Trong suốt chặng đường 92 năm lịch sử vẻ vang của Đảng Cộng sản Việt Nam, chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh luôn là nền tảng tư tưởng, là kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng. Ngay từ khi ra đời và trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn kiên định, nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch; xác định đây là cuộc đấu tranh liên tục, bền bỉ, lâu dài, là một trong những nhiệm vụ xuyên suốt quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam cũng như thành công của công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Ngày 22/10/2018, Bộ Chính trị (khóa XII) ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”. Nghị quyết đã khẳng định: “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ Đảng, Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; bảo vệ Nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước”. Báo cáo Chính trị Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng cũng nêu rõ: “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị; đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”¹. Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư luôn đặc biệt quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng và thể chế hóa chủ trương, định hướng, xác định hệ thống các nhiệm vụ, giải pháp bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Trong đó, nhấn mạnh và chỉ rõ trách nhiệm của báo chí cách mạng Việt Nam, với chức năng là vũ khí tư tưởng sắc bén của Đảng và Nhà nước, luôn đồng hành, gắn bó với sự nghiệp của Đảng, đất nước và dân tộc; chính là phương tiện quan trọng tuyên truyền xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, tuyên truyền về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội thảo khoa học “Báo chí với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng”. Ảnh: qdnd.vn

Trong những năm qua, các cơ quan báo chí đã quán triệt, thực hiện nghiêm sự lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng thông tin của Đảng, Nhà nước, bám sát mục tiêu giữ vững ổn định chính trị, tạo sự đồng thuận của xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và chế độ; thông tin kịp thời, trung thực, toàn diện đời sống chính trị, kinh tế, xã hội trong nước và quốc tế; trong đó, thông tin, tuyên truyền về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch được quan tâm, đầu tư bài bản với các chuyên trang, chuyên mục, chương trình, tuyến bài sâu sắc, phong phú, chất lượng.

Cùng với đó, các cơ quan báo chí đã tích cực thông tin, tuyên truyền về lý luận chính trị; khẳng định tính đúng đắn, khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong lịch sử đấu tranh cách mạng cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đạt được những thành tựu như hiện nay. Các cơ quan báo chí, như: Báo Nhân Dân, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, điện tử Chính phủ, điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội, Truyền hình Công an nhân dân và một số tạp chí, như: Cộng sản, Tuyên giáo, Xây dựng Đảng, Quốc phòng toàn dân, Lý luận Chính trị, các báo đảng địa phương,… đã có nhiều bài viết đề cập sâu sắc, diễn giải thấu đáo, giúp tăng cường, củng cố niềm tin khoa học, làm cho hệ tư tưởng của Đảng, lý tưởng xã hội chủ nghĩa giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội, tạo hiệu ứng lan tỏa trong nhân dân. Điểm nhấn nổi bật trong lĩnh vực nghiên cứu lý luận thời gian qua chính là việc công bố bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Từ khi bài viết được công bố ngày 16/5/2021 trên các phương tiện thông tin đại chúng, các cơ quan báo chí đã đăng tải hàng nghìn chương trình, bài viết, bài bình luận thể hiện sự đánh giá cao, hưởng ứng tích cực của các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, các tầng lớp nhân dân trong nước cũng như bạn bè, các chính đảng, chính khách và dư luận quốc tế. Bài viết của Tổng Bí thư đã trở thành tài liệu hết sức giá trị, phục vụ việc học tập, giáo dục lý luận chính trị, nâng cao nhận thức về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân. Và chính các cơ quan báo chí đã trở thành phương tiện hữu hiệu giúp lan tỏa công trình khoa học có tầm lý luận cao, tổng kết thực tiễn sâu sắc này đến với đông đảo bạn đọc.

Báo chí không chỉ tích cực thông tin, tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các chủ trương, kế hoạch phát triển đất nước của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương; mà còn phát huy vai trò giám sát, phản biện khi đăng, phát ý kiến của các chuyên gia, nhà nghiên cứu và cả nhân dân, làm rõ những vấn đề đang còn băn khoăn liên quan đến tình hình kinh tế - xã hội của đất nước; kịp thời biểu dương, cổ vũ những mô hình, điển hình, kinh nghiệm, cách làm tốt trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa, tạo sức lan tỏa, cổ vũ các phong trào Thi đua yêu nước. Báo chí đồng thời có nhiều chương trình, bài viết về công tác phòng, chống tham nhũng của Đảng; gắn tuyên truyền phòng, chống tham nhũng với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; việc xây dựng Đảng và hệ thống chính trị thực sự trong sạch, vững mạnh, phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, v.v. Các chương trình, chuyên mục nổi bật, như: Đối diện (Đài Truyền hình Việt Nam), Việc cần làm ngay, Bình luận phê phán (Báo Nhân Dân), Nhìn thẳng nói đúng (Đài Tiếng nói Việt Nam), Phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” (Báo Quân đội nhân dân); nhiều tuyến tin bài của Thông tấn xã Việt Nam, Tạp chí Cộng sản, Tạp chí Xây dựng Đảng,… được quan tâm đầu tư với nhiều đổi mới, nội dung thuyết phục, hấp dẫn, sinh động, được dư luận đánh giá cao, tạo được hiệu ứng tốt trong xã hội. Bên cạnh các chương trình, tin tức thực hiện bằng tiếng Việt, một số cơ quan báo, đài còn thực hiện các chương trình, ấn phẩm bằng các tiếng dân tộc thiểu số, bằng các ngoại ngữ (Anh, Pháp, Nga, Trung, Nhật) để giúp thông tin lan tỏa vùng đồng bào dân tộc, trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài cũng như cộng đồng quốc tế.

Báo chí đã chủ động phê phán, phản bác các luận điệu sai trái, xuyên tạc về tình hình đất nước cũng như các chiến lược, kế hoạch, chính sách phát triển đất nước; vạch trần, chỉ rõ âm mưu của các thế lực thù địch nhằm lôi kéo, kích động người dân tụ tập, khiếu kiện đông người (đặc biệt tập trung vào các thời điểm quan trọng, như: chuẩn bị Đại hội Đảng toàn quốc, bầu cử Quốc hội; khi Đảng, Nhà nước ta phải quyết định những vấn đề quan trọng, v.v.). Một số tạp chí như: Cộng sản; Lý luận Chính trị, Tuyên giáo, Triết học, Dân tộc học, Công tác tôn giáo, Nghiên cứu dân tộc,… cùng các cơ quan báo chí chính trị chủ lực và một số báo thuộc bộ, ngành, tổ chức xã hội,… đã tập trung luận giải và làm rõ nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn về vấn đề dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền; khẳng định những chính sách nhân văn, có lý, có tình, tôn trọng tự do tín ngưỡng, tôn giáo, bảo đảm quyền con người của Việt Nam; vạch rõ chiêu trò, thủ đoạn của các thế lực thù địch lợi dụng mạng xã hội, báo chí nước ngoài để gây nhiễu loạn thông tin, gây ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của Đảng và Nhà nước Việt Nam; phân tích, khẳng định, chứng minh cơ sở pháp luật đúng đắn của Việt Nam - quốc gia có chủ quyền trong việc khởi tố, bắt tạm giam, xét xử một số cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật, như: Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, Cấn Thị Thêu, Phạm Thị Đoan Trang, v.v.

Có thể nói, với nội dung phong phú, lập luận sắc bén, dẫn chứng, số liệu cụ thể, thuyết phục, các chương trình, bài viết trên báo chí về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác thông tin, quan điểm sai trái, thù địch đã tạo hiệu ứng tốt trong thông tin, tuyên truyền, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đón nhận, lan tỏa.

Hiện nay, đất nước ta đang đứng trước nhiều thời cơ, thuận lợi, song cũng không ít khó khăn, thử thách. Các thế lực thù địch, phản động, cơ hội tiếp tục gia tăng chống phá; lợi dụng sự phát triển của internet, mạng xã hội để có những hoạt động tinh vi, xảo quyệt hơn. Điều này đặt ra những yêu cầu mới về công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái, thù địch, trong đó có nhiệm vụ, giải pháp về công tác thông tin, tuyên truyền trên báo chí. Bên cạnh những kết quả quan trọng đã đạt được, công tác thông tin, tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch còn nhiều thách thức, tồn tại, trong một số thời điểm, một số vụ việc chưa được như mong muốn; tính dự báo, phân tích, xử lý thông tin đôi khi chưa đáp ứng yêu cầu đề ra; một số cơ quan báo chí còn chưa quan tâm đúng mức, xao nhãng trong thông tin, tuyên truyền, nội dung đấu tranh nghèo nàn hoặc không có; cá biệt có cơ quan báo chí còn thiếu nhạy cảm chính trị, đăng thông tin không phù hợp để bị lợi dụng, kích động, chống phá, v.v. Để phát huy hơn nữa vai trò các cơ quan báo chí, nâng cao hiệu quả trong thông tin, tuyên truyền về mảng đề tài quan trọng này, cần nhận thức sâu sắc, thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

Thứ nhất, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới cho đội ngũ lãnh đạo, cán bộ, phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí. Các cơ quan báo chí cần xác định công tác thông tin, tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là một nội dung cơ bản, hệ trọng, là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong công tác thông tin, tuyên truyền. Trong đó, cần tập trung phản ánh việc vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn Việt Nam hiện nay, giúp cán bộ, đảng viên, nhân dân nhận thức đầy đủ hơn, sâu sắc hơn và kiên định, vững vàng với những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong công cuộc bảo vệ và xây dựng Tổ quốc; tích cực tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; thành tựu của đất nước trong hơn 35 năm đổi mới; bồi dưỡng, nâng cao nhận thức chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân; tuyên truyền, lan tỏa những nhân tố tích cực, điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt; cổ vũ toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Thứ hai, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng đối với báo chí; tăng cường chỉ đạo, quán triệt sâu sắc cho các cơ quan báo chí từ Trung ương đến địa phương tích cực tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch theo định hướng Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; tăng cường phối hợp giữa cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí, Hội Nhà báo Việt Nam và các cơ quan liên quan, tạo sự thống nhất trong lãnh đạo, quản lý hoạt động báo chí; giữ vững vai trò chỉ đạo, định hướng để báo chí thực hiện tốt sứ mạng của báo chí cách mạng. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý báo chí cần kịp thời, nhạy bén; đồng thời, phải đảm bảo tính khoa học, thuyết phục, có lý, có tình, theo kịp sự vận động phát triển của thực tiễn; chủ động, sắc bén, kịp thời trong việc dự báo, định hướng chính trị tư tưởng, nhất là trước những vấn đề quan trọng, phức tạp, nhạy cảm trong đời sống xã hội; phối hợp chặt chẽ thông tin đối nội và đối ngoại, v.v.

Cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí cần xây dựng, đẩy mạnh rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản chỉ đạo, văn bản quy phạm pháp luật về báo chí chặt chẽ, phù hợp và đáp ứng yêu cầu của thực tiễn hội nhập quốc tế và sự phát triển của truyền thông số; ứng dụng khoa học, công nghệ mới trong hoạt động quản lý báo chí theo hướng hiện đại hóa. Xây dựng cơ chế chủ động cung cấp thông tin cho báo chí để thông tin trên báo chí giữ vai trò định hướng, giúp các tổ chức, cá nhân, nhất là tổ chức, cá nhân nước ngoài hiểu đầy đủ, toàn diện và có thái độ khách quan trong nhìn nhận, đánh giá về tình hình Việt Nam. Định hướng, quản lý các cơ quan báo chí, những người làm báo thực hiện nghiêm các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước về công tác báo chí, 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam, Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo Việt Nam, để công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch không chỉ được tuyên truyền sâu rộng trên báo chí mà còn được triển khai, thực hiện nghiêm, hiệu quả trong chính các cơ quan báo chí.

Thứ ba, nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan báo chí, nhất là trách nhiệm trong việc quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị quan trọng; nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên, biên tập viên cả về chính trị, tư tưởng, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp. Quan tâm, coi trọng xây dựng, nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức Đảng, đoàn thể trong các cơ quan báo chí; công tác giáo dục, bồi dưỡng lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, về tư tưởng, văn hóa, các định hướng của Đảng về công tác báo chí trong tình hình mới, làm cơ sở để báo chí phát triển đúng định hướng, giữ vững bản chất báo chí cách mạng. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng trong các cơ quan báo chí; phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong chính những người làm báo.

Thứ tư, đổi mới nội dung và hình thức tuyên truyền; tăng cường số lượng, chất lượng các tuyến chương trình, bài viết tuyên truyền, đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; trong đó, mỗi chương trình, bài viết phải có cơ sở lý luận chắc chắn, quan điểm, luận cứ sâu sắc, mang tính thời sự và có giá trị định hướng về nhận thức, tư tưởng đối với bạn đọc, để mỗi tác phẩm báo chí thực sự là một công cụ tăng cường nhận thức, củng cố niềm tin của nhân dân đối với đất nước. Trong tuyên truyền, đấu tranh, cần có trọng tâm, trọng điểm, kết hợp tốt giữa “xây” và “chống”, trong đó “xây” là cơ bản, lâu dài, “chống” là cấp bách, thường xuyên, quyết liệt; chủ động lan tỏa thông tin tích cực trên báo chí và internet; nghiêm túc, quyết liệt đấu tranh với những quan điểm sai trái, thù địch, để báo chí cách mạng thực sự là “vũ khí sắc bén” trong sự nghiệp “phò chính trừ tà”, bảo vệ chính nghĩa, đồng hành với lẽ phải, lên án cái xấu, cái ác, chống lại những nhận thức, hành động sai trái, phi nghĩa; một lòng phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân.

Phát huy lợi thế của báo chí điện tử, trang tin điện tử, các phương tiện truyền thông mới, các loại hình, diễn đàn mạng xã hội để phục vụ nhiệm vụ thông tin tuyên truyền. Các cơ quan báo chí cần tăng cường ứng dụng công nghệ hiện đại trong quy trình sản xuất, biên tập, duyệt tin bài; tận dụng thế mạnh của internet, truyền thông xã hội để báo chí thực sự gần gũi, dễ tiếp cận với độc giả. Tranh thủ các kênh để đưa báo chí phục vụ kiều bào ta ở nước ngoài và người nước ngoài quan tâm đến Việt Nam, giúp họ hiểu rõ hơn, đúng hơn về tình hình tại Việt Nam.

Thứ năm, có sự đầu tư trọng điểm về cơ sở vật chất, con người. Bên cạnh việc quan tâm phát triển nguồn cộng tác viên dồi dào, chất lượng; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban, ngành, nhà khoa học, nhà nghiên cứu lý luận,… mỗi cơ quan báo chí cần đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực trong chính cơ quan của mình, hình thành một bộ phận (hoặc tổ, ban) phóng viên chuyên trách, có năng lực tác nghiệp nhạy bén, để kịp thời, thường xuyên có thông tin, bài viết sâu sắc và thuyết phục trong tuyên truyền về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái, thù địch. Xây dựng cơ chế để kịp thời khen thưởng cơ quan báo chí, nhà báo, phóng viên có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái, thù địch; tiếp tục tổ chức các Giải thưởng Báo chí định kỳ về đề tài này, qua đó động viên, cổ vũ, tôn vinh các nhà báo, đồng thời tạo động lực thôi thúc những người làm báo đi sâu tìm tòi, nghiên cứu, có những bài viết sâu sắc, chất lượng, đạt hiệu quả tuyên truyền.

Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm, đầu tư, hoàn thiện thể chế, tạo điều kiện để báo chí phát triển. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nêu rõ: “Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại”². Sự phát triển của khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ truyền thông số đang mở ra nhiều không gian phát triển mới cho báo chí. Hơn lúc nào hết, các cơ quan báo chí, người làm báo cả nước cần tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm báo chí là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng của Đảng, phát huy truyền thống cách mạng vẻ vang với gần 100 năm xây dựng và phát triển, tiếp tục đổi mới, sáng tạo, có những đóng góp to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam.

NGUYỄN TRỌNG NGHĨA, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
____________________

1 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 183.

2 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 146.