Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công”¹. Nhận thức rõ vai trò của quần chúng nhân dân và thấm nhuần lời dạy của Bác, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn xác định, công tác dân vận là một bộ phận quan trọng, có ý nghĩa quyết định tới thắng lợi đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng. Đây cũng là vấn đề chiến lược, xuyên suốt nhằm vận động, động viên các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia vào các phong trào cách mạng, thi đua yêu nước; tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc; củng cố và tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng.

Quán triệt, thực hiện đường lối công tác dân vận của Đảng, những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, hướng dẫn của Tổng cục Chính trị, các cơ quan, đơn vị và cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân đã tiến hành công tác dân vận một cách đồng bộ, toàn diện, thực chất, có chiều sâu, phù hợp với thực tiễn, đạt hiệu quả thiết thực, vững chắc, tạo hiệu ứng to lớn và có sức lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội. Thực hiện phương châm hướng mạnh về cơ sở, với nhiều nội dung, hình thức đa dạng, phong phú, linh hoạt, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân đã làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tạo sự đồng thuận xã hội, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Chủ động phối hợp, tham gia hiệu quả vào xây dựng hệ thống chính trị cơ sở; đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội; thực hiện các chương trình, mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh và bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Toàn quân đã sát cánh cùng các địa phương thực hiện hiệu quả các phong trào thi đua, cuộc vận động và làm nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, thế trận quốc phòng toàn dân, nhất là “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc, tạo sự ổn định từ bên trong để phát triển đất nước. Các đơn vị đóng quân trên địa bàn chiến lược, trọng điểm, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã phát huy phẩm chất tốt đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”, bằng nhận thức, tình cảm và tâm huyết đã khắc phục khó khăn, gian khổ, thực hiện phương châm “bám dân, bám địa bàn” để tuyên truyền, vận động đồng bào xóa bỏ các tập tục lạc hậu, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, xây dựng thôn, bản, ấp văn hóa; tham gia phòng, chống tội phạm, đấu tranh ngăn chặn hoạt động truyền đạo trái pháp luật; đập tan âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền để lôi kéo, kích động nhân dân biểu tình, gây rối nhằm chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đồng thời, là chỗ dựa tin cậy, đồng hành cùng nhân dân vươn khơi, bám biển, bám ngư trường; qua đó góp phần bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Châu Khê (Nghê An) phối hợp với các lực lượng khắc phục sạt lở do mưa lũ. Ảnh: qdnd.vn

Thực hiện chức năng “đội quân công tác”, nhiệm vụ “chiến đấu” trong thời bình, Quân đội luôn là lực lượng xung kích, đi đầu tới những nơi khó khăn nhất, nguy hiểm nhất để giúp nhân dân phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, cứu hộ, cứu nạn, v.v. Đặc biệt vừa qua, trong phòng, chống đại dịch Covid-19, cán bộ, chiến sĩ Quân đội đã không quản ngại hy sinh, gian khổ, là lực lượng nòng cốt, xông pha trên tuyến đầu, cùng các cấp, các ngành, các lực lượng và cấp ủy, chính quyền địa phương tích cực, chủ động tham gia phòng, chống dịch, bảo vệ sức khỏe, tính mạng nhân dân².

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số hạn chế, đó là: Nội dung, hình thức công tác dân vận ở một số cơ quan, đơn vị chậm được đổi mới, thiếu sáng tạo. Việc phối hợp xử lý tình huống về an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên một số địa bàn có lúc, có thời điểm còn lúng túng, hiệu quả chưa cao. Một số cán bộ, chiến sĩ kiến thức, kinh nghiệm, phương pháp, tác phong công tác trong tiến hành công tác dân vận có mặt chưa đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ, v.v. Trong khi đó, thực tiễn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta hiện nay có sự phát triển mới, với yêu cầu cao hơn, nặng nề hơn. Điều đó có căn nguyên từ những tác động tiêu cực của tình hình thế giới, khu vực; những hiểm họa từ an ninh phi truyền thống, an ninh nông thôn và từ mặt trái của cơ chế thị trường. Bên cạnh đó, tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của một bộ phận cán bộ, đảng viên tuy đã được phòng ngừa, ngăn chặn, song còn diễn biến phức tạp. Các thế lực thù địch đã, đang đẩy mạnh các hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước, Quân đội nhằm chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc và mối quan hệ đoàn kết quân - dân. Tình hình đó đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta phải đoàn kết, thống nhất, chủ động triển khai toàn diện các nhiệm vụ; trong đó, cần hết sức coi trọng công tác dân vận, với những chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

Một là, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy các cấp và cán bộ, chiến sĩ đối với công tác dân vận trong tình hình mới. Đây là nội dung quan trọng hàng đầu, tạo cơ sở, nền tảng đảm bảo cho công tác dân vận đạt hiệu quả cao trong thực tiễn, bởi chỉ khi nào từng cấp ủy, cán bộ, chiến sĩ có nhận thức đúng đắn, thái độ, trách nhiệm cao thì những chủ trương, chính sách của Đảng mới thực sự đi vào cuộc sống. Vì vậy, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tiếp tục quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chỉ thị, nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và hướng dẫn của Tổng cục Chính trị về công tác dân vận. Trọng tâm là các nhiệm vụ, giải pháp được xác định trong Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; Kết luận số 43-KL/TW, ngày 07/01/2019 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW, ngày 03/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá XI) về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”, v.v. Quá trình thực hiện phải bảo đảm tính toàn diện, đồng bộ, thống nhất, có trọng tâm, trọng điểm, nhất là những vấn đề liên quan trực tiếp đến nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị và đặc điểm, tình hình của mỗi địa phương. Việc quán triệt phải được tiến hành thường xuyên, bằng nhiều hình thức, bảo đảm sát thực tiễn, đối tượng, làm chuyển biến sâu sắc về nhận thức, hành động của cấp ủy, chỉ huy các cấp và cán bộ, chiến sĩ đối với công tác dân vận trong tình hình mới; nhận thức rõ việc tiến hành công tác dân vận là chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, là công tác quan trọng của lãnh đạo, chỉ huy các cấp, vừa là tình cảm và trách nhiệm chính trị của mỗi quân nhân đối với nhân dân. Từ đó, sẵn sàng đến những nơi khó khăn, gian khổ, phức tạp nhất để giúp đỡ nhân dân, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân.

Hai là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong thực hiện công tác dân vận. Đây là vấn đề có tính nguyên tắc, nhằm đảm bảo cho công tác dân vận luôn đi đúng định hướng, chặt chẽ, khoa học, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ. Vì thế, công tác dân vận ở từng cơ quan, đơn vị phải đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chi bộ, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị và hướng dẫn nghiệp vụ của cơ quan dân vận cấp trên. Thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Quy chế số 718-QC/QUTW, ngày 05/11/2021 của Quân ủy Trung ương về công tác dân vận của Quân đội nhân dân Việt Nam; thường xuyên rà soát, điều chỉnh, bổ sung bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn của cơ quan, đơn vị mình. Đồng thời, xây dựng nghị quyết lãnh đạo, kế hoạch thực hiện bảo đảm sát, đúng, chặt chẽ, hiệu quả; huy động sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong tiến hành công tác dân vận.

Ba là, tích cực đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức, phương thức tiến hành công tác dân vận; trọng tâm hướng vào giúp nhân dân xóa đói, giảm nghèo; phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, cứu hộ, cứu nạn. Công tác dân vận trong Quân đội là một hoạt động quan trọng của công tác đảng, công tác chính trị, vừa mang tính đặc thù, tính tổng hợp cao, được tiến hành theo các nguyên tắc, quy chế, quy định, vừa phải linh hoạt, mềm dẻo, phù hợp với đặc điểm, tình hình cụ thể của từng địa phương. Vì thế, để đạt hiệu quả cao, các cơ quan, đơn vị phải tích cực đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp, bám sát phương châm: “Nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin” và phong cách dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân”. Cần chú trọng triển khai thực hiện hiệu quả các hình thức kết nghĩa; hành quân dã ngoại làm công tác dân vận; tổ, đội công tác tăng cường cho cơ sở. Phối hợp với cơ quan dân vận và tổ chức chính trị xã hội các cấp trong thực hiện Phong trào thi đua “Dân vận khéo”, xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”, gắn với thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giảm nghèo bền vững, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở địa phương vững mạnh; các phong trào thi đua, các cuộc vận động trong và ngoài Quân đội. Chú trọng nâng cao chất lượng công tác dân vận ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; phát huy vai trò và thực hiện tốt công tác dân vận trong xây dựng các khu kinh tế - quốc phòng trên các địa bàn chiến lược, trọng điểm. Quá trình thực hiện, cần chủ động nghiên cứu, giải quyết các vấn đề mới nảy sinh, nhất là trên địa bàn biên giới, biển, đảo, các trung tâm đô thị, khu công nghiệp, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tôn giáo và những vấn đề liên quan đến tranh chấp đất đai, đền bù, giải tỏa, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh. Đa dạng hóa các hình thức vận động nhân dân vùng biên giới; phát huy vai trò của chức sắc, chức việc, già làng, trưởng bản, người có uy tín để tiến hành công tác dân vận, góp phần hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển.

Cùng với đó, Quân đội cần tiếp tục thực hiện tốt vai trò nòng cốt, là chỗ dựa tin cậy của nhân dân trong phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. Đồng thời, chủ động phát hiện, đấu tranh ngăn chặn, phòng chống có hiệu quả hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động hòng chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc; kịp thời định hướng nhận thức, dư luận quần chúng nhân dân, nhất là trước những vấn đề mới, “nóng” và phức tạp được xã hội quan tâm.

Bốn là, phát huy vai trò của cơ quan chính trị, cán bộ chính trị các cấp; các tổ chức quần chúng và Hội đồng quân nhân trong thực hiện công tác dân vận. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, cơ quan chính trị và cán bộ chính trị các cấp cần làm tốt vai trò tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác dân vận; thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức hoạt động, phối hợp thực hiện hiệu quả các phong trào thi đua, cuộc vận động của cơ quan, đơn vị và địa phương. Tăng cường kiểm tra, đôn đốc, chấn chỉnh khắc phục những tồn tại, hạn chế; tiến hành sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, xây dựng và nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến; kịp thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong tổ chức thực hiện; kiên quyết xử lý những trường hợp vi phạm kỷ luật trong công tác dân vận. Phát huy vai trò của các cấp ủy, chỉ huy trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt Quy chế dân chủ cơ sở; thường xuyên củng cố, kiện toàn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các tổ chức quần chúng và Hội đồng quân nhân; quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần và giải quyết thấu đáo tâm tư, nguyện vọng chính đáng của bộ đội,… tạo sự đoàn kết, thống nhất cao trong thực hiện nhiệm vụ.

Năm là, thường xuyên quan tâm xây dựng, củng cố tổ chức cơ quan dân vận, cán bộ dân vận. Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần coi trọng xây dựng cơ quan dân vận, cán bộ dân vận đảm bảo đủ về số lượng, nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Trong đó, cần tập trung bồi dưỡng đội ngũ cán bộ dân vận có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có kiến thức, kinh nghiệm phong phú, sáng tạo trong tiến hành công tác dân vận. Chủ động cập nhật những nội dung mới, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao trình độ, kỹ năng xử lý các tình huống cho cán bộ, chiến sĩ trực tiếp làm công tác dân vận. Chống biểu hiện chủ quan, xem nhẹ công tác dân vận; khắc phục hiện tượng đưa cán bộ dôi dư, phẩm chất, năng lực yếu và không có uy tín về làm công tác dân vận. Phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương phát hiện, bồi dưỡng kỹ năng vận động quần chúng cho lực lượng cốt cán, những người có uy tín trong cộng đồng dân cư. Các học viện, nhà trường nghiên cứu, biên soạn nội dung, chương trình bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ công tác dân vận, tuyên truyền đặc biệt, công tác dân tộc, tôn giáo cho các đối tượng bảo đảm nội dung và chất lượng. Các cơ quan chức năng cần tiếp tục nghiên cứu, đề xuất về chế độ, chính sách và kinh phí bảo đảm cho công tác dân vận, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Công tác dân vận của Đảng nói chung, công tác dân vận trong Quân đội nói riêng là nhiệm vụ có vị trí, vai trò to lớn và có tầm quan trọng chiến lược đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Đòi hỏi toàn quân cần tiếp tục nêu cao nhận thức, trách nhiệm, trước hết là của cấp ủy (chi bộ), chính ủy, chính trị viên (bí thư), người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp trong quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện, với nhiều nội dung, mô hình, cách làm sáng tạo, hiệu quả. Đây là vấn đề khách quan, cấp thiết, trực tiếp củng cố, tăng cường “thế trận lòng dân” vững chắc, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thiếu tướng NGUYỄN VĂN GẤU, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam
____________________

1 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 6, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 234.

2 - Trong các đợt dịch, đã có hàng trăm nghìn cán bộ, chiến sĩ và dân quân tự vệ tăng cường hỗ trợ các tỉnh phòng, chống dịch; triển khai nhiều khu cách ly y tế tập trung, thành lập các bệnh viện dã chiến; nhiều đơn vị đã nhường doanh trại bảo đảm việc ăn, ở cho nhân dân; thường xuyên duy trì hàng nghìn tổ, chốt dọc tuyến biên giới; điều động hỗ trợ hàng nghìn tấn vật tư, trang thiết bị y tế, thuốc men chi viện cho các địa phương vùng dịch, v.v.