Lời Ban Biên tập: Nhân kỷ niệm 71 năm Ngày Quốc hội Việt Nam (06-01-1946 – 06-01-2017), Tạp chí Quốc phòng toàn dân trân trọng giới thiệu bài viết của đồng chí Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu khai mạc Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIV, ngày 20-10-2016. (Ảnh: TTXVN)

71 năm qua, đồng hành cùng dân tộc, với vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Quốc hội Việt Nam đã không ngừng trưởng thành và phát triển, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây, cũng như công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Quán triệt quan điểm của Đảng về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, coi đó là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, với trách nhiệm cao cả trước dân tộc, từ khi ra đời đến nay, Quốc hội đã ban hành 5 bản Hiến pháp (Hiến pháp 1946, Hiến pháp 1959, Hiến pháp 1980, Hiến pháp 1992 và Hiến pháp 2013) xác định nhất quán nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc là sự nghiệp của toàn dân, trong đó lực lượng vũ trang nhân dân giữ vai trò nòng cốt. Thể chế hóa các quy định của Hiến pháp, Quốc hội đã ban hành hàng trăm đạo luật trên tất cả các lĩnh vực; xác định rõ quyền và trách nhiệm của các ngành, các cấp, các tổ chức và công dân đối với sự nghiệp quốc phòng, tạo cơ sở vững chắc cho xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh toàn diện gắn với nền an ninh nhân dân, không ngừng tăng cường tiềm lực, sức mạnh tổng hợp của đất nước, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong từng giai đoạn cách mạng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự quản lý, điều hành của Nhà nước và sự quan tâm của Quốc hội, Quân đội nhân dân Việt Nam không ngừng trưởng thành, lớn mạnh, luôn vững vàng về bản lĩnh chính trị, tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân; thực sự là lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân; hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Gắn bó với Quốc hội, các lực lượng vũ trang đã có nhiều đóng góp tích cực đối với sự phát triển và trưởng thành của Quốc hội Việt Nam. Lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong lực lượng vũ trang nhân dân đã tổ chức tốt công tác bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp trong các đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, bảo đảm quyền bầu cử, quyền ứng cử của cán bộ, chiến sĩ trong toàn lực lượng theo đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật. Trong mỗi nhiệm kỳ Quốc hội, đại diện các lực lượng vũ trang đều chiếm một tỉ lệ thích đáng trong tổng số đại biểu Quốc hội của cả nước. Là người đại diện cho tiếng nói, nguyện vọng của các lực lượng vũ trang nhân dân, các đại biểu Quốc hội trong Quân đội đã có nhiều đóng góp tích cực, hiệu quả trong các hoạt động của Quốc hội, góp phần vào thành tựu chung của mỗi khóa Quốc hội trong việc thực hiện quyền lập hiến, lập pháp; giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Ngày nay, trên thế giới, tuy hòa bình, hợp tác, phát triển vẫn là xu thế lớn nhưng tiếp tục có những diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất ổn định, khó lường. Chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, tranh chấp tài nguyên, chủ quyền lãnh thổ, xung đột sắc tộc, tôn giáo, ly khai, bạo loạn, can thiệp lật đổ, khủng bố diễn ra gay gắt ở nhiều nơi. Những vấn đề như an ninh tài chính, an ninh năng lượng, an ninh nguồn nước, an ninh lương thực, an ninh thông tin, an ninh mạng, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, trở thành những thách thức mang tính toàn cầu. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Đông Nam Á là khu vực phát triển năng động, nhưng cũng là nơi cạnh tranh quyết liệt giữa các nước lớn; tình trạng tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo sẽ gia tăng phức tạp hơn. Ở trong nước, sự nghiệp đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng - an ninh, đối ngoại, hội nhập quốc tế đạt được những thành tựu; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng cao; sức mạnh tổng hợp của đất nước được tăng cường, đối ngoại mở rộng, vị thế và uy tín của nước ta trên thế giới ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên, những kết quả đạt được còn chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của đất nước. Kinh tế phát triển chưa ổn định, thiếu bền vững, vẫn dựa nhiều vào khai thác tài nguyên, các lợi thế tự nhiên, lao động rẻ, năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh thấp. Đời sống của một bộ phận nhân dân còn nhiều khó khăn, nhất là đồng bào ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào các dân tộc thiểu số. Bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra vẫn tồn tại, thậm chí có mặt trầm trọng hơn và đáng quan ngại là có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân do sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình”; cùng với đó là những diễn biến phức tạp mới ở Biển Đông.

Tình hình trên đặt ra yêu cầu mới đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Với vị trí là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất và xuất phát từ mục tiêu, yêu cầu của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới của cách mạng, đòi hỏi Quốc hội tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và toàn diện về tổ chức, phương thức hoạt động theo tinh thần của Hiến pháp và các đạo luật đã được ban hành nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân vững mạnh, đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới.

Quán triệt, thực hiện nghiêm túc nguyên tắc “Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc” và nhất quán với mục tiêu: “Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và nền văn hóa; giữ vững ổn định chính trị và môi trường hòa bình để xây dựng, phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa”¹, Quốc hội đã dành nhiều sự quan tâm đến việc xây dựng, hoàn thiện, tăng cường pháp luật đối với nền quốc phòng toàn dân, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để xây dựng Quân đội ta thật sự là “quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có lực lượng thường trực hợp lý, lực lượng dự bị động viên hùng hậu, lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh và rộng khắp, làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng.” (Điều 66, Hiến pháp 2013). Với tinh thần đó, Quốc hội đã thông qua nhiều đạo luật liên quan đến quốc phòng, nhất là về xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, như: Luật Quốc phòng, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật An ninh Quốc gia, Luật Công an nhân dân, Luật Biên giới quốc gia, Luật Dân quân tự vệ, v.v. Ủy ban thường vụ Quốc hội đã thông qua nhiều pháp lệnh về quốc phòng, như: Pháp lệnh Cảnh sát biển, Pháp lệnh Tình báo, Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng, Pháp lệnh Động viên quốc phòng, Pháp lệnh Công nghiệp quốc phòng, v.v. Tính đến nay, hệ thống pháp luật về quốc phòng, an ninh đã từng bước được hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Đây là cơ sở pháp lý để Chính phủ ban hành các chính sách về quốc phòng, xây dựng Quân đội và hậu phương Quân đội, lập quy hoạch, kế hoạch động viên quốc phòng; tổ chức, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ quốc phòng và các biện pháp cần thiết để bảo vệ Tổ quốc.

Bên cạnh các đạo luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trực tiếp quy định và điều chỉnh các quan hệ trong lĩnh vực an ninh - quốc phòng, hàng loạt đạo luật khác trong hệ thống pháp luật nước ta đều có các quy định liên quan đến quốc phòng, an ninh. Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Luật Tổ chức chính quyền địa phương,… đều đã có các quy định cụ thể về trách nhiệm, thẩm quyền của từng thiết chế tổ chức trong bộ máy nhà nước về lĩnh vực an ninh, quốc phòng. Đây là những cơ sở pháp lý quan trọng để các cơ quan nhà nước có thẩm quyền chủ động, tích cực triển khai các nhiệm vụ an ninh, quốc phòng, nâng cao trách nhiệm đảm bảo các điều kiện cho tổ chức và triển khai nền quốc phòng toàn dân đúng với đường lối, chủ trương của Đảng và quy định của Hiến pháp. Các đạo luật trong lĩnh vực kinh tế, xã hội đều có những quy định điều chỉnh hài hòa các quan hệ kinh tế, xã hội gắn với nhiệm vụ đảm bảo an ninh, quốc phòng, tạo lập mối quan hệ tương tác giữa phát triển kinh tế với việc bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước.

Kế thừa, phát huy những thành tựu lập pháp của các khóa Quốc hội, Quốc hội khóa XIV tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật nói chung, trong đó chú trọng đến việc rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến quốc phòng, an ninh nói riêng, nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn các yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Theo đó, Quốc hội sẽ thường xuyên rà soát, bổ sung, ban hành hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quốc phòng phù hợp với đặc điểm, yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Đồng thời, tạo hành lang pháp lý để xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng về “bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa”; “kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước”.

Trong hoạt động giám sát, việc thực hiện chính sách, pháp luật trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh luôn được Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội quan tâm. Tại các kỳ họp của Quốc hội, việc xem xét báo cáo của các cơ quan nhà nước về kết quả thực hiện các nhiệm vụ theo quy định, đặc biệt là báo cáo Chính phủ về tình hình kinh tế - xã hội hằng năm, nhiều đại biểu Quốc hội đã đi sâu phân tích kết quả thực hiện các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội gắn với nhiệm vụ đảm bảo quốc phòng - an ninh. Khi tiến hành các giám sát chuyên đề của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Quốc phòng và an ninh đã bám sát thực tiễn thi hành chính sách, pháp luật trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đánh giá đúng được các thành tựu, phát hiện kịp thời các tồn tại, yếu kém trong việc thực hiện nghị quyết của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, các quy định của Hiến pháp, pháp luật về quốc phòng, an ninh. Kết quả giám sát chuyên đề “Về kết hợp phát triển kinh tế gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn chiến lược” (trọng tâm là các địa bàn Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ) đã góp phần làm sáng tỏ nhiều vấn đề đang đặt ra trong thực tiễn cần được nghiên cứu sâu và có giải pháp quyết liệt, hiệu quả trong xây dựng và thực hiện chính sách, pháp luật để xử lý tốt mối quan hệ giữa kinh tế và quốc phòng. Tại các phiên chất vấn trên diễn đàn của Quốc hội, các vấn đề liên quan đến quốc phòng, an ninh được nhiều đại biểu quan tâm, chất vấn Chính phủ. Các chất vấn và trả lời chất vấn về các vấn đề phát triển kinh tế - xã hội liên quan đến quốc phòng, an ninh được đặt ra một cách thẳng thắn, nghiêm túc, thể hiện sự quan tâm to lớn của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội, ý thức, tinh thần, trách nhiệm của Chính phủ, các bộ, ngành đối với việc thực hiện đường lối nhất quán đã được quy định trong Hiến pháp 2013 “Kết hợp quốc phòng, an ninh với kinh tế, kinh tế với quốc phòng, an ninh,…”.

Thực tiễn hoạt động của Quốc hội cho thấy, trong mỗi quyết định của Quốc hội khi thực hiện chức năng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước đều gắn với nhiệm vụ bảo đảm quốc phòng, an ninh, thể hiện nhất quán phương châm gắn kết chặt chẽ sự phát triển kinh tế - xã hội với việc bảo đảm quốc phòng, an ninh. Đặc biệt, khi thảo luận và thông qua các quyết định về đầu tư, xây dựng các công trình kinh tế - xã hội trọng điểm, các đại biểu Quốc hội không chỉ quan tâm đến hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội của mỗi dự án, công trình, mà còn rất chú trọng đến yếu tố đảm bảo quốc phòng, an ninh đối với từng dự án. Quốc hội kiên quyết không thông qua những dự án đầu tư chỉ chú trọng đến yếu tố kinh tế, mà không thật sự chú trọng đến nhiệm vụ bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Phát huy truyền thống, những thành tựu đạt được trong 71 năm qua và trên tinh thần “đổi mới, đoàn kết, sáng tạo, hành động”, Quốc hội Việt Nam, các đại biểu Quốc hội sẽ tiếp tục hoàn thiện và nâng cao chất lượng các quy định pháp luật, tăng cường giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh; đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam. Đồng thời, với sự tin tưởng và tình cảm sâu đậm của mình, Quốc hội và các đại biểu Quốc hội mong muốn lực lượng vũ trang nhân dân nói chung, Quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng trong thời gian tới tiếp tục phát huy phẩm chất tốt đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”, thực hiện tốt những nội dung trọng tâm sau:

- Thường xuyên coi trọng, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, làm cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức rõ: Hiến pháp là đạo luật cơ bản của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là văn bản pháp lý có hiệu lực cao nhất. Mọi hành vi vi phạm Hiến pháp đều phải nghiêm trị. Việc thực thi và bảo vệ Hiến pháp là quyền lợi, trách nhiệm và là nhiệm vụ thiêng liêng của mỗi công dân Việt Nam. Từ đó, xây dựng cho bộ đội tinh thần “thượng tôn Hiến pháp”, “thượng tôn pháp luật”; đồng thời, xác định rõ: nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc là thiêng liêng, là sự nghiệp cao cả của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, trong đó Quân đội nhân dân giữ vai trò nòng cốt. Bất luận trong điều kiện, hoàn cảnh nào, Quân đội nhân dân cũng phải tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, Nhân dân, với Đảng và Nhà nước; ra sức phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; luôn là công cụ bạo lực sắc bén của Đảng, Nhà nước, là chỗ dựa tin cậy của chế độ, của nhân dân.

- Quân đội phải thực sự là lực lượng tiên phong, gương mẫu, đi đầu trong thực thi và bảo vệ Hiến pháp, pháp luật, kỷ luật Quân đội. Tích cực tuyên truyền, vận động để nhân dân chấp hành nghiêm Hiến pháp và pháp luật, nhất là những nội dung liên quan đến quốc phòng, an ninh, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc của toàn dân. Trước hết, cán bộ, chiến sĩ Quân đội phấn đấu thực hiện tốt chức năng đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

- Cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Quân đội cần thường xuyên tiến hành tốt công tác tư tưởng, chủ động, tích cực nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, hoàn cảnh gia đình, đời sống của bộ đội, nhất là những đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu ở biên giới, hải đảo và những khó khăn trong thực thi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, những bất cập trong thực hiện pháp luật nói chung, thực hiện pháp luật về quốc phòng an ninh nói riêng, phản ánh kịp thời với các đại biểu Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội để Quốc hội nghiên cứu, xem xét điều chỉnh, bổ sung các luật, pháp lệnh về chế độ, chính sách bảo đảm sát với tình hình thực tiễn.

- Các đơn vị Quân đội cần thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các đoàn đại biểu Quốc hội và cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức tốt các cuộc tiếp xúc cử tri, nhất là cử tri trong Quân đội để các đại biểu Quốc hội giữ mối liên hệ chặt chẽ, gắn bó với cán bộ, chiến sĩ trong các đơn vị lực lượng vũ trang, nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng, các kiến nghị của cán bộ, chiến sĩ  đối với Quốc hội, thông tin kịp thời kết quả hoạt động của Quốc hội sau mỗi kỳ họp, tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, chiến sĩ góp phần xây dựng Quốc hội ta thật sự là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất.

71 năm qua, Quốc hội nước ta đã có những đóng góp to lớn đối với sự nghiệp tăng cường quốc phòng, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Tự hào về những đóng góp to lớn và quan trọng ấy, Quốc hội càng nhận thức rõ hơn trách nhiệm nặng nề trước Tổ quốc, trước nhân dân và lực lượng vũ trang trong việc thực hiện các chức năng lập hiến, lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, nỗ lực phấn đấu cùng các cơ quan khác trong bộ máy nhà nước thực hiện hiệu quả quyền lực của nhân dân để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

NGUYỄN THỊ KIM NGÂN, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

_______________

1 - Trích Nghị quyết 28-NQ/TW, ngày 25-10-2013 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”.