Với tinh thần “Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến… Vừa kháng chiến, vừa kiến quốc”¹, trong Lời kêu gọi Thi đua ái quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã yêu cầu: “Các cụ phụ lão thi đua đốc thúc con cháu hăng hái tham gia mọi công việc, Các cháu nhi đồng thi đua học hành và giúp việc người lớn, Đồng bào phú hào thi đua mở mang doanh nghiệp, Đồng bào công nông thi đua sản xuất, Đồng bào trí thức và chuyên môn thi đua sáng tác và phát minh, Nhân viên chính phủ thi đua tận tụy làm việc, phụng sự nhân dân, Bộ đội và dân quân thi đua giết cho nhiều giặc, đoạt cho nhiều súng”². Hưởng ứng Lời kêu gọi của Bác, trong suốt 65 năm qua, phong trào thi đua yêu nước trong toàn quốc đã có sự phát triển mạnh mẽ, sâu rộng, bám sát nhiệm vụ trong mỗi giai đoạn cách mạng và mang lại hiệu quả thiết thực. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược có phong trào: “Kháng chiến, kiến quốc”, “Giết giặc lập công”… Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước có phong trào: “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, “Thanh niên ba sẵn sàng”, “Phụ nữ ba đảm đang”… Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay có phong trào: “Thi đua yêu nước”, “Thi đua Quyết thắng” (TĐQT) và nhiều phong trào thi đua khác... Từ trong các phong trào đó, đã xuất hiện nhiều tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến (ĐHTT) được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang, Anh hùng Lao động và các danh hiệu thi đua trên các lĩnh vực công tác; đưa chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam lên tầm cao mới và trở thành sức mạnh chính trị - tinh thần to lớn, góp phần làm nên những chiến thắng có ý nghĩa lịch sử của đất nước, dân tộc.

Thượng tướng Ngô Xuân Lịch trao quyết định thăng quân hàm sĩ quan cho 3 gương mặt trẻ tiêu biểu thực hiện Phong trào “Tuổi trẻ sáng tao” (tháng 5-2013). (Nguồn:bqp.vn)

Cùng với phong trào thi đua yêu nước của các ngành, các cấp, các lực lượng, phong trào TĐQT trong Quân đội đã sớm hình thành và phát triển mạnh mẽ, diễn ra sôi nổi, liên tục, với nhiều hình thức phong phú, sinh động, có chiều sâu và sức lan tỏa rộng. Trên cơ sở quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm túc tư tưởng của Bác Hồ về Thi đua ái quốc; các văn bản, chỉ thị, hướng dẫn của trên về công tác thi đua - khen thưởng (TĐ-KT), cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp luôn phát huy tốt vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, tăng cường công tác giáo dục, tạo sự thống nhất cao về nhận thức và trách nhiệm của mọi cán bộ, chiến sĩ trong hoạt động phong trào; gắn thi đua thường xuyên với thi đua cao điểm, đột kích, các phong trào, cuộc vận động của các ngành, các tổ chức quần chúng, tạo phong trào hành động cách mạng sôi nổi, rộng khắp trong toàn quân. Những năm gần đây, phong trào TĐQT trong Quân đội đã có sự gắn kết chặt chẽ với việc thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng; bám sát “ba khâu đột phá” của Bộ Quốc phòng³, tạo nên môi trường thuận lợi để các tập thể và cá nhân phát huy nội lực, khai thác tiềm năng, lợi thế, khắc phục yếu kém, khuyết điểm, thi đua lập nhiều thành tích trên các lĩnh vực công tác. Đi đôi với công tác thi đua, công tác khen thưởng đã có sự đổi mới, ngày càng đi vào nền nếp; bảo đảm đúng đối tượng, tiêu chuẩn, chính xác, kịp thời. Việc xây dựng và nhân rộng ĐHTT, gương “người tốt, việc tốt” được chú trọng, khắc phục tình trạng khen thưởng tràn lan, hiệu quả thấp. Với chủ trương hướng về cơ sở, kịp thời phát hiện và biểu dương những nhân tố mới, công tác khen thưởng đã thực sự là đòn bẩy trong phong trào TĐQT, thúc đẩy toàn quân hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ vững chắc Tổ quốc; phòng, chống, khắc phục, giảm nhẹ hậu quả thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn; nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất, kinh doanh; bảo đảm tốt công tác hậu cần, kỹ thuật và đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội; trực tiếp góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, các tổ chức quần chúng vững mạnh xuất sắc. Trong phong trào TĐQT, nổi lên nhiều ĐHTT toàn diện, được tôn vinh là ngọn cờ đầu trong các cơ quan, đơn vị, được tặng Cờ Thi đua của Chính phủ. Tiêu biểu như: Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bắc Giang (Quân khu 1), Trung đoàn Bộ binh 82 (Quân khu 2), Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Ninh (Quân khu 3), Lữ đoàn Công binh 414 (Quân khu 4), Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Ngãi (Quân khu 5), Cục Chính trị (Quân khu 7), Trung đoàn Tăng thiết giáp 416 (Quân khu 9), Trung đoàn Công binh 299 (Quân đoàn 1), Lữ đoàn Phòng không 673 (Quân đoàn 2), Trung đoàn Tăng thiết giáp 273 (Quân đoàn 3), Trung đoàn Tăng thiết giáp 22 (Quân đoàn 4), Công ty 78 (Binh đoàn 15), Công ty Trực thăng miền Bắc (Binh đoàn 18), Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel), v.v.

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT của Quân đội thời gian qua vẫn còn một số hạn chế. Đó là việc giáo dục nâng cao nhận thức về vai trò, ý nghĩa của công tác TĐ-KT, xây dựng động cơ, thái độ, trách nhiệm trong thi đua có lúc chưa thường xuyên. Phong trào TĐQT ở một số đơn vị còn thiếu chiều sâu, chưa vững chắc, hiệu quả trên từng nội dung, mục tiêu thi đua còn hạn chế, chưa có sự bứt phá lớn; chưa quan tâm đúng mức đến việc phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng ĐHTT. Thực hiện “ba khâu đột phá” với nhiều biện pháp quyết liệt nhưng hiệu quả chưa được như mong muốn, chưa khắc phục được triệt để các khâu yếu, mặt yếu và làm chuyển biến vững chắc tình hình đơn vị. Việc khen thưởng có lúc chưa kịp thời, nhất là việc phát hiện và đề nghị khen thưởng các tập thể, cá nhân lập thành tích đột xuất… Những hạn chế trên phần nào đã làm giảm tác dụng, hiệu quả của công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT ở từng đơn vị và toàn quân; đòi hỏi cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp cần sớm rút kinh nghiệm và có biện pháp khắc phục.

Trước yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhiệm vụ của Quân đội có bước phát triển ngày càng cao, tính chất ngày càng phức tạp. Kỷ niệm 65 năm Ngày Bác Hồ ra Lời kêu gọi Thi đua ái quốc (11-6-1948 - 11-6-2013) và hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944 - 22-12-2014) là dịp để toàn quân tiếp tục đẩy mạnh phong trào TĐQT, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu, cổ vũ toàn quân hăng hái phấn đấu vươn lên hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Để làm được điều đó, các đơn vị cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung sau:

Thứ nhất, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm đối với công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT. Thực tiễn tiến hành công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT ở các đơn vị thời gian qua cho thấy, mọi thành công cũng như hạn chế của phong trào thi đua đều bắt nguồn từ nhận thức. Bởi vậy, để công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT đi vào chiều sâu, có sức lan tỏa mạnh mẽ, các đơn vị cần làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các đối tượng, trước hết là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các cấp. Nội dung giáo dục cần tập trung làm rõ quan điểm của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh và các chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn của trên về công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT. Trong đó, đặc biệt cần đi sâu quán triệt sâu sắc mục đích, ý nghĩa, nội dung, cách thức tổ chức thi đua theo tư tưởng Hồ Chí Minh gắn với nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ Quân đội trong giai đoạn hiện nay và tư tưởng chỉ đạo phong trào thi đua năm 2013 của toàn quốc: “Đồng thuận cao, thi đua giỏi, về đích sớm”. Hình thức tuyên truyền, giáo dục phải phong phú, sinh động, phù hợp với từng đối tượng. Việc làm này phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, bằng nhiều con đường, nhiều phương tiện, nhất là hệ thống thông tin đại chúng; gắn công tác tuyên truyền, giáo dục với triển khai thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các nội dung, chỉ tiêu thi đua, hướng trọng tâm vào xây dựng các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, các tổ chức quần chúng vững mạnh xuất sắc, nhằm hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng năm 2013 và những năm tiếp theo. Trên cơ sở nhận thức đúng, các đơn vị cần tập trung xây dựng ý chí quyết tâm, khơi dậy ý thức tự lực tự cường, sức sáng tạo, tinh thần khắc phục khó khăn, gian khổ, sự phấn đấu bền bỉ, liên tục trong từng tập thể, cá nhân, tạo không khí thi đua sôi nổi trong các lĩnh vực hoạt động; khắc phục mọi biểu hiện nhận thức không đúng, thiếu tinh thần trách nhiệm trong tổ chức thực hiện phong trào, làm việc cầm chừng, ngại khó, ngại khổ, hiệu quả công tác thấp; đồng thời, kiên quyết chống “bệnh thành tích” và các biểu hiện tiêu cực khác trong thi đua.

Thứ hai, tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện của cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp đối với công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT. Đây là giải pháp đóng vai trò quyết định, bảo đảm cho công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT trong Quân đội mang lại hiệu quả thiết thực. Theo đó, cấp ủy và cán bộ chủ trì các đơn vị phải coi công tác TĐ-KT là một trọng tâm lãnh đạo, chỉ đạo; khắc phục biểu hiện “đứng ngoài cuộc”, coi việc tiến hành công tác TĐ-KT là trách nhiệm của cơ quan chính trị, cán bộ chính trị. Sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp phải được thực hiện ở tất cả các khâu, các bước trong tổ chức hoạt động phong trào. Từ công tác giáo dục, quán triệt mục đích, ý nghĩa của phong trào thi đua; xây dựng, bồi dưỡng động cơ thi đua; xác định chủ đề, nội dung, chỉ tiêu thi đua; phát động và duy trì phong trào; phát hiện và bồi dưỡng, nhân rộng ĐHTT, gương “người tốt, việc tốt” đến việc tổng kết, khen thưởng… đều phải được tiến hành chặt chẽ, khoa học, sát với tình hình thực tiễn và sự chỉ đạo, hướng dẫn của trên. Muốn đạt được yêu cầu đó, các đơn vị phải nắm vững phương hướng, mục tiêu, nội dung các phong trào thi đua để xác định chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện sát hợp, linh hoạt, sáng tạo; đồng thời, kết hợp chặt chẽ giữa lãnh đạo công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT với thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm, đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, khắc phục khuyết điểm sau kiểm điểm, tự phê bình và phê bình theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI), thực hiện “ba khâu đột phá” của Bộ Quốc phòng. Cùng với tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, cán bộ chủ trì, các đơn vị cần phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu, hạt nhân trong các phong trào thi đua ở cơ sở của đội ngũ cán bộ, đảng viên; nâng cao chất lượng, hiệu quả tham mưu, hướng dẫn của cơ quan chính trị; vai trò tư vấn của Hội đồng (tổ) TĐ-KT trong tổ chức hoạt động phong trào thi đua. Đặc biệt, phải phát huy vai trò của chính ủy, chính trị viên, người chủ trì công tác đảng, công tác chính trị với tư cách là Chủ tịch Hội đồng TĐ-KT các cấp trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT. Trong từng thời gian, các đơn vị phải làm tốt công tác tổng kết, đánh giá hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo phong trào TĐQT; lấy kết quả thực hiện công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT làm cơ sở để đánh giá năng lực, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ chủ trì cơ quan, đơn vị. 

Thứ ba, chú trọng đổi mới phương thức tổ chức hoạt động TĐ-KT và phong trào TĐQT cho phù hợp với tình hình mới. Việc đổi mới tổ chức phong trào TĐQT phải theo hướng: tập trung về cơ sở, bám sát nhiệm vụ chính trị trung tâm, đột phá giải quyết dứt điểm khâu yếu, mặt yếu, góp phần làm chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện, vững chắc trên các mặt công tác, nhất là rèn luyện kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy, đổi mới phương pháp, tác phong công tác trong từng đơn vị. Trước mỗi đợt thi đua, các đơn vị phải chú ý nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch, xác định mục tiêu, chỉ tiêu, động cơ và quyết tâm thi đua đúng đắn; gắn thi đua thường xuyên với các đợt thi đua cao điểm, đột kích, phong trào TĐQT với phong trào thi đua yêu nước ở địa phương và các phong trào thi đua, cuộc vận động của các ngành, các tổ chức quần chúng. Đồng thời, cần đổi mới cách thức, biện pháp tổ chức phát động, nuôi dưỡng phong trào, chấm điểm thi đua theo hướng: gọn nhẹ, thiết thực, tránh phô trương, hình thức, bảo đảm cho phong trào TĐQT phát triển thực chất, liên tục, vững chắc. Qua mỗi đợt thi đua, các đơn vị cần làm tốt công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm; biểu dương, khen thưởng những đơn vị có cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả, phổ biến rộng rãi để các đơn vị học tập và làm theo; đồng thời, phát hiện những nơi tổ chức phong trào không đến nơi đến chốn, hiệu quả kém để có biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo khắc phục.

Thứ tư, phải làm tốt công tác phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng ĐHTT trong phong trào TĐQT. Để làm được điều đó, các đơn vị cần nhận thức rõ: việc xây dựng và nhân rộng ĐHTT trong phong trào TĐQT không chỉ có ý nghĩa động viên tinh thần, cổ vũ gương “người tốt, việc tốt”, mà còn là biện pháp tổ chức thực tiễn khoa học, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, bảo đảm cho phong trào TĐQT đi vào cuộc sống, mang lại hiệu quả thiết thực. Mặt khác, phải xây dựng, hoàn thiện hệ thống tiêu chí của tập thể và cá nhân điển hình làm cơ sở để phấn đấu, bình xét, khen thưởng; kết hợp chặt chẽ giữa nhân rộng ĐHTT trong phong trào TĐQT với thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) và các phong trào, các cuộc vận động khác. Việc làm này phải được tiến hành công khai, dân chủ, chặt chẽ từ cơ sở; các tập thể, cá nhân được biểu dương, khen thưởng phải là những tấm gương thực sự tiêu biểu, trực tiếp thực hiện nhiệm vụ, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo. Nhằm bảo đảm cho các ĐHTT khẳng định vai trò trong thực tiễn, các đơn vị cần phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng, bồi dưỡng ĐHTT, tạo điều kiện cho họ được thử thách trong môi trường khó khăn, phức tạp, việc khó, việc mới; tổ chức tuyên truyền, biểu dương, nhân rộng gương “người tốt, việc tốt” để mọi người cùng học tập, noi theo. Đồng thời, phải thường xuyên quan tâm chăm lo đến đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội; bảo đảm cho các ĐHTT được phấn đấu, rèn luyện và phát triển lâu dài trong môi trường quân đội.

Thứ năm, tiếp tục đưa công tác khen thưởng vào nền nếp. Thi đua là cơ sở để khen thưởng. Khen thưởng đúng người, đúng thành tích sẽ là động lực thúc đẩy phong trào TĐQT phát triển. Nhận thức rõ điều đó, các đơn vị phải luôn gắn thi đua với khen thưởng; đưa công tác khen thưởng vào nền nếp, bảo đảm công khai, dân chủ, công bằng, chính xác. Quá trình bình xét danh hiệu thi đua và khen thưởng phải bám sát vào hướng dẫn, quy định của trên và kết quả thực hiện chỉ tiêu thi đua của từng tập thể, cá nhân; chú trọng khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích đặc biệt xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ đột xuất, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, phòng, chống lụt, bão, cứu hộ, cứu nạn. Để làm được điều đó, các đơn vị phải phát huy tốt vai trò của Hội đồng (tổ) TĐ-KT, cơ quan chính trị các cấp trong việc tham mưu, đề xuất và tổ chức thực hiện bình xét khen thưởng; thường xuyên quan tâm bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất, năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác TĐ-KT; khắc phục mọi biểu hiện khen thưởng không đúng với thành tích, không đúng đối tượng, trùng khen, tính giáo dục, thuyết phục thấp.

Trước yêu cầu của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, công tác TĐ-KT và phong trào TĐQT trong Quân đội phải tiếp tục quán triệt sâu sắc Lời kêu gọi Thi đua ái quốc của Bác, tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác TĐ-KT, bảo đảm cho công tác này thực sự là động lực thúc đẩy toàn quân hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

Thượng tướng NGÔ XUÂN LịCH

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị

Chủ tịch Hội đồng TĐ-KT Bộ Quốc phòng

_________________

1, 2 - Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 1995, tr. 444-445.

3 - Ba khâu đột phá: Một là, đột phá về chất lượng huấn luyện, giáo dục - đào tạo, xây dựng chính quy, chấp hành kỷ luật; hai là, đột phá tạo chuyển biến rõ rệt về điều chỉnh tổ chức, biên chế; ba là, đột phá về cải cách hành chính.