Nhằm cụ thể hóa Chỉ thị 03-CT/TW, ngày 14-5-2011 của Bộ Chính trị (khóa XI) về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” phù hợp với đặc thù Quân đội, ngày 26-12-2013, Thường vụ Quân ủy Trung ương ban hành Chỉ thị 788-CT/QUTW về phát động Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” (sau đây gọi tắt là Cuộc vận động). Sau hơn 5 năm thực hiện, Cuộc vận động đã đạt được kết quả bước đầu có ý nghĩa quan trọng, tạo sức lan tỏa sâu rộng, trở thành động lực to lớn, cổ vũ toàn quân đoàn kết, thống nhất, giữ vững niềm tin, vượt qua khó khăn, thử thách, vươn lên hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.

Cuộc vận động đã được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, chỉ huy các cấp tập trung lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, triển khai toàn diện, đồng bộ, với cách làm sáng tạo và thường xuyên đổi mới. Trong quá trình thực hiện Cuộc vận động, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị luôn gắn kết chặt chẽ với Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; các quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý các cấp. Tổng cục Chính trị chỉ đạo xây dựng chuẩn mực “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới; đẩy mạnh công tác giáo dục, tuyên truyền thực hiện tiêu chí “Bộ đội Cụ Hồ” gắn với các phong trào thi đua, cuộc vận động lớn của Quân đội, v.v. Nhờ đó, Cuộc vận động đã trở thành động lực, ý thức tự giác, việc làm thường xuyên của cán bộ, đảng viên và quần chúng; động viên, khích lệ toàn quân nêu cao ý chí tự lực, tự cường, chủ động, sáng tạo, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, giúp nhân dân phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc,… góp phần nâng cao vị thế, sức mạnh chiến đấu, bảo đảm cho Quân đội luôn là lực lượng chính trị trung thành của Đảng, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Càng trong khó khăn, gian khổ, bản lĩnh chính trị, niềm tin và ý chí quyết chiến, quyết thắng, tinh thần đoàn kết, thương yêu đồng chí, đồng đội, gắn bó máu thịt với nhân dân của cán bộ, chiến sĩ Quân đội càng được khẳng định, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” ngày càng tỏa sáng, xứng đáng với sự tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Các tập thể điển hình tiên tiến toàn quân trong 5 năm thực hiện Cuộc vận động (Ảnh: qdnd.vn)

Sau hơn 5 năm thực hiện Cuộc vận động, toàn quân đã xuất hiện nhiều mô hình, cách làm hay, hiệu quả, tiêu biểu như: “Cơ quan 5 tốt” (khối cơ quan); “Tự soi, tự sửa” (Quân khu 3); “Chi bộ 4 tốt, đảng viên 5 tốt” (Quân khu 7); “Nâng bước em đến trường” (Bộ đội Biên phòng); “Bệnh viện văn hóa” (Khối bệnh viện); “Thao trường không khói thuốc” (Khối học viện, nhà trường); “1 tập trung, 2 thường xuyên, 3 khâu đột phá, 4 cùng bộ đội” (Quân đoàn 4); “Giờ vàng nâng những cánh bay” (Binh đoàn 18); “Ngôi nhà 100 đồng” (Thanh niên Quân đội); “Tổ phụ nữ 3 tốt” (Phụ nữ Quân đội), v.v. Qua đó, đã có 21 nghìn tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến được tôn vinh, khen thưởng ở các cơ quan, đơn vị; 203 tập thể, cá nhân được tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; 04 tập thể, cá nhân được tôn vinh cấp toàn quốc. Song, kết quả to lớn trên hết mà Cuộc vận động đạt được đó là phẩm chất cao quý “Bộ đội Cụ Hồ” do lớp lớp các thế hệ cha anh dày công xây dựng, vun đắp được cán bộ, chiến sĩ toàn quân tiếp tục gìn giữ, bồi đắp, phát huy và tỏa sáng.

Bên cạnh những kết quả quan trọng đã đạt được, việc thực hiện Cuộc vận động còn một số hạn chế, như: nhận thức về vị trí, ý nghĩa và cụ thể hóa nội dung, chỉ tiêu của Cuộc vận động có đơn vị còn lúng túng, thiếu đổi mới, sáng tạo. Kết quả rèn luyện kỷ luật, bảo đảm an toàn ở một số cơ quan, đơn vị chưa vững chắc, vẫn còn cán bộ, chiến sĩ vi phạm pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, làm ảnh hưởng tới bản chất, truyền thống và hình ảnh ‘‘Bộ đội Cụ Hồ”. Việc lựa chọn khâu đột phá; xây dựng, nhân rộng điển hình tiên tiến ở một số cơ quan, đơn vị còn thụ động, chưa có sức lan tỏa mạnh mẽ, v.v.

Những năm tới, dự báo tình hình thế giới, khu vực có những diễn biến phức tạp; các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị tiếp tục đẩy mạnh âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyên hóa”, “phi chính trị hóa”, “dân sự hóa” Quân đội; kích động, cổ súy cho phong trào “bất tuân dân sự”, v.v. Cùng với đó, cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư và các thách thức an ninh truyền thống, phi truyền thống, đặc biệt là khủng bố quốc tế, an ninh mạng đang tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Ảnh hưởng từ mặt trái của kinh tế thị trường và mở cửa, hội nhập quốc tế ngày càng gay gắt. Những vấn đề tiêu cực như: tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên; tham nhũng, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng, tập trung vào số đảng viên có chức vụ trong bộ máy nhà nước; nhiều cán bộ, đảng viên, trong đó có người đứng đầu chưa thể hiện tính tiên phong, gương mẫu; còn biểu hiện quan liêu, cửa quyền; những hiện tượng băng hoại đạo đức, lối sống trong xã hội,... đang tác động không nhỏ đến nhận thức, tư tưởng, niềm tin của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân. Đặc biệt, đây là thời điểm có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XII, chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng.

Để tiếp tục cụ thể hóa Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, xây dựng Đảng bộ Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, toàn quân cần tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”; trong đó, tập trung vào một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện Cuộc vận động. Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt, học tập và tổ chức thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 855-CT/QUTW, ngày 12-8-2019 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới, nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho bộ đội. Việc thực hiện Cuộc vận động phải được xác định là một trọng tâm lãnh đạo, chỉ đạo trong nghị quyết của cấp ủy, kế hoạch công tác của chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy. Cơ quan chính trị các cấp cần phát huy vai trò, trách nhiệm, bám sát tình hình thực tiễn, tích cực, chủ động tham mưu xây dựng kế hoạch, hướng dẫn cơ quan, đơn vị tổ chức thực hiện theo phương châm “trên trước, dưới sau”, “trong trước, ngoài sau”, làm có hiệu quả từ trong cấp ủy ra toàn đảng bộ, làm từ trên xuống dưới. Cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì các cấp phải gương mẫu thực hiện để cấp dưới và quần chúng noi theo. Chú trọng lựa chọn đúng, trúng và tập trung thực hiện quyết liệt khâu đột phá, làm chuyển biến mạnh mẽ khâu yếu, mặt yếu, nhất là việc chấp hành pháp luật, kỷ luật, rèn luyện phẩm chất, đạo đức, nhân cách người quân nhân cách mạng.

Quá trình thực hiện Cuộc vận động cần gắn kết chặt chẽ với thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ”; các quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý các cấp; các quy định về văn hóa công vụ, phong trào Thi đua Quyết thắng, các cuộc vận động của các cấp, các ngành. Qua đó, làm cho nội dung của Cuộc vận động thêm phong phú, tiếp tục lan tỏa, thấm sâu hơn nữa vào đời sống hoạt động, trở thành việc làm thường xuyên, tạo chuyển biến mạnh mẽ, tích cực về ý thức tu dưỡng, rèn luyện của mỗi cán bộ, chiến sĩ; tạo cơ sở để nâng cao đạo đức cách mạng, đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng; giữ vững bản chất, truyền thống, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ”, xứng đáng với sự tin cậy, yêu mến của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Hai là, xác định nội dung, chỉ tiêu, hình thức, phương pháp thực hiện Cuộc vận động phù hợp với đặc điểm, tình hình, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị. Mục đích cốt lõi của việc thực hiện Cuộc vận động là để tiêu chí xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới trở thành nhu cầu phấn đấu, rèn luyện tự thân của cán bộ, chiến sĩ toàn quân; xây dựng cơ quan, đơn vị có môi trường văn hóa, chính quy, xanh, sạch, đẹp; xây dựng đảng bộ trong sạch, vững mạnh, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, mẫu mực, tiêu biểu, các tổ chức quần chúng vững mạnh xuất sắc. Theo đó, các cơ quan, đơn vị, nhất là đơn vị cơ sở cần chủ động, linh hoạt trong sử dụng hình thức, phương pháp thực hiện trên cơ sở bám sát các nội dung cơ bản của Cuộc vận động, đó là: (1). Phát huy truyền thống yêu nước, lòng tự hào, tự tôn, tự cường, tinh thần đấu tranh anh dũng, bất khuất, nhân ái, nghĩa tình, đoàn kết, cần cù sáng tạo của dân tộc Việt Nam; truyền thống cách mạng của quê hương và gia đình, truyền thống vẻ vang của Quân đội và đơn vị. Thực hiện nghiêm 10 lời thề danh dự của quân nhân, 12 điều kỷ luật khi quan hệ với nhân dân, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. (2). Cống hiến trí tuệ, tài năng; nêu cao trách nhiệm, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, vì lợi ích của nhân dân, của quốc gia - dân tộc, vì mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng, của Quân đội. Không ngừng nâng cao chất lượng sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, học tập, nghiên cứu khoa học; hiệu quả lao động sản xuất, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật; làm chủ và giữ gìn tốt vũ khí, trang bị được biên chế. Năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; tự chủ, tự lực, tự cường, đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ trong tình hình mới. (3). Toàn quân phấn đấu xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” - Danh hiệu cao quý mà nhân dân tin cậy, yêu mến tặng cho cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam; giữ vững và phát huy bản chất, truyền thống: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”, với những chuẩn mực cơ bản sau: Bản lĩnh chính trị vững vàng, động cơ trong sáng, trách nhiệm cao. Đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh. Có văn hóa, tri thức khoa học, trình độ quân sự, năng lực, phương pháp, tác phong công tác và sức khỏe tốt, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Thực hành dân chủ, kỷ luật tự giác, nghiêm minh. Chăm lo xây dựng đoàn kết nội bộ tốt; tôn trọng, giúp đỡ, gắn bó máu thịt với nhân dân; có tinh thần quốc tế trong sáng. Trong từng thời gian, các cơ quan, đơn vị cần đổi mới nội dung, phương pháp thực hiện Cuộc vận động phù hợp với tình hình, nhiệm vụ và sự phát triển của thực tiễn; khắc phục tình trạng “phát” mà không “động”, “đầu voi đuôi chuột”, hình thức, “bệnh thành tích”, thiếu sự sáng tạo trong tổ chức thực hiện.

Ba là, đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng về mục đích, yêu cầu, nội dung và kết quả thực hiện Cuộc vận động. Trong đó, chú trọng mở rộng, phát triển nhiều hình thức tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông và thiết chế văn hóa ở cơ sở; phát huy vai trò của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên các cấp, bảo đảm Cuộc vận động được tuyên truyền phong phú, sinh động, thường xuyên, liên tục và có hệ thống. Trước mắt, cần tập trung trọng tâm vào tuyên truyền 5 nội dung xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới được xác định trong Chỉ thị 855 của Thường vụ Quân ủy Trung ương. Các cơ quan thông tấn, báo chí, xuất bản Quân đội (nhất là Báo Quân đội nhân dân, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội, Tạp chí Văn nghệ Quân đội, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân) cần tiếp tục duy trì chuyên trang, chuyên mục, sách bám sát thực tiễn hoạt động của bộ đội để kịp thời phản ánh những mô hình mới, cách làm sáng tạo, hiệu quả; những điển hình tiến tiến, gương người tốt, việc tốt, vượt khó trong thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, cứu hộ, cứu nạn, phòng chống tội phạm, vận động quần chúng, giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học, v.v. Chủ động phối hợp với các cơ quan báo chí, truyền thông ngoài Quân đội, sử dụng hiệu quả mạng xã hội nhằm lan tỏa nhanh chóng, rộng khắp những kết quả nổi bật trong thực hiện Cuộc vận động tới toàn xã hội; qua đó, cổ vũ, động viên, tiếp thêm động lực để cán bộ, chiến sĩ toàn quân phấn đấu, rèn luyện, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đồng thời, tích cực đấu tranh phản bác các quan điểm, luận điệu sai trái, xuyên tạc, chống phá Đảng, Nhà nước, chức năng, nhiệm vụ, truyền thống tốt đẹp của Quân đội và phẩm chất cao quý “Bộ đội Cụ Hồ”. Các đơn vị nghệ thuật, bảo tàng, thư viện thường xuyên tổ chức phát động sáng tác, trưng bày, quảng bá, tuyên truyền sâu rộng những tác phẩm văn học, nghệ thuật về chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”. Các cơ quan, đơn vị, học viện, nhà trường căn cứ vào tình hình thực tiễn, chủ động biên soạn, phát hành tài liệu học tập, nghiên cứu nội dung xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” phù hợp với tính chất, nhiệm vụ của từng đối tượng.

Bốn là, phát huy vai trò của cán bộ chủ trì trong thực hiện Cuộc vận động. Chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp cần quán triệt và nhận thức đầy đủ, đúng đắn về vai trò, ý nghĩa, nội dung của Cuộc vận động, từ đó lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan, đơn vị tổ chức thực hiện theo đúng chỉ thị, hướng dẫn, kế hoạch của trên. Đồng thời, thực hiện nghiêm quy định những điều đảng viên không được làm; Quy định 101-QĐ/TW về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp; Quy định 08-QĐi/TW về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, v.v. Trên cơ sở nhận thức đúng, cần đề cao trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, thực sự gương mẫu, tiên phong trong thực hiện các tiêu chí Cuộc vận động; lấy kết quả thực hiện Cuộc vận động để tự đánh giá năng lực, trách nhiệm của bản thân. Phải làm gương trong mọi công việc, “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”, nói đi đôi với làm, thể hiện bằng chất lượng, hiệu quả hoàn thành chức trách, nhiệm vụ, có phương pháp, tác phong làm việc khoa học, công tâm, khách quan; chấp hành nghiêm nền nếp, kỷ luật Quân đội, pháp luật Nhà nước. Chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; tận tụy, tâm huyết với công việc; hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao; luôn là người đi đầu trong mọi hoạt động của đơn vị, chuẩn mực trong quan hệ giao tiếp, ứng xử. Trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, dù khó khăn, thử thách đến đâu, nhưng phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” phải luôn được giữ vững để cán bộ, chiến sĩ tin tưởng, yêu mến, coi đó là gương sáng để học tập, noi theo, làm theo. Kiên quyết khắc phục biểu hiện cán bộ chủ trì “nói nhiều, làm ít”, “nói mà không làm”, “nói một đằng, làm một nẻo”, trông chờ, ỷ lại, sợ trách nhiệm.

Năm là, thường xuyên tiến hành tốt công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm. Định kỳ, các cấp cần tổ chức tốt việc sơ kết, tổng kết thực hiện Cuộc vận động. Qua đó, phát hiện, lựa chọn, xây dựng và nhân rộng những điển hình tiên tiến; mô hình mới, cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả; kịp thời biểu dương, khen thưởng, tôn vinh các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc, nhất là trong thực hiện nhiệm vụ đột xuất, khó khăn, gian khổ. Đồng thời, làm rõ nguyên nhân của những hạn chế, khuyết điểm; rút ra bài học kinh nghiệm, bổ sung nội dung, chỉ tiêu, biện pháp tổ chức thực hiện, khắc phục triệt để khâu yếu, mặt yếu,... để Cuộc vận động liên tục phát triển, đáp ứng yêu cầu của tình hình, nhiệm vụ và là động lực thúc đẩy toàn quân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần phát huy truyền thống, bản chất, hình ảnh cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. Trong thực hiện, cần kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, lấy “xây” làm chính; kiên quyết xử lý nghiêm những tập thể, cá nhân vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội và những việc làm gây phương hại đến uy tín, truyền thống, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”.

Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động để phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” trở thành lẽ sống, phương châm hành động của cán bộ, chiến sĩ toàn quân và tỏa sáng trong đời sống xã hội là trách nhiệm của tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, quần chúng, góp phần xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh và khả năng sẵn sàng chiến đấu, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thượng tướng NGUYỄN TRỌNG NGHĨA, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam