Đại hội XI của Đảng đã nhấn mạnh: “Tăng cường tuyên truyền, giáo dục tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc, trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia…, làm cho mọi người hiểu rõ những thách thức lớn tác động trực tiếp đến nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới…”¹. Điều đó đặt ra và đòi hỏi chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp trong Quân đội phải tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt Chỉ thị 124-CT/QUTW, ngày 31-3-2011 của Quân ủy Trung ương về “Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”.

Ảnh mang tính minh họa

Nhận thức đúng vị trí, tầm quan trọng của công tác giáo dục chính trị (GDCT) tại đơn vị, những năm qua, cấp ủy, chính uỷ, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp trong Quân đội đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ công tác này và triển khai thực hiện đạt kết quả hết sức quan trọng. Cùng với việc chấp hành nghiêm quy chế, quy định về GDCT, các cấp đã tích cực đổi mới hình thức, phương pháp tiến hành GDCT; không ngừng nâng cao chất lượng công tác tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị; kết hợp chặt chẽ GDCT cơ bản với giáo dục thường xuyên; phát huy hiệu quả các thiết chế văn hoá và các lực lượng, phương tiện tham gia GDCT. Công tác GDCT của các đơn vị đã tập trung vào việc bồi dưỡng lập trường giai cấp công nhân, bồi dưỡng mục tiêu lý tưởng cách mạng của Đảng, xác định đúng đắn nhiệm vụ cho cán bộ, chiến sĩ (CB,CS); kịp thời định hướng tư tưởng cho đơn vị trước mọi luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, những diễn biến phức t¹p của tình hình thế giới, khu vực, nhất là tình hình trên Biển Đông; đồng thời, hết sức coi trọng xây dựng phẩm chất đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho CB,CS… Bởi vậy, trong bất cứ hoàn cảnh nào, CB,CS Quân đội ta vẫn luôn kiên định, vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc, nhân dân và chế độ XHCN; nhất trí cao với đường lối, quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; xác định đúng đắn nhiệm vụ, luôn giữ vững và phát huy bản chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, nêu cao ý chí tự lực, tự cường; chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

Tuy nhiên, công tác GDCT tại các đơn vị vẫn còn một số hạn chế. Nội dung giáo dục chậm đổi mới; hình thức, phương pháp giáo dục chưa thật sự phong phú, sinh động, hấp dẫn. Việc kết hợp công tác GDCT với công tác tư tưởng; giáo dục cơ bản với giáo dục theo nhiệm vụ và giáo dục thường xuyên; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, gắn với các phong trào thi đua và các cuộc vận động chưa thành nền nếp, thiếu tính đồng bộ và thống nhất. Một số đơn vị chưa chú trọng tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cán bộ giảng dạy chính trị. Sự chuyển biến về nhận thức và hành động của CB,CS trong thực hiện chính quy, chấp hành kỷ luật còn hạn chế…        

Nguyên nhân của những khuyết điểm trên có cả khách quan và chủ quan; trong đó, nguyên nhân chính là do một số cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy chưa quan tâm đúng mức đến công tác GDCT, còn có tình trạng “giao khoán” công tác GDCT cho cơ quan chính trị và cán bộ chính trị; việc lãnh đạo phát huy vai trò của các tổ chức, lực lượng trong GDCT đạt hiệu quả chưa cao. Cơ quan tuyên huấn của một số đơn vị chưa phát huy tốt vai trò trong tham mưu đề xuất công tác lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện; chưa xác định được khâu đột phá để nâng cao chất lượng GDCT tại đơn vị. Trình độ, năng lực và phương pháp sư phạm của nhiều cán bộ giảng dạy chính trị còn hạn chế; việc kiểm tra đánh giá kết quả nhiều nơi không thực chất; công tác bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất còn nhiều bất cập, chưa tương xứng với tầm quan trọng và yêu cầu nhiệm vụ GDCT; v.v.

Trong thời gian tới, tình hình thế giới và khu vực vẫn diễn biến phức tạp, khó lường. Đất nước ta có nhiều thuận lợi và cơ hội lớn, song cũng đứng trước không ít khó khăn, thách thức trong thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trước tình hình đó, để bảo đảm cho Quân đội ta hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao, cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp phải hết sức quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDCT tại đơn vị. Theo đó, công tác GDCT phải quán triệt sâu sắc các nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, nghị quyết của Đảng; trước hết là Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI), Nghị quyết Trung ương 8 (khóa IX), Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ IX. Chú ý đẩy mạnh đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDCT; không ngừng tăng cường trận địa chính trị, tư tưởng của Đảng trong Quân đội. Công tác GDCT phải chủ động phát hiện và kiên quyết đấu tranh làm thất bại chiến lược “Diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch; ngăn chặn kịp thời mọi biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”; trực tiếp góp phần xây dựng Quân đội nhân dân vững mạnh về chính trị, làm cơ sở để nâng cao sức mạnh tổng hợp, trình độ và khả năng chiến đấu, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Để thực hiện tốt mục tiêu đó, cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các đơn vị phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt Chỉ thị 124-CT/QUTW của Quân ủy Trung ương; trong đó, tập trung vào một số nội dung sau:

Một là, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và quần chúng về tầm quan trọng của công tác GDCT tại đơn vị. Thực tiễn cho thấy, muốn củng cố, xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần cho CB,CS Quân đội ta, các cấp phải tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo tốt công tác GDCT; định hướng đúng đắn tư tưởng cho đơn vị, nhất là trong bối cảnh các thế lực thù địch đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình” cùng với tác động tiêu cực từ mặt trái của kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. GDCT ở đơn vị giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong giữ vững và tăng cường trận địa tư tưởng cách mạng của Đảng trong Quân đội; trong xây dựng bản lĩnh chính trị, lập trường tư tưởng, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho CB,CS của Quân đội ta; trong xây dựng tổ chức và con người quân nhân cách mạng… Để bảo đảm cho toàn quân hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, có nhiều hình thức, biện pháp nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong thực hiện công tác GDCT tại các đơn vị. Đồng thời, chú ý xây dựng động cơ, trách nhiệm, ý thức tự giác cho mọi CB,CS trong học tập chính trị và tổ chức thực hiện thắng lợi công tác này ngay từ cơ sở. 

 Hai là, tăng cường vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng, sự chỉ đạo, điều hành của chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và sự tham mưu của cơ quan chính trị các cấp trong tổ chức GDCT tại đơn vị. Cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp phải quán triệt, thực hiện đúng các quy chế, quy định về lãnh đạo, chỉ đạo công tác GDCT tại đơn vị; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt Chỉ thị 124-CT/QUTW của Quân ủy Trung ương; Chỉ thị số 1019/CT-CT, ngày 28-7-2011 của Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị (TCCT) “Về việc tăng cường công tác GDCT, tư tưởng trong quản lý bộ đội, quản lý vũ khí, trang bị kỹ thuật và chấp hành kỷ luật, pháp luật”… Cùng với đó, các cấp ủy phải đưa việc lãnh đạo công tác GDCT vào quy chế, nghị quyết lãnh đạo thường kỳ của cấp mình và chỉ đạo thực hiện nghiêm túc Đề án đổi mới công tác GDCT tại đơn vị của Bộ Quốc phòng. Chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp phải có kế hoạch tổ chức thực hiện công tác GDCT một cách chặt chẽ, đạt hiệu quả cao. Thông qua đó, khắc phục triệt để tình trạng “giao khoán” công tác GDCT cho cơ quan chính trị và cán bộ chính trị.

Cơ quan chính trị các cấp, trước hết là các cơ quan tuyên huấn cần tập trung nâng cao hơn nữa năng lực tham mưu cho cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy trong tổ chức thực hiện công tác GDCT tại đơn vị. Hằng năm, phải có hướng dẫn việc thực hiện công tác GDCT cho từng đối tượng cụ thể để các đơn vị thực hiện; đồng thời, chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan khác của đơn vị trong xây dựng kế hoạch thống nhất thực hiện ở từng cấp. Trong quá trình tổ chức thực hiện, phải kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc của đơn vị để có giải pháp khắc phục; đồng thời, tích cực tham mưu giúp cấp ủy, ng­êi chỉ huy kiểm tra các đơn vị thực hiện kế hoạch GDCT đã được phê duyệt...

Ba là, nâng cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ các cấp trong đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp GDCT. Thực tiễn cho thấy, trong thực hành giảng dạy, nhiều cán bộ giảng dạy chính trị mới dựa chủ yếu vào tài liệu do TCCT biên soạn, mà chưa cập nhật kịp thời các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân đội cũng như tình hình của đất nước, Quân đội và đơn vị vào bài giảng. Một số đơn vị lại chưa bảo đảm đầy đủ nội dung cho 20% thời gian GDCT do đơn vị tự xác định, hoặc có chuẩn bị nội dung, nhưng trùng lặp, chưa sát tình hình, nhiệm vụ của đơn vị. Vì vậy, các cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy phải lãnh đạo, chỉ đạo cán bộ giảng dạy chính trị, trên cơ sở tài liệu do TCCT biên soạn phải quán triệt đầy đủ, sâu sắc quan điểm Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ IX, các nghị quyết Hội nghị lần thứ 3, thứ 4 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI); bám sát tình hình thực tiễn, yêu cầu nhiệm vụ của đất nước, Quân đội và đơn vị trong từng thời điểm để cập nhật vào bài giảng. Đặc biệt, phải tiếp tục quán triệt sâu sắc Chỉ thị 34-CT/TW, ngày 17-4-2009 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa X); Thông báo kết luận số 21-TB/TW, ngày 25-4-2011 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) “Về tăng cường đấu tranh chống âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa”, làm thất bại âm mưu “phi chính trị hóa” quân đội của các thế lực thù địch. Đồng thời, hết sức coi trọng giáo dục thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI), làm cho việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trở thành những việc làm cụ thể hằng ngày của mỗi cán bộ, đảng viên; chú trọng giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trong xây dựng và chỉnh đốn Đảng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI).

Trong quá trình tiến hành công tác GDCT, các cấp phải có nhiều hình thức, phương pháp phù hợp, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả, khắc phục những hạn chế, như: tính hấp dẫn, sức thuyết phục còn thấp, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động giáo dục chưa nhiều. Mỗi cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy đơn vị phải lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ việc vận dụng tổng hợp, sáng tạo các hình thức tổ chức và phương pháp GDCT theo hướng đa dạng, phong phú, sinh động, hấp dẫn và tích cực ứng dụng công nghệ thông tin để đạt hiệu quả thiết thực. Đồng thời, phải chú ý lãnh đạo, chỉ đạo kết hợp chặt chẽ GDCT cơ bản với giáo dục thường xuyên; GDCT với quản lý tư tưởng, rèn luyện kỷ luật và đẩy mạnh các phong trào hành động cách mạng; tạo chuyển biến mạnh mẽ cả về nhận thức và hành động của CB,CS trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện.

Bốn là, lãnh đạo, chỉ đạo tốt việc bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị. Hiện nay, trình độ của một số cán bộ giảng dạy chính trị còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra; trách nhiệm, tính gương mẫu chưa cao. Trong khi đó, một số đơn vị lại chưa chú trọng tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ này. Bởi vậy, các cấp, trước hết là các học viện, nhà trường quân đội phải chú ý đổi mới nội dung, chương trình, cập nhật kiến thức, nâng cao chất lượng công tác đào tạo cán bộ chính trị. Cùng với đó, cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp trong toàn quân cần tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm; tập trung bồi dưỡng về phẩm chất chính trị, năng lực tổ chức quản lý và phương pháp giảng dạy chính trị cho đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị. Để nâng cao chất lượng GDCT cơ bản, cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy đơn vị cần chú ý lãnh đạo, chỉ đạo duy trì chặt chẽ, chất lượng, hiệu quả nền nếp tập huấn, bồi dưỡng, thông qua bài giảng của đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị. Đồng thời, coi trọng tổ chức hội thi, hội thao giảng dạy chính trị ở từng cấp, gắn với hướng dẫn, định hướng thông qua làm mẫu, làm điểm; kịp thời rút kinh nghiệm, nhân rộng kinh nghiệm hay. Các cấp phải luôn tìm tòi, sáng tạo, có hình thức, phương pháp phù hợp; đồng thời, động viên tính tích cực, tự giác nghiên cứu, học tập, tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, không ngừng hoàn thiện về nhân cách của cán bộ giảng dạy chính trị. Qua đó, làm cho đội ngũ này có năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu đặt ra; thực sự tiêu biểu về phẩm chất đạo đức, lối sống và phương pháp, tác phong công tác, là tấm gương cho CB,CS của đơn vị noi theo. 

Năm là, lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng công tác kiểm tra đánh giá kết quả công tác GDCT tại đơn vị. Cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp phải chú ý lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức quán triệt, thực hiện tốt Quy chế GDCT tại đơn vị. Đồng thời, hết sức coi trọng đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm, chỉ đạo điểm, nhân rộng điển hình tiên tiến; khắc phục triệt để mọi biểu hiện thiếu trách nhiệm, giản đơn, bệnh “thành tích”, bớt xén nội dung, thời gian, bỏ sót đối tượng; đánh giá, báo cáo không đúng thực chất kết quả GDCT.

Sáu là, tăng cường phối hợp các tổ chức, lực lượng, phương tiện trong GDCT. Cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp  cần lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp trong tiến hành công tác GDCT tại đơn vị. Đồng thời, phối hợp với cấp ủy, chính quyền, ngành Tuyên giáo và tổ chức chính trị - xã hội các địa phương cùng góp sức tham gia, tạo hiệu quả cao trong GDCT cho CB,CS. Cùng với đó, cần chú trọng chỉ đạo phát huy vai trò các thiết chế văn hóa, như: Nhà văn hóa, bảo tàng, nhà truyền thống, phòng đọc, Phòng Hồ Chí Minh, thư viện… phục vụ cho GDCT trực quan. Đồng thời, lãnh đạo, chỉ đạo tốt công tác tuyên truyền, hoạt động văn hóa, văn nghệ, báo chí, xuất bản, kịp thời thông tin định hướng cho CB,CS trước mọi diễn biến của tình hình; ngăn chặn sự xâm nhập của các loại thông tin, văn hóa xấu độc vào môi trường quân đội.

Bảy là, quan tâm công tác bảo đảm cho GDCT. Cấp ủy, người chỉ huy các cấp cần quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tốt việc bảo đảm cơ sở vật chất cho công tác GDCT; sử dụng tốt nguồn kinh phí và các phương tiện kỹ thuật được trên cấp, tránh để mất mát, hư hỏng do quản lý không chặt chẽ và ý thức sử dụng chưa cao. Trong điều kiện nguồn kinh phí của cấp trên bảo đảm chưa đáp ứng yêu cầu, các đơn vị cần chú ý đầu tư thêm từ nguồn vốn tự có để bổ sung trang bị, phương tiện kỹ thuật..., nhằm không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác này tại đơn vị.

Công tác GDCT tại đơn vị giữ một vị trí hết sức quan trọng trong xây dựng Quân đội nhân dân vững mạnh về chính trị. Bởi vậy, cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đơn vị thực hiện tốt các nội dung trên, góp phần bảo đảm cho đơn vị hoàn thành tốt yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Trung tướng, PGS, TS. NGUYỄN TUẤN DŨNG

Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị

1 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 234.