Nâng cao cảnh giác, đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn hoạt động thu thập bí mật Nhà nước, bí mật quân sự là việc làm có ý nghĩa quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Hiện nay, các “cơ quan đặc biệt” nước ngoài đều tiến hành thu thập, đánh cắp thông tin tình báo. Để thực hiện mục tiêu thu thập tin tức tình báo, họ sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi, kết hợp chặt chẽ giữa các phương thức “cổ điển” với sử dụng phương tiện hiện đại, công nghệ cao...; cải cách tổ chức, phương thức hoạt động, với mục tiêu trở thành nguồn cung cấp thông tin tình báo duy nhất, hiệu quả nhất. Trong nhiều lĩnh vực, các cơ quan tình báo nước ngoài đã quay lại hoạt động theo kiểu “cổ điển”, như: tuyển mộ, cài cắm người vào các cơ quan, tổ chức mà họ cho là có nguồn thông tin tốt nhất. Bên cạnh phương thức “cổ điển”, họ còn chú trọng sử dụng đội ngũ chuyên gia, kỹ thuật viên “lành nghề”, đội ngũ “tin tặc” đánh cắp, thu thập thông tin, tài liệu mật; tối ưu hóa tính năng của các phương tiện khoa học công nghệ hiện đại để tiến hành các hoạt động đánh cắp thông tin, tài liệu mật, v.v. Tháng 6 năm 2013, Edward Snowden, cựu nhận viên Cơ quan Tình báo  Mỹ (CIA) đã công bố trên phương tiện thông tin đại chúng về những bí mật trong hoạt động theo dõi người dân, nghe lén điện thoại các tòa đại sứ, kiểm soát và đánh cắp thông tin trên in-tơ-nét,… của Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA). Đây là một trong những sự kiện nổi bật, gây “cú sốc” lớn đối với nhiều quốc gia, tổ chức và cá nhân trên toàn thế giới. Thủ đoạn sử dụng phương tiện thông tin hiện đại thu thập, đánh cắp thông tin, tài liệu được coi là một trong những biện pháp tích cực nhất trong hoạt động tình báo hiện nay. Chúng có thể sử dụng các thiết bị ghi âm định hướng từ khoảng cách xác định (đây là thiết bị tối tân, có thể định hướng ghi âm từ một khoảng cách xác định mà không cần gắn bất kỳ thiết bị nào vào nơi cần ghi âm); thông qua các phần mềm virus tinh vi để lấy cắp thông tin tài liệu mật từ máy tính của các cơ quan, tổ chức, cá nhân quản lý, nắm giữ; dùng phần mềm Keylogger để lấy mật khẩu hoặc các khóa mật mã, qua mắt các thiết bị an ninh; đánh cắp dữ liệu từ thiết bị kết nối USB (mouse hoặc máy in); đánh cắp thông tin, tài liệu bằng chương trình nghe trộm gói tin, v.v. Theo thống kê, năm 2015, có hơn 3.200 Website của các cơ quan, doanh nghiệp tại Việt Nam bị tấn công bởi các phần mềm gián điệp, virus, facebook,… thông qua lỗ hổng trên hệ thống mạng in-tơ-nét, điện thoại thông minh (smartphone), v.v.

Một số cơ quan đặc biệt nước ngoài còn lợi dụng đường lối đối ngoại mở rộng của Đảng, Nhà nước ta để tiến hành các hoạt động tình báo, gián điệp, đánh cắp bí mật Nhà nước, bí mật quân sự, phá hoại ta từ bên trong. Chúng đẩy mạnh hoạt động khai thác, thu thập thông tin tình báo bằng nhiều thủ đoạn, kể cả“mỹ nhân kế”, vật chất, tiền bạc,… để tiếp cận, móc nối, lôi kéo, mua chuộc và khống chế người có vị trí quan trọng, hoặc những người thường xuyên tiếp xúc, sử dụng, xử lý những thông tin, tài liệu mật, v.v. Ngoài ra, chúng còn sử dụng nhân viên đội lốt phóng viên báo chí, nhân viên các tổ chức phi chính phủ, đoàn đàm phán, quan hệ hợp tác với nước ta để thu thập tin tức tình báo, phục vụ những mục đích khác nhau.

Một thủ đoạn tình báo nguy hiểm nữa mà chúng ta cần lưu ý, đó là việc khai thác tin tức tình báo qua nguồn “thông tin mở” (thông tin trên mạng in-tơ-nét, báo chí, tài liệu hủy bỏ,…) của các cơ quan đặc biệt nước ngoài. Theo đánh giá của cơ quan tình báo các nước phương Tây và Mỹ, có những báo cáo tình báo mà trong đó, thông tin lấy từ nguồn mở chiếm tới 90%. Thực tiễn cho thấy, vào đầu những năm 1980, Mỹ có một kho vũ khí đạn đạo chứa 02 loại tên lửa “Chim ưng” và “Nix” tại Tây Đức. Đông Đức đã mua chuộc Snaider, là thợ đốt lò kiêm thu dọn vệ sinh của Kho vũ khí trên. Hằng ngày, Snaider thu dọn rác thải nhưng không mang đi đổ ngay mà đưa về nhà, lọc ra từ đó những thông tin có giá trị rồi gửi cho Cơ quan Tình báo Đông Đức. Qua đó, Đông Đức đã thu được 03 văn kiện tuyệt mật về việc thuyết minh và bảo dưỡng tên lửa “Chim ưng”.

Có thể khẳng định rằng, âm mưu, thủ đoạn hoạt động thu thập bí mật Nhà nước, bí mật quân sự của các thế lực thù địch, phản động diễn ra thường xuyên,  rất quyết liệt bằng nhiều thủ đoạn khác nhau. Để đấu tranh có hiệu quả với các âm mưu, thủ đoạn hoạt động đó, không để lộ, lọt bí mật Nhà nước, bí mật quân sự trong bối cảnh nước ta tiếp tục hội nhập, quan hệ quốc tế ngày càng sâu rộng, xin đề xuất một số biện pháp chủ yếu sau:

Một là, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, thực hiện các chỉ thị, quy định của Đảng, Nhà nước, Quân đội về quản lý, giữ bí mật Nhà nước, bí mật quân sự; trọng tâm là: Chỉ thị 48-CT/TW, ngày 14-02-2005 của Bộ Chính trị về “Bảo vệ bí mật của Đảng trong phát ngôn và sử dụng, bảo quản thông tin, tài liệu trong tình hình mới”; Pháp lệnh 30/2000/PL-UBTVQH10 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (khóa X) về “Bảo vệ bí mật Nhà nước”; Chỉ thị 13/2008/CT-TTg, ngày 11-4-2008 của Thủ tướng Chính phủ về “Tăng cường bảo vệ bí mật Nhà nước trong tình hình mới”; Chỉ thị 197-CT/ĐUQSTW, ngày 22-10-1998 của Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) về “Tăng cường công tác bảo vệ bí mật quân sự, bí mật quốc gia, chống điều tra thu thập tình báo, bảo vệ chính trị nội bộ Quân đội”, v.v. Qua đó, làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ và nhân dân nhận rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực phản động, thù địch trong lĩnh vực này; không mơ hồ, mất cảnh giác, vô tình tiếp tay cho địch; chủ động phát hiện, đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả những hoạt động câu móc, cài cắm người vào nội bộ các cơ quan, tổ chức của ta để thu thập tin tức bí mật.

Hai là, làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, bảo vệ đơn vị an toàn tuyệt đối. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị, nhất là các cơ quan cơ mật, trọng yếu, phải chấp hành nghiêm quy định, quy trình về tuyển dụng, bố trí, bổ nhiệm, bảo đảm cán bộ, nhân viên có lý lịch trong sạch, quan điểm chính trị vững vàng và có trình độ chuyên môn cao. Đồng thời, thường xuyên quản lý, nắm chắc tình hình chính trị, tư tưởng, các mối quan hệ của cán bộ, nhân viên cả trong đơn vị, gia đình và địa phương, địa bàn, nhất là đội ngũ cán bộ, nhân viên thường xuyên làm việc, tiếp xúc với người nước ngoài,… kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm quy định, vô tình hay cố ý làm lọt, lộ thông tin bí mật. Cùng với đó, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị cần chủ động phối hợp với chính quyền và các cơ quan chức năng địa phương nơi đóng quân, nhất là phối hợp với lực lượng an ninh Quân đội, Công an theo Nghị định 77/2010/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ, nắm chắc tình hình hoạt động của các đối tượng trên địa bàn, có biện pháp chủ động phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả các hoạt động thu thập bí mật quân sự, câu móc vào nội bộ ta của địch; hoặc những sơ hở, thiếu sót của ta trong công tác giữ gìn bí mật nói chung và quản lý công văn, tài liệu, quản lý, khai thác sử dụng mạng in-tơ-nét, các vật mang tin điện tử,... nhằm hạn chế tối đa các thiệt hại do kẻ địch tác động thu thập đánh cắp thông tin, tài liệu mật.

Ba là, các cơ quan, đơn vị tăng cường công tác kiểm tra, hướng dẫn và có biện pháp ngăn ngừa, chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những hạn chế, sai sót trong công tác bảo mật. Định kỳ tổ chức sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm về công tác bảo vệ bí mật nhà nước, bí mật quân sự, bổ sung hoàn thiện các quy chế, quy định của cơ quan về công tác bảo vệ bí mật quân sự cho phù hợp với thực tiễn cơ quan, đơn vị; làm tốt công tác biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích trong thực hiện tốt công tác bảo vệ bí mật nhà nước.

Bốn là, quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, cũng như các phương tiện bảo mật phù hợp, đáp ứng yêu cầu phục vụ cho công tác bảo vệ bí mật Nhà nước, bí mật quân sự. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật về công tác bảo vệ bí mật Nhà nước, nhất là các cơ quan Đảng, chính quyền, các ngành cơ yếu, viễn thông, công nghệ thông tin, công nghệ cao…; xây dựng hệ thống tiêu chuẩn về nghiệp vụ quản lý, trang thiết bị kỹ thuật, bảo đảm tốt kinh phí nghiệp vụ và có chế độ, chính sách phù hợp cho cán bộ, nhân viên, những người trực tiếp làm công tác cơ mật của Đảng, Nhà nước và Quân đội.

Ngoài ra, cơ quan quản lý nhà nước cần chú trọng quản lý đội ngũ phóng viên, báo chí trong việc thực hiện Nghị định 72/2013/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ về “Quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ in-tơ-nét và thông tin trên mạng”; chấp hành quy chế quản lý, sử dụng tài liệu mật, đưa tin,… không để “vô tình” lộ, lọt bí mật Nhà nước, bí mật quân sự, đưa thông tin sai lệch,… góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới.

QUANG HỢP