Trên cơ sở đánh giá khách quan, khoa học tình hình thế giới, khu vực và xuất phát từ yêu cầu cao của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng tiếp tục khẳng định phương hướng: “Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, ưu tiên hiện đại hóa một số quân chủng, binh chủng, lực lượng...”. Đây là quan điểm cơ bản của Đảng ta về xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, đòi hỏi toàn quân phải quán triệt sâu sắc và tổ chức thực hiện nghiêm túc, đạt hiệu quả cao.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang gắn Huân chương Sao Vàng lên lá cờ truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam. (Ảnh: TTXVN)

Thực hiện phương hướng xây dựng Quân đội nhân dân “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, những năm qua, Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đã có nhiều đổi mới trong lãnh đạo, chỉ đạo toàn quân triển khai đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp để xây dựng Quân đội. Nổi bật là, chất lượng tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu ngày càng được nâng cao. Bản chất cách mạng của Quân đội nhân dân được giữ vững và tăng cường, đảm bảo cho Quân đội thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí quyết tâm cao, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Tổ chức lực lượng Quân đội theo hướng: tinh, gọn, mạnh, có sức cơ động cao; bảo đảm cân đối giữa các quân chủng, binh chủng, giữa bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương, giữa lực lượng thường trực và lực lượng dự bị động viên; tổ chức một số lực lượng mới, điều chỉnh thế bố trí lực lượng phù hợp trên các vùng, miền, nhất là các khu vực trọng điểm về quốc phòng - an ninh, vùng biên giới, biển, đảo.

Công tác huấn luyện được đổi mới theo phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”, coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu, sát thực tế chiến đấu, nhiệm vụ, địa bàn hoạt động, cũng như yêu cầu tác chiến trong điều kiện sử dụng vũ khí công nghệ cao; chú trọng diễn tập hiệp đồng quân - binh chủng, diễn tập cơ động và diễn tập khu vực phòng thủ, đáp ứng yêu cầu tác chiến mới, nhất là tác chiến trên biển, đảo. Các học viện, nhà trường Quân đội đẩy mạnh thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa theo Nghị quyết 29-NQ/TW, ngày 04-11-2013 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI), Nghị quyết 86-NQ/ĐUQSTW, ngày 29-3-2007 của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) về công tác giáo dục, đào tạo trong tình hình mới.

Công tác xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật, chấp hành điều lệnh, điều lệ Quân đội, pháp luật Nhà nước có chuyển biến tích cực; bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật cho Quân đội được thực hiện tốt, từng bước hiện đại hóa. Các lực lượng tiến thẳng lên hiện đại được ưu tiên đầu tư nguồn lực, có bước phát triển mang tính đột phá.

Với sự quan tâm đầu tư của Đảng, Nhà nước và nhân dân cùng sự nỗ lực của toàn quân, sức mạnh, khả năng chiến đấu của Quân đội không ngừng được nâng cao, đảm bảo cho Quân đội đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ làm nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận chiến tranh nhân dân vững chắc; cùng toàn dân giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, tạo môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, kết quả nổi bật nêu trên, vẫn còn những hạn chế, khuyết điểm như Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X đã chỉ rõ¹, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần kiên quyết khắc phục kịp thời.

Thời gian tới, trên thế giới, hợp tác, phát triển vẫn là xu thế chủ đạo, nhưng tình hình tiếp tục có những biến động phức tạp, khó lường; chiến tranh cục bộ, xung đột sắc tộc, tôn giáo, hoạt động can thiệp, lật đổ, ly khai, khủng bố và các mối đe dọa an ninh phi truyền thống có chiều hướng gia tăng. Các nước lớn có sự điều chỉnh chiến lược, vừa cạnh tranh, vừa kiềm chế lẫn nhau, hình thành cục diện thế giới đa cực ngày càng rõ. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Cộng đồng ASEAN, tiếp tục phát triển năng động, hội nhập sâu, rộng, nhưng cũng có những thách thức mới, cả từ bên trong và bên ngoài; tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo trong khu vực và trên Biển Đông sẽ còn diễn ra gay gắt hơn.

Đối với nước ta, tình hình chính trị, xã hội ổn định; kinh tế tiếp tục tăng trưởng, an sinh xã hội được cải thiện; quốc phòng, an ninh được tăng cường; quan hệ đối ngoại được mở rộng, vị thế, uy tín của Việt Nam được nâng cao, sức mạnh tổng hợp của đất nước tăng lên. Tuy nhiên, bốn nguy cơ mà Đảng ta chỉ ra vẫn tồn tại. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và “phi chính trị hóa” quân đội ngày càng quyết liệt hơn. Tình hình thế giới và trong nước tạo ra cả thời cơ và vận hội, khó khăn và thách thức đan xen, đặt ra nhiều vấn đề mới đối với sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta.

Sự nghiệp xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân rất nặng nề, yêu cầu cao. Do đó, vấn đề đặc biệt quan trọng là phải thường xuyên quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương, quan điểm của Đảng; nhất là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI), Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X về quân sự, quốc phòng; về xây dựng lực lượng vũ trang; trên cơ sở đó, tạo sự thống nhất nhận thức và hành động về xây dựng Quân đội nhân dân “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”.

Tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Quân đội cách mạng của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Từ khi ra đời đến nay, Quân đội ta được Đảng và Bác Hồ tổ chức, lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện nên luôn là một quân đội cách mạng, mang trong mình bản chất giai cấp công nhân, tính dân tộc và tính nhân dân sâu sắc. Đó là quân đội kiểu mới của giai cấp vô sản, lấy chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng; chiến đấu vì Tổ quốc, vì nhân dân, vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng. Trong tình hình phức tạp hiện nay, hơn bao giờ hết càng phải giữ vững và tăng cường bản chất cách mạng cho Quân đội; chú trọng giáo dục chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu, lý tưởng, quan điểm, đường lối cách mạng của Đảng; giáo dục nhiệm vụ của cách mạng, nhiệm vụ của quân đội; truyền thống quyết chiến, quyết thắng, gắn bó máu thịt với nhân dân cho cán bộ, chiến sĩ. Coi trọng xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, chủ động, tích cực tiến hành công tác đảng, công tác chính trị, thực hiện tốt Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong tình hình mới”, gắn với phong trào Thi đua Quyết thắng, các cuộc vận động, nhất là Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” và Chỉ thị 03-CT/TW, ngày 14-5-2011 của Bộ Chính trị (khóa XI) về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tạo động lực tinh thần mạnh mẽ trong toàn quân để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam, quyết định sự trưởng thành, chiến thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam. Vì vậy, phải giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội. Thường xuyên chăm lo xây dựng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng; xây dựng Đảng bộ Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Chấp hành nghiêm nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; tự phê bình và phê bình. Thực hiện đúng quan điểm, quy chế, quy định về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ; gắn kiện toàn cấp ủy với xây dựng tổ chức chỉ huy, cán bộ chủ trì và xây dựng đội ngũ cán bộ với xây dựng đội ngũ đảng viên, đáp ứng yêu cầu cả trước mắt và lâu dài. Tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng, chú trọng khắc phục khuyết điểm sau kiểm điểm, tự phê bình và phê bình trong các tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì, tạo cơ sở cho việc hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Đồng thời, chủ động đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động chống phá bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội.

Tạo chuyển biến vững chắc, toàn diện về xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật của Quân đội nhân dân. Chính quy và kỷ luật là sức mạnh của quân đội. Quân đội ta là quân đội cách mạng nên càng phải coi trọng xây dựng nền nếp chính quy, quản lý kỷ luật, nhằm đảm bảo cho Quân đội hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. Trong thời gian tới, toàn quân phải tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm Chỉ thị 37-CT/ĐUQSTW, ngày 14-4-1993 của Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) về “Đẩy mạnh xây dựng chính quy Quân đội nhân dân Việt Nam lên một bước mới” và Quyết định 814/QĐ-TM, ngày 24-5-2010 của Tổng Tham mưu trưởng, ban hành Hướng dẫn tiếp tục thực hiện Chỉ thị 917/1999/CT-QP, ngày 22-6-1999 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về “Xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện”, v.v.

Xây dựng chính quy phải bảo đảm tính toàn diện trên mọi lĩnh vực, các mặt công tác và phù hợp với từng loại hình đơn vị. Trong quá trình xây dựng chính quy, phải căn cứ vào đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ của đơn vị để tập trung thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, có khâu đột phá, làm cơ sở để xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu của Quân đội. Trước hết, cần tập trung vào nâng cao trình độ chính quy trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu; quản lý bộ đội, quản lý vũ khí, trang bị kỹ thuật,... đồng thời, bảo đảm chính quy, thống nhất về trang phục, lễ tiết, tác phong quân nhân và thực hiện nền nếp các chế độ quy định. Phải kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng nền nếp chính quy với rèn luyện kỷ luật, chấp hành pháp luật của bộ đội, bảo đảm an toàn tuyệt đối trong huấn luyện, diễn tập, lao động sản xuất,...; phấn đấu hạn chế thấp nhất những vụ việc nghiêm trọng, giảm tỷ lệ vi phạm kỷ luật dưới 0,3%.

Xây dựng Quân đội nhân dân tinh nhuệ là yêu cầu khách quan, xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của Quân đội và yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Sự tinh nhuệ của Quân đội ta được cấu thành bởi nhiều yếu tố, nhưng trước hết và quan trọng nhất là tinh nhuệ về chính trị và trình độ tác chiến. Sự tinh nhuệ về chính trị của Quân đội ta được biểu hiện tập trung ở việc trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân; kiên định với lý tưởng cách mạng, mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; nắm vững và chấp hành nghiêm Cương lĩnh, đường lối, quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đồng thời, còn thể hiện ở bản lĩnh chính trị của bộ đội, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Sự tinh nhuệ về trình độ tác chiến của Quân đội được thể hiện ở khả năng phát huy nghệ thuật quân sự của chiến tranh nhân dân Việt Nam và khả năng khai thác, sử dụng thành thạo các loại vũ khí, trang bị. Theo đó, thời gian tới, các đơn vị phải quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, chỉ lệnh về công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu; tập trung vào Nghị quyết 765-NQ/QUTƯ của Quân ủy Trung ương về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo” và chỉ lệnh quân sự, quốc phòng hằng năm của Tổng Tham mưu trưởng. Tập trung nâng cao năng lực tư duy phân tích, tổng hợp, đánh giá tình hình của đội ngũ cán bộ chiến dịch, chiến lược, làm cơ sở nâng cao chất lượng công tác dự báo chiến lược, tham mưu, đề xuất giải pháp xử lý các tình huống về quốc phòng, an ninh, góp phần bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Đồng thời, nâng cao năng lực tổ chức, chỉ huy, điều hành của đội ngũ cán bộ các cấp, tạo bước chuyển biến mới, vững chắc trong công tác huấn luyện, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu. Đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện theo phương châm, mục tiêu, yêu cầu đã xác định; trong đó, chú trọng huấn luyện chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng sử dụng vũ khí, trang bị trong biên chế, nhất là vũ khí, trang bị, phương tiện kỹ thuật hiện đại mới được trang bị. Thực hiện tốt các nội dung nêu trên sẽ thiết thực nâng cao sức mạnh chiến đấu, bảo đảm cho Quân đội ta ngày càng tinh nhuệ, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Xây dựng Quân đội nhân dân từng bước hiện đại; trong đó một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Đây là quyết định đúng đắn, xuất phát từ đường lối quốc phòng, quân sự của Đảng, nghệ thuật quân sự Việt Nam, khả năng tiềm lực kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, trước yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, đòi hỏi chúng ta phải đẩy nhanh hơn nữa tiến trình hiện đại hóa, nhất là đối với các lực lượng được xác định tiến thẳng lên hiện đại: Hải quân, Phòng không - Không quân, Tác chiến điện tử, Thông tin liên lạc, Trinh sát kỹ thuật và Cảnh sát biển; đồng thời, đẩy nhanh lộ trình thực hiện “từng bước hiện đại” ở các lực lượng khác. Tiếp tục nghiên cứu, lựa chọn những ngành, lĩnh vực quan trọng để đầu tư phát triển theo hướng hiện đại, nhằm tạo nên sức mạnh chiến đấu mới của Quân đội.

Xây dựng Quân đội nhân dân từng bước hiện đại, có một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại là yêu cầu khách quan, nhằm xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống về quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Trong quá trình thực hiện, cần tránh tư tưởng nóng vội, đốt cháy giai đoạn, bỏ “từng bước” để tiến thẳng lên hiện đại mà không căn cứ vào khả năng thực tế của đất nước; không đặt nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong mối quan hệ biện chứng của hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mặt khác, phải đấu tranh với tư tưởng chủ quan, không thấy hết sự diễn biến mau chóng, phức tạp của tình hình, sự phát triển của khoa học kỹ thuật quân sự trên thế giới, yêu cầu quan trọng, thường xuyên của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; không nhận thức “từng bước hiện đại” là quá trình liên tục, khẩn trương nên thiếu quyết tâm đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Hiện đại hóa Quân đội nhân dân phải đồng bộ cả con người và vũ khí, trang bị. Thời gian tới, cần tập trung trước hết vào nâng cao chất lượng tuyển quân và chất lượng công tác giáo dục, đào tạo, huấn luyện, để mỗi quân nhân, nhất là đội ngũ sĩ quan có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt; có tư duy đổi mới, nhạy bén, sáng tạo; trình độ chuyên môn nghiệp vụ, khoa học - công nghệ, ngoại ngữ, tin học ngang tầm yêu cầu, nhiệm vụ và ý thức tổ chức kỷ luật cao, làm chủ vũ khí, trang bị, phương tiện kỹ thuật hiện đại.

Tập trung thực hiện tốt ba khâu đột phá, tạo chuyển biến về tổ chức, biên chế của Quân đội. Xây dựng, trình Bộ Chính trị phương án tổ chức Quân đội nhân dân theo hướng: tinh, gọn, mạnh, cơ động, linh hoạt, phù hợp với nghệ thuật tác chiến và vũ khí, trang bị, bảo đảm cân đối giữa các khối, các lực lượng; giữa tổng quân số với khả năng bảo đảm của đất nước, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc, nhất là các địa bàn trọng điểm, biên giới, biển đảo. Tích cực xây dựng, triển khai Đề án “Bảo đảm vũ khí, trang bị cho lực lượng lục quân đến năm 2020 và những năm tiếp theo” theo hướng hiện đại. Tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt Nghị quyết 06-NQ/TW, ngày 16-7-2011 của Bộ Chính trị (khóa XI) “Về đẩy mạnh xây dựng, phát triển công nghiệp quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo”. Trong đó, tập trung vào các chương trình, dự án trọng điểm, xây dựng Tổ hợp công nghiệp quốc phòng, nâng cao năng lực nghiên cứu, sản xuất, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật cho lực lượng vũ trang. Coi trọng tính đồng bộ theo chủng loại trong từng lực lượng và giữa các lực lượng; nhất là các loại vũ khí, trang bị liên quan đến thông tin, trinh sát, chỉ huy,… để phát huy hiệu quả, tính năng của vũ khí, trang bị kỹ thuật trong tác chiến hiệp đồng quân - binh chủng. Cùng với đó, cần thực hiện tốt công tác hậu cần, kỹ thuật, kế hoạch - đầu tư, tài chính, cơ yếu, nghiên cứu khoa học quân sự, đối ngoại quốc phòng,... nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của Quân đội trong tình hình mới.

Xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại là quan điểm, chủ trương đúng đắn của Đảng ta. Với truyền thống hơn 70 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, toàn quân tiếp tục nêu cao ý chí tự lực, tự cường, nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đại tướng NGÔ XUÂN LỊCH, Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương
Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam
______________________

1 - 06 hạn chế, khuyết điểm.