Từ ngày 01/7/2020, Luật Dân quân tự vệ năm 2019 chính thức có hiệu lực thi hành. Các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức và nhân dân cần đề cao trách nhiệm, tích cực quán triệt, triển khai thực hiện, đưa Luật vào cuộc sống, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Với ý thức chính trị cao và tinh thần khẩn trương, ngay sau khi Luật Dân quân tự vệ (sửa đổi) được Quốc hội khóa XIV thông qua tại kỳ họp thứ 8 ngày 22/11/2019, Bộ Quốc phòng đã xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1811/QĐ-TTg, ngày 16/12/2019 ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật và Quyết định số 140/QĐ-TTg, ngày 20/01/2020 phê duyệt Đề án tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật. Trong đó, xác định rõ trách nhiệm, phân công, giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các địa phương, đảm bảo triển khai thực hiện Luật kịp thời, chặt chẽ, thống nhất, hiệu quả, đồng bộ trên phạm vi cả nước.

Quán triệt, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Quốc phòng đã chủ trì phối hợp với Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan có liên quan và các địa phương thực hiện quyết liệt Kế hoạch triển khai thi hành Luật Dân quân tự vệ năm 2019. Theo Kế hoạch, Bộ Quốc phòng được giao chủ trì soạn thảo 02 nghị định của Chính phủ, 07 thông tư, các đề án và biên soạn hệ thống tài liệu phục vụ công tác tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật, v.v. Mặc dù thời gian chuẩn bị rất ngắn, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, cả nước thực hiện giãn cách xã hội và tập trung mọi nguồn lực cho phòng, chống dịch, nhưng việc thực hiện Kế hoạch được triển khai nghiêm túc. Công tác nghiên cứu, xây dựng các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật được Cục Dân quân tự vệ, Bộ Tổng Tham mưu phối hợp cùng các bộ, ngành, cơ quan chức năng tiến hành khẩn trương, đúng quy trình và đạt chất lượng tốt. Đến nay, Bộ Quốc phòng đã hoàn thành xây dựng và trình Chính phủ ban hành 02 nghị định, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ban hành 07 thông tư quy định chi tiết thi hành Luật theo các nội dung Luật giao¹, bảo đảm đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật về quốc phòng và pháp luật có liên quan, tính khả thi cao, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về dân quân tự vệ. Cùng với đó, công tác thông tin, tuyên truyền về Luật Dân quân tự vệ năm 2019 đã được các ban, bộ, ngành trung ương, địa phương quan tâm chỉ đạo trước một bước, với đa dạng hình thức, biện pháp, đạt hiệu quả tốt, v.v.

Những kết quả trên đây thể hiện sự nỗ lực, cố gắng, ý thức và trách nhiệm cao của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các địa phương, đơn vị có liên quan, trước hết là các cơ quan chức năng thuộc Bộ Quốc phòng trong việc quán triệt, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện Kế hoạch triển khai thi hành Luật Dân quân tự vệ năm 2019 của Chính phủ. Để Luật thực sự đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả, đòi hỏi sự vào cuộc nghiêm túc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức ở trung ương, địa phương. Trong đó, cần chú trọng thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau:

Một là, nghiên cứu, quán triệt, nắm vững nội dung cơ bản của Luật Dân quân tự vệ năm 2019 và các văn bản thi hành Luật; xây dựng văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, đề án, kế hoạch về công tác Dân quân tự vệ ở cấp mình bảo đảm đúng tiến độ thời gian, có tính khả thi cao. Đây là cơ sở quan trọng hàng đầu, quyết định đến chất lượng, hiệu quả triển khai thi hành Luật và kết quả công tác Dân quân tự vệ trước mắt và lâu dài. Vì vậy, các bộ, ngành, địa phương, cơ quan chức năng theo nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao cần tích cực, chủ động nghiên cứu, soạn thảo, hoàn chỉnh, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, ban hành các văn bản, đề án đảm bảo đúng thời gian quy định, tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thi hành Luật. Bộ Quốc phòng tiếp tục chỉ đạo thực hiện Đề án Đào tạo Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã ngành quân sự cơ sở đến năm 2025 và những năm tiếp theo; chỉ đạo các địa phương xây dựng Đề án Chốt chiến đấu dân quân thường trực biên giới đất liền, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ biên giới quốc gia trong tình hình mới; xây dựng mô hình điểm về dân quân thường trực và tự vệ trong doanh nghiệp. Các bộ, ngành, ủy ban nhân dân các địa phương cần khẩn trương rà soát các văn bản quy phạm pháp luật về dân quân tự vệ và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan, đề xuất sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ để phù hợp với Luật Dân quân tự vệ năm 2019, đảm bảo hệ thống văn bản triển khai thi hành Luật đồng bộ, chi tiết, cụ thể ở các cấp. Kinh nghiệm cho thấy, để Luật đi vào cuộc sống thì việc xây dựng các chương trình, kế hoạch, đề án thực hiện ở địa phương, cơ sở là rất quan trọng. Do đó, các quân khu cần chỉ đạo cơ quan quân sự địa phương cấp tỉnh căn cứ các nghị định, thông tư quy định chi tiết thi hành Luật để tham mưu cho cấp ủy, chính quyền xây dựng các chương trình, đề án, kế hoạch, trước hết tập trung xây dựng Đề án Tổ chức, huấn luyện, hoạt động và bảo đảm chế độ, chính sách cho dân quân tự vệ giai đoạn 2021 - 2025, phù hợp với điều kiện của từng địa phương. Quá trình thực hiện, cần quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, sự chỉ đạo điều hành của Chính phủ, định hướng của Bộ Quốc phòng, bám sát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, nhất là các nghị quyết, chỉ thị, chiến lược về quốc phòng, quân sự; thực hiện đúng quy trình soạn thảo và thẩm quyền ban hành để các văn bản, đề án thi hành Luật có tính khả thi cao.

Hai là, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Dân quân tự vệ năm 2019. Đây là nhiệm vụ rất quan trọng, nhằm thống nhất nhận thức pháp luật về dân quân tự vệ và trách nhiệm thực hiện cho các đối tượng, các tầng lớp nhân dân. Theo đó, các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng theo nhiệm vụ được phân công, đẩy mạnh việc biên soạn, phát hành tài liệu phục vụ tuyên truyền, tập huấn Luật theo quy định. Các bộ, ngành trung ương, địa phương, cơ quan, đơn vị tiếp tục quán triệt, cụ thể hóa triển khai thực hiện Đề án tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Dân quân tự vệ của Chính phủ và Kế hoạch số 454/KH-TM về triển khai thực hiện Đề án (ban hành kèm theo Quyết định số 704/QĐ-BQP, ngày 04/3/2020 của Bộ Quốc phòng). Trước hết, tổ chức nghiêm túc hội nghị quán triệt, học tập, tập huấn Luật cho cán bộ các cấp; chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí chủ động mở chuyên trang, chuyên mục, đẩy mạnh thông tin tuyên truyền về Luật Dân quân tự vệ năm 2019. Trong đó, tập trung quán triệt, tuyên truyền những quy định mới của Luật và các văn bản quy định chi tiết thi hành; vị trí, ý nghĩa của công tác dân quân tự vệ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; trách nhiệm xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp của các cấp, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức và mỗi công dân, v.v. Để đạt mục tiêu đề ra, cần tiến hành đồng bộ, sâu rộng, có trọng tâm, trọng điểm, vận dụng đa dạng hình thức, biện pháp, phù hợp với từng đối tượng, địa bàn dân cư; ưu tiên bảo đảm đầy đủ kinh phí theo quy định; phát huy vai trò của hệ thống chính trị, các phương tiện thông tin đại chúng, hệ thống thông tin cơ sở và lồng ghép với các hoạt động khác, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả tuyên truyền, phổ biến Luật.

Theo chỉ đạo của Chính phủ, năm 2020 phải hoàn thành tập huấn Luật Dân quân tự vệ cho 100% cán bộ lãnh đạo ban, bộ, ngành Trung ương, ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cán bộ chủ trì các cơ quan, đơn vị thực thuộc Bộ Quốc phòng, cơ quan quân sự địa phương cấp tỉnh và cán bộ, công chức làm công tác dân quân tự vệ, đơn vị dân quân tự vệ². Năm 2021, mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xây dựng 01 mô hình điểm tuyên truyền về pháp luật dân quân tự vệ ở xã, phường, thị trấn; tổ chức hội thi pháp luật về dân quân tự vệ cho cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc quyền ở cấp huyện, cấp tỉnh và các quân khu. Cục Dân quân tự vệ chủ động phối hợp, hướng dẫn các địa phương, đơn vị thực hiện; đồng thời, tham mưu, giúp Bộ Quốc phòng làm tốt công tác chuẩn bị để tổ chức thành công hội thi pháp luật về dân quân tự vệ toàn quốc theo lộ trình đã xác định. Qua đó, đưa công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về dân quân tự vệ đi vào chiều sâu, tạo sự lan tỏa, chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, ý thức, trách nhiệm của toàn xã hội đối với công tác quan trọng này.

  Ba là, khẩn trương triển khai áp dụng các quy định của Luật Dân quân tự vệ năm 2019 và văn bản dưới Luật có liên quan trong công tác quốc phòng, quân sự ở bộ, ngành trung ương, địa phương. Luật Dân quân tự vệ năm 2019 đã chính thức có hiệu lực. Bởi vậy, cùng với làm tốt công tác quán triệt, tập huấn, tuyên truyền, phổ biến và rà soát sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức cần khẩn trương triển khai áp dụng thực hiện các quy định của Luật và các văn bản quy định chi tiết thi hành trong hoạt động thực tiễn, nhất là các nội dung phát triển mới. Tập trung rà soát, kiện toàn tổ chức biên chế Ban Chỉ huy Quân sự cấp xã, Ban Chỉ huy Quân sự cơ quan, tổ chức và đơn vị dân quân tự vệ, phù hợp với sắp xếp đơn vị hành chính ở cấp huyện, cấp xã và kết quả Đại hội Đảng ở cơ sở, đảm bảo đúng cơ cấu, thành phần; xây dựng, triển khai các đề án về tổ chức xây dựng lực lượng, huấn luyện, hoạt động, quản lý dân quân tự vệ,… theo quy định của Luật Dân quân tự vệ năm 2019. Tập trung xây dựng lực lượng dân quân thường trực, dân quân tự vệ cơ động, biển, phòng không, pháo binh phù hợp với địa bàn và có chất lượng toàn diện, nhất là chất lượng chính trị. Các quân khu tăng cường chỉ đạo xây dựng chốt chiến đấu dân quân thường trực biên giới đất liền; tuyển chọn, xây dựng hải đội dân quân thường trực tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo theo kế hoạch. Cơ quan quân sự địa phương cấp tỉnh cần nghiên cứu bổ sung, điều chỉnh chương trình, nội dung huấn luyện theo Thông tư số 69/2020/TT-BQP, ngày 15/6/2020 của Bộ Quốc phòng quy định chi tiết một số điều của Luật Dân quân tự vệ về tập huấn, bồi dưỡng, huấn luyện, hội thi, hội thao, diễn tập cho dân quân tự vệ, phù hợp với đặc điểm của địa phương, đơn vị và công tác phòng, chống dịch Covid-19; xây dựng, thực hiện tốt quy chế phối hợp theo Nghị định số 02/2020/NĐ-CP, ngày 30/6/2020 của Chính phủ quy định về hoạt động phối hợp của dân quân tự vệ. Tích cực chỉ đạo xây dựng mô hình điểm về dân quân thường trực, dân quân tự vệ cơ động, dân quân tự vệ biển. Các địa phương, cơ quan, tổ chức bố trí ngân sách bảo đảm cho dân quân tự vệ, nhất là có kế hoạch để sản xuất, mua sắm trang phục mới của dân quân tự vệ thực hiện từ năm 2021 và thực hiện một số chế độ, chính sách mới về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đối với dân quân thường trực, phụ cấp đặc thù đi biển, bảo đảm tiền ăn cho dân quân tự vệ theo quy định của Luật.

Quán triệt, triển khai thực hiện tốt Luật Dân quân tự vệ năm 2019 là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị; thiết thực xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp, hoạt động hiệu quả, làm nòng cốt thực hiện công tác quốc phòng, quân sự ở địa phương, cơ sở, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Trung tướng NGÔ MINH TIẾN, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam
_________

1 - Chính phủ đã ban hành: Nghị định số 72/2020/NĐ-CP ngày 30/6/2020; Nghị định số 02/2020/NĐ-CP ngày 30/6/2020. Bộ Quốc phòng ban hành: Thông tư số 29/2020/TT-BQP ngày 10/3/2020; Thông tư số 57/2020/TT-BQP ngày 13/5/2020; Thông tư số 43/2020/TT-BQP ngày 23/4/2020; Thông tư số 69/2020/TT-BQP ngày 15/6/2020; Thông tư số 75/2020/TT-BQP ngày 19/6/2020; Thông tư số 76/2020/TT-BQP ngày 23/6/2020; Thông tư số 77/2020/TT-BQP ngày 23/6/2020.

2 - Bộ Quốc phòng tổ chức tập huấn toàn quốc vào tháng 9/2020; các cơ quan, đơn vị hoàn thành tập huấn Luật vào tháng 12/2020.