“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ở một bộ phận cán bộ, đảng viên là hệ quả của bản lĩnh chính trị không vững vàng và sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Đây là một thách thức to lớn đối với sự tồn vong của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

Bản lĩnh của mỗi người thể hiện ở ý chí quyết tâm phấn đấu vượt qua khó khăn, thách thức để đạt được mục tiêu đã định; tính quyết đoán, lòng dũng cảm, kiên cường, tự tin, trung thực, “thấy đúng thì bảo vệ, thấy sai dám đấu tranh”, v.v. Đối với cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ, đảng viên giữ cương vị lãnh đạo, quản lý chủ chốt thì yêu cầu không chỉ có bản lĩnh, mà còn phải có bản lĩnh chính trị vững vàng. Đó là sự kiên định, vững vàng trong nhận thức và hành động, tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng, với chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; tích cực đấu tranh với các âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng của các thế lực thù địch, không dao động trước sự cám dỗ về vật chất; có trình độ, năng lực tốt; có tính đảng, tính chiến đấu cao, dám nhìn thẳng vào sự thật, dám thừa nhận và quyết tâm sửa chữa những sai lầm, khuyết điểm, v.v. Đối lập với người có bản lĩnh chính trị vững vàng là những người thiếu ý chí quyết tâm, dễ dao động, lùi bước trước khó khăn, không có chính kiến rõ ràng, thậm chí là suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, phai nhạt niềm tin, lý tưởng,… dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Bản lĩnh chính trị là nhân tố tổng hợp của lập trường chính trị, trình độ chính trị, thái độ chính trị, kỹ năng chính trị, dũng khí chính trị của cán bộ, đảng viên. Nó không phải tự nhiên có được; tố chất của con người chỉ là điều kiện thuận lợi để xây dựng bản lĩnh, còn bản lĩnh chính trị chủ yếu do giáo dục, tu dưỡng, rèn luyện mà nên. Thực tiễn cách mạng luôn đặt ra yêu cầu cao đối với mỗi cán bộ, đảng viên về bản lĩnh chính trị, nhất là khi họ giữ cương vị, trọng trách lớn.

Trong thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc, mặc dù phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, gian khổ, hy sinh, nhất là trước những thời điểm cam go, bước ngoặt của cách mạng, nhưng đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng luôn thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng; kiên trung, bất khuất, một lòng, một dạ đi theo Đảng, sẵn sàng chấp nhận hy sinh vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng, vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Nhờ vậy, Đảng ta đã trưởng thành vượt bậc, lãnh đạo cách mạng Việt Nam vượt qua mọi chông gai, thử thách, giành từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.

Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là từ khi thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Tuy vậy, bốn nguy cơ mà Đảng ta chỉ ra vẫn còn tồn tại. Đặc biệt, trước tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên và tệ tham nhũng, lãng phí vẫn chưa bị đẩy lùi, có mặt diễn biến phức tạp. Các thế lực thù địch, cơ hội chính trị đẩy mạnh hoạt động chống phá bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, với những thủ đoạn mới, ngày càng tinh vi, xảo quyệt.

Trước thực tế đó, một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ cấp cao đã suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, sa vào chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, hẹp hòi, ngục ngã trước cám dỗ, “viên đạn bọc đường”. Thậm chí, một số cán bộ, đảng viên “tự diễn biến” tư tưởng chính trị và “tự chuyển hóa”, “trở cờ”, thay đổi lập trường, quan điểm chính trị, đi ngược lại mục tiêu, lý tưởng của Đảng, lợi ích của quốc gia, dân tộc, cổ súy, ủng hộ, tiếp tay cho các thế lực thù địch, phản động, chống phá đất nước. Chỉ tính từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đến nay, gần 100 cán bộ cấp cao thuộc diện Trung ương quản lý, trong đó có cả Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương,… bị thi hành kỷ luật về đảng, thậm chí bị xử lý hình sự. Việc xử lý cán bộ vi phạm đảm bảo nghiêm minh, công khai, minh bạch, “không có vùng cấm”, bất kể người đó là ai, đang công tác hay đã nghỉ hưu, giữ cương vị gì,... cho thấy quyết tâm chính trị rất cao của Đảng ta trong việc làm trong sạch đội ngũ, vì sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.

Căn nguyên, hay nói cách khác nguyên nhân căn bản, khởi nguồn của “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là do bản lĩnh chính trị của những cán bộ đó không vững vàng; họ không làm chủ được bản thân trước những cám dỗ về vật chất; không có đủ trình độ, lập trường chính trị để phân biệt đúng, sai, “miễn dịch” trước những luận điệu, thủ đoạn thâm hiểm của các thế lực thù địch. Từ chỗ ban đầu là mơ hồ ảo tưởng, hoang mang, dao động về tư tưởng chính trị, phai nhạt mục tiêu, lý tưởng cách mạng dẫn đến hoài nghi, mất niền tin về sự lãnh đạo của Đảng, về mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, v.v. Các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đó thực chất là quá trình biến đổi từ bên trong theo chiều hướng từ đúng sang sai, từ tốt sang xấu, từ tích cực sang tiêu cực. Đây là vấn đề hết sức nguy hiểm, bởi lẽ: “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là điều kiện, là mảnh đất màu mỡ để các thế lực thù địch tận dụng, lôi kéo, tiến hành các hoạt động chống phá cách mạng, đe dọa đến vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Khai mạc Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII), Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã đặt vấn đề “Phải chăng, về tiêu chuẩn ủy viên Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư trong thời điểm hiện nay cần nhấn mạnh phải có bản lĩnh chính trị thật vững vàng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,…”. Điều đó nói lên ý nghĩa quan trọng của việc xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng trong tình hình hiện nay.

Thực hiện mục tiêu đó, trước hết, chúng ta cần tiếp tục thực hiện tốt công tác giáo dục về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, làm cơ sở để xây dựng cho cán bộ, đảng viên có lập trường, quan điểm chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng. Theo đó, trong công tác giáo dục, đào tạo, cần đổi mới nội dung, hình thức giảng dạy lý luận chính trị trong các học viện, nhà trường, cơ sở đào tạo; đồng thời, duy trì nghiêm túc chế độ học tập, bồi dưỡng chính trị tại chức ở các cơ quan, đơn vị. Mặt khác, mỗi cán bộ, đảng viên phải tự giác, tích cực học tập, nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; chủ động, tự giác rèn luyện bản lĩnh chính trị, tránh biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Hằng năm, cấp ủy đảng các cấp có kế hoạch học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên gắn với việc cung cấp thông tin, cập nhật kiến thức mới phù hợp từng đối tượng, từng cấp, ngành, địa phương. Thực hiện có hiệu quả việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Thực tiễn cho thấy, vấn đề đặc biệt quan trọng cần triển khai thực hiện nghiêm túc, đó là đẩy mạnh đổi mới công tác cán bộ theo hướng công khai, minh bạch, nhất là trong công tác tạo nguồn, quy hoạch cán bộ, tạo ra môi trường thuận lợi để cán bộ, đảng viên phấn đấu, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị. Cấp ủy các cấp phải phát hiện, bồi dưỡng cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ đức, đủ tài để bố trí sử dụng, bảo đảm “đúng người, đúng việc”. Đồng thời, thực hiện tốt công tác luân chuyển cán bộ, tạo điều kiện để cán bộ, nhất là cán bộ trẻ, có triển vọng, cán bộ trong quy hoạch được rèn luyện trong thực tiễn. Qua đó, giúp họ bổ sung kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn, từng bước nâng cao bản lĩnh chính trị, đủ năng lực xử lý và đương đầu với mọi khó khăn, gian khổ, thách thức. Cần có cơ chế, tiêu chí trong phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí cán bộ có năng lực nổi trội và phẩm chất đạo đức tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng để “quy hoạch đặc biệt” phát triển vào vị trí lãnh đạo, quản lý chủ chốt.

Hiện nay, đại hội Đảng các cấp đã và đang diễn ra. Một nhiệm vụ trọng tâm của đại hội là lựa chọn những người có đủ phẩm chất, năng lực, có bản lĩnh chính trị vững vàng tham gia cấp ủy khóa mới – Đó cũng là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt của Đảng và hệ thống chính trị. Muốn vậy, phải thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai, khách quan; mỗi đảng viên phải nêu cao trách nhiệm chính trị, sáng suốt lựa chọn những cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất, năng lực tốt bầu vào cấp ủy. Dứt khoát không đưa vào cơ quan lãnh đạo những người không xứng đáng, không đủ tiêu chuẩn, nhất là những người có biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, hoặc sa sút về phẩm chất, đạo đức, tham nhũng, tham vọng quyền lực, chạy chức, chạy quyền, chạy phiếu bầu, gia trưởng, gây mất đoàn kết, ảnh hưởng xấu đến uy tín của Đảng.

Thực tiễn các vụ việc cán bộ cấp cao của Đảng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” cho thấy, một phần trách nhiệm là do cấp ủy và cơ quan chức năng đã buông lỏng công tác kiểm tra, giám sát, không ngăn chặn kịp thời những sai phạm nhỏ, dẫn đến tái phạm, các sai phạm sau lớn hơn sai phạm trước và kết quả là “mất cán bộ”. Cơ quan chức năng thường “nể” cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt của mình, né kiểm tra, giám sát, thậm chí biết sai mà không ngăn chặn. Vì thế, thời gian tới, các cấp cần quán triệt và thực hiện tốt Quy định số 205-QĐ/TW, ngày 23/9/2019 của Bộ Chính trị “Về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền”; chống các biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Có cơ chế để Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và nhân dân tham gia giám sát, phát hiện những người “Kê khai tài sản không trung thực, có biểu hiện giàu nhanh, nhiều nhà, nhiều đất, nhiều tài sản khác mà không giải trình rõ được nguồn gốc,...”. Gắn kiểm tra, giám sát với thi hành kỷ luật; kiên quyết xử lý nghiêm những cán bộ, đảng viên bản lĩnh chính trị không vững vàng, suy thoái về đạo đức, lối sống.

Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng là vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng, liên quan trực tiếp đến sự tồn vong của Đảng và chế độ. Với trách nhiệm chính trị của người cộng sản, mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp phải tự giác tu dưỡng, rèn luyện, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, làm cơ sở chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Người có chức vụ càng cao thì bản lĩnh chính trị càng phải vững vàng, gương mẫu, đó là yêu cầu, tiêu chí đặc biệt quan trọng của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt hiện nay.

Đại tá, ThS. NGUYỄN MẠNH DŨNG - Thượng tá, ThS. DƯƠNG XUÂN MẠNH