Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, cán bộ, đảng viên của Đảng nếu không được giáo dục, tổ chức tốt và không tự tu dưỡng, rèn luyện thường xuyên thì sẽ dễ dẫn đến chủ nghĩa cá nhân. Do vậy, kịp thời phát hiện và kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, làm cho Đảng ta thực sự trong sạch, vững mạnh, “là đạo đức, là văn minh” là vấn đề cấp bách đặt ra hiện nay.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm cảnh báo về sự nguy hại của chủ nghĩa cá nhân đối với cán bộ, đảng viên và sự nghiệp cách mạng của Đảng. Người coi: “Chủ nghĩa cá nhân là như một thứ vi trùng rất độc, do nó mà sinh ra các thứ bệnh rất nguy hiểm”¹; “là một thứ rất gian giảo, xảo quyệt; nó khéo dỗ dành người ta đi xuống dốc. Mà ai cũng biết rằng xuống dốc thì dễ hơn lên dốc. Vì thế mà càng nguy hiểm”². Cán bộ, đảng viên, nhất là trong điều kiện Đảng cầm quyền, khi nhiễm “thứ vi trùng” này thì khó tránh khỏi sa vào hủ hóa, tự cao, tự đại, kiêu ngạo, thu vén lợi ích riêng; độc đoán, chuyên quyền, quan liêu, coi khinh, coi thường quần chúng. Điều đó nguy hại khôn lường, làm xói mòn lòng tin của nhân dân đối với Đảng và sự nghiệp cách mạng.

Để xứng đáng vai trò lãnh đạo Nhà nước và xã hội, Đảng ta thường xuyên chú trọng xây dựng, chỉnh đốn, chăm lo rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên. Vì thế, tuyệt đại đa số cán bộ, đảng viên của Đảng luôn nỗ lực rèn luyện đạo đức cách mạng, thực hành cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, xứng đáng vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ trung thành của nhân dân, được nhân dân tin tưởng. Những năm gần đây, đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã có những chuyển biến tích cực, rõ nét, nhất là trong đấu tranh, phòng, chống tham nhũng, được nhân dân tin tưởng và đồng thuận. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau, một bộ phận cán bộ, đảng viên đã không đủ sức đề kháng để chống lại chủ nghĩa cá nhân, dẫn đến những biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Viện vào cớ ấy, các thế lực thù địch đã ra sức “khuếch đại”, xuyên tạc nhằm hạ thấp uy tín của Đảng, làm giảm sút niềm tin của nhân dân với Đảng. Vì vậy, để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, cần kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân trong mỗi cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng bằng các giải pháp đồng bộ, với tinh thần đấu tranh đến cùng.

Đối với tự mình

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: chủ nghĩa cá nhân là thứ giặc “nội xâm” vô cùng nguy hiểm, nó nằm ngay trong lòng mỗi con người, “ai cũng có một ít”, nó ẩn nấp đằng sau bức bình phong quyền và lợi ích cá nhân, đội lốt cái đặc quyền ấy của con người để ký sinh trên thân thể của tập thể, của Đảng, phá từ trong phá ra, làm biến chất, suy thoái Đảng. Chủ nghĩa cá nhân với những biểu hiện “muôn hình vạn trạng” của nó còn làm cho nhiều người mơ hồ rằng đó là “căn bệnh” của người khác, còn mình thì không. Do vậy, chống chủ nghĩa cá nhân trước hết là phải tự bản thân mỗi người, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên phải vượt lên chính mình, kiên quyết với chính mình.

Trong nhận thức, tư tưởng của mỗi cán bộ, đảng viên, phải đặt lợi ích của cách mạng, của Đảng, của nhân dân lên trên hết, trước hết; gột rửa cho sạch đầu óc ngôi thứ, địa vị, tư tưởng “dựa vào vị thế, uy tín của Đảng để theo đuổi mục đích riêng của mình”…; có thái độ kiên quyết, rõ ràng, không được “lừng chừng” trong cuộc chiến chống chủ nghĩa cá nhân. Luôn cảnh giác, đề phòng mọi biểu hiện của những căn bệnh từ cá nhân chủ nghĩa và tự đề kháng cho bản thân bằng việc thường xuyên phấn đấu, rèn luyện để nâng cao đạo đức cách mạng, bồi dưỡng tư tưởng tập thể, tinh thần đoàn kết, tính tổ chức, tính kỷ luật. Mỗi cán bộ, đảng viên “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến”³, mà phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện và thực hành đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; luôn “trung với nước”, “hiếu với dân”, sẵn sàng hy sinh quên mình cho lý tưởng cách mạng của Đảng. Có đạo đức cách mạng sẽ không hề sợ sệt, rụt rè, lùi bước trước khó khăn, gian khổ, thắng không kiêu, bại không nản.

Quá trình tu dưỡng đạo đức cách mạng, cần đề cao tính tự giác; nắm chắc những biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức lối sống mà Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) đã chỉ ra để tự soi, tự sửa và tự răn mình. Đồng thời, xem việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là nhu cầu tự thân để tạo khả năng đề kháng tốt với chủ nghĩa cá nhân; cụ thể hóa thành những việc “làm theo” hiệu quả, sát chức trách, nhiệm vụ được giao. Kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân còn cần phải nêu cao tinh thần tự vấn, tự phê, dám nhận lỗi và quyết tâm sửa chữa để tiến bộ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Chúng ta không sợ có khuyết điểm. Chúng ta chỉ sợ không có quyết tâm sửa đổi”⁴. Phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 6 (khóa XII), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đề nghị từng đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương và mọi cán bộ, đảng viên, công chức cần thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện, tự soi, tự sửa, tự răn mình, tránh xa những cám dỗ vật chất, tham vọng, tránh đi vào vết xe đổ, để tay nhúng chàm và nếu đã trót ít nhiều nhúng chàm rồi thì sớm tự giác gột rửa. “Mỗi cán bộ, mỗi đảng viên, mỗi ngày phải tự kiểm điểm, tự phê bình, tự sửa chữa như mỗi ngày phải rửa mặt. Được như thế thì trong Đảng sẽ không có bệnh mà Đảng sẽ mạnh khỏe vô cùng”⁵.

Đối với tổ chức đảng

Để quét sạch chủ nghĩa cá nhân, làm cho tất cả cán bộ, đảng viên xứng đáng là những chiến sĩ cách mạng, phải bắt đầu từ việc cấp ủy, tổ chức đảng các cấp tăng cường giáo dục lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, đường lối, chính sách của Đảng, nhiệm vụ và đạo đức của người đảng viên, củng cố lập trường giai cấp công nhân; làm cho cán bộ, đảng viên, quần chúng nhận rõ những căn bệnh do chủ nghĩa cá nhân sinh ra, tác hại của nó và sự cần thiết phải đấu tranh quét sạch chúng; xây dựng ý thức, tinh thần tích cực, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân. Cùng với đó, phải giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, chế độ sinh hoạt đảng; nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ. Đồng thời, thực hiện kiểm tra, giám sát có hiệu quả, đồng bộ từ trên xuống và từ dưới lên, nhằm kịp thời phát hiện những cán bộ, đảng viên mắc sai lầm, khuyết điểm để có biện pháp sửa chữa nghiêm túc, đặc biệt là đối với những cán bộ, đảng viên có chức, quyền gắn liền với những vị trí dễ mang lại đặc quyền, đặc lợi. Mọi biểu hiện thu nhập, chi tiêu không bình thường phải được thanh tra, kiểm tra làm rõ và công khai, minh bạch trước Đảng và nhân dân. Thực hiện nghiêm minh kỷ luật Đảng, kiên quyết đưa ra khỏi Đảng những cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những phần tử cơ hội, thực dụng, tham ô, tham nhũng, lợi ích nhóm, v.v. Kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng đạo đức cách mạng với chống những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Để chống chủ nghĩa cá nhân hiệu quả, phải đặc biệt chú trọng thực hành tự phê bình và phê bình nghiêm chỉnh trong Đảng. Cấp ủy và từng đảng viên phải luôn nhận thức đúng, đầy đủ, sâu sắc rằng: tự phê bình và phê bình là động lực phát triển của Đảng, là nguyên tắc, chế độ thường xuyên trong tổ chức, sinh hoạt và hoạt động lãnh đạo của Đảng; là quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm của mỗi tổ chức đảng và từng đảng viên; phương thuốc hữu hiệu nhất để toàn Đảng và mỗi đảng viên sửa chữa khuyết điểm, không ngừng tiến bộ và ngày một mạnh thêm. Từ đó, nâng cao chất lượng sinh hoạt tự phê bình và phê bình ở tổ chức đảng các cấp, nhất là ở cơ sở; khắc phục những biểu hiện hữu khuynh, né tránh, “dĩ hòa vi quý” hoặc lợi dụng phê bình để đả kích, gây mất đoàn kết nội bộ. Đồng thời, động viên tinh thần đấu tranh của mọi đảng viên, quần chúng, xây dựng cho họ niềm tin vào sức mạnh và thắng lợi của chính nghĩa; kiên quyết đấu tranh, không che giấu, nể nang, thiên vị, né tránh, sợ ảnh hưởng đến lợi ích của cá nhân và thành tích của đơn vị. Từng người phải lấy tinh thần xây dựng với tình cảm yêu thương, tôn trọng, giúp đỡ lẫn nhau một cách chân tình và thẳng thắn; không thêm bớt, “đao to búa lớn”; tránh kỳ thị với người có khuyết điểm, v.v. Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần nghiên cứu ban hành quy chế, quy định cụ thể, rõ ràng nhằm khuyến khích, bảo vệ, biểu dương người đấu tranh thẳng thắn. Đây là mấu chốt để xây dựng tính chiến đấu, phát huy tinh thần đấu tranh, dám nhìn thẳng vào sự thật, nói lên sự thật mà không sợ bị quy chụp, trù dập.

Đối với xã hội

Hiện nay, tăng cường vai trò giám sát của xã hội đối với hoạt động của bộ máy nhà nước và cán bộ, đảng viên, nhất là những người có chức quyền là một đòi hỏi cấp thiết. Bởi lẽ, nhân dân có ngàn vạn tai mắt, có thể đánh giá chính xác những ưu điểm, khuyết điểm của bộ máy chính quyền và của từng cán bộ, đảng viên. Đây cũng chính là điều Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Tin vào dân chúng… Dựa vào ý kiến của dân chúng mà sửa chữa cán bộ và tổ chức của ta”⁶. Thời gian qua, nhiều vụ việc tiêu cực của cán bộ, đảng viên, công chức đã được xem xét, xử lý xuất phát từ những bức xúc của dư luận xã hội. Mặt khác, dư luận xã hội còn có tác dụng răn đe, cảnh báo đối với cán bộ, đảng viên, công chức trong thực hiện nhiệm vụ.

Để phát huy vai trò của xã hội trong đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, Đảng và Nhà nước cần quan tâm hơn nữa đến việc xây dựng môi trường văn hóa, đạo đức xã hội lành mạnh. Chủ nghĩa cá nhân sẽ không còn đất sống khi mọi người đều hiểu biết sâu sắc, tự hào về lịch sử, văn hóa dân tộc; luôn khẳng định, tôn vinh cái đúng, cái tốt đẹp, tích cực, cao thượng; nhân rộng các giá trị cao đẹp, nhân văn. Đồng thời, đấu tranh phê phán, đẩy lùi cái xấu, cái ác, thấp hèn, lạc hậu; chống các quan điểm, hành vi sai trái, tiêu cực ảnh hưởng xấu đến xây dựng nền văn hóa, làm tha hóa con người. Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện pháp luật, cơ chế, chính sách, thiết chế đồng bộ để thực hiện dân chủ hóa đời sống xã hội, tạo cơ sở pháp lý và điều kiện cần thiết để nhân dân tham gia phòng, chống tiêu cực. Mở rộng dân chủ trong Đảng và toàn xã hội; nâng cao ý thức chính trị và động viên, phát huy vai trò của nhân dân trong giám sát cán bộ, đảng viên, các tổ chức đảng, cơ quan nhà nước. Phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của truyền thông, báo chí trong phản ánh các vụ việc tiêu cực và định hướng dư luận xã hội. Đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân để khẳng định tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta, tăng cường niềm tin của nhân dân vào sự thắng lợi của sự nghiệp cách mạng theo con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn.

Đại tá HÀ TIẾN DŨNG - NGUYỄN DUY TỊNH, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
_____________

1 - Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 295.

2 - Sđd, Tập 11, tr. 602.

3 - Sđd, Tập 6, tr. 16.

4 - Sđd, Tập 4, tr. 20.

5, 6 - Sđd, Tập 5, tr. 279, 337-338.