận và phương pháp đấu tranh tư tưởng, lý luận; ngăn chặn và đẩy lùi những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đội ngũ nhà báo, phóng viên, biên tập viên. Trước mắt, cần quán triệt, tổ chức triển khai có hiệu quả Kế hoạch số 154-KH/BTGTW, ngày 10/6/2022 của Ban Tuyên giáo Trung ương về triển khai phong trào thi đua “Xây dựng môi trường văn hóa trong các cơ quan báo chí” và Kế hoạch số 156-KH/BTGTW, ngày 14/6/2022 của Ban Tuyên giáo Trung ương về tăng cường công tác chỉ đạo, quản lý, chấn chỉnh hoạt động báo, tạp chí, trang thông tin điện tử, mạng xã hội trong giai đoạn hiện nay. Xây dựng cơ chế để khen thưởng kịp thời, nhằm động viên, cổ vũ, tôn vinh các nhà báo, người làm xuất bản có thành tích trong thông tin, tuyên truyền về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, tạo động lực thôi thúc họ đi sâu tìm tòi, nghiên cứu, có những bài viết, xuất bản phẩm sâu sắc, chất lượng, đạt hiệu quả cao.

Ba là, tăng cường vai trò, trách nhiệm của lãnh đạo, ban biên tập các cơ quan báo chí, xuất bản. Để thực hiện tốt giải pháp này, người đứng đầu cơ quan báo chí, xuất bản cần nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình, nhất là trách nhiệm trong việc quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện, gương mẫu học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về tính Đảng, tính chiến đấu của báo chí cách mạng. Thực hiện “nói đi đôi với làm”, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; tận tụy, tâm huyết với công việc. Có hiểu biết sâu sắc về công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; nhận diện rõ đối tượng đấu tranh, đối tượng tác động, âm mưu, nội dung chống phá, chiêu thức, thủ đoạn của các thế lực thù địch trong từng giai đoạn, thời điểm, để lãnh đạo, chỉ đạo, có phương thức đấu tranh, chặt chẽ, hiệu quả, không để các thế lực thù địch lợi dụng chống phá.

Bốn là, coi trọng hơn nữa công tác xây dựng tổ chức bộ máy, cán bộ, nâng cao chất lượng các chuyên trang, chuyên mục. Các cơ quan báo chí, xuất bản cần đặc biệt chú trọng xây dựng và phát triển tổ chức bộ máy, nguồn nhân lực, mở các chuyên trang, chuyên mục về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, để tổ chức thực hiện thành công nhiệm vụ quan trọng, có tính chất sống còn này. Đồng thời, tập trung xây dựng lực lượng, đơn vị chuyên trách để xác định rõ trách nhiệm, chỉ tiêu cũng như tổ chức thực hiện nhiệm vụ một cách chuyên nghiệp, hiệu quả. Những phóng viên, biên tập viên chuyên trách phải là những người “vừa hồng, vừa chuyên”, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, ý thức tổ chức kỷ luật cao, có nhiệt tình, quyết tâm và trách nhiệm cao trong công việc; có hiểu biết sâu sắc về ý nghĩa, tầm quan trọng, nội dung của công tác này; có trình độ lý luận chính trị cao; nghiệp vụ công tác báo chí giỏi, có phương pháp đấu tranh khoa học. Chú trọng xây dựng mạng lưới cộng tác viên là các chuyên gia, nhà lý luận, nhà khoa học có uy tín; có chế độ, chính sách đãi ngộ hợp lý, linh hoạt theo hướng lâu dài, hiệu quả.

Tăng cường thời lượng, nâng cao chất lượng các chuyên trang, chuyên mục (từ bình luận, chuyên luận tới phỏng vấn, ghi nhanh, phiếm chỉ,...); tổ chức các buổi tọa đàm, hội thảo khoa học để thu hút các nhà khoa học, nhà lý luận có uy tín đưa ra các luận cứ có sức thuyết phục để nâng cao hiệu quả công tác này. Qua đó, quyết liệt đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch, làm cho báo chí cách mạng thực sự là “vũ khí sắc bén” trong sự nghiệp “phò chính, trừ tà”, bảo vệ chính nghĩa, đồng hành với lẽ phải, lên án cái xấu, cái ác, chống lại những nhận thức, hành động sai trái, phi nghĩa; một lòng phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân.

Năm là, đổi mới nội dung, phương pháp tuyên truyền về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Công tác thông tin, tuyên truyền trên báo chí, xuất bản phải quán triệt nguyên tắc gắn kết chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, trong đó “xây” là cơ bản, “chống” phải quyết liệt, hiệu quả. Tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền thông tin tích cực, chính thống theo tinh thần “lấy cái đẹp, dẹp cái xấu”, “lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực”, tạo hiệu ứng truyền thông nâng cao nhận thức về những giá trị tốt đẹp của con người, cộng đồng, chế độ xã hội ở nước ta, bảo đảm mỗi tác phẩm báo chí, xuất bản phẩm thực sự là một công cụ tăng cường nhận thức, củng cố niềm tin của nhân dân đối với đất nước và có giá trị định hướng về nhận thức, tư tưởng đối với bạn đọc.

Đa dạng hóa hình thức thông tin tuyên truyền; huy động sự tham gia thống nhất, hiệp đồng tác chiến của các loại hình báo chí, xuất bản; các “binh chủng” khác, tạo sức mạnh tổng hợp trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Coi trọng xây dựng báo chí truyền thông - xuất bản hiện đại, đa phương tiện, bắt kịp xu hướng trong thời đại công nghệ số. Đây vừa là một thách thức, vừa là một yêu cầu, nhiệm vụ rất cao đối với ngành, từng cơ quan và đội ngũ người làm báo chí, xuất bản nước ta hiện nay.

Tranh thủ các kênh để đưa báo chí, xuất bản phục vụ kiều bào ta ở nước ngoài và người nước ngoài quan tâm đến Việt Nam, nhất là đối với kênh thông tin đối ngoại lý luận nhằm đưa hệ tư tưởng tiến bộ, khoa học, cách mạng và lý luận về chủ nghĩa xã hội, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, về đường lối đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam đến với bạn bè trên thế giới, góp phần thu hẹp sự khác biệt, thiếu thiện chí; gia tăng sự hiểu biết, đồng thuận, tạo dựng sự ủng hộ đối với Đảng, đất nước ta. Đây là một phương cách đấu tranh chủ động với các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch, từ sớm, từ xa, nhằm tạo nên một mặt trận đấu tranh tư tưởng, lý luận rộng khắp, khoa học và cách mạng, đẩy lùi những luận điệu, quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ những giá trị tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

TRẦN THANH LÂM, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
___________________

1 - Báo Nhân Dân, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Quân đội nhân dân, Báo Công an nhân dân, Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, Báo điện tử Chính phủ, Tạp chí Cộng sản, Tạp chí Quốc phòng toàn dân; hệ thống báo Đảng, đài phát thanh truyền hình các tỉnh, thành phố, v.v.

2 - Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, Nhà xuất bản Công an nhân dân, Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông, Nhà xuất bản Lý luận chính trị, Nhà xuất bản Tư pháp, Nhà xuất bản Lao động, v.v.