Cách đây hơn 30 năm, đứng trước sự sụp đổ của mô hình xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô, chủ nghĩa tư bản và các thế lực phản động vội vàng tuyên bố “có thể kết liễu chủ nghĩa xã hội bằng “chiến thắng không cần chiến tranh” và ca ngợi chủ nghĩa tư bản trở thành “điểm đến cuối cùng của lịch sử”, v.v. Sự thật, từ đó đến nay thì hoàn toàn khác hẳn; mặc dù trải qua những thăng trầm, nhưng phong trào xã hội chủ nghĩa thế giới vẫn có sức sống mãnh liệt, với những bước đi sáng tạo, trường tồn.

Từ sau khi mô hình chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và nhiều nước Đông Âu sụp đổ, cách mạng thế giới lâm vào thoái trào thì các thế lực chống cộng, cơ hội chính trị hí hửng cho rằng, không lâu nữa, toàn bộ các quốc gia xã hội chủ nghĩa sẽ lần lượt sụp đổ. Trong bối cảnh ấy, dư luận đã đặt câu hỏi: phải chăng điều “tiên tri” ấy sẽ trở thành hiện thực? Tuy nhiên, sự thật không như những gì mà các thế lực thù địch chủ nghĩa xã hội mường tượng. Thực tiễn cho thấy, thông qua những bước tiến chưa từng có tiền lệ, chủ nghĩa xã hội vượt qua khủng hoảng và phát triển rất đặc sắc trong bối cảnh mới của thời đại. Cải cách xã hội chủ nghĩa ở Trung Quốc (từ năm 1978), đổi mới ở Việt Nam (từ năm 1986) và ở các nước xã hội chủ nghĩa khác được triển khai với các nguyên tắc đúng đắn; vừa toàn diện, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, lộ trình, giải pháp phù hợp; vừa kiên định và sáng tạo, kế thừa và phát triển, gắn lý luận với thực tiễn, gắn quốc gia với thế giới. Nhờ vậy, Trung Quốc đã trở thành nền kinh tế thứ hai thế giới; Việt Nam đạt nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử; Cuba hiên ngang trước bao vây cấm vận, kiên định xây dựng quốc gia xã hội chủ nghĩa độc lập, có chủ quyền, dân chủ, thịnh vượng và bền vững; các nước xã hội chủ nghĩa khác đều có nhiều thành công trong xây dựng và phát triển đất nước mình. Đây là một quá trình cải cách, đổi mới thành công cả về lý luận và thực tiễn, khẳng định xung lực mạnh mẽ của chủ nghĩa xã hội trước mọi sóng gió của thời cuộc.

Song với mưu đồ hòng xóa bỏ chủ nghĩa xã hội, các thế lực thù địch, phản động luôn tìm mọi cách, mọi thủ đoạn để chống phá, phủ nhận chủ nghĩa xã hội hiện thực. Mới đây, ngày 02/02/2023, Hạ viện Mỹ thông qua Nghị quyết “Lên án sự khủng khiếp của chủ nghĩa xã hội”- (ký hiệu: H.Con.Res 9), họ đã hồ đồ quy kết cái gọi là những “tội ác” của chủ nghĩa xã hội, rằng: “Chế độ chủ nghĩa xã hội với chủ trương thâu tóm quyền lực trong tay đã luôn luôn trở thành những chế độ Cộng sản độc tài chuyên chế”; “Chế độ chủ nghĩa xã hội luôn luôn đưa đến nạn đói, gây ra những cuộc thảm sát tập thể đã giết hại hơn 100 triệu người trên toàn thế giới”; “Những tội ác ghê tởm nhất trong lịch sử đều do những kẻ theo chế độ chủ nghĩa xã hội sắt máu”, v.v. Đây là thái độ thù nghịch cố hữu, thiếu văn minh và đi ngược lại những mục tiêu hòa bình, hợp tác, phát triển cũng như giá trị chung mà nhân loại đang phấn đấu, chung tay thực hiện.

“Cơ hội vàng” này đang được các thế lực cực đoan, thù địch triệt để tận dụng nhằm xuyên tạc, công kích, phủ nhận chủ nghĩa xã hội. Họ cho rằng, “Sự tiến triển tự nhiên của các chính sách xã hội chủ nghĩa và cộng sản đều dẫn đến một nhà nước độc tài tước đoạt các quyền tự do căn bản và nhân quyền của công dân...”; “Lựa chọn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội là sai lầm lịch sử, đưa dân tộc vào chỗ chết”; “Ý thức hệ Mác - Lênin không chấp nhận đối lập chính trị, luôn tìm mọi cách bưng bít thông tin, gây nên những đại nạn cho toàn thể nhân loại”, v.v. Qua đó, chúng đẩy mạnh: “cách mạng sắc màu”, “cách mạng nhung”, “cách mạng đường phố”,… hòng mưu đồ nhanh chóng xóa bỏ chủ nghĩa xã hội. Trước sự chống phá đó, một số người trong hàng ngũ cộng sản và một bộ phận nhân dân đã nhuốm màu tư bản, nảy sinh t­ư tưởng bi quan, dao động, bàng quan, thậm chí đánh mất niềm tin vào chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa xã hội, cổ súy, hùa theo,…tạo sự cản trở phát triển, tiến bộ xã hội của nhân loại.

Vậy, tại sao các thế lực chống cộng, thù địch lại hoảng sợ, luôn tìm mọi cách xóa bỏ chủ nghĩa xã hội? Nguyên do là chủ nghĩa xã hội không chỉ tốt đẹp hơn hẳn, mà còn đủ khả năng thay thế chủ nghĩa tư bản; là ước mơ vươn tới của loài người

Chế độ xã hội chủ nghĩa là sản phẩm khách quan theo quy luật vận động tất yếu của lịch sử xã hội loài người; là một xu hướng, một trào lưu mới của xã hội, mang lại những giá trị tốt đẹp hơn cho con người và sự phát triển của lịch sử xã hội loài người. Không thể nói chủ nghĩa xã hội đồng nhất với mô hình cụ thể của Liên Xô, Trung Quốc hay Cuba,… mà chính xác là, các nước trên đang phát triển theo con đường chủ nghĩa xã hội, xây dựng đất nước xã hội chủ nghĩa. Đây là sản phẩm của Mác, Ăngghen, Lênin và các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin hát hiện ra từ việc nghiên cứu sự vận động, phát triển của xã hội và chỉ ra tính quy luật tất yếu. Các ông đã tạo ra nền móng cho hệ thống lý luận về chủ nghĩa xã hội để ngày càng phát triển và không ngừng hoàn thiện. Đó chính là vũ khí tư tưởng sắc bén cho giai cấp vô sản, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên thế giới đấu tranh vì mục tiêu cao cả của nhân loại là xóa bỏ chế độ thống trị tàn bạo của giai cấp tư sản, tiến lên xây dựng một xã hội mới không còn áp bức, bóc lột, bất công. Lịch sử đã minh chứng chủ nghĩa xã hội đã từng bước phát triển từ tư tưởng đến hiện thực: đó là xã hội xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa; nó trở thành “bóng ma ám ảnh” các nhà chính trị tư sản. Bởi vậy, không có gì ngạc nhiên khi các thế lực thù địch, phản động luôn tìm trăm phương, nghìn kế hòng xóa bỏ chế độ chủ nghĩa xã hội hiện thực.

Hiện nay, tuy chủ nghĩa tư bản đã có điều chỉnh để thích nghi; song, chúng ta đã chứng kiến cuộc khủng hoảng nhiều mặt, cả về y tế, xã hội lẫn chính trị, kinh tế dưới tác động của đại dịch Covid-19 và Cuộc cách mạnh công nghiệp lần thứ tư, kinh tế suy thoái đã làm phơi bày sự thật của những bất công xã hội của chế độ tư bản chủ nghĩa: đời sống của đa số dân cư lao động bị giảm sút nghiêm trọng, thất nghiệp gia tăng; khoảng cách giàu - nghèo ngày càng lớn, làm trầm trọng thêm những mâu thuẫn, xung đột giữa các “sắc tộc”. Khủng hoảng năng lượng, lương thực, sự cạn kiệt của các nguồn tài nguyên thiên nhiên, sự suy thoái của môi trường sinh thái,... đang đặt ra những thách thức vô cùng lớn cho sự tồn tại và phát triển của nhân loại. Đó là hậu quả của một quá trình phát triển kinh tế - xã hội lấy lợi nhuận làm mục tiêu tối thượng, coi chiếm hữu của cải và tiêu dùng vật chất ngày càng tăng làm thước đo văn minh, lấy lợi ích cá nhân làm trụ cột của xã hội. Đó cũng chính là những đặc trưng cốt yếu của phương thức sản xuất và tiêu dùng tư bản chủ nghĩa. Và về chính trị: “Sự rêu rao bình đẳng về quyền, nhưng không kèm theo sự bình đẳng về điều kiện để thực hiện các quyền đó đã dẫn đến dân chủ vẫn chỉ là hình thức, trống rỗng mà không thực chất”¹.

Như vậy, tương lai của xã hội loài người không phải là chủ nghĩa tư bản hay xã hội nào khác mà chính là chủ nghĩa xã hội với bản chất tốt đẹp: tất cả vì con người, vì sự phát triển hài hòa giữa con người và môi trường sống. Chúng ta có những minh chứng rất thuyết phục, thực tế chủ nghĩa xã hội vẫn tồn tại và phát triển trong cộng đồng quốc tế mà cả thế giới đang nhìn thấy hằng ngày. Trong khi vẫn kỳ thị, chống phá về hệ tư tưởng thì chính phủ các nước tư bản phát triển hàng đầu thế giới đã phải thừa nhận và tôn trọng thể chế chính trị xã hội chủ nghĩa; tạo dựng và mong muốn quan hệ ngày càng mật thiết và tạo môi trường kinh tế bình đẳng với quốc gia phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Các nhà tư bản vẫn quan tâm đầu tư, hợp tác và phát triển sản xuất, kinh doanh ở các nước xã hội chủ nghĩa. Điều đó cho thấy, các nước xã hội chủ nghĩa, như: Trung Quốc, Việt Nam, Cuba,... luôn vững vàng, hiên ngang trước mọi sự chống phá của các thế lực cực đoan, thù địch để tồn tại và phát triển không ngừng. Đây là nguồn cổ vũ lớn lao cho những người cộng sản chân chính và nhân dân các dân tộc trên thế giới trong cuộc đấu tranh vì lý tưởng xã hội chủ nghĩa cao đẹp của loài người.

Đi lên chủ nghĩa xã hội là yêu cầu khách quan, là con đường tất yếu của cách mạng Việt Nam

Truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc ta cho thấy, ước mơ, khát vọng ngàn đời của nhân dân ta là: Tổ quốc độc lập, hòa bình, thống nhất, phát triển, nhân dân có cuộc sống tự do, ấm no, hạnh phúc. Ngay khi mới ra đời và trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn khẳng định: chủ nghĩa xã hội là mục tiêu, lý tưởng của Đảng và nhân dân Việt Nam; đi lên chủ nghĩa xã hội là yêu cầu khách quan, là con đường tất yếu của cách mạng Việt Nam. Con đường này hoàn toàn mới mẻ và không ít khó khăn, nhưng giảm bớt được khổ đau cho nhân dân lao động. Chính điều đó, nhân dân ta tin Đảng, theo Đảng, hy sinh tính mạng và tài sản, hợp sức, đồng lòng để giành thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đã làm nên huyền thoại Việt Nam, làm nên sức sống mãnh liệt và trường tồn của dân tộc Việt Nam.

Nói đến Việt Nam không chỉ là biểu tượng của lòng yêu nước, bề dày truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm để giành độc lập và tự do, mà phải kể đến những thành công của Việt Nam trên con đường xây dựng và phát triển đất nước. Thành tựu gần 40 năm đổi mới, đất nước ta phát triển mạnh mẽ, toàn diện, chiếm lĩnh nhiều đỉnh cao trong phát triển kinh tế, chính trị, an sinh xã hội; nhiều thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử, làm thay đổi hẳn bộ mặt và vị thế của đất nước so với những năm trước đó đã khẳng định giá trị to lớn, làm sáng rõ hơn Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta ngày càng được hoàn thiện và từng bước được hiện thực hóa. Bên cạnh đó, thế giới ủng hộ Việt Nam ngày càng đa dạng hơn, không chỉ ủng hộ về vật chất, công nghệ, mà còn ủng hộ về tinh thần, sự đồng thuận phong cách ứng xử của Việt Nam trước các vấn đề quốc tế có liên quan,... góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế. Đó là thực tiễn sống động, tạo cơ sở, niềm tin để khơi dậy khát vọng của nhân dân ta về xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa phồn vinh, vì hạnh phúc của nhân dân.

Việt Nam đang vững bước vào thời đại mới với tư duy mới, với ý chí, khát vọng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; bảo vệ vững chắc nền độc lập, thống nhất của Tổ quốc, xây dựng, phát triển đất nước hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc, sánh vai với các nước trên thế giới, có trách nhiệm cao trong giải quyết các vấn đề toàn cầu trên tinh thần tôn trọng, hòa bình, hợp tác và phát triển. Với tầm nhìn, bước đi đúng đắn, sáng tạo, Đảng ta đã hoạch định đường lối chiến lược, xác định phát triển kinh tế - xã hội là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt, phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh là trọng yếu, thường xuyên. Trong đó, nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn đối với chế độ xã hội chủ nghĩa là xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Chúng ta có đội ngũ cán bộ, đảng viên lãnh đạo, điều hành đất nước có trình độ cao, có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn phong phú, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Thế nhưng, những khuyết tật của nền kinh tế thị trường, như: tình trạng tham nhũng, quan liêu, thoái hóa,… là nguy cơ hiện hữu, đặt ra yêu cầu Đảng ta phải thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn, xây dựng nội bộ Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, trở thành trung tâm đoàn kết, là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

Trong những thập niên tới của thế kỷ XXI, bên cạnh thời cơ, vận hội, chủ nghĩa xã hội ở nước ta sẽ còn gặp khó khăn trên con đường phát triển, song dưới sự lãnh đạo của Đảng, với năng lực sáng tạo dồi dào, Việt Nam sẽ vượt qua để hiện thực hóa các mục tiêu đề ra. Cả lý luận và thực tiễn đều cho thấy, xây dựng chủ nghĩa xã hội là kiến tạo một kiểu xã hội mới về chất, hoàn toàn không hề đơn giản, dễ dàng. Đây là cả một sự nghiệp vĩ đại gồm nhiều bước đi sáng tạo, đầy thử thách, khó khăn nhưng rất đỗi vinh quang, với một quyết tâm chính trị, tinh thần giác ngộ cao, liên tục, hướng đích lâu dài, không thể nóng vội. Vì vậy, bên cạnh việc xác định chủ trương, đường lối đúng, bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng, phải phát huy mạnh mẽ vai trò sáng tạo, sự ủng hộ và tham gia tích cực của nhân dân. Nhân dân tiếp nhận, ủng hộ và nhiệt tình tham gia thực hiện đường lối của Đảng vì thấy đường lối đó đáp ứng đúng yêu cầu, nguyện vọng của mình. Đó là cơ sở nền tảng, niềm tin vững chắc Việt Nam tiếp tục lập nên những kỳ tích mới trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước, thực hiện khát vọng một Việt Nam hùng cường, vững bước đi trên con đường xã hội chủ nghĩa.

Hiện nay, hơn 1,5 tỉ người trên hành tinh vẫn đang đi theo con đường xã hội chủ nghĩa với những thành tựu đáng trân trọng và tự hào. Dù còn nhiều khó khăn, thách thức, phức tạp, nhưng sự phát triển của các nước xã hội chủ nghĩa hiện nay đã chứng minh rằng chủ nghĩa xã hội vẫn là một chế độ xã hội hiện thực, tốt đẹp nhất trong lịch sử nhân loại. Điều đó tiếp tục khẳng định: chủ nghĩa xã hội là mục tiêu, lý tưởng, có sức sống mãnh liệt với thời đại. Đồng thời, là minh chứng rõ nhất để đập tan những luận điệu xuyên tạc, chống phá chủ nghĩa xã hội của thế lực cực đoan, thù địch.

TS. NGUYỄN TIẾN MINH, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
______________

1 - Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb CTQG ST, H. 2022, tr.21.