Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ chính trị thiêng liêng, cao cả, của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị, thể hiện truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, tri ân công lao to lớn đối với các anh hùng liệt sĩ, góp phần xoa dịu nỗi đau chiến tranh, đáp ứng tình cảm, nguyện vọng thiết tha của thân nhân, gia đình liệt sĩ và đồng bào, chiến sĩ cả nước. Công việc này cần được các cấp, ngành, địa phương, nòng cốt là Quân đội tiếp tục đẩy mạnh và làm tốt hơn nữa.

Trong những năm qua, kế thừa, phát huy truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc, Đảng, Nhà nước ta đặc biệt quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đề ra nhiều chủ trương, giải pháp tích cực, toàn diện trong thực hiện chính sách đối với thương binh, gia đình liệt sĩ, hậu phương Quân đội và người có công với cách mạng, nhất là công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Đây không chỉ thể hiện bản chất của chế độ xã hội tốt đẹp, mà còn là tấm lòng thành kính, tình cảm thiêng liêng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta nhằm tri ân, biết ơn công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ đã chiến đấu, hy sinh vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân, góp phần xoa dịu nỗi đau chiến tranh và đáp ứng nguyện vọng thiết tha của đồng bào cả nước.

Thượng tướng Võ Minh Lương phát biểu tại Hội nghị Tổng kết thực hiện các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chế độ, chính sách và công tác bảo đảm đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Ảnh:mod.gov.vn

Trên cơ sở quán triệt sâu sắc, thực hiện nghiêm túc quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, Ban Chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin (Ban Chỉ đạo quốc gia 515), các ban, bộ, ngành Trung ương, cấp ủy, chính quyền các địa phương, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn quân và ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã tập trung triển khai nhiệm vụ quan trọng này bằng tình cảm, trách nhiệm chính trị cao nhất và đạt nhiều kết quả quan trọng. Nổi bật là, nhận thức, ý thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đối với sự hy sinh xương máu của các anh hùng liệt sĩ, gia đình người có công không ngừng được nâng cao. Các cơ quan, đơn vị, địa phương đã chủ động xây dựng kế hoạch, chỉ đạo định hướng nội dung, thường xuyên kiện toàn tổ chức, bổ sung phương tiện,... đối với lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Công tác tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ tiếp tục được triển khai sâu rộng, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong các tầng lớp nhân dân, thu hút sự quan tâm, đồng thuận của xã hội. Công tác phối hợp với các ban, bộ, ngành, địa phương trong xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập được triển khai toàn diện, sâu rộng, khoa học và chặt chẽ. Hiện nay, nhiều cơ quan, đơn vị đã hoàn thành việc xây dựng cơ sở dữ liệu về liệt sĩ; tiến hành phân tách, chuyển giao danh sách liệt sĩ để từng địa phương xác minh, kết luận địa bàn, lập bản đồ và tổ chức tìm kiếm, quy tập. Hợp tác quốc tế về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ được tiến hành bài bản, đồng bộ, thống nhất ở nhiều cấp độ, bước đầu đạt kết quả tích cực. Việc kiểm tra, sơ kết, tổng kết, bảo đảm các chế độ, chính sách, cơ sở vật chất cho nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ được quan tâm và thực hiện có nền nếp, nghiêm túc, tạo sự thống nhất, phát huy sức mạnh tổng hợp trong thực hiện nhiệm vụ¹. Hoạt động đón nhận, truy điệu, an táng hài cốt liệt sĩ được các cấp, ngành, địa phương tổ chức chặt chẽ, chu đáo, trang trọng, phù hợp với phong tục tập quán của từng địa phương,... góp phần cổ vũ tinh thần yêu nước, củng cố lòng tin của nhân dân cả nước và kiều bào ta ở nước ngoài đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ có thời điểm còn chưa thường xuyên, sâu rộng; việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ danh sách liệt sĩ, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập và thu thập, kết nối, xác minh, kết luận thông tin có lúc, có nơi còn chưa thật khoa học… Trong khi đó, số hài cốt liệt sĩ chưa tìm kiếm được vẫn còn nhiều (khoảng gần 180.000), thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ ngày càng ít, độ chính xác không cao, nhân chứng biết thông tin không còn nhiều, ngày càng già yếu, trí nhớ giảm; phạm vi rộng, địa hình phức tạp, có nhiều thay đổi, nhiều nơi còn sót lại bom, mìn, vật nổ,… ảnh hưởng rất lớn đến công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.

Để nâng cao hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, các cấp, ngành, địa phương, nòng cốt là Quân đội nhân dân cần phối hợp triển khai đồng bộ các giải pháp, huy động mọi nguồn lực, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân để thực hiện nhiệm vụ chính trị quan trọng này; trong đó, tập trung thực hiện tốt một số giải pháp trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đối với công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, mang tính quyết định, đảm bảo cho nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ không chỉ tiến hành chặt chẽ, đúng hướng, đạt được mục tiêu, yêu cầu đề ra, mà còn thể hiện giá trị nhân văn và bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa. Do đó, các cơ quan, đơn vị, địa phương tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, trọng tâm là Quyết định số 1515/QĐ-TTg, ngày 14/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin đến năm 2030 và những năm tiếp theo. Trên cơ sở đó, đề ra chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo, nhất là trong xây dựng chương trình, kế hoạch cùng những giải pháp thực hiện cụ thể, khả thi, phù hợp với tình hình địa bàn, thực tiễn từng năm và từng giai đoạn. Cấp ủy, chỉ huy các cấp đề cao trách nhiệm, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của mọi người, mọi ngành, phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong tổ chức thực hiện. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành các chế độ, chính sách, các văn bản để chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, tạo sự đồng bộ, thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện.

Hai là, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Các cơ quan, đơn vị, địa phương, nhất là cơ quan thông tấn, báo chí tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, trách nhiệm và quyết tâm chính trị của các cấp, ngành, đơn vị, địa phương trong công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Chủ động, tích cực đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền; phát huy sức mạnh tổng hợp, hiệu quả các thiết chế, phương tiện truyền thông, mạng xã hội,… để tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, các tầng lớp nhân dân cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ và phối hợp tham gia tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Phát huy hiệu quả Cổng Thông tin điện tử ngành Chính sách Quân đội và Cổng Thông tin điện tử về liệt sĩ, mộ liệt sĩ và nghĩa trang liệt sĩ; tăng cường tổ chức diễn đàn, trao đổi, chia sẻ thông tin; xuất bản, phát hành các ấn phẩm về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Các cơ quan, đơn vị, địa phương và từng lực lượng tiếp tục làm tốt công tác vận động, phát động toàn dân phát hiện, cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; tích cực khai thác và sử dụng có hiệu quả kết quả giải mã ký hiệu, phiên hiệu đơn vị Quân đội; hồ sơ, danh sách, cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ để kết nối thông tin, phục vụ cho công tác tìm kiếm, quy tập, nhất là các khu vực có mộ liệt sĩ tập thể. Đồng thời, tăng cường hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ thông tin trong rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở các cấp, xác định khu vực, địa bàn trọng điểm cần tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xây dựng, tích hợp, vận hành cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ trên địa bàn cả nước.

Ba là, thường xuyên kiện toàn tổ chức, lực lượng, bổ sung phương tiện, trang bị, nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên các địa bàn. Các cơ quan, đơn vị, địa phương phải thường xuyên bổ sung, kiện toàn, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo 515 cấp mình và Cơ quan Thường trực của Ban Chỉ đạo 515 cùng cấp, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quản lý, chỉ đạo các hoạt động tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Căn cứ vào đặc điểm, thực tế của từng địa bàn, kịp thời tổ chức lực lượng lâm thời, liên ngành và lực lượng phối hợp thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ một cách phù hợp, hiệu quả. Trong đó, cần coi trọng việc tổ chức khảo sát các địa bàn, nhất là địa bàn trọng điểm còn nhiều hài cốt liệt sĩ để làm căn cứ xây dựng kế hoạch, bố trí lực lượng, phương tiện phù hợp, triển khai thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập chặt chẽ, hiệu quả, an toàn. Cùng với đó, cần chủ động làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ cho các lực lượng làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập; thường xuyên rà soát, thay thế, bổ sung phương tiện, trang bị cần thiết, phù hợp với yêu cầu của nhiệm vụ. Quá trình thực hiện, cần làm tốt công tác quản lý địa bàn, không để xảy ra hiện tượng tìm kiếm, quy tập trái quy định; đồng thời, thực hiện tốt việc di chuyển, đón nhận, bàn giao, truy điệu, an táng hài cốt liệt sĩ chặt chẽ, chu đáo, trang nghiêm, an toàn tuyệt đối. Tiếp tục phát huy nguồn lực của các cơ quan, đơn vị, địa phương đối với công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, góp phần vào sự ổn định chính trị - xã hội của địa phương, cơ sở.

Bốn là, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, vai trò, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, lực lượng; tiếp tục mở rộng quan hệ, tăng cường hợp tác quốc tế về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng tăng cường phối hợp với các ban, bộ, ngành, địa phương tham gia hoạt động tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ; phối hợp chặt chẽ với Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam, Ban Chỉ đạo 515 các tỉnh và Hội Cựu chiến binh cùng cấp,... tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, nâng cao hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ trong giai đoạn mới. Thường xuyên tham mưu với Đảng, Nhà nước triển khai các giải pháp mở rộng hợp tác quốc tế, tăng cường quan hệ với các nước, các tổ chức và cá nhân có liên quan, nhằm chia sẻ kinh nghiệm, chuyển giao ứng dụng khoa học, công nghệ, hỗ trợ trang bị, phương tiện và phối hợp đưa vấn đề trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến quân nhân Việt Nam hy sinh, mất tin, mất tích trong chiến tranh vào chương trình hoạt động ngoại giao cấp cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng. Nâng cao hiệu quả phối hợp giữa Ban Công tác đặc biệt, Ủy ban Chuyên trách của Chính phủ Việt Nam với Ban Công tác đặc biệt Chính phủ Lào, Ủy ban Chuyên trách Chính phủ Campuchia, các cấp chính quyền của nước Bạn, nhằm đẩy nhanh tiến độ tìm kiếm, quy tập, hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất bạn Lào, Campuchia với tinh thần chủ động, tích cực, khẩn trương, trách nhiệm cao. Đồng thời, xây dựng cơ chế, thực hiện các thỏa thuận hợp tác, nâng cao hiệu quả công tác nhân đạo cao cả này.

Năm là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm; kịp thời biểu dương, khen thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích trong thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Định kỳ và hằng năm, Ban Chỉ đạo 515, Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 515 các cấp, các cơ quan, đơn vị, địa phương chủ động xây dựng kế hoạch và tổ chức kiểm tra định kỳ, đột xuất, nhất là đối với những địa phương, địa bàn trọng điểm còn nhiều hài cốt liệt sĩ chưa được tìm kiếm, quy tập. Thông qua công tác kiểm tra, giám sát, các cơ quan, đơn vị nắm chắc tình hình, tiến độ, kết quả tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; kịp thời phát hiện, xử lý những bất cập, vướng mắc nảy sinh. Đồng thời, làm tốt công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm để kịp thời điều chỉnh, bổ sung các giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo, tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động, nâng cao hiệu quả trong tham mưu, tổ chức thực hiện. Cùng với đó, kịp thời biểu dương, khen thưởng các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước có thành tích xuất sắc trong công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.

Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ chính trị thiêng liêng, cao cả của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị, thể hiện truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, sự tôn kính, tri ân và biết ơn sâu sắc công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc. Phát huy kết quả đạt được, các cấp, ngành, địa phương, nòng cốt là các cơ quan, đơn vị Quân đội tiếp tục đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, đáp ứng mong mỏi của thân nhân các liệt sĩ và nguyện vọng thiết tha của đồng bào, chiến sĩ cả nước, góp phần củng cố vững chắc “thế trận lòng dân” trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thượng tướng VÕ MINH LƯƠNG, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia 515
_________________        

1 - Từ năm 2013 đến nay, cả nước đã tìm kiếm, quy tập được 21.396 hài cốt liệt sĩ; trong đó, số lượng quy tập ở trong nước là 10.307 hài cốt liệt sĩ, ở Lào 3.378 hài cốt liệt sĩ và Campuchia 7.711 hài cốt liệt sĩ.