“Diễn biến hòa bình” xuất hiện vào những năm 20 của thế kỷ XX với vai trò là giải pháp quan trọng trong chiến lược toàn cầu phản cách mạng của chủ nghĩa đế quốc. Sau chiến tranh thế giới thứ hai, G.Kainan - một trong những chiến lược gia chính trị của Hoa Kỳ - đã nghiên cứu, đề xuất, nâng lên thành chiến lược “Diễn biến hòa bình” để chống phá XHCN. Từ đó đến nay, nó luôn được các thế lực thù địch triệt để tận dụng với những thủ đoạn mới, ngày càng tinh vi, nguy hiểm hơn. Bởi vậy, chúng ta phải luôn cảnh giác với mưu đồ đó và có đối sách đấu tranh kiên quyết, hiệu quả.

“Diễn biến hòa bình” (DBHB) là cuộc chiến thầm lặng nhưng hết sức quyết liệt nhằm tiến công vào các mục tiêu bên trong cả về chính trị, kinh tế, tư tưởng, lý luận, văn hóa, nghệ thuật, an ninh - quốc phòng; khoét sâu mâu thuẫn, phá vỡ sự thống nhất về tư tưởng, ý chí trong Đảng Cộng sản (ĐCS), làm cho nội bộ suy yếu và tự diễn biến. Chiến lược này được các thế lực thù địch tiến hành chủ yếu với những nước đã từng bị tiến công về quân sự hoặc gây lật đổ nhưng không đạt mục tiêu, nay phải dùng chiêu bài tiến công tổng lực “Bất chiến tự nhiên thành” (không đánh mà thắng) hòng khuất phục đối phương, xóa bỏ chế độ hiện hành.

Đối với Việt Nam, mục tiêu nhất quán của các thế lực thù địch trong sử dụng chiến lược “DBHB” là xóa bỏ vai trò lãnh đạo của ĐCS Việt Nam và chế độ XHCN, lái nước ta đi theo con đường TBCN, lệ thuộc vào chủ nghĩa đế quốc,... Để đạt được mục tiêu đó, chúng không từ bỏ bất kỳ mưu đồ nào, chống phá ta một cách toàn diện, với nhiều thủ đoạn tinh vi, thâm độc. Thông qua chiến lược “DBHB”, chúng đánh thẳng vào nhận thức, tư tưởng của người dân, biến những việc đơn giản thành phức tạp, cá biệt thành phổ biến, những điều dễ hiểu thành khó hiểu, đánh tráo khái niệm, thực hiện trò “đánh lận con đen” nhằm lôi kéo những người hạn chế về nhận thức chính trị phục vụ cho mưu đồ của chúng. Không khó hiểu, khi thời gian gần đây, ở hải ngoại, bà con trong cộng đồng người Việt thường nghe các tổ chức chống cộng cực đoan, các đảng phái phản động người Việt ra rả tuyên truyền, xuyên tạc, đòi tự do “dân chủ”, “nhân quyền” ở Việt Nam thông qua các cuộc biểu tình, hội họp và trên vô số trang mạng điện tử. Việc làm đó luôn có các tổ chức, cá nhân không có thiện cảm với Việt Nam đứng đằng sau cổ súy, kích động, gây hỏa mù, tài trợ để can thiệp vào công việc nội bộ của nước ta.

Sự chống phá Việt Nam thông qua chiến lược “DBHB”của các thế lực thù địch không phải bây giờ mới diễn ra mà âm mưu đó đã có từ lâu. Từ đầu năm 1950 đến 1975, chủ nghĩa đế quốc dùng hành động quân sự xâm lược với âm mưu biến Việt Nam thành thuộc địa của chúng nhưng cuối cùng đã bị thất bại. Sau khi sử dụng đòn tấn công quân sự không thành, chúng chuyển sang chiến lược mới, như: “bao vây, cấm vận kinh tế”, “cô lập về ngoại giao” kết hợp với “DBHB”, bạo loạn lật đổ nhằm xóa bỏ chế độ XHCN ở Việt Nam. Trong thời kỳ này, lợi dụng việc nước ta gặp nhiều khó khăn về kinh tế - xã hội (từ năm 1975 - 1994) do hậu quả của chiến tranh để lại và sự biến động chế độ XHCN ở Liên Xô, Đông Âu, các thế lực thù địch càng ráo riết đẩy mạnh “DBHB”, nói xấu Đảng, chế độ, bôi nhọ danh dự các lãnh tụ,... Từ năm 1995 đến nay, trước những thắng lợi to lớn của công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng XHCN do ĐCS Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, các thế lực thù địch lại tiếp tục điều chỉnh thủ đoạn chống phá cách mạng nước ta. Chúng tuyên bố xoá bỏ “cấm vận kinh tế” và bình thường hóa quan hệ ngoại giao để chuyển sang thủ đoạn mới, đẩy mạnh hoạt động xâm nhập, như: “dính líu”, “ngầm”, “sâu, hiểm” nhằm chống phá cách mạng Việt Nam. Có thể thấy, hình thức, thủ đoạn chống phá bằng chiến lược “DBHB” cũng thay đổi theo từng giai đoạn biến động trên trường chính trị thế giới và tình hình trong nước. Hiện nay, thủ đoạn mới của chiến lược “DBHB” là lợi dụng ngay các chủ trương, chính sách đổi mới để chống phá sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, với mưu đồ: Lấy lĩnh vực chính trị là then chốt; kinh tế là lâu dài, thường xuyên; chuyển hóa Quân đội và Công an là mục tiêu trước mắt. Theo đó, kế hoạch chiến lược của chúng là thực hiện theo lộ trình 3 giai đoạn: Giai đoạn 1, đẩy nhanh quá trình hội nhập kinh tế của Việt Nam vào nền kinh tế thế giới, từ đó làm chệch hướng XHCN, phát triển kinh tế thị trường TBCN. Giai đoạn 2, hình thành “xã hội dân sự” ở Việt Nam, tạo môi trường, cơ hội để các tổ chức chính trị đối lập xuất hiện và hoạt động công khai, gây rối loạn trật tự, an toàn xã hội. Giai đoạn 3, thực hiện “dân chủ hóa” chính quyền các cấp, từng bước cô lập, tách các tổ chức đảng, đảng viên ra khỏi quần chúng, đẩy mạnh thực hiện “phi chính trị hóa” Quân đội và Công an. Để che đậy thủ đoạn đó, chúng xuyên tạc rằng: ĐCS rất “lo sợ” có sự chính biến trong nước nên lúc nào cũng tuyên truyền về “DBHB”. Diễn biến là do các nhà cầm quyền và ĐCS nghĩ ra, “suy diễn thái quá”, “mắc bệnh tự kỷ”, “tự mình sợ mình”,… Mục đích của chúng là làm cho mọi người lầm tưởng rằng không có “DHBH”, dẫn đến chủ quan, mất cảnh giác để chúng dễ bề thực hiện mưu đồ đen tối.

Một trong những thủ đoạn thâm hiểm trong chiến lược “DBHB” của các thế lực thù địch, phản động hiện nay là, tập trung tác động vào quá trình xây dựng, hoàn thiện và thực thi pháp luật ở Việt Nam. Sở dĩ đây được coi là hướng tấn công chủ yếu của “DBHB” đối với cách mạng nước ta, vì nếu thực hiện thành công thủ đoạn này sẽ làm thay đổi chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng - an ninh, lái con thuyền cách mạng Việt Nam đi theo kịch bản của chúng. Đối với Quân đội, chúng đòi “Quốc gia hóa quân đội”, “Luật hóa mọi vấn đề về tổ chức và hoạt động của Quân đội”, thực chất là nhằm loại bỏ cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội, tách Quân đội khỏi sự lãnh đạo của Đảng, dẫn đến “phi chính trị hóa”. Đáng tiếc là, thời gian qua, trong nội bộ ta vẫn có những người chủ quan, mất cảnh giác, thậm chí mất cảnh giác nghiêm trọng trước âm mưu, hoạt động “DBHB” của các thế lực thù địch, phản động. Có người còn không tỉnh táo, bị mắc mưu, phụ họa, cổ súy cho những luận điệu của địch đòi “đa nguyên”, “đa đảng”, đòi hủy bỏ Điều 4 Hiến pháp; đòi tam quyền phân lập theo mô hình TBCN, xây dựng “xã hội dân sự” theo tiêu chí phương Tây, “phi chính trị hóa” lực lượng vũ trang, “chuyển đổi thể chế chính trị của nước ta từ toàn trị sang dân chủ một cách ôn hòa”,... Trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật, còn có ý kiến thiển cận phê phán, phủ nhận những thành quả của đất nước và nhân dân ta trên lĩnh vực này; đòi áp dụng rập khuôn những quy định, mô hình pháp luật của thể chế chính trị tư sản vào Việt Nam,... Rõ ràng, đó là những biểu hiện của sự giảm sút ý chí cách mạng, mất cảnh giác, không nhận rõ tính chất phức tạp của cuộc đấu tranh giai cấp trong giai đoạn cách mạng mới, không phân biệt rõ “đối tượng, đối tác”, mơ hồ về tư tưởng chính trị và thủ đoạn nguy hiểm của kẻ địch. Và, một khi những quan điểm cực đoan của các thế lực thù địch về “đa nguyên chính trị”, “đa đảng đối lập”, “dân chủ”, “nhân quyền”, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, quyền của các dân tộc thiểu số được kích động sẽ chuyển thành hành động chính trị phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, sự ổn định xã hội, phủ nhận thành quả giành độc lập dân tộc hơn nửa thế kỷ qua của nhân dân ta. Từ đó, chúng đòi đưa nước ta, dân tộc ta đi theo con đường khác với mục tiêu đã lựa chọn; làm xói mòn lòng tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước và chế độ XHCN.

Thâm độc và nguy hại hơn khi sự điều chỉnh thủ đoạn chiến lược mới của các thế lực thù địch chuyển hướng từ tập trung phủ nhận vai trò lãnh đạo của ĐCS Việt Nam sang “có thể chấp nhận” về hình thức lãnh đạo của Đảng, nhưng tập trung làm cho Đảng bị tha hóa, biến chất, mất lòng tin với nhân dân, tự đánh mất vai trò lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Khi Đảng tổ chức đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng nhằm đẩy mạnh kiểm điểm, tự phê bình và phê bình, khắc phục khuyết điểm theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng thì chúng cho đó chỉ là hình thức, chẳng đâu vào đâu,... Cùng với chống phá nền tảng tư tưởng, quan điểm, đường lối của Đảng, các thế lực thù địch còn tăng cường tác động các tổ chức quốc tế để thúc đẩy “dân chủ hóa” trong hệ thống chính trị, trong nội bộ Đảng và bộ máy lãnh đạo Nhà nước Việt Nam; kích động sự bất đồng chính kiến về những quyết sách chiến lược, nhất là định hướng phát triển của xã hội Việt Nam trong giai đoạn mới; kích động gây chia rẽ, tạo sự phân hóa giữa nhân dân và Đảng. Đồng thời, tạo lập lực lượng chính trị đối lập trong Đảng và trong xã hội; làm xói mòn khối đoàn kết, thống nhất  và cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ; chia rẽ truyền thống “chia ngọt, sẻ bùi”, gắn bó keo sơn đã được tôi luyện trong lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Một số tổ chức phản động ở hải ngoại móc nối, lôi kéo các phần tử cơ hội chính trị, lợi dụng chủ trương của Nhà nước về mở rộng dân chủ, cải cách hành chính, tự do tư tưởng, tự do báo chí, viết bài tung lên mạng, hoặc được các đài báo phương Tây, như: BBC, VOA, RFA, RFI,… móc nối, trả lời phỏng vấn, phát tán quan điểm cá nhân, xuyên tạc, vu cáo chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Chúng lợi dụng truyền thông, báo chí là công cụ để “chuyển hóa” Việt Nam trước thềm Đại hội Đảng lần thứ XII, với các thủ đoạn: 1- Tăng cường tiếp xúc, trao đổi, định hướng thông tin cho đội ngũ biên tập viên các báo, đài; 2- Hỗ trợ kỹ thuật, nâng cao năng lực điều tra độc lập cho đội ngũ phóng viên thu thập thông tin, viết bài theo định hướng của chúng; 3- Đăng tải các tin, bài nhạy cảm về những bất cập trong hệ thống chính trị, gây mâu thuẫn, chia rẽ nội bộ; 4- Tăng cường cơ chế phản hồi từ độc giả trên các kênh phát thanh, truyền hình, báo chí chính thống, thúc đẩy sự hình thành và phát triển hoạt động phản biện xã hội,… Có kẻ còn kết nối các phần tử chống đối mưu toan thành lập các tổ chức đảng chính trị phản động nhằm lật đổ thể chế hiện hành; thực hiện cuộc tiến công phá hoại nhiều mặt hòng làm suy yếu nền kinh tế, rối loạn về xã hội, chệch hướng đường lối chính trị, mất sức chiến đấu của Quân đội, Công an và hạ thấp vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.

Đáng chú ý là, thời gian gần đây, lợi dụng sự kiện Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 vào sâu trong thềm lục địa Việt Nam, một số đối tượng hữu hảo và thế lực thù địch “đục nước béo cò”, lên tiếng rêu rao, kích động: “Trước hành động vi phạm chủ quyền trắng trợn của Trung Quốc, Việt Nam đã nhu nhược trong thực hiện chủ trương bảo vệ Tổ quốc, không có nhiều biện pháp bạo lực xua đuổi Trung Quốc ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa, mà chỉ “đấu tranh miệng” theo kiểu nửa vời”. Đồng thời cho rằng, “chúng ta cần phải sử dụng biện pháp quân sự, cần “sống mái”, quyết chiến với Trung Quốc một phen”. Từ đó, đấu tranh, tạo áp lực đòi Quân đội ta phải hành động mạnh mẽ, cứng rắn để bảo vệ cương vực, lãnh thổ. Không những thế, một số thế lực còn lợi dụng lòng yêu nước, kích động, dụ dỗ, mua chuộc nhân dân tham gia biểu tình trái pháp luật dưới danh nghĩa phản đối Trung Quốc rồi tìm cách hô hào, kích động Nhà nước “nhu nhược”; chuyển từ biểu tình phản đối Trung Quốc sang thành biểu tình chống Nhà nước, lật đổ chế độ; làm phân tán sự lãnh đạo, chỉ đạo, tạo áp lực với chính quyền, phá hoại hoạt động của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, nhằm gây mất ổn định về chính trị, kinh tế, trật tự, an toàn xã hội, làm xấu đi hình ảnh của Việt Nam trên trường quốc tế. Nguy hiểm hơn, các thế lực phản động còn lợi dụng việc một số người thể hiện lòng yêu nước chưa đúng mức, đúng cách để thực hiện mưu đồ chống Đảng và thể chế chính trị hiện hành, vu cáo Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam không chăm lo bảo vệ quyền lợi của công nhân; từ đó, kêu gọi thực hiện chế độ đa đảng, thành lập công đoàn độc lập, chia rẽ Đảng với nhân dân, tạo cớ thực hiện cuộc “cách mạng màu”, làm thay đổi chế độ chính trị hiện hành. Có thể nói, mưu đồ của các thế lực thù địch lợi dụng tình hình phức tạp trên Biển Đông hiện nay là rất tinh vi, nham hiểm, thể hiện thủ đoạn mới của chúng trong chiến lược “DBHB” chống phá cách mạng Việt Nam. Nếu không tỉnh táo, chúng ta rất dễ mắc mưu và khi đó tình hình sẽ rất phức tạp.

Lịch sử đã chứng tỏ quy luật vận động và phát triển của nước ta là dựng nước đi đôi với giữ nước, xây dựng CNXH gắn với bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, quy luật này vẫn giữ nguyên giá trị thời sự. Chúng ta không cường điệu, đánh giá quá cao kẻ địch, nhưng thực tế đã dạy rằng, trong đấu tranh, tuyệt nhiên không bao giờ được lơi lỏng mất cảnh giác. Mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân cần nâng cao cảnh giác, nhận thức đúng và đầy đủ tính chất gay gắt và phức tạp của cuộc đấu tranh chống “DBHB”; âm mưu, phương thức, thủ đoạn hoạt động chống phá cách mạng của các thế lực thù địch, phản động. Từ đó, kịp thời phát hiện, đấu tranh ngăn chặn các hành vi gây phương hại đến sự ổn định, vững mạnh và phát triển của đất nước. Để làm thất bại thủ đoạn mới của chiến lược “DBHB”, chúng ta phải tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, kịp thời giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra, không để kẻ địch lợi dụng; nâng cao bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và chế độ. Đồng thời, phải phân tích làm rõ thủ đoạn mới của chiến lược “DBHB”, khắc phục mọi biểu hiện mơ hồ, chủ quan, mất cảnh giác, thiếu niềm tin vào tương lai của đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng. Làm tốt công tác xây dựng Đảng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng; củng cố hệ thống chính trị vững mạnh; tăng cường công tác bảo vệ chính trị nội bộ, quản lý bí mật thông tin. Các cấp cần thực hiện nghiêm Quy chế Dân chủ cơ sở, đẩy mạnh công tác dân vận, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc. Mặt khác, phải thường xuyên chú trọng xây dựng Quân đội, Công an vững mạnh về mọi mặt, thực sự làm nòng cốt trên mặt trận bảo vệ an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc trong mọi tình huống.

Mặc dù, chiến lược “DBHB” của các thế lực thù địch đối với nước ta đang diễn ra với nhiều thủ đoạn mới, tinh vi, nguy hiểm, nhưng với sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng và trong xã hội, tinh thần cảnh giác cách mạng không ngừng, ý chí quyết tâm chiến đấu cao, nhất định chúng ta sẽ làm thất bại mọi mưu đồ của chúng, góp phần giữ vững ổn định chính trị, đẩy mạnh phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế, tăng cường quốc phòng - an ninh, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Đại tá LÊ THÀNH LONG, Học viện Hậu cần