Chặng đường 80 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam luôn gắn liền với việc không ngừng củng cố và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị - một bộ phận không thể tách rời trong hoạt động lãnh đạo của Đảng - là “linh hồn và mạch sống” của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Khi đề cập đến vai trò của công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh chỉ rõ: “Lịch sử xây dựng và phấn đấu của Quân đội ta trước hết là lịch sử Đảng lãnh đạo Quân đội; quá trình trưởng thành và chiến thắng của Quân đội ta gắn liền với việc không ngừng củng cố và tăng cường công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội. Công tác đảng, công tác chính trị đã là linh hồn và mạch sống của Quân đội ta, làm cho Quân đội ta thực sự trở thành một Quân đội của dân tộc, của giai cấp, một Quân đội tất thắng”¹. Theo đó, công tác đảng, công tác chính trị có vai trò rất to lớn và không thể thiếu trong mọi mặt hoạt động của Quân đội, bảo đảm cho Quân đội luôn đi đúng “con đường chính trị” đã chọn - chiến đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì tự do, hạnh phúc của nhân dân. Đồng thời, là sự sống, là mạch nguồn của “cơ thể Quân đội” - như nhu cầu cơm ăn, nước uống, không khí hít thở hằng ngày, nếu thiếu nó thì các tế bào của “cơ thể Quân đội” không thể tồn tại và phát triển. Chính công tác đảng, công tác chính trị là mạch nguồn đưa “dưỡng chất” đến nuôi dưỡng từng bộ phận, từng tế bào của “cơ thể Quân đội”. Không có “dưỡng chất” hoặc các “dưỡng chất” đến không kịp thời, không đúng yêu cầu thì các bộ phận, các cơ quan sẽ phát triển không bình thường, sẽ phạm những sai lầm, lệch lạc trong thực tiễn. Đây là vấn đề đã được thực tiễn kiểm nghiệm và khẳng định. Chính vì vậy, muốn từng tổ chức, từng con người trong Quân đội tồn tại và phát triển thì phải thường xuyên coi trọng và không ngừng tăng cường chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị.

Các đơn vị bộ đội từ miền Bắc hăng hái hành quân vào chiến trường miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Ảnh tư liệu

Các mặt hoạt động của công tác đảng, công tác chính trị với tính chất là lãnh đạo, chiến đấu và quần chúng, qua thực tiễn đã không ngừng được hoàn thiện, phát triển toàn diện, bảo đảm cho sự lãnh đạo “tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt” của Đảng đối với Quân đội luôn được giữ vững; bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân, tính dân tộc của Quân đội ta không ngừng được tăng cường; quan hệ “cá - nước” giữa Quân đội với nhân dân càng thêm bền chặt; quan hệ cán - binh thật sự dân chủ, bình đẳng; mối quan hệ giữa vũ khí, trang bị với nhân tố con người được nhận thức đúng đắn; cán bộ, chiến sĩ phân biệt rõ bạn - thù (đối tác - đối tượng), v.v. Nhờ đó, Quân đội được xây dựng vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó.

Thực tiễn 80 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Quân đội ta đã khẳng định vị trí, vai trò quan trọng không thể thay thế của công tác đảng, công tác chính trị trong xây dựng Quân đội. Mọi suy nghĩ và hành động hòng hạ thấp, coi thường, làm suy yếu công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội đều là sai lầm về nguyên tắc, sẽ làm suy yếu vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội; làm cho Quân đội không đủ sức hoàn thành nhiệm vụ được giao. Vì thế, tăng cường và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị phải là một nhiệm vụ thường xuyên, liên tục; là hoạt động tất yếu rất quan trọng trong xây dựng Quân đội, không bao giờ được xem nhẹ, để công tác đảng, công tác chính trị mãi là “linh hồn và mạch sống” của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó đoán định. Toàn cầu hóa và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư tạo ra thời cơ nhưng cũng đặt ra những khó khăn, thách thức đối với nhiệm vụ tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc. Trong nước, những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của sự nghiệp đổi mới đã tạo tiền đề vững chắc để xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Tuy nhiên, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng đặt ra những yêu cầu mới cao hơn; mặt trái của kinh tế thị trường; sự chống phá của các thế lực thù địch; việc điều chỉnh tổ chức, lực lượng Quân đội theo hướng “tinh, gọn, mạnh” tiến lên hiện đại,… tác động không nhỏ đến nhận thức, tư tưởng của cán bộ, chiến sĩ. Tình hình đó đòi hỏi phải tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, để luôn là “linh hồn và mạch sống”, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội tinh nhuệ về chính trị, vững mạnh về mọi mặt, thực sự là lực lượng nòng cốt trong xây dựng, củng cố quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Theo đó, cần tập trung thực hiện tốt những nội dung cơ bản sau:

Một là, đề cao vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì các cấp trong tiến hành công tác đảng, công tác chính trị. Công tác đảng, công tác chính trị là mặt công tác cơ bản của cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy; tiến hành công tác này là trách nhiệm của mọi tổ chức, lực lượng, của cán bộ, đảng viên; trong đó, tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ chính trị các cấp giữ vai trò nòng cốt. Thực tiễn cho thấy, ở đâu, đơn vị nào mà hiệu lực và vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy được phát huy thì ở đó công tác đảng, công tác chính trị sẽ được tăng cường, đạt hiệu quả cao và ngược lại. Do đó, để nâng cao vai trò lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, phải tập trung xây dựng các cấp ủy, tổ chức đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu, tính sáng tạo, thực sự là hạt nhân lãnh đạo chính trị của đơn vị; gắn xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh tiêu biểu với xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”. Tiếp tục thực hiện hiệu quả Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, gắn với Kết luận số 01-KL/TW của Bộ Chính trị (khóa XIII); kiên quyết và kịp thời ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Tiếp tục đổi mới phương thức, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức quán triệt, thực hiện nghị quyết, chỉ thị về công tác đảng, công tác chính trị cho cấp ủy viên các cấp, nhất là bí thư cấp ủy và người chỉ huy; coi lãnh đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị trong các nhiệm vụ là hoạt động thường xuyên của cấp ủy, tổ chức đảng. Nội dung lãnh đạo về công tác đảng, công tác chính trị bảo đảm tính toàn diện, song phải có trọng tâm, trọng điểm, đi sâu vào những nhiệm vụ cơ bản, nhiệm vụ mới, khâu then chốt, những vấn đề cụ thể, thiết thực từ thực tiễn đặt ra. Chất lượng, hiệu quả lãnh đạo của các cấp ủy, tổ chức đảng phải được thể hiện ở việc quán triệt, thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn của trên trong các nhiệm vụ: huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu; xây dựng chính quy, chấp hành kỷ luật; điều chỉnh tổ chức, biên chế; cải cách hành chính; cơ cấu lại, đổi mới sắp xếp các doanh nghiệp Quân đội; công tác quân sự, quốc phòng địa phương; phòng, chống lụt, bão, cháy, nổ, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn; tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ, v.v. Cùng với đó, cần kết hợp chặt chẽ việc bồi dưỡng trình độ, năng lực, phương pháp tiến hành công tác đảng, công tác chính trị với rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, tác phong công tác, tính tiền phong gương mẫu, “nói đi đôi với làm” cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì; giải quyết tốt mối quan hệ giữa lãnh đạo và chỉ huy, gắn trách nhiệm của cán bộ chủ trì với kết quả hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị.

Hai là, thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp tiến hành công tác đảng, công tác chính trị, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại. Đây là yêu cầu khách quan, thường xuyên, giúp cho công tác đảng, công tác chính trị luôn là “linh hồn và mạch sống” của Quân đội. Vì vậy, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần bám sát sự chỉ đạo, hướng dẫn của Tổng cục Chính trị, cơ quan chức năng và đặc điểm, tình hình thực tiễn để đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp hoạt động công tác đảng, công tác chính trị. Bám sát mục tiêu, yêu cầu: “Đến năm 2025, cơ bản xây dựng Quân đội… tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân,… cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”² để đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp tiến hành công tác đảng, công tác chính trị bảo đảm tính cơ bản, hệ thống, cập nhật những thông tin mới, kiến thức toàn diện. Trong đó, tập trung đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị ở đơn vị cơ sở bảo đảm phù hợp với đặc điểm huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu trong bối cảnh mới. Tiếp tục thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 2423-CT/QUTW, ngày 09/11/2023 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị trong giai đoạn mới”, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao về nhận thức chính trị của cán bộ, chiến sĩ, làm cơ sở xây dựng khối đoàn kết, thống nhất, thực hiện “toàn quân một ý chí”.

Thường xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị trong các nhiệm vụ, trọng tâm là huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại; rèn luyện kỷ luật; các nhiệm vụ mới, khó khăn, phức tạp, như: phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, sự cố môi trường, cứu hộ, cứu nạn, tác chiến trên không gian mạng; tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, đối ngoại quốc phòng. Chú trọng nghiên cứu tình hình, nhất là các cuộc xung đột quân sự đang diễn ra trên thế giới để đề xuất giải pháp xây dựng và phát huy nhân tố chính trị, tinh thần của bộ đội trong xây dựng Quân đội hiện nay. Đồng thời, định hướng, cổ vũ và phát huy nhân tố tích cực; chủ động ngăn ngừa và loại bỏ những tác động ảnh hưởng tiêu cực đến tư tưởng, ý chí quyết tâm của bộ đội và sức mạnh chiến đấu của Quân đội trên cơ sở kết hợp chặt chẽ hình thức, biện pháp giáo dục, thuyết phục với biện pháp hành chính, kỷ luật. Kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu, vận dụng những bài học kinh nghiệm quý được rút ra trong quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội với kịp thời cập nhật, tiếp thu có chọn lọc trào lưu, xu thế mới của xã hội, những tiến bộ của khoa học, công nghệ hiện đại, tạo sự lôi cuốn, hấp dẫn, mang lại chất lượng, hiệu quả thiết thực của hoạt động công tác đảng, công tác chính trị.

Ba là, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ chính trị các cấp vững mạnh, làm nòng cốt trong nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị. Tiến hành công tác đảng, công tác chính trị là trách nhiệm của mọi cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội; trong đó, lực lượng nòng cốt, trực tiếp là đội ngũ cán bộ chính trị và cơ quan chính trị các cấp. Vì vậy, chất lượng, hiệu quả tiến hành công tác đảng, công tác chính trị phụ thuộc rất lớn vào số lượng, chất lượng và cơ cấu của lực lượng này. Trên cơ sở quán triệt, thực hiện hiệu quả các nghị quyết, quy chế, quy định của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội³ cần tăng cường xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ chính trị, chính ủy, chính trị viên vững mạnh, có đủ số lượng, chất lượng cao, cơ cấu hợp lý, làm nòng cốt thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Đồng thời, thường xuyên quan tâm bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức quán triệt, thực hiện các nghị quyết, chỉ thị về công tác đảng, công tác chính trị cho đội ngũ chính ủy, chính trị viên, cán bộ chính trị các cấp. Nâng cao trình độ, năng lực chủ trì về công tác chính trị của đội ngũ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội, bảo đảm đội ngũ cán bộ chính trị có kiến thức toàn diện, chuyên sâu, khả năng vận dụng tổng hợp các hình thức, phương pháp, phương tiện tiến hành công tác đảng, công tác chính trị theo cương vị, chức trách, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả, bảo đảm cho công tác đảng, công tác chính trị luôn là “linh hồn và mạch sống” của Quân đội.

Các cấp ủy, tổ chức đảng trong toàn quân tiếp tục quán triệt triển khai và thực hiện nghiêm nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, mọi vấn đề liên quan đến cán bộ phải được thực hiện đúng quy trình, quy chế, quy định. Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác cán bộ, nhất là các khâu, các bước: đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử dụng và thực hiện chính sách cán bộ. Tăng cường kiểm soát quyền lực, chống chạy chức, chạy quyền, kiên quyết xử lý nghiêm những tiêu cực trong công tác cán bộ; đồng thời, quan tâm bồi dưỡng nâng cao trình độ mọi mặt cho đội ngũ cán bộ chính trị các cấp đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Bốn là, phát huy vai trò của các tổ chức, lực lượng trong nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị. Hoạt động công tác đảng, công tác chính trị bao gồm nhiều mặt công tác, nhiều hoạt động, với nhiều tổ chức, lực lượng tham gia; trong đó, mỗi tổ chức, lực lượng có chức năng, nhiệm vụ, phương thức hoạt động khác nhau. Vì vậy, cần tiếp tục phát huy tốt vai trò, chức năng của tất cả các tổ chức, lực lượng, trọng tâm là đội ngũ chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp; cơ quan chính trị, tham mưu, hậu cần - kỹ thuật và các tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân,… cùng tham gia tiến hành công tác đảng, công tác chính trị. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành ở Trung ương và địa phương; giữa lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp,… tạo sức mạnh tổng hợp trong tiến hành công tác đảng, công tác chính trị, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị. Cùng với đó, cần quan tâm bảo đảm vật tư, kỹ thuật, kinh phí, trang bị, phương tiện phục vụ tốt hoạt động công tác đảng, công tác chính trị. Coi trọng công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm trong từng nhiệm vụ, từng giai đoạn nhằm không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị.

Thực tiễn lịch sử 80 năm hoạt động, công tác đảng, công tác chính trị đã minh chứng đầy thuyết phục về vai trò là “linh hồn và mạch sống” của Quân đội nhân dân Việt Nam. Để hoạt động này tiếp tục và mãi là “linh hồn và mạch sống” của Quân đội trong tình hình mới, đòi hỏi tất cả các mặt hoạt động công tác đảng, công tác chính trị phải thường xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả. Đó là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trước hết là của cán bộ, chiến sĩ Quân đội, mà nòng cốt và trực tiếp là cấp ủy, tổ chức đảng cùng đội ngũ cán bộ chính trị và cơ quan chính trị các cấp trong toàn quân.

Trung tướng, PGS, TS. NGUYỄN VĂN BẠO, Giám đốc Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
____________________        

1 - Đại tướng Nguyễn Chí Thanh – Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và công tác chính trị trong Quân đội, Nxb QĐND, H. 1997, tr. 284.

2 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 157 - 158.

3 - Nghị quyết số 109-NQ/QUTW, ngày 11/02/2019 của Quân ủy Trung ương về “Xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới”; Quy chế số 2036-QC/QUTW, ngày 16/6/2023 của Quân ủy Trung ương về “Lãnh đạo công tác cán bộ trong Quân đội nhân dân Việt Nam”.