Hiện nay, trước sự phát triển của vũ khí, phương tiện, hình thái chiến tranh, có quan điểm cho rằng, đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là không phù hợp. Đây là nhận thức, quan điểm sai lầm, thiếu cơ sở khoa học, cần kiên quyết đấu tranh bác bỏ.

Trước sự phát triển và tác động mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, việc sản xuất vũ khí, phương tiện chiến tranh đã, đang có sự nhảy vọt về chất, với nhiều tính năng vượt trội cả về kỹ thuật, chiến thuật; trong đó, những ưu thế về sự thông minh, độ chính xác cao, uy lực lớn, tầm hoạt động xa, có thể hoạt động trong điều kiện thời tiết, khí hậu phức tạp và đạt hiệu quả cao hơn rất nhiều lần so với các thế hệ vũ khí trước đây là đặc tính nổi bật. Vũ khí công nghệ cao ra đời và phát triển đã làm thay đổi căn bản một số quan điểm về chiến tranh, ảnh hưởng lớn đến nghệ thuật quân sự, phương thức tác chiến, v.v.. Dựa vào đó, các thế lực thù địch, phản động chống phá cách mạng nước ta cho rằng, trong điều kiện mới của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, nhất là chiến tranh địch sử dụng vũ khí công nghệ cao, vũ khí thông minh,... thì đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng Cộng sản Việt Nam là lỗi thời và sai lầm. Từ đó, họ ca ngợi sức mạnh quân sự của phương Tây; tuyệt đối hóa vũ khí, trang bị và xem đó là vấn đề quyết định trong chiến tranh; thúc đẩy chạy đua vũ trang và khuyên ta nên liên minh, liên kết quân sự với các nước có tiềm lực lớn về quân sự. Đây là thủ đoạn không mới, nhưng rất nguy hiểm nhằm đánh vào lòng người, nhất là trong bối cảnh các nước lớn không ngừng phô trương và sử dụng vũ khí thông minh, áp dụngtrí tuệ nhân tạo trong các cuộc xung đột cục bộ để răn đe các nước khác. Mục đích thực sự của họ nhằm gieo rắc hoài nghi về sức mạnh của chiến tranh nhân dân Việt Nam; về đường lối quốc phòng, quân sự của Đảng; về phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc,... để từng bước hướng lái nước ta theo con đường liên minh, liên kết dẫn tới phụ thuộc vào nước ngoài, v.v. Sự thực, xét cả về lý luận và thực tiễn cách mạng Việt Nam đã khẳng định, đường lối chiến tranh nhân dân là đường lối duy nhất đúng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và những kẻ cho rằng đây là đường lối sai lầm thì chính họ là sai lầm nhất.

Vì sao chúng ta lại khẳng định như vậy? Bởi đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng là đường lối đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, dựa vào phát huy cao độ sức mạnh của toàn dân tộc, sức mạnh của toàn dân, sức mạnh toàn diện của đất nước trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Điều đó thể hiện sự lựa chọn đúng đắn, phù hợp với đặc điểm và điều kiện của nước ta, một dân tộc đất không rộng, người không đông nhưng luôn phải đối phó với những kẻ thù xâm lược lớn mạnh, nếu không phát huy cao độ sức mạnh của toàn dân tộc thì không đủ sức mạnh để đánh thắng kẻ thù. Vì vậy, chưa có một đường lối nào có thể thay thế được đường lối chiến tranh nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Chiến lược quân sự Việt Nam thời kỳ mới đã khẳng định: “Huy động sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân đánh bại mọi hình thái chiến tranh xâm lược, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn ven lãnh thổ, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc”.

Chiến tranh nhân dân là đường lối duy nhất đúng để phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa nếu buộc phải tiến hành chiến tranh. Chiến tranh nhân dân - một trong những sáng tạo về nghệ thuật tiến hành chiến tranh của Việt Nam là đường lối kế thừa xuất sắc truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc. Trong lịch sử dựng nước và giữ nước, khi phải chống lại những đội quân xâm lược lớn mạnh hơn ta nhiều lần, tổ tiên ta đã vận hành thắng lợi nghệ thuật “lấy yếu chống mạnh, lấy nhỏ thắng lớn, lấy ít địch nhiều”, dựa trên cơ sở phát huy cao độ sức mạnh của toàn dân tộc. Thời bình thực hiện giữ nước từ khi nước chưa nguy, với các chính sách “ngụ binh ư nông”, “khoan thư sức dân làm kế sâu rễ, bền gốc”, dựa vào dân để giữ nước. Thời chiến đánh giặc bằng sức mạnh của toàn dân tộc “chúng chí thành thành, cử quốc nghênh địch”, cả nước một lòng, toàn dân đánh giặc. Dựa vào dân làm kế “vườn không, nhà trống”, đánh giặc bằng mọi lực lượng, mọi loại vũ khí, ở mọi lúc, mọi nơi,… để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý, viết nên truyền thống vẻ vang, đánh giặc giữ nước bằng sức mạnh của toàn dân tộc. Thời nào cũng vậy, khi đã phát huy được cao độ sức mạnh của toàn dân tộc, thì không một thế lực nào khuất phục được dân tộc ta - đó là thực tế mà không thế lực nào có thể phủ nhận.

Trên cơ sở vận dụng sáng tạo nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lê nin: “cách mạng là sự nghiệp của quần chúng”, tư tưởng Hồ Chí Minh về chiến tranh nhân dân cũng như sự kế thừa xuất sắc truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc, Đảng ta luôn khẳng định nhất quán đường lối chiến tranh nhân dân trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Nhờ đường lối ấy, chúng ta đã phát huy cao độ sức mạnh của toàn dân tộc, làm nên Cách mạng Tháng Tám lịch sử, kế tiếp đánh thắng hai đế quốc to là thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giành độc lập cho dân tộc. Trên cơ sở đường lối chiến tranh nhân dân, chúng ta đã giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa con người và vũ khí, trang bị trong chiến tranh, coi trọng yếu tố con người với lòng yêu nước và ý chí quyết tâm cao độ, yếu tố nhân dân. Dựa vào đường lối chiến tranh nhân dân, chúng ta đã huy động được sức mạnh tổng hợp, toàn diện từ mọi mặt của đất nước, triển khai thắng lợi phương thức tiến hành chiến tranh nhân dân, kết hợp chiến tranh nhân dân địa phương với chiến tranh bằng các binh đoàn chủ lực. Thông qua chiến tranh giải phóng và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, tính đúng đắn của đường lối chiến tranh nhân dân được kiểm nghiệm, trở thành nhân tố chủ yếu, quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

Toàn cảnh phiên khai mạc  Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII

Trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong thời kỳ đổi mới đất nước, đường lối chiến tranh nhân dân vẫn là đường lối cơ bản, đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta trong tổ chức, chuẩn bị và sẵn sàng tiến hành thắng lợi chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc (nếu xảy ra). Tuy nhiên, sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc ngày nay có sự phát triển, thay đổi rất khác trước, dự báo đối tượng tác chiến sẽ sử dụng phổ biến vũ khí công nghệ cao, vũ khí thông minh cùng những phương thức tác chiến mới. Yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc ngày càng cao, nhất là nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo, biên giới, đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, ly khai, giữ vững hòa bình, ổn định để xây dựng và phát triển đất nước. Trong tình hình ấy, đường lối chiến tranh nhân dân, quốc phòng toàn dân trong đấu tranh bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa vẫn còn nguyên giá trị. Mọi luận điểm phủ nhận, xuyên tạc đường lối chiến tranh nhân dân chỉ là mưu đồ chống phá của các thế lực thù địch. Trên thực tế, chúng ta chưa bao giờ coi nhẹ vũ khí công nghệ cao; tuy nhiên, vũ khí công nghệ cao không phải là “vũ khí vạn năng”, nó cũng có những hạn chế, bởi nó được chế tạo theo hệ thống, vận hành theo hành trình, quy luật, một số loại còn chịu ảnh hưởng rất lớn của địa hình, thời tiết, một số loại còn bay thấp, tốc độ không cao, v.v. Nếu có các giải pháp hợp lý vẫn có thể hạn chế hiệu quả của vũ khí công nghệ cao, kể cả các giải pháp thô sơ, truyền thống. Như Giám đốc Trung tâm kỹ thuật của NATO, M. Defourneaux đã thừa nhận: “Ngay với đối thủ yếu, họ chỉ cần làm hỏng một bộ phận cũng đủ xóa bỏ hiệu lực của toàn bộ hệ thống vũ khí hiện đại, ngược lại để xóa một nhóm du kích độc lập, có thể phải diệt đến người cuối cùng”; “nơi mà xe tăng hạng nặng, khí tài điện tử hoặc trí tuệ con người không hoạt động được, thì ở đó con người vẫn tiếp tục cuộc chiến”; “sức mạnh vũ khí không thể thay thế được cái vĩ đại từ hàng nghìn năm nay - sức mạnh con người”, v.v.

Vũ khí dù có hiện đại đến đâu vẫn do con người sử dụng, vì thế không thể coi nhẹ yếu tố con người, mà đường lối chiến tranh nhân dân là đường lối phát huy cao độ yếu tố con người, với phẩm chất kiên cường, bất khuất, có ý chí, quyết tâm cao, có bản lĩnh chính trị vững vàng, chiến đấu vì quê hương, đất nước. Vũ khí công nghệ cao có thể phá hủy được một số mục tiêu cố định, sát thương được một bộ phận lực lượng vũ trang và nhân dân ta, nhưng không thể đánh được tất cả mọi nơi trên đất nước Việt Nam và càng không thể là vũ khí bất khả xâm phạm; còn Đảng, còn Quân đội, còn Nhân dân, chúng ta còn chiến thắng. Đó chính là chiến tranh nhân dân.

Dựa vào vũ khí công nghệ cao, kẻ địch có thể có ưu thế về làm chủ trên không và một số môi trường đặc thù, nhưng chiến tranh nhân dân lấy làm chủ mặt đất làm chủ yếu, thực tiễn chiến tranh đã chỉ rõ, ai làm chủ mặt đất người đó sẽ chiến thắng. Chiến tranh nhân dân là cuộc chiến tranh của những con người thông minh, sáng tạo, đặc biệt sáng tạo trong vận dụng cách đánh, đánh địch ở mọi nơi, trong mọi điều kiện địa hình, thời tiết, sáng tạo ra nhiều biện pháp tác chiến, nghi binh, lừa địch, cơ động, dịch chuyển, thật giả không phân biệt, kẻ địch khó mà xác định được các mục tiêu “thật” cho vũ khí công nghệ cao.

Lực lượng tiến hành chiến tranh nhân dân là lực lượng toàn dân, có mặt ở khắp mọi nơi, tạo thế trận rộng khắp, có thể bắn hạ tên lửa hành trình, máy bay không người lái, máy bay bay thấp, có thể đánh hiểm vào các khu vực bố trí vũ khí công nghệ cao của địch trên các môi trường, địa hình,... bằng các lực lượng đặc biệt tinh nhuệ. Trong tương lai, nếu buộc phải tiến hành chiến tranh, chúng ta vẫn phải kiên trì đường lối chiến tranh nhân dân, nhưng có sự phát triển ở trình độ cao và vẫn phải đánh với đối phương có vũ khí, trang bị hiện đại hơn ta, thậm chí hiện đại hơn ta rất nhiều lần. Chỉ có chiến tranh nhân dân mới phát huy được cao nhất sức mạnh của toàn dân tộc đánh thắng quân xâm lược, kể cả chiến tranh bằng vũ khí công nghệ cao và chỉ có chiến tranh nhân dân mới có nhiều giải pháp hạn chế vũ khí công nghệ cao. Đây cũng là câu trả lời đanh thép để bác bỏ luận điệu xuyên tạc, phủ nhận đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng.

Bảo vệ Tổ quốc bằng nghệ thuật chiến tranh nhân dân trong điều kiện mới, đánh địch bằng mưu kế, thắng địch bằng thế thời, đó là thượng sách giữ nước của dân tộc. Một cuộc chiến tranh nhân dân đích thực thì không một thế lực nào có thể đánh bại được. Để tiến hành một cuộc chiến tranh nhân dân đích thực, trong điều kiện đối phương sử dụng vũ khí công nghệ cao, cần có các giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn, đẩy lùi các nguy cơ xung đột và chiến tranh, chuẩn bị mọi mặt để tiến hành thắng lợi chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc.

Một là, xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững chắc, có sức mạnh tổng hợp cao, có sức đề kháng mạnh mẽ và có khả năng ngăn chặn, đẩy lùi nguy cơ xung đột và chiến tranh, sẵn sàng chuyển thành thế trận chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức đúng đắn cho toàn dân về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, chuẩn bị thế trận chiến tranh nhân dân trong điều kiện mới ngay từ thời bình. Tập trung giáo dục để mọi người có nhận thức đúng về tình hình các mặt, về đối tượng, đối tác, dự kiến các tình huống quốc phòng, an ninh, mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Hết sức chú trọng bồi dưỡng để có nhận thức đúng về vũ khí công nghệ cao, khắc phục tư tưởng sợ sệt, lo ngại, thiếu niềm tin vào khả năng sức mạnh của đất nước. Từ đó, có quyết tâm cao trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân cả về tiềm lực, lực lượng và thế trận, coi trọng xây dựng hệ thống chính trị, “thế trận lòng dân”, kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh, xây dựng các thành phần của thế trận quân sự, gắn xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân với xây dựng thế trận an ninh nhân dân. Xây dựng nền quốc phòng toàn dân không ngừng hiện đại là cơ sở chủ yếu để tiến hành chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc thắng lợi. Về lực lượng, là cơ sở để mở rộng lực lượng, đáp ứng yêu cầu chiến tranh. Về tiềm lực, là cơ sở quan trọng huy động các khả năng tiềm tàng của đất nước phục vụ nhu cầu của chiến tranh. Về thế trận, là cơ sở chủ yếu để chuyển hóa thành thế trận chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc.

Hai là, xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại. Xây dựng Quân đội nhân dân hiện đại phải toàn diện cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức, trang bị kỹ thuật, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật, huấn luyện và bảo đảm. Coi trọng nâng cao trình độ năng lực, tổ chức, trang bị, vũ khí và nghệ thuật tác chiến; trong đó, hiện đại hóa về vũ khí, trang bị có vai trò rất quan trọng trong chiến tranh sử dụng phổ biến vũ khí công nghệ cao. Chúng ta luôn khẳng định con người là nhân tố quyết định nhưng cũng với những con người ấy, nếu có vũ khí, trang bị tốt hơn thì hiệu suất tác chiến sẽ cao hơn. Vì vậy, cùng với xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao cần kết hợp chặt chẽ giữa cải tiến, hiện đại hóa vũ khí, trang bị hiện có với sản xuất, mua sắm trang bị hiện đại cho Quân đội, tập trung trang bị các loại vũ khí chiến lược có tầm đánh xa, uy lực lớn, độ chính xác cao, nâng cao khả năng răn đe từ thời bình và đánh thắng nếu buộc phải tiến hành chiến tranh. Đầu tư hơn nữa xây dựng các khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố vững chắc, bảo vệ từng địa bàn, địa giới hành chính, phát huy cao nhất sức mạnh của nhân dân trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, chỗ dựa vững chắc cho toàn dân đánh giặc.

Ba là, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học quân sự, nhất là nghệ thuật quân sự chiến tranh nhân dân. Coi trọng công tác nghiên cứu dự báo, nhất là dự báo chiến lược, dự báo các thách thức, tình huống quốc phòng, an ninh, hình thái chiến tranh có thể xảy ra. Trong nghiên cứu về đối tượng tác chiến, chú trọng đối tượng có thể tiến hành chiến tranh xâm lược quy mô lớn, không coi nhẹ đối tượng xâm lấn biên giới, biển, đảo. Nghiên cứu về chiến tranh có sử dụng vũ khí công nghệ cao và các giải pháp phòng, chống vũ khí công nghệ cao. Nghiên cứu phát triển lý luận tác chiến chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, nhất là các loại hình tác chiến mới xuất hiện: tác chiến bảo vệ biển, đảo; tác chiến phòng thủ; tác chiến đánh địch tiến công hỏa lực; tác chiến tiến công tổng hợp; tác chiến không gian mạng; tác chiến điện tử,… kế thừa kinh nghiệm từ chiến tranh giải phóng, nhưng không sa vào chủ nghĩa kinh nghiệm, các nghiên cứu phải phù hợp các điều kiện tác chiến mới của chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc.

Trung tướng, PGS, TS. TRẦN THÁI BÌNH