Công tác quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương là hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện nhiệm vụ quốc phòng theo thẩm quyền. Bao gồm: ban hành văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn về quốc phòng theo thẩm quyền; lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện các hoạt động quốc phòng cũng như xây dựng, tổ chức thực hiện các quy hoạch, kế hoạch, đề án, dự án về quốc phòng theo quy định của pháp luật,… nên có vị trí, vai trò quan trọng trong sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, trên cơ sở quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc của Đảng; bám sát chức năng, nhiệm vụ, tình hình thực tiễn, các ban, bộ, ngành đã triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp và hoàn thành khá toàn diện các chỉ tiêu, nội dung, kế hoạch đề ra, góp phần gia tăng sức mạnh của nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Các cơ quan, đơn vị trong từng ban, bộ, ngành đã chủ động khắc phục khó khăn, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về quốc phòng. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo; xây dựng và triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về quốc phòng, ban hành kịp thời các chỉ thị, nghị quyết, kết luận, văn bản quy phạm pháp luật; góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo điều kiện để phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh. Các ban, bộ, ngành Trung ương, cơ quan, đơn vị, địa phương đã quán triệt, thực hiện nghiêm Chỉ thị số 12-CT/TW, ngày 03/5/2007 của Bộ Chính trị, Quy định số 07-QĐ/BTCTW, ngày 16/4/2008 của Ban Tổ chức Trung ương, Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh; các văn bản hướng dẫn thi hành; kịp thời ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện thống nhất trên phạm vi toàn quốc. Kết hợp kinh tế - xã hội với quốc phòng, an ninh; kết hợp quốc phòng với an ninh, đối ngoại; triển khai thực hiện nghị quyết của Đảng, chiến lược phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, các chương trình mục tiêu quốc gia, gắn với các chiến lược về quốc phòng, an ninh, chú trọng khu vực biên giới, biển, đảo và địa bàn trọng điểm. Theo đó, tiềm lực, thế trận, sức mạnh quốc phòng không ngừng được củng cố, tăng cường, góp phần quan trọng bảo vệ vững chắc Tổ quốc, tạo môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển đất nước. Cùng với đó, công tác phối hợp giữa các ban, bộ, ngành Trung ương với Bộ Quốc phòng ngày càng chặt chẽ, hiệu quả; phát huy tính chủ động, sáng tạo trong công tác quốc phòng, góp phần tạo nền tảng vững chắc xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Trung tướng Nguyễn Doãn Anh chủ trì buổi kiểm tra công tác quốc phòng ở Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam. Ảnh: qdnd.vn

Bên cạnh kết quả đạt được, việc quán triệt, triển khai thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan đến quốc phòng, an ninh, nhất là những văn bản mới ban hành ở một số cơ quan, đơn vị chưa kịp thời, toàn diện. Sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị của ban, bộ, ngành Trung ương với cơ quan quân sự địa phương trong thực hiện công tác quốc phòng có nhiệm vụ chưa thường xuyên, chặt chẽ. Công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đối tượng 3, 4 và việc bổ sung, điều chỉnh văn kiện, kế hoạch quốc phòng, quân sự ở một số cơ quan, tổ chức chất lượng chưa cao, v.v.

Thời gian tới, tình hình an ninh, chính trị thế giới, khu vực dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Trong nước, thuận lợi là cơ bản nhưng cũng phải đối mặt với khó khăn, thách thức mới. Vì vậy, cấp ủy, người đứng đầu cơ quan, đơn vị thuộc các ban, bộ, ngành Trung ương cần tiếp tục thực hiện đồng bộ, toàn diện các giải pháp nâng cao chất lượng công tác quốc phòng, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, tăng cường khả năng bảo vệ Tổ quốc “từ sớm, từ xa”. Cụ thể:

1. Nâng cao năng lực nhận thức và tổ chức thực tiễn của đội ngũ cán bộ trong thực hiện công tác quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương. Cán bộ và công tác cán bộ luôn là nhân tố đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa quyết định thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Cán bộ là gốc của mọi công việc”, “muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém…”¹, “vấn đề cán bộ là một vấn đề rất trọng yếu, rất cần kíp”². Vì vậy, kết quả thực hiện nhiệm vụ quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương hiện nay phụ thuộc phần lớn vào năng lực nhận thức, năng lực tổ chức thực tiễn của đội ngũ cán bộ.

Trước hết, tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quốc phòng, quân sự. Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XIII) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Nghị định số 168/2018/NĐ-CP, ngày 28/12/2018 của Chính phủ về “Công tác quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương, địa phương”, v.v. Thông qua đó, làm cho đội ngũ cán bộ nhận thức sâu sắc vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, từ đó xác định rõ trách nhiệm trong tổ chức thực hiện; đồng thời, kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện lệch lạc, xem nhẹ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong mối quan hệ với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, hoặc nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc là của riêng lực lượng vũ trang.

Mặt khác, cấp ủy, người đứng đầu các cấp cần tăng cường các chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện công tác quốc phòng và xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đánh giá hằng năm theo tinh thần “kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa nhiệm vụ chính trị với nhiệm vụ quốc phòng”. Thực hiện đúng quy trình lãnh đạo, từ khâu ra nghị quyết, triển khai thực hiện, kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm; trong đó, chú trọng sơ kết, tổng kết, đánh giá kết quả đạt được, chỉ rõ hạn chế, khuyết điểm, nguyên nhân, rút ra bài học thực tiễn làm cơ sở đề xuất chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quốc phòng giai đoạn tiếp theo. Gắn kết quả hoàn thành nhiệm vụ quốc phòng với trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu các cấp thuộc ban, bộ, ngành Trung ương. Chú trọng kiểm tra, điều chỉnh, bổ sung kế hoạch, quy hoạch, dự án trong từng lĩnh vực, bảo đảm vừa phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, vừa tăng cường quốc phòng, an ninh; thường xuyên luyện tập các phương án để kịp thời hoàn thiện, bảo đảm phù hợp với thực tế.

2. Phát huy vai trò của các cơ quan, đơn vị trực thuộc ban, bộ, ngành Trung ương, nòng cốt là ban chỉ huy quân sự các cấp trong tham mưu, tổ chức thực hiện công tác quốc phòng. Củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính trị, trong đó lực lượng vũ trang làm nòng cốt. Để hoàn thành nhiệm vụ công tác quốc phòng ở ban, bộ, ngành Trung ương, cần huy động được sức mạnh tổng hợp của các cơ quan, tổ chức, lực lượng, nòng cốt, trực tiếp là cơ quan quân sự cùng cấp. Theo chức trách, nhiệm vụ của mình, cơ quan quân sự các cấp bám sát Nghị định số 168/2018/NĐ-CP và các văn bản quy phạm pháp luật, chỉ thị, hướng dẫn của Bộ Quốc phòng, tham mưu cho cấp ủy, người đứng đầu các chủ trương, biện pháp thực hiện, hoàn thành nhiệm vụ quân sự, quốc phòng hằng năm.

Cơ quan quân sự các cấp chủ động phối hợp với Cục Dân quân tự vệ/Bộ Tổng Tham mưu kết hợp thực hiện các đề án, đề tài đang triển khai với nghiên cứu, tham mưu, đề xuất mới các đề án, dự án, chương trình, quy hoạch, kế hoạch, mục tiêu,… công tác quốc phòng ở ban, bộ, ngành Trung ương, bảo đảm phù hợp với các nghị quyết, kết luận, chiến lược xây dựng, bảo vệ Tổ quốc của Đảng, Nhà nước, nhất là nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh 06 vùng kinh tế - xã hội của đất nước³. Chủ động tham mưu ban hành, thực hiện các văn bản, chỉ thị, kế hoạch, hướng dẫn, quy chế, quy định về tổ chức, biên chế cơ quan quân sự; về huấn luyện, diễn tập, xây dựng lực lượng tự vệ; về hoạt động, thanh tra, kiểm tra, phối hợp thực hiện công tác quốc phòng; về bổ sung, điều chỉnh các văn kiện, kế hoạch quốc phòng, quân sự, nhất là kế hoạch huy động nguồn lực của các ban, bộ, ngành cho nhiệm vụ quốc phòng, bảo đảm nhu cầu năm đầu chiến tranh, động viên công nghiệp, chuyển tổ chức, hoạt động của các ban, bộ, ngành Trung ương từ thời bình sang thời chiến; xây dựng công nghiệp quốc phòng, xây dựng nền quốc phòng toàn dân; kết hợp kinh tế với quốc phòng và các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật. Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của ban chỉ huy quân sự các cấp, nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm, chỉ rõ mục tiêu, nhiệm vụ, biện pháp, thời gian khắc phục dứt điểm hạn chế đối với những cơ quan quân sự hoàn thành nhiệm vụ thấp, góp phần nâng cao chất lượng công tác quốc phòng ở ban, bộ, ngành Trung ương. Trước mắt, cần tập trung phối hợp quán triệt, triển khai thực hiện hiệu quả Kế hoạch Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 35 năm Ngày Hội quốc phòng toàn dân, v.v.

Bộ Tổng Tham mưu phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành Trung ương thực hiện hiệu quả công tác tham mưu chiến lược với Đảng, Nhà nước về quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc; lấy mục tiêu cao nhất là xử lý thắng lợi các tình huống, không để bị động, bất ngờ, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, tạo môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển đất nước.

3. Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh ở ban, bộ, ngành Trung ương. Giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh ở ban, bộ, ngành Trung ương là một nhiệm vụ quan trọng trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, có ý nghĩa quyết định đến xây dựng lập trường, bản lĩnh, ý chí, quyết tâm, trang bị kiến thức quốc phòng và kỹ năng quân sự cần thiết để mỗi cán bộ, đảng viên công chức, viên chức tham gia vào sự nghiệp xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ Tổ quốc. Đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh ở ban, bộ, ngành Trung ương phải bám sát, quán triệt quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng; cập nhật những diễn biến mới của tình hình thực tiễn vào đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp; đầu tư nhân lực, vật lực và phát huy tinh thần chủ động, tích cực, sáng tạo của người học.

Do vậy, ban chỉ huy quân sự các cấp cần chủ động phối hợp với Cục Dân quân tự vệ/Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Công an rà soát chặt chẽ các đối tượng, xây dựng kế hoạch, chỉ tiêu, chuẩn bị đầy đủ, chu đáo các điều kiện tổ chức giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh. Kết hợp gửi đi bồi dưỡng tại các học viện, nhà trường Quân đội với tổ chức bồi dưỡng các đối tượng trong thẩm quyền theo quy định của Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, Thông tư số 24/2014/TT-BQP, ngày 15/5/2014 của Bộ Quốc phòng và Thông tư số 43/2020/TT-BCA, ngày 11/5/2020 của Bộ Công an; chú trọng các biện pháp đột phá nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đối tượng do ban, bộ, ngành đảm nhiệm; đẩy mạnh giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên và phổ biến kiến thức quốc phòng và an ninh cho toàn dân.

Tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Quy hoạch hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Thường xuyên kiện toàn, nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh các cấp; xây dựng nội dung, chương trình phù hợp; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng, phương pháp cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, giảng viên; chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện phục vụ công tác giảng dạy môn học quốc phòng và an ninh. Đặc biệt, cần coi trọng hơn nữa việc tham gia học tập, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh của các đối tượng, nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt, coi đây là điều kiện, tiêu chí bắt buộc để đánh giá, quy hoạch, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ các cấp thuộc ban, bộ, ngành Trung ương hằng năm.

4. Hoàn thiện và thực hiện tốt chính sách, pháp luật, nâng cao chất lượng công tác quốc phòng và quản lý nhà nước về quốc phòng ở ban, bộ, ngành Trung ương. Tập trung ưu tiên đồng bộ, có chất lượng và tổ chức thực hiện tốt hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách là một trong ba nhiệm vụ đột phá chiến lược ở nước ta hiện nay. Vì vậy, hoàn thiện và thực hiện tốt chính sách, pháp luật về công tác quốc phòng ở Bộ, ngành Trung ương là quá trình hiện thực hóa đường lối của Đảng bằng pháp luật, thành sức mạnh tổng hợp của nền quốc phòng toàn dân. Trong bối cảnh hiện nay các ban, bộ, ngành Trung ương cần phối hợp chặt chẽ với các lực lượng liên quan, nhất là Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp quán triệt, triển khai thực hiện hiệu quả các chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chiến lược, văn bản quy phạm pháp luật mới về quốc phòng, an ninh, như: Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XIII) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; các chiến lược: quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng; Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng, khu quân sự; Luật Phòng thủ dân sự; nghị định, thông tư về kết hợp kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh, đối ngoại, v.v.

Tiếp tục bổ sung, hoàn thiện quy chế tăng cường hiệu quả phối hợp thực hiện công tác quốc phòng giữa các ban, bộ, ngành với nhau và với Bộ Quốc phòng; hoàn thiện quy trình, thủ tục thông qua Quốc hội Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp,… tạo cơ sở pháp lý để phát triển công nghiệp quốc phòng và động viên công nghiệp quốc gia cho quốc phòng. Tăng cường công tác thanh tra quốc phòng; nâng cao khả năng cụ thể hóa chủ trương, đường lối quốc phòng, an ninh, khả năng vận dụng chính sách, pháp luật hiệu quả, phù hợp với đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của ban, bộ, ngành.

Đặc biệt, cần nâng cao khả năng tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, khái quát, phát hiện, dự báo những vấn đề khó khăn, bất cập, vướng mắc về cơ chế, chính sách, pháp luật, v.v. Trên cơ sở đó, tham mưu đề xuất với Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ kịp thời bổ sung, điều chỉnh, ban hành các chỉ thị, nghị quyết, kết luận, văn bản hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật theo hướng cập nhật những nội dung, thông tin, tư liệu mới, bảo đảm yêu cầu chặt chẽ, đồng bộ, liên thông, tránh sơ hở, thiếu sót, không để các thế lực thù địch lợi dụng xuyên tạc, chống phá, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quốc phòng và quản lý nhà nước về quốc phòng ở ban, bộ, ngành Trung ương.

Công tác quốc phòng ở các bộ, ngành Trung ương và địa phương những năm qua đã góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ và Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp về việc tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Tuy vậy, các thế lực thù địch, phản động tăng cường chống phá Đảng, Nhà nước, Quân đội, thúc đẩy hình thành “xã hội dân sự”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc, nhất là tại địa bàn chiến lược, trọng điểm. Nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với công tác quốc phòng ở ban, bộ, ngành Trung ương. Vì vậy, hơn lúc nào hết, phải quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về “Tăng cường quốc phòng, an ninh bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa” vào công tác quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương. Trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện phải có quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, năng động, sáng tạo, tích cực, phát huy mọi nguồn lực bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân, chế độ xã hội chủ nghĩa, nền văn hoá và lợi ích quốc gia - dân tộc.

Trung tướng NGUYỄN DOÃN ANH, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam
_______________         

1 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 280.

2 - Sđd, tr. 313.

3 - 06 vùng kinh tế - xã hội gồm: Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, Vùng Đồng bằng sông Hồng, Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, Vùng Tây Nguyên, Vùng Đông Nam Bộ và Vùng Đồng bằng sông Cửu Long.