Thời gian qua, bên cạnh thuận lợi là cơ bản, toàn quân triển khai thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong điều kiện đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do tác động từ nhiều yếu tố, nhất là tình hình quân sự, chính trị, thiên tai, dịch bệnh,... ảnh hưởng trực tiếp đến các mặt công tác nói chung, việc điều hành, quản lý ngân sách nói riêng. Trong bối cảnh đó, trên cơ sở quán triệt nắm chắc đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước, sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, ngành Tài chính Quân đội đã bám sát thực tiễn, chủ động tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy các cấp, nhất là cấp chiến lược, quyết liệt thực hiện nhiều chủ trương, giải pháp đổi mới, nâng cao chất lượng công tác tham mưu bảo đảm và quản lý tài chính đúng pháp luật, chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả; góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội; từng bước củng cố, tăng cường tiềm lực quân sự, quốc phòng.

Thời gian tới, dự báo tình hình quốc tế, khu vực và trong nước tiếp tục có những diễn biến phức tạp, thuận lợi, khó khăn đan xen, đặc biệt là tiềm ẩn nguy cơ phục hồi kinh tế chậm, suy giảm tăng trưởng; rủi ro lạm phát gia tăng; thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp. Trong khi đó, nhiệm vụ xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc đặt ra những yêu cầu mới ngày càng cao. Toàn quân đẩy mạnh tiến trình xây dựng Quân đội “tinh, gọn, mạnh” tiến lên hiện đại và triển khai nhiều nhiệm vụ, nội dung công tác quan trọng, với mục tiêu, yêu cầu cao, mang tính đột phá, nhất là về tổ chức lực lượng, chế độ, chính sách, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật, v.v. Nhu cầu tài chính bảo đảm cho nhiệm vụ quân sự, quốc phòng tăng mạnh, yêu cầu về quản lý tài chính ngày càng cao trong bối cảnh khả năng bảo đảm ngân sách của Nhà nước còn khó khăn, đặt ra cho công tác tài chính Quân đội nhiệm vụ nặng nề. Tình hình trên đòi hỏi các cơ quan, đơn vị nói chung, ngành Tài chính Quân đội nói riêng cần tiến hành đồng bộ, khoa học các giải pháp; trong đó, chú trọng nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác điều hành và quản lý ngân sách, tạo chuyển biến mạnh mẽ, vững chắc, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc; tập trung vào một số nội dung cơ bản sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tài chính; làm tốt chức năng tham mưu cho lãnh đạo, chỉ huy các cấp, nhất là cấp chiến lược về công tác quản lý và điều hành ngân sách trong Quân đội.

Trên cơ sở Quy chế số 616-QC/QUTW, ngày 29/9/2021 của Quân ủy Trung ương về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của cấp ủy, chỉ huy các cấp về công tác tài chính trong Quân đội, các cơ quan, đơn vị cần rà soát, hoàn thiện quy chế lãnh đạo của cơ quan, đơn vị mình, đảm bảo mọi hoạt động tài chính, ngân sách phải được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, theo nguyên tắc: cấp ủy lãnh đạo, người chỉ huy điều hành, cơ quan tài chính làm tham mưu, giúp việc và tổ chức thực hiện. Đồng thời, quán triệt sâu sắc các nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên gắn với thực tiễn từng cơ quan, đơn vị, lĩnh vực, làm cơ sở nâng cao năng lực nghiên cứu, dự báo, tham mưu đúng, trúng, phù hợp các chủ trương, giải pháp về điều hành, quản lý ngân sách. Trong đó, chú trọng tham mưu điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện quy chế lãnh đạo của cấp ủy về công tác tài chính cho phù hợp với tình hình thực tiễn mới; phát huy vai trò, trách nhiệm người chỉ huy và cơ quan tài chính các cấp; đẩy mạnh cơ chế phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm người đứng đầu gắn với đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao trong quản lý, sử dụng ngân sách. Tập trung đề xuất giải pháp tổng thể, căn cơ, nhằm đổi mới một cách toàn diện, cơ bản, đồng bộ, mạnh mẽ công tác tài chính. Trong đó, tập trung vào: hoàn thiện cơ chế, chính sách huy động, đa dạng hóa nguồn lực tài chính cho nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; cơ chế quản lý, điều hành, sử dụng ngân sách, tài sản; lập dự toán ngân sách hằng năm, kế hoạch đầu tư công; hạch toán kế toán, thanh tra, kiểm tra, giám sát bảo đảm công khai, minh bạch, phát huy dân chủ; kịp thời phát hiện, ngăn ngừa, kiên quyết đấu tranh và xử lý nghiêm minh các sai phạm trong công tác quan trọng này, v.v.

Để đạt hiệu quả cao, các cơ quan, đơn vị cần tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm Nghị định số 99/2021/NĐ-CP, ngày 11/11/2021 của Chính phủ quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công; Quy chế số 616-QC/QUTW; văn bản số 2929/BQP-TC, ngày 02/9/2022 của Bộ Quốc phòng về đẩy nhanh thực hiện thủ tục đầu tư dự án mở mới thuộc Kế hoạch đầu tư trung hạn nguồn vốn ngân sách quốc phòng giai đoạn 2021 - 2025, các dự án mở mới năm 2023; đẩy mạnh phong trào thi đua “Xây dựng đơn vị quản lý tài chính tốt” theo hướng thực chất, hiệu quả, tạo động lực thực hiện tốt công tác tài chính. Trên cơ sở đó, thống nhất nhận thức, đề cao trách nhiệm trong tham mưu cho lãnh đạo, chỉ huy các cấp, nhất là cấp chiến lược về công tác quản lý và điều hành ngân sách trong Quân đội, không để những sai sót đáng tiếc xảy ra.

Cán bộ Cục Tài chính (Bộ Quốc phòng) hướng dẫn kỹ năng sử dụng phần mềm quản lý tài chính mới cho cán bộ, nhân viên tài chính, kế toán các đơn vị. Ảnh qdnd.vn

Hai là, phát huy tối đa nguồn lực tài chính bảo đảm cho nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; thực hiện cân đối tích cực; nâng cao năng lực điều hành, quản lý ngân sách, tài chính của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong Quân đội.

Theo chức năng, nhiệm vụ, cơ quan tài chính các cấp cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, địa phương liên quan, kịp thời bảo đảm nguồn lực tài chính đáp ứng yêu cầu nhiệm quân sự, quốc phòng trong tình hình mới. Trong đó, cần tập trung làm tốt việc tiếp nhận, điều hành, quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách nhà nước bảo đảm chi thường xuyên cho quốc phòng; các chương trình, dự án sử dụng các nguồn viện trợ không hoàn lại, vốn ODA, trái phiếu Chính phủ, quỹ dự trữ ngoại hối, các chương trình mục tiêu quốc gia, v.v. Đồng thời, tăng cường đầu tư, nâng cao năng lực, tiềm lực, hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp Quân đội để không những bảo toàn và phát triển vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp, an toàn tài chính, tiết kiệm chi phí, mà còn tăng thu ngân sách, trực tiếp phục vụ nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và nâng cao đời sống người lao động.

Trên cơ sở nắm chắc các nguồn tài chính, ngành Tài chính thực hiện cân đối tích cực, phân bổ triệt để, đúng trọng tâm, trọng điểm, thứ tự ưu tiên cho các nhiệm vụ. Trong đó, ưu tiên bảo đảm thực hiện chế độ, chính sách, đời sống vật chất và tinh thần cho bộ đội; tăng đầu tư cho huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ chủ quyền biển, đảo, biên giới quốc gia; xây dựng lực lượng dự bị động viên; đối ngoại quân sự. Dành ngân sách phù hợp cho đầu tư mua sắm, sản xuất, nâng cấp, cải tiến, hiện đại hóa vũ khí, trang bị, thiết bị quân sự; nâng mức đảm bảo duy trì tình trạng kỹ thuật của vũ khí, trang bị hiện có. Đồng thời, xây dựng kế hoạch bảo đảm tài chính phù hợp với nhiệm vụ của các cấp, ngành, lĩnh vực trong thực hiện điều chỉnh tổ chức, lực lượng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại. Kiên quyết khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, không đúng quy hoạch; hạn chế phát sinh nợ đọng mới trong xây dựng cơ bản, v.v. Quá trình triển khai, ngành Tài chính cần tiến hành khoa học, đồng bộ các biện pháp; trước hết, tập trung làm tốt việc sửa đổi, bổ sung Hướng dẫn số 8568/HD-BQP, ngày 08/8/2019 về lập dự toán, chấp hành và quyết toán ngân sách nhà nước trong Bộ Quốc phòng, đảm bảo phù hợp, sát với yêu cầu nhiệm vụ, có lộ trình thực hiện khả thi; tích cực triển khai xây dựng hệ thống định mức lập, phân bổ dự toán ngân sách, làm cơ sở khoa học cho việc phân bổ dự toán ngân sách hằng năm.

Điều hành, quản lý ngân sách cần đảm bảo đúng pháp luật, khoa học, linh hoạt, chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả; đề cao tính công khai, minh bạch, phát huy cơ chế tự kiểm soát và giám sát của tập thể. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp phải đề cao trách nhiệm, thực hiện đúng các quy định của pháp luật trong chi tiêu, mua sắm, đấu thầu, sử dụng ngân sách, quản lý nguồn thu, vốn, vật tư, tài sản nhà nước phục vụ cho nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Bên cạnh đó, cần quyết liệt triển khai các giải pháp xử lý tài chính trong quá trình sắp xếp, cơ cấu lại, nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp Quân đội. Đẩy nhanh tiến độ thực hiện tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập trong Quân đội, như: bệnh viện, nhà khách, đoàn an dưỡng,… đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật về tự chủ tài chính đơn vị sự nghiệp công lập và phù hợp với đặc thù quân sự, quốc phòng.

Ba là, tăng cường, nâng cao chất lượng công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, giám sát về điều hành và quản lý ngân sách.

Lĩnh vực tài chính, ngân sách là lĩnh vực rất dễ xảy ra hiện tượng tiêu cực, tham nhũng. Do vậy, ngoài việc làm tốt công tác quản lý, cần chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, đảm bảo sử dụng hiệu quả ngân sách, triệt để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Các cấp cần kết hợp chặt chẽ cả kiểm tra, thanh tra thường xuyên và đột xuất; kết hợp cả kiểm tra, thanh tra của cơ quan tài chính, cơ quan nghiệp vụ với kiểm tra, giám sát của cấp ủy. Chủ động phối hợp với Kiểm toán Nhà nước, Kiểm toán Bộ Quốc phòng trong thực hiện kế hoạch kiểm toán các đơn vị theo chuyên đề; triển khai kiểm toán độc lập đối với các dự án xây dựng cơ bản.

Để thực hiện hiệu quả, cần tiến hành khách quan, độc lập, toàn diện công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát quá trình điều hành, quản lý ngân sách của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp theo đúng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước và quy định trong Quân đội. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trên tất cả các khâu của quá trình sử dụng ngân sách, tập trung vào lĩnh vực mua sắm trang bị, đầu tư xây dựng cơ bản,... và đôn đốc thực hiện đầy đủ, kịp thời các kết luận, kiến nghị của các cơ quan thanh tra, kiểm toán. Chú trọng làm tốt công tác phổ biến, quán triệt, tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, kỷ cương, kỷ luật theo hướng “thượng tôn pháp luật”. Chấp hành nghiêm, thực hiện có hiệu quả Đề án số 1013-ĐA/QUTW, ngày 01/9/2022 của Quân ủy Trung ương về “Phòng, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí trong Quân đội” gắn với phát huy trách nhiệm của cấp ủy, vai trò nêu gương của cán bộ chủ trì các cấp trong điều hành, quản lý cả về ngân sách và tài sản công; đề cao trách nhiệm người chỉ huy, quyền giám sát của cán bộ, chiến sĩ và các tổ chức quần chúng, Hội đồng quân nhân trong việc quản lý, điều hành, sử dụng ngân sách tại cơ quan, đơn vị mình. Song song với đó, các cơ quan, đơn vị tiếp tục triển khai quyết liệt các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế và xử lý nghiêm minh, “không vùng cấm” với các vi phạm pháp luật, kỷ luật Quân đội.

Bốn là, thực hiện cải cách hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực tài chính; nâng cao chất lượng nguồn lực cán bộ tài chính quân sự, xây dựng tác phong, quan điểm làm việc đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Các cấp cần quyết liệt triển khai đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực tài chính; xây dựng, triển khai chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính theo các chỉ tiêu phát triển Chính phủ điện tử. Tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý và điều hành ngân sách tại các cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp, rút ngắn thời gian thống kê, tổng hợp số liệu quản lý ngân sách. Đầu tư trang thiết bị, phần mềm quản lý tài chính; phủ rộng hơn hệ thống mạng quân sự ở các cấp; quy định cụ thể về bảo đảm an toàn, bảo mật tuyệt đối dữ liệu tài chính,... góp phần thực hiện hiệu quả Kế hoạch chuyển đổi số toàn ngành Tài chính Quân đội giai đoạn 2021 - 2025 và đến năm 2030.

Bên cạnh đó, các cơ quan, đơn vị cần làm tốt công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên tài chính các cấp, bảo đảm đủ về số lượng, chất lượng ngày càng cao, chú trọng về phẩm chất đạo đức, chuyên môn nghiệp vụ; có kế hoạch, thực hiện bố trí, sắp xếp lực lượng cân đối, phù hợp theo nhiệm vụ, địa bàn, đáp ứng yêu cầu cả trước mắt và lâu dài. Theo đó, cùng với tích cực tổ chức cho cán bộ tài chính được đào tạo cơ bản tại các học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội, cần kết hợp chặt chẽ, chất lượng với bồi dưỡng tại chỗ. Chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác huấn luyện, tập huấn cho cả đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ các ngành nghiệp vụ, cán bộ làm công tác tài chính; trong đó, thường xuyên cập nhật kiến thức về quản lý, điều hành tài chính, ngân sách cho các đối tượng liên quan theo hướng sát thực, phù hợp, hiệu quả để không ngừng nâng cao năng lực tham mưu, lãnh đạo, chỉ đạo và trực tiếp tiến hành công tác quản lý, điều hành ngân sách, bảo đảm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Cùng với đó, các cơ quan, đơn vị cần triển khai quyết liệt các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế; xây dựng ngành Tài chính Quân đội trong sạch, vững mạnh, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, góp phần cùng toàn quân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng Quân đội, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.  

Thiếu tướng LƯU SỸ QUÝ, Cục trưởng Cục Tài chính