Phát huy truyền thống vẻ vang 80 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam, các cơ quan, đơn vị tiếp tục quán triệt sâu sắc, thực hiện tốt chức năng “đội quân công tác”, đẩy mạnh công tác dân vận, gắn bó mật thiết với nhân dân, phát huy sức mạnh của nhân dân, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới.

Trong Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân - tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam, Lãnh tụ Hồ Chí Minh đã chỉ rõ nhiệm vụ của Đội: “Chính trị trọng hơn quân sự”, “tuyên truyền trọng hơn tác chiến”. Thấu triệt tinh thần đó, ngay từ khi mới ra đời, tuy quy mô lực lượng còn nhỏ bé nhưng Đội đã luôn bám sát dân, tiến hành tuyên truyền, vận động quần chúng tham gia đấu tranh cách mạng, xây dựng cơ sở chính trị, mở rộng căn cứ địa cách mạng; phối hợp, hỗ trợ quần chúng trong phong trào tiến hành khởi nghĩa từng phần tiến lên Tổng khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945. Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, Quân đội nhân dân Việt Nam từng bước phát triển và trở thành đội quân hùng mạnh, làm nên những chiến công hiển hách. Trong các cuộc kháng chiến đó, mặc dù điều kiện, nhiệm vụ tác chiến rất nặng nề, đầy gian khổ hy sinh, Quân đội ta vẫn đặc biệt chú ý và đã thực hiện xuất sắc chức năng “đội quân công tác”. Cán bộ, chiến sĩ các đơn vị Quân đội đã “cùng ăn, cùng ở, cùng làm”, gắn bó máu thịt với nhân dân, tích cực vận động nhân dân tham gia kháng chiến, kiến quốc dưới nhiều hình thức theo điều kiện và yêu cầu nhiệm vụ của từng thời kỳ, từng vùng miền; tạo nên mối quan hệ mật thiết quân - dân như cá với nước. Hiệu quả hoạt động của “đội quân công tác” đã trở thành một động lực to lớn cả về tinh thần và vật chất để Quân đội trưởng thành nhanh chóng và chiến thắng vẻ vang, hoàn thành mọi sứ mệnh mà Đảng, Nhà nước, Nhân dân giao phó.

Cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn Tăng thiết giáp 416 (Quân khu 9) giúp đồng bào Khmer xã Vĩnh Trung, thị xã Tịnh Biên, tỉnh An Giang gặt lúa chạy lũ. Ảnh: qdnd.vn

Trong thời kỳ đổi mới đất nước, quán triệt sâu sắc và tổ chức thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, công tác dân vận của Quân đội được triển khai đồng bộ, toàn diện, thực chất, vững chắc, có chiều sâu, phù hợp với tình hình thực tiễn, đạt hiệu quả thiết thực. Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị đã lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị toàn quân đổi mới nội dung, hình thức tiến hành công tác dân vận, sát với tình hình thực tiễn của địa phương và nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị. Hằng năm, Quân đội đã cử hàng chục nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ với hơn triệu ngày công lao động tham gia phát triển kinh tế - xã hội; hỗ trợ các địa phương củng cố vững chắc hàng nghìn tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể; xóa tình trạng “trắng” đảng viên, “trắng” chi bộ, nhất là trên những địa bàn chiến lược, trọng điểm, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc, tôn giáo. Tuyên truyền, vận động nhân dân tạo sự đồng thuận trong xã hội, nâng cao cảnh giác, nhận rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề “dân tộc”, “tôn giáo”, “dân chủ”, “nhân quyền” để chống phá, làm suy giảm sức mạnh, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Những năm gần đây, Quân đội đã có nhiều chương trình, mô hình hay, cách làm sáng tạo, để lại ấn tượng tốt đẹp, có sức lan tỏa sâu rộng, có ý nghĩa chính trị - xã hội và nhân văn sâu sắc, được cấp ủy, chính quyền các địa phương ghi nhận, đánh giá cao. Trong đó, tiêu biểu như: Cùng dân hoàn thiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới; Làm những việc dân cần, hỗ trợ những việc dân khó; Trong bão to, gió lớn - có bộ đội; Hải quân nhân dân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển; Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân; Điểm dân cư liền kề chốt biên phòng, chốt dân quân biên giới; Gắn kết giữa hộ người Kinh với hộ đồng bào dân tộc thiểu số; Tăng cường gắn kết, thân thiện, hỗ trợ, giúp đỡ đồng bào dân tộc, tôn giáo; Cây lúa xen canh; Hũ gạo gắn kết; Nhà đại đoàn kết, nhà tình nghĩa quân dân, nhà cho người nghèo khu vực biên giới; Tết quân dân; Bệnh xá quân - dân y; Chung tay vì sức khỏe cộng đồng; Con nuôi đồn Biên phòng, nâng bước em tới trường; Tuổi trẻ với biển, đảo quê hương; Phụ nữ Quân đội đồng hành cùng phụ nữ biên cương, v.v. Ngoài ra, các đơn vị còn phối hợp với các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương xây dựng hàng trăm công trình phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh trên các địa bàn chiến lược, trọng điểm, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, Quân đội và cấp ủy, chính quyền địa phương.

Đặc biệt, trên các địa bàn đóng quân, bộ đội luôn sâu sát, gần gũi với nhân dân, “cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng dân tộc” với bà con, chia ngọt sẻ bùi trước những khó khăn, vất vả của nhân dân. Nhiều cán bộ, chiến sĩ không quản ngại khó khăn, gian khổ, gắn bó với vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ địa cách mạng để tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện thắng lợi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các phong trào, các cuộc vận động cách mạng và nhiệm vụ chính trị của địa phương. Đồng thời, Quân đội luôn là lực lượng nòng cốt, xung kích đi đầu trong phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, cứu hộ, cứu nạn, khắc phục sự cố môi trường. Gần đây nhất, năm 2024, trong phòng, chống, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn và khắc phục hậu quả cơn bão số 3, số 4, Quân đội thực sự là chỗ dựa vững chắc, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân, xứng đáng là Quân đội của nhân dân, Quân đội trong lòng dân.

Như vậy, có thể khẳng định rằng, thực hiện tốt chức năng đội quân công tác là bản chất, truyền thống của Quân đội ta. Thông qua công tác dân vận của Quân đội, chức năng đội quân công tác ngày càng đi vào chiều sâu, làm sâu sắc hơn mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Quân đội với nhân dân, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó. Điều đáng nói là, những kết quả công tác dân vận của Quân đội trong thời gian qua còn góp phần tích cực, to lớn trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc; làm sáng đẹp hơn hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” - Bộ đội của dân trong thời kỳ mới.

Hiện nay và thời gian tới, dự báo tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có biến chuyển nhanh, phức tạp, rất khó đoán định. Mặt trái của nền kinh tế thị trường đã và đang tác động mạnh mẽ, làm nảy sinh những mâu thuẫn, bức xúc trong xã hội; các thế lực thù địch đang triệt để lợi dụng vấn đề “dân tộc”, “tôn giáo”, “dân chủ”, “nhân quyền”, những hạn chế trong quản lý, phát triển kinh tế - xã hội để chống phá, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; xuyên tạc, kích động, lôi kéo, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, chia rẽ mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước, Quân đội với Nhân dân; thực hiện “phi chính trị hóa” Quân đội. Cùng với đó, những thách thức về an ninh phi truyền thống, như: biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh,… gia tăng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của nhân dân, đòi hỏi sự chung tay, góp sức của toàn xã hội, trong đó có trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam.

Để tiếp tục thực hiện tốt chức năng “Đội quân công tác”, góp phần củng cố vững chắc lòng tin của nhân dân đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, tăng cường mối quan hệ đoàn kết gắn bó máu thịt quân - dân trong tình hình mới, Quân đội cần quán triệt nắm vững và thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân vận; tập trung vào những vấn đề cơ bản sau:

1. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ về vị trí, vai trò công tác dân vận trong tình hình mới. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu đối với tất cả các mặt, lĩnh vực công tác của toàn quân; trong đó, đối với công tác dân vận lại càng có vai trò quan trọng đặc biệt, bởi sự thống nhất về nhận thức và quyết tâm trong hành động sẽ là chìa khóa để nâng cao chất lượng, hiệu quả của mặt công tác quan trọng này. Vì thế, các cơ quan, đơn vị cần tăng cường quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quân ủy Trung ương về công tác dân vận, trọng tâm là Nghị quyết số 25-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới; Quy chế số 718/QC-QUTW, ngày 05/01/2021 của Quân ủy Trung ương về công tác dân vận của Quân đội nhân dân Việt Nam; Hướng dẫn số 831/HD-CT, ngày 22/02/2024 của Tổng cục Chính trị về thực hiện Chỉ thị số 597-CT/QUTW, ngày 30/11/2023 của Ban Thường vụ Quân ủy Trung ương về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng hiệu quả công tác tuyên truyền đặc biệt của Quân đội nhân dân Việt Nam trong tình hình mới. Trên cơ sở đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, làm cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức sâu sắc hơn nữa về công tác dân vận của Đảng và nhiệm vụ của Quân đội trong thời kỳ mới; xác định đây không chỉ là trách nhiệm chính trị mà còn là tình cảm, sự gắn bó máu thịt giữa quân và dân; với phương châm: ở đâu gian khó, hiểm nguy, bộ đội phải có mặt sát cánh cùng nhân dân; tiếp tục giữ vững, phát huy và làm tỏa sáng danh hiệu cao quý “Bộ đội Cụ Hồ”, “Bộ đội trong lòng dân”, “Bộ đội của dân”. Cùng với đó, phát huy trách nhiệm, nêu cao tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các cấp, tạo chuyển biến mạnh mẽ cả về nhận thức và thực tiễn tổ chức hoạt động công tác dân vận.

2. Tăng cường, nâng cao hiệu quả phối hợp giữa Quân đội với cấp ủy, chính quyền địa phương, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong thực hiện công tác quan trọng này. Công tác dân vận là nhiệm vụ tổng hợp, liên quan tới nhiều cấp, ngành, lực lượng và địa phương; trong đó, Quân đội được xác định là một lực lượng nòng cốt. Vì vậy, tăng cường và nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị Quân đội với các cấp, ngành, lực lượng có liên quan trên từng địa bàn và cả nước trong thực hiện công tác này giữ vai trò rất quan trọng. Theo đó, cần tiếp tục đổi mới, hoàn thiện cơ chế, nâng cao chất lượng phối hợp hoạt động với cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể địa phương trong tiến hành công tác dân vận; thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, cứu hộ, cứu nạn, thực hiện chính sách xã hội, các phong trào, các cuộc vận động của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và địa phương phát động, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Thực hiện tốt chính sách dân tộc, tôn giáo của Đảng, Nhà nước và Quy chế dân chủ cơ sở, tăng cường đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân. Gắn thực hiện phong trào Thi đua Quyết thắng của đơn vị với phong trào Thi đua yêu nước của địa phương, phong trào thi đua “Dân vận khéo”; phát hiện, nhân rộng các nhân tố mới, các điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt trên các lĩnh vực, nhất là trong công tác dân vận; giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ - Bộ đội của dân” trong tình hình mới.

3. Nâng cao năng lực nghiên cứu, tham mưu đề xuất, hướng dẫn, tổ chức thực hiện của cơ quan, cán bộ dân vận các cấp. Để thực hiện tốt nội dung này, cần chú trọng nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, xây dựng hệ thống tài liệu cơ bản; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao nhận thức, bản lĩnh chính trị và trình độ chuyên môn, năng lực nghiên cứu, tham mưu đề xuất, hướng dẫn, tổ chức thực hiện cho đội ngũ cán bộ dân vận các cấp. Tiếp tục nghiên cứu đề xuất về tổ chức biên chế cơ quan, cán bộ dân vận phù hợp với tổ chức, biên chế mới của Quân đội và vai trò, vị trí công tác dân vận trong thời kỳ mới.

Bám sát thực tiễn, tích cực nghiên cứu đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp công tác dân vận phù hợp với địa bàn, từng loại hình cơ quan, đơn vị trong điều kiện mới, nhất là ở những vùng đô thị, khu công nghiệp, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tôn giáo, các địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh. Phối hợp chặt chẽ với các lực lượng trong và ngoài Quân đội, bám sát cơ sở, nắm chắc tình hình, nâng cao chất lượng tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền địa phương giải đáp đúng, trúng yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của nhân dân; kịp thời giải quyết có hiệu quả các vấn đề xã hội mới nảy sinh, theo tinh thần “thực tâm, thực chất, sát đời sống nhân dân”.

Gắn công tác dân vận với trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ các cấp; thường xuyên quan tâm xây dựng cơ quan dân vận và đội ngũ cán bộ làm công tác dân vận có phẩm chất, đạo đức tốt, có kiến thức, kỹ năng tuyên truyền, vận động quần chúng; thường xuyên học tập, rèn luyện phong cách công tác dân vận “trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân”, “nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin”. Làm tốt việc tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, sắp xếp cán bộ dân vận các cấp vừa có tính ổn định, kế thừa vừa có hướng phát triển.

4. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; nâng cao hiệu quả công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Theo đó, các cơ quan, đơn vị thực hiện tốt cải cách thủ tục hành chính theo đúng quy định của pháp luật; công khai các loại thủ tục hành chính trên các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý; kiểm soát chặt chẽ việc ban hành các văn bản về công tác dân vận; trọng tâm là sửa đổi, bổ sung quy chế, quy định làm việc của cấp ủy, chỉ huy đơn vị. Thường xuyên kiểm tra, giám sát, duy trì nền nếp sinh hoạt đối thoại dân chủ, khắc phục mọi biểu hiện áp đặt, chủ quan, hạn chế thông tin, dân chủ hình thức, giữ nghiêm kỷ luật; góp phần phát huy vai trò, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ trong thực hiện công tác dân vận. Đồng thời, quán triệt, nắm vững các nội dung, quy định về công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát công tác dân vận. Thực hiện thường xuyên, đúng quy trình, quy định của pháp luật trong công tác tiếp dân, giải quyết đơn, thư khiếu nại; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm công tác dân vận, quan hệ quân - dân.

Thực hiện tốt chức năng “đội quân công tác”, làm tốt công tác dân vận là trách nhiệm “hiếu với dân”, sự tri ân của Quân đội đối với nhân dân đã thương yêu, chở che, giúp đỡ cho Quân đội ngày càng phát triển, lớn mạnh. Trước yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, các cơ quan, đơn vị tiếp tục quán triệt, thực hiện tốt hơn nữa chức năng, nhiệm vụ quan trọng này tạo sự đoàn kết, thống nhất cao, “quân với dân một ý chí”, tăng cường sức mạnh của Quân đội, góp phần quan trọng cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thiếu tướng BẾ HẢI TRIỀU, Cục trưởng Cục Dân vận