Trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN lần thứ 8 (ADMM-8) diễn ra ngày 20-5 tại Thủ đô Nây Pi Đô của Mi-an-ma, Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN đã thể hiện rõ sự đoàn kết, đồng thuận về nhiều vấn đề quan trọng vì hòa bình, ổn định và an ninh của khu vực. Đoàn đại biểu quân sự cấp cao Việt Nam, do Đại tướng Phùng Quang Thanh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng dẫn đầu, đã có những đóng góp tích cực vào thành công chung của ADMM-8.

Hội nghị ADMM-8 diễn ra trong thời điểm quan trọng khi cột mốc 2015 – thời điểm ASEAN hình thành một Cộng đồng – đã tới gần. Lắng nghe Báo cáo kết quả Hội nghị Quan chức Quốc phòng cấp cao các nước ASEAN (ADSOM) và Hội nghị Quan chức Quốc phòng cấp cao các nước ASEAN mở rộng cũng như Báo cáo Kết quả của Hội nghị Không chính thức Tư lệnh Lực lượng quốc phòng các nước ASEAN lần thứ 11 (ACDFIM-11), các trưởng đoàn dự Hội nghị nhất trí khẳng định rằng hợp tác quốc phòng đã và đang đóng góp quan trọng vào việc xây dựng trụ cột chính trị - an ninh của Cộng đồng ASEAN. Cơ chế hợp tác ADMM đã đề ra nhiều sáng kiến thiết thực để thúc đẩy hợp tác quốc phòng hướng vào những vấn đề và thách thức an ninh hiện nay. Ví dụ như việc thiết lập đường dây liên lạc quốc phòng trực tiếp giữa các nước thành viên ASEAN nhằm kịp thời giải quyết những sự cố giữa các quốc gia, tổ chức các cuộc diễn tập hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thảm họa hay thành lập Nhóm chuyên gia về Hành động mìn nhân đạo.

Các trưởng đoàn chụp ảnh chung tại Hội nghị

Tại Hội nghị, các Đoàn cũng đã nghe Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh thông báo về những phát triển trên các mặt của ASEAN trong thời gian qua. Liên quan đến vấn đề chính trị – an ninh, trong đó có tình hình Biển Đông, Tổng thư ký ASEAN cho hay, về vấn đề Biển Đông, cuộc họp Quan chức chức cao cấp ASEAN – Trung Quốc lần thứ 7 về việc thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) đã được tổ chức hồi tháng 4 tại Pát-tay-a, Thái Lan. Cuộc họp đã thống nhất tiếp tục tăng cường niềm tin và hợp tác thiết thực nhằm duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định và an ninh hàng hải tại Biển Đông. Cuộc họp nhấn mạnh việc cần thiết phải thực hiện đầy đủ và hiệu qua DOC. Phía ASEAN cũng tiếp tục khẳng định việc cần sớm kết thúc việc xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC)

Tổng thư ký ASEAN cho biết thêm, tại Hội nghị cấp cao ASEAN 24 và các hội nghị liên quan mới diễn ra ở Mi-an-ma, các nhà lãnh đạo ASEAN đã một lần nữa khẳng định  tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình và ổn định, an ninh biển, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. Trên tinh thần này, các nhà lãnh đạo đã bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về các vụ việc đang làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông. Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh sự cần thiết của việc sớm hoàn thành COC. Bên cạnh đó, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN cũng đã ra Tuyên bố riêng về tình hình hiện nay ở Biển Đông.

Tình hình Biển Đông cũng chính là vấn đề được đề cập nhiều nhất tại Hội nghị. Các trưởng đoàn dự hội nghị bày tỏ mong muốn căng thẳng hiện nay ở Biển Đông phải được giải quyết bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982), và tinh thần cũng như lời văn của DOC mà Trung Quốc đã ký với ASEAN. Trước sự quan tâm sâu sắc của Hội nghị, Đại tướng Phùng Quang Thanh, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã trao đổi thông tin về vụ việc đang có nguy cơ đe dọa nghiêm trọng tới hòa bình và ổn định cùng an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. Đại tướng Phùng Quang Thanh cho hay, từ ngày 01-5-2014, Trung Quốc hạ đặt giàn khoan nước sâu Hải Dương-981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. “Hành động này khiến các nước ASEAN quan ngại và gây bức xúc trong quần chúng, nhân dân Việt Nam”, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam phát biểu.

Đại tướng Phùng Quang Thanh phát biểu tại Hội nghị

Theo Đại tướng Phùng Quang Thanh, trước sự việc này, chủ trương của Việt Nam là đấu tranh bảo vệ chủ quyền bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, và đúng theo tinh thần DOC nhằm duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và an toàn hàng không ở Biển Đông. Đồng thời, Việt Nam cũng quyết tâm giữ vững ổn định chính trị trong nước cũng như duy trì quan hệ đoàn kết hữu nghị, hợp tác toàn diện với nước bạn Trung Quốc. Phía Việt Nam đã tích cực liên hệ đối thoại với phía Trung Quốc ở nhiều cấp, kể cả kênh ngoại giao nhân dân, với mong muốn hai bên kiềm chế, giải quyết vấn đề bằng biện pháp hòa bình. “Việt Nam sẽ hết sức kiềm chế để không xảy ra xung đột quân sự trên biển. Chúng tôi không sử dụng máy bay, tàu tên lửa, tàu pháo, lực lượng đặc công người nhái tấn công, phá hủy giàn khoan của Trung Quốc. Việt Nam chỉ sử dụng các tàu Cảnh sát biển, tàu Kiểm ngư và tàu cá của ngư dân để bảo vệ chủ quyền. Tàu Việt Nam không chủ động đâm va cũng như sử dụng vòi rồng phun vào các tàu của Trung Quốc mà chỉ  sử dụng các biện pháp tuyên truyền, vận động”, Đại tướng Phùng Quang Thanh khẳng định tại Hội nghị.

Trước thông tin Trung Quốc vi phạm chủ quyền của Việt Nam, một số cuộc tuần hành biểu thị lòng yêu nước đã diễn ra tại Việt Nam. Tuy nhiên, các phần tử  quá khích đã lợi dụng điều này để gây ra một số vụ việc mà  Việt Nam, Trung Quốc và các nước bạn bè đều không mong muốn như đập phá cơ sở sản xuất của một số doanh nghiệp nước ngoài, gây ra thiệt hại về người và của. Đại tướng Phùng Quang Thanh nhấn mạnh, Việt Nam sẽ kiên quyết xử lý nghiêm minh những hành vi này theo đúng pháp luật Việt Nam, để không ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, đến quan hệ hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân Trung Quốc cũng như nhân dân các nước. “Chính phủ Việt Nam đang thực hiện nhiều biện pháp để bảo đảm an ninh, an toàn tuyệt đối cho công dân và doanh nghiệp nước ngoài làm ăn tại Việt Nam. Cơ bản tình hình sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp đã trở lại bình thường. Chúng tôi đề nghị các nước bạn bè chia sẻ khó khăn đó với Việt Nam, động viên các nhà đầu tư yên tâm làm ăn tại Việt Nam”, Đại tướng Phùng Quang Thanh phát biểu.

Trước những diễn biến đáng lo ngại tại Biển Đông, tất cả các trưởng đoàn dự Hội nghị đã thống nhất nêu vấn đề này tại cuộc gặp không chính thức giữa Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc bên lề ADMM-8.

Kết thúc Hội nghị ADMM-8, các trưởng đoàn đã thông qua và ký Tuyên bố chung của Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN về “Hợp tác Quốc phòng vì cộng đồng và thịnh vượng”. Tuyên bố chung nêu rõ: Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN ủng hộ các kết quả của Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 24 và Tuyên bố chung Nây Pi Đô về xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 ngày 11-5-2014, trong đó kêu gọi tăng cường hợp tác bảo đảm thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, tuân thủ các nguyên tắc đã được thừa nhận chung của luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982, đặc biệt kêu gọi tất cả các bên thực hiện kiềm chế và không sử dụng vũ lực, cũng như không tiến hành các hoạt động có thể làm gia tăng căng thẳng và sớm đạt được COC như đã được thể hiện trong Nguyên tắc 6 điểm của ASEAN về Biển Đông. Các Bộ trưởng hoan nghênh các biện pháp xây dựng lòng tin gồm thiết lập đường dây liên lạc, đường dây nóng, cam kết không sử dụng vũ lực giữa các quốc gia ASEAN, điều  sẽ thúc đẩy hơn nữa hòa bình và ổn định.

 * Chiều 20-5, các trưởng đoàn dự Hội nghị ADMM-8 đã tới chào xã giao Tổng thống Mi-an-ma U Thên Xên.

 * Bên lề Hội nghị ADMM-8, Đại tướng Phùng Quang Thanh đã có các cuộc gặp song phương với: Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Thượng tướng Thường Vạn Toàn; Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Xin-ga-po Ưng Eng Heng; Bộ trưởng Bộ Năng lượng Bru-nây Pê-hin Y-át-min; Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phi-líp-pin Vôn-te Gát-min; Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ma-lai-xi-a Hút-xa-mút-đin Hút-xê-in; Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mi-an-ma, Trung tướng Oai Luyn.

Bài và ảnh: BẢO TRUNG/qdnd.vn