Diễn tập là hình thức huấn luyện cao nhất, sát thực tế chiến đấu, có ý nghĩa quan trọng trong rèn luyện, nâng cao năng lực chỉ huy - tham mưu của cán bộ các cấp, trình độ chiến thuật, kỹ thuật và khả năng hiệp đồng chiến đấu của các đơn vị, trực tiếp góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang. Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, cùng với đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện theo tinh thần Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương, công tác diễn tập được cấp ủy, chỉ huy các đơn vị trong toàn quân chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới theo hướng thiết thực, sát đối tượng, địa bàn và yêu cầu nhiệm vụ với nhiều khâu đột phá, sáng tạo, đạt kết quả tốt. Nổi bật là, nhận thức của cán bộ, chiến sĩ đối với công tác này không ngừng được nâng lên; nội dung, hình thức diễn tập có nhiều đổi mới; năng lực tổ chức, chỉ huy, quản lý, điều hành diễn tập của cán bộ các cấp được nâng cao. Hệ thống đầu bài, văn kiện diễn tập được nghiên cứu, xây dựng chặt chẽ, khoa học, đúng quy định. Công tác huấn luyện, bồi dưỡng cán bộ ở các khung diễn tập được quan tâm, đổi mới. Toàn quân đã tổ chức thành công nhiều cuộc diễn tập thực nghiệm, diễn tập tác chiến hiệp đồng quân, binh chủng, có thực binh, bắn đạn thật, diễn tập tác chiến khu vực phòng thủ,… rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quý. Qua diễn tập, trình độ chỉ huy, tham mưu, hiệp đồng tác chiến của người chỉ huy, cơ quan, đơn vị các cấp được nâng lên; hành động chiến đấu của bộ đội tương đối linh hoạt, sát thực tế chiến đấu, v.v.

Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số hạn chế trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức diễn tập. Nhận thức, ý thức, trách nhiệm của một số cán bộ về nhiệm vụ diễn tập chưa thật đầy đủ. Công tác chỉ đạo, điều hành diễn tập có nội dung chưa thống nhất, đồng bộ giữa các cấp. Nội dung, phương pháp diễn tập chưa toàn diện, chưa sát thực tế chiến đấu, nhất là trong điều kiện chiến tranh hiện đại. Việc ứng dụng khoa học - công nghệ trong diễn tập còn ít. Kết quả một số cuộc diễn tập chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra, v.v.

Để kịp thời khắc phục những hạn chế trên, nâng cao hơn nữa chất lượng diễn tập chiến đấu năm 2018 và những năm tiếp theo, tạo bước đột phá nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, các cơ quan, đơn vị chú trọng thực hiện tốt một số nội dung biện pháp chủ yếu sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với nhiệm vụ diễn tập. Đây là vấn đề có tính nguyên tắc, nhân tố trực tiếp quyết định việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị nói chung, chất lượng công tác diễn tập chiến đấu nói riêng của từng đơn vị. Đó còn là thước đo đánh giá năng lực lãnh đạo, trình độ chỉ huy của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong thực hiện nhiệm vụ được giao. Vì thế, các cơ quan, đơn vị, trước hết là cấp ủy, người chỉ huy cần quán triệt sâu sắc hơn nữa quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác huấn luyện, diễn tập. Trên cơ sở đó, xác định chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo diễn tập sát đúng và phân công trách nhiệm cho từng cá nhân. Quá trình thực hiện, phải bảo đảm tính toàn diện, nhưng tập trung vào trọng tâm, trọng điểm, nhất là hướng vào giải quyết những khâu khó, mặt yếu. Đi liền với đó, phải coi trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị trong diễn tập; trọng tâm là đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức cho bộ đội về vị trí, ý nghĩa của nhiệm vụ diễn tập. Mọi cán bộ, chiến sĩ phải thống nhất nhận thức: diễn tập là nhiệm vụ chiến đấu, là hình thức huấn luyện cao nhất, sát thực tế chiến đấu; là cơ sở để nâng cao trình độ, khả năng, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang. Từ đó, đề cao trách nhiệm, nỗ lực khắc phục khó khăn, phấn đấu hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Rút kinh nghiệm từ thực tiễn, nhất là qua sơ kết 05 năm thực hiện Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương, thời gian tới, cấp ủy, chỉ huy các đơn vị cần nghiêm túc đánh giá, chỉ rõ những mạnh, yếu, nguyên nhân trong thực hiện nhiệm vụ diễn tập; đồng thời, đề ra chủ trương, biện pháp khắc phục sát đúng, kịp thời.

Hai là, nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị diễn tập. Diễn tập là hình thức huấn luyện tổng hợp, được thực hiện với nhiều thành phần, lực lượng tham gia, thời gian dài, không gian rộng, sử dụng nhiều loại vũ khí, trang bị, khí tài, đạn, thuốc nổ và tiến hành trong điều kiện địa hình, thời tiết đa dạng, phức tạp. Vì vậy, để tiến hành diễn tập đúng ý định, đạt mục đích, yêu cầu đề ra, sau khi có chỉ thị diễn tập của cấp trên, cấp uỷ, chỉ huy các đơn vị phải thành lập ban chỉ đạo, đạo diễn; dự kiến khu vực diễn tập; soạn thảo đầy đủ hệ thống văn kiện. Tùy theo tính chất, quy mô, hình thức tổ chức diễn tập để xây dựng các loại văn kiện chỉ đạo phù hợp. Việc soạn thảo ý định diễn tập, đầu bài cơ bản, quyết tâm (kế hoạch) chiến đấu của người chỉ huy và các văn kiện chỉ đạo, đạo diễn phải tiến hành toàn diện trên tất cả các nội dung: tham mưu, chính trị, hậu cần, kỹ thuật. Cùng với tổ chức xây dựng hệ thống văn kiện, các cơ quan, đơn vị chú trọng tuyển chọn, bồi dưỡng cán bộ đạo diễn các cấp. Nội dung bồi dưỡng đi sâu vào tổ chức, phương pháp diễn tập, cách thức đạo diễn cho từng cấp, tương ứng với các tình huống và hình thức chiến thuật cụ thể, những phát triển mới về nghệ thuật tác chiến chiến dịch, chiến thuật trong điều kiện địch sử dụng vũ khí công nghệ cao. Cùng với đó, các đơn vị làm tốt công tác chuẩn bị bộ đội, trọng tâm là tập huấn, huấn luyện bổ sung cho cán bộ và phân đội những nội dung còn yếu, chưa thống nhất và những nội dung phục vụ trực tiếp cho cuộc diễn tập, nhất là diễn tập thực nghiệm, bắn đạn thật, v.v.

Thực tiễn những năm qua cho thấy, trong diễn tập, vì nhiều lý do, một số đơn vị thường bố trí mục tiêu bắn cho hỏa lực có kích thước lớn hơn quy định, màu sắc không phù hợp, cự ly gần, không sát thực tế chiến đấu. Khắc phục vấn đề này, yêu cầu cơ quan quân huấn các cấp chú trọng hướng dẫn, kiểm tra các đơn vị khi lựa chọn thiết bị, thao trường diễn tập, gắn các nội dung của phương án diễn tập sát với địa hình, bảo đảm được các chỉ số cơ bản về chính diện, chiều sâu nhiệm vụ chiến đấu, cung, chặng đường hành quân. Bố trí hệ thống mục tiêu phải đúng hình dáng, kích thước, màu sắc theo quy định (không làm mục tiêu quá lớn, sáng màu, lộ liễu), phù hợp tính chất mục tiêu, địa hình, trạng thái địch và ý định chiến thuật; phù hợp giai đoạn, nhiệm vụ và tình huống chiến đấu. Đồng thời, chú trọng ứng dụng khoa học công nghệ, chuẩn bị tốt việc tạo giả các tình huống trong từng giai đoạn diễn tập phù hợp với đặc điểm tác chiến trong điều kiện địch sử dụng vũ khí công nghệ cao.

Ba là, đẩy mạnh đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức diễn tập sát với phương án, địa bàn, đối tượng tác chiến; phù hợp với vũ khí, trang thiết bị hiện có và nghệ thuật, kinh nghiệm, truyền thống quân sự của dân tộc, Quân đội. Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc (nếu xảy ra) sẽ là cuộc chiến tranh hiện đại, đối tượng tác chiến có ưu thế về vũ khí công nghệ cao, khả năng trinh sát phát hiện ngày càng tinh vi, tác chiến điện tử rộng rãi, cơ động cao, phản ứng nhanh, linh hoạt. Nhận rõ vấn đề đó, thời gian qua, các đơn vị đã chú trọng kết cấu các yếu tố, tình huống về địch sử dụng vũ khí công nghệ cao trong diễn tập. Tuy nhiên, nội dung này mới chủ yếu được đưa ra dưới dạng các tình huống cơ bản, ít biến động, tính thực tế chưa cao, việc “nhập vai” của cán bộ, chiến sĩ mới chỉ ở mức độ nhất định. Vì vậy, thời gian tới, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân cần nghiên cứu bổ sung các nội dung về cơ động, phòng tránh, đánh trả, ngụy trang, nghi trang, nghi binh, phòng, chống tác chiến điện tử vào diễn tập các cấp. Chú trọng mở rộng phạm vi, quy mô diễn tập theo hướng tăng cường thực binh và diễn tập hiệp đồng quân chủng, binh chủng; trong đó, chú trọng diễn tập tác chiến phòng thủ, bảo vệ biển, đảo, chống chia cắt chiến lược và phòng ngự chống đổ bộ đường biển; gắn diễn tập của các đơn vị chủ lực với diễn tập tác chiến khu vực phòng thủ địa phương trên từng địa bàn, v.v. Qua đó, kịp thời điều chỉnh, bổ sung phương án, kế hoạch tác chiến; nâng cao năng lực chỉ huy, chỉ đạo và hiệp đồng tác chiến cho cán bộ, chỉ huy - cơ quan với cấp ủy, chính quyền, các sở, ban, ngành, đoàn thể địa phương và cơ quan quân sự tỉnh (thành phố).

Cùng với đó, các đơn vị chú trọng đổi mới hình thức tổ chức, phương pháp diễn tập, tăng cường diễn tập chỉ huy - cơ quan một bên hai cấp, ba cấp, diễn tập “đối kháng” trên bản đồ và ngoài thực địa, có một phần thực binh, bắn chiến đấu, nhất là đối với cấp sư đoàn, vùng Hải quân. Đây là vấn đề rất quan trọng nhằm nâng cao năng lực tư duy, trình độ vận dụng nguyên tắc lý luận, nghệ thuật quân sự Việt Nam vào hạ quyết tâm, xử lý tình huống chiến đấu của người chỉ huy, cơ quan và hành động chiến đấu của phân đội. Trong thực hành diễn tập, ban chỉ đạo, đạo diễn cần coi trọng vận dụng phương pháp “đạo theo diễn” trong tổ chức chuẩn bị và thực hành trận chiến đấu, chiến dịch. Trong thực hành bắn đạn thật, coi trọng công tác hiệp đồng, nhất là các cuộc hiệp đồng tay đôi, tay ba giữa các quân, binh chủng, nhóm lực lượng,... trong từng nhiệm vụ, giai đoạn, tình huống chiến đấu, bảo đảm cho hành động của các thành phần lực lượng được tiến hành nhịp nhàng, đúng ý định, trình tự, nguyên tắc và đúng thời cơ.

Bốn là, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bảo đảm diễn tập. Đây là nội dung quan trọng, trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng diễn tập chiến đấu ở tất cả các cấp. Hiện nay, trong điều kiện ngân sách còn hạn hẹp, toàn quân chú trọng kết hợp quản lý, sử dụng có hiệu quả nguồn kinh phí trên cấp với phát huy nội lực, huy động các nguồn kinh phí khác để bảo đảm cho diễn tập. Trước mắt, đẩy nhanh tiến độ xây dựng hệ thống trường bắn các cấp, ưu tiên cho các đơn vị đủ quân, làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo và đơn vị tiến thẳng lên hiện đại. Tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện hệ thống tài liệu hướng dẫn soạn thảo văn kiện, tổ chức, phương pháp diễn tập. Đồng thời, đẩy mạnh phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật để nghiên cứu, sản xuất mô hình, học cụ, trang thiết bị mô phỏng hiện đại phục vụ diễn tập. Cùng với đó, các cơ quan, đơn vị chú trọng thực hiện tốt công tác bảo đảm hậu cần, kỹ thuật phục vụ diễn tập; thực hiện tốt việc phân loại, quy hoạch sử dụng, kiểm tra, hiệu chỉnh các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật cho các đơn vị, nhất là các đơn vị thực binh bắn đạn thật, giảm tới mức thấp nhất các vụ mất an toàn trong diễn tập mà nguyên nhân do yếu tố chủ quan gây ra.

Cùng với các nội dung, biện pháp trên, các cơ quan, đơn vị duy trì nền nếp công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm sau mỗi giai đoạn, nhiệm vụ, cuộc diễn tập. Trên cơ sở đó, đánh giá đúng mạnh, yếu của từng cá nhân, phân đội, đơn vị, ngành, quân chủng, binh chủng, làm rõ nguyên nhân, cách khắc phục, góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống.

Thiếu tướng VŨ VĂN SỸ, Cục trưởng Cục Quân huấn