Thanh tra Quốc phòng - bộ phận của Thanh tra Chính phủ - mặt công tác quan trọng trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng, thực hiện chức năng tham mưu giúp Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Thanh tra là tai mắt của trên, là người bạn của dưới”, những năm qua, Thanh tra Quốc phòng luôn nêu cao ý chí cách mạng, phát huy trí tuệ, nỗ lực phấn đấu, có nhiều đổi mới, sáng tạo trong hoạt động của Ngành, đã phát hiện, kiến nghị xử lý kịp thời nhiều tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật; kết luận và kiến nghị xử lý nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, góp phần quan trọng vào việc tăng cường kỷ cương, kỷ luật Quân đội, pháp luật của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Nổi bật là, đối với lĩnh vực thanh tra, thực hiện phương châm “phát hiện, phòng ngừa, lấy xây làm trọng”, từ năm 2016 đến nay, Ngành đã tiến hành hơn 2.420 cuộc thanh tra, kiểm tra, xác minh. Trong đó, đi sâu vào việc chấp hành chính sách, pháp luật, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; công tác tổ chức xây dựng lực lượng, sẵn sàng chiến đấu, bảo đảm hậu cần, kỹ thuật, tài chính, v.v. Đáng chú ý, Ngành đã tổ chức nhiều cuộc thanh tra, kiểm tra công tác quản lý, sử dụng đất quốc phòng; đầu tư xây dựng cơ bản; quản lý và sử dụng vật tư kỹ thuật tồn đọng; việc triển khai các dự án đầu tư, mua sắm vũ khí, trang bị, khí tài; thanh tra công tác quốc phòng ở các bộ, ngành, địa phương, v.v. Trên cơ sở đó, kịp thời phát hiện chấn chỉnh những sai phạm; giải quyết dứt điểm những vướng mắc, bất cập trong triển khai nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng khu vực phòng thủ,... hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, tạo niềm tin tưởng của cấp trên và các cơ quan, đơn vị, địa phương.

Cùng với đó, Ngành quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị xây dựng kế hoạch thanh tra, triển khai thực hiện sớm, đồng bộ. Đẩy nhanh tiến độ các cuộc thanh tra, kiểm tra, hoàn thiện báo cáo, ban hành và công bố kết luận thanh tra chính xác, kịp thời. Tổ chức tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả theo đúng quy định của pháp luật. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, chỉ đạo triển khai nhiệm vụ chặt chẽ trên tất cả các lĩnh vực, nhằm phòng ngừa tham nhũng. Qua thanh tra, kịp thời phát hiện khuyết điểm, sai phạm của các cơ quan, đơn vị; xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm của từng tập thể, cá nhân; tham mưu, đề xuất Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng xem xét, chấn chỉnh, ban hành nhiều nghị quyết, thông tư, văn bản lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị trong toàn quân nâng cao chất lượng công tác xây dựng lực lượng, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, bảo đảm hậu cần, kỹ thuật, quản lý đất đai, tài sản, tài chính; chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội; xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, được Thanh tra Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và các đơn vị ghi nhận, đánh giá cao.

Tuy nhiên, hoạt động Thanh tra Quốc phòng thời gian qua vẫn còn hạn chế, mà nguyên nhân chủ yếu thuộc về công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp.

Đoàn công tác Thanh tra Bộ Quốc phòng làm việc với Bộ CHQS tỉnh Hải Dương (tháng 7/2020). Ảnh: qdnd.vn

Thời gian tới, dự báo tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có biến chuyển nhanh, phức tạp, rất khó dự báo. Ở trong nước, dịch Covid-19 tiếp tục kéo dài, phát sinh nhiều vấn đề mới, tác động tiêu cực tới nền kinh tế và mọi mặt đời sống xã hội; các thế lực thù địch đẩy mạnh chống phá bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực quốc phòng, an ninh, kinh tế,… có chiều hướng gia tăng, diễn biến phức tạp. Nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc vì thế cũng có bước phát triển mới, cao hơn, nặng nề hơn. Điều đó đòi hỏi các cơ quan, đơn vị, địa phương, trực tiếp là ngành Thanh tra Quốc phòng cần tiếp tục nỗ lực phấn đấu, triển khai đồng bộ, toàn diện các mặt công tác.

Trước hết, tập trung quán triệt, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác thanh tra, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc. Trong đó, hết sức coi trọng việc quán triệt, triển khai Quyết định số 2213/QĐ-TTg, ngày 08/12/2015 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển ngành Thanh tra đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, với mục tiêu: “Xây dựng và tăng cường tính hệ thống của ngành Thanh tra theo hướng quản lý tập trung, thống nhất về tổ chức, biên chế; nâng cao vai trò của các cơ quan thanh tra trong quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng; tăng cường tính chuyên nghiệp, trách nhiệm, kỷ cương, liêm chính của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành Thanh tra”. Trên cơ sở đó, tập trung thực hiện tốt ba khâu đột phá của Ngành; đó là: chủ động nghiên cứu, tham mưu, đề xuất giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quản lý, chỉ đạo, thực hiện hiệu quả công tác thanh tra, bảo đảm đúng quy định của pháp luật; tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất đạo đức trong sáng, bản lĩnh chính trị vững vàng, không có các biểu hiện tiêu cực trong thực hiện nhiệm vụ; tăng cường công tác giáo dục, rèn luyện, quản lý đảng viên, xây dựng ngành Thanh tra Quốc phòng, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ thực sự “mẫu mực, tiêu biểu”. Đây là vấn đề rất quan trọng, đòi hỏi Ngành phải thường xuyên bám sát các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy định của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, các đề án, kế hoạch và yêu cầu thực tiễn đặt ra,… từ đó, xây dựng kế hoạch sát đúng; đẩy mạnh đổi mới công tác chỉ đạo, điều hành, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động đối với nhiệm vụ quan trọng này.

Hai là, không ngừng kiện toàn tổ chức bộ máy, bảo đảm tinh, gọn, mạnh đi đôi với xây dựng đội ngũ cán bộ thanh tra liêm chính, vừa hồng, vừa chuyên, ngang tầm nhiệm vụ. Trước mắt, các cơ quan, đơn vị tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng, chuẩn hóa cán bộ đầu vào, xây dựng đội ngũ cán bộ Thanh tra Quốc phòng có bản lĩnh chính trị, bản lĩnh nghề nghiệp; lãnh đạo, chỉ huy thanh tra các cấp có kinh nghiệm và năng lực công tác tốt. Tăng cường bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho thanh tra viên, trưởng đoàn thanh tra có kiến thức chuyên môn sâu. Về lâu dài, cần đẩy mạnh nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các quy định về tuyển dụng, bổ nhiệm, quản lý đội ngũ thanh tra viên theo hướng bảo đảm tính chuyên nghiệp, kỷ cương, trách nhiệm. Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, điều chỉnh các quy định về tiêu chuẩn các ngạch thanh tra viên quốc phòng, bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật và thực tiễn Quân đội. Đồng thời, có cơ chế, chính sách phù hợp nhằm thu hút, tuyển chọn, xây dựng đội ngũ cán bộ thanh tra có phẩm chất, năng lực, đáp ứng yêu cầu của Ngành trong tình hình mới.

Ba là, đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động thanh tra chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của Bộ Quốc phòng về thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Trên cơ sở các quy định trình tự, thủ tục tiến hành thanh tra theo Luật Thanh tra năm 2010 và Thông tư số 06/2021/TT-TTCP, ngày 01/10/ 2021 của Thanh tra Chính phủ quy định về tổ chức và hoạt động của Đoàn thanh tra và trình tự, thủ tục tiến hành một cuộc thanh tra, các thành viên Đoàn thanh tra phải chấp hành quyết định, chỉ đạo của trưởng đoàn thanh tra; thủ trưởng cơ quan, đơn vị chủ trì cuộc thanh tra, trưởng đoàn thanh tra phải chấp hành quyết định, chỉ đạo của người ra quyết định thanh tra. Quá trình thực hiện, các thành viên đoàn thanh tra: trưởng đoàn, thủ trưởng cơ quan, đơn vị chủ trì cuộc thanh tra cần nâng cao bản lĩnh chính trị, tính quyết đoán, công tâm, khách quan, dám bảo lưu ý kiến, không làm sai lệch kết quả thanh tra. Cùng với đó, Ngành tiếp tục tăng cường thanh tra, kiểm tra trách nhiệm người chỉ huy trong chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của Bộ Quốc phòng về thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Qua đó, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về phong cách lãnh đạo, năng lực quản lý hoạt động của cơ quan, đơn vị; vai trò, trách nhiệm và đạo đức, tư cách của đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ trì các cấp, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra.

Bốn là, tăng cường công tác giám sát hoạt động của Đoàn thanh tra và đôn đốc, kiểm tra, xử lý sau thanh tra. Các cơ quan, đơn vị cần tổ chức tốt việc giám sát hoạt động của Đoàn thanh tra và luôn coi đó là một trong những “kênh” quan trọng để nâng cao chất lượng, hiệu quả đối với nhiệm vụ quan trọng này. Theo đó, việc bố trí cán bộ giám sát phải là người am hiểu về lĩnh vực được thanh tra, pháp luật thanh tra; có phẩm chất chính trị, tư cách đạo đức tốt; có ý thức trách nhiệm, liêm khiết, trung thực, công minh, khách quan. Đề cao vai trò giám sát, kiểm tra của đơn vị chủ trì cuộc thanh tra, người ra quyết định thanh tra, đối tượng thanh tra và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến nội dung thanh tra đối với người tiến hành thanh tra. Tăng cường giám sát chéo giữa các thành viên trong Đoàn thông qua hoạt động thẩm định, phản biện nội dung thanh tra của chính các thành viên trong Đoàn, nâng cao chất lượng, hiệu quả thanh tra. Cùng với đó, thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước và thủ trưởng cơ quan thanh tra tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành và nâng cao chất lượng hoạt động theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý sau thanh tra. Quá trình thực hiện phải công khai, minh bạch những kết luận, quyết định xử lý và thông báo kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý của đoàn thanh tra; xem xét, kiến nghị các cấp liên quan xử lý kịp thời việc chậm hoặc không thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý sau  thanh tra với chế tài phù hợp.

Năm là, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện và hiện đại hóa cơ sở vật chất, kỹ thuật, đáp ứng yêu cầu công tác của Ngành. Trong đó, cần đẩy mạnh việc xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin, đầu tư trang thiết bị phục vụ công tác quản lý; tập trung triển khai thực hiện tiếp nhận thủ tục hành chính, giải quyết, xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh có hiệu quả cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong Bộ Quốc phòng; đẩy mạnh khai thác dịch vụ công trực tuyến trên môi trường công nghệ. Sớm hoàn thiện, triển khai hệ thống cơ sở dữ liệu xử lý đơn thư, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo kết nối vào hệ thống cơ sở dữ liệu của Thanh tra Chính phủ.

Cùng với các nội dung, giải pháp trên, các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, nâng cao nhận thức, trách nhiệm và ý thức chấp hành pháp luật của cơ quan, tổ chức và cá nhân. Chú trọng tổng kết thực tiễn hoạt động thanh tra, nhất là những cuộc thanh tra chuyên đề, diện rộng, phức tạp; trên cơ sở đó, ghi chép, tổng hợp đúc rút kinh nghiệm, làm cẩm nang cho thế hệ sau nghiên cứu học tập. Kịp thời biểu dương khen thưởng đối với tập thể, cá nhân có thành tích và xử lý nghiêm những tập thể, cá nhân có sai phạm, giữ nghiêm kỷ luật Quân đội, pháp luật Nhà nước, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thượng tướng VÕ MINH LƯƠNG, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng