Trung tướng Lê Hữu Đức, Thứ trưởng BQP

Hơn nửa thế kỷ qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, cùng với việc thực hiện tốt chức năng của một đội quân chiến đấu, đội quân công tác, Quân đội ta đã chủ động thực hiện nhiệm vụ lao động SX,XDKT và thu được nhiều kết quả quan trọng. Với tinh thần “sản xuất cũng là một mũi tiến công”, dù trong điều kiện khó khăn, ác liệt của các cuộc kháng chiến hay khi đất nước thống nhất, các đơn vị quân đội đã tích cực tham gia SX,XDKT bằng nhiều hình thức, biện pháp sáng tạo, phù hợp; qua đó, góp phần quan trọng vào thắng lợi của sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (BVTQ).

Đặc biệt, trong công cuộc đổi mới, đẩy mạnh CNH,HĐH đất nước, nhất là những năm gần đây, nhiệm vụ tham gia SX,XDKT của quân đội được Đảng, Nhà nước, trực tiếp là Quân uỷ Trung ương và Bộ Quốc phòng (BQP) lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, tổ chức ngày càng khoa học, hoạt động đi vào nền nếp, đạt hiệu quả toàn diện. Nổi bật là, quân đội đã phát huy tốt vai trò nòng cốt trong xây dựng các khu kinh tế - quốc phòng (KT-QP) trên các địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, nơi biên giới, thực hiện tốt mục tiêu tham gia phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) với tăng cường tiềm lực và thế trận quốc phòng - an ninh (QP-AN), góp phần quản lý và bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia. Đến nay, quân đội đã xây dựng được 22 khu KT-QP trên các địa bàn chiến lược, với diện tích hàng triệu héc-ta, tạo điều kiện bền vững cho hàng ngàn hộ dân yên tâm sinh sống, định cư lâu dài, hình thành các điểm, cụm dân cư trên vành đai biên giới và địa bàn xung yếu; giải quyết việc làm cho hàng chục ngàn lao động, trong đó có hàng ngàn lao động là người dân tộc thiểu số; hỗ trợ, giúp đỡ nhân dân xoá đói, giảm nghèo, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, tạo động lực mới ở các vùng sâu, vùng xa, nơi kinh tế chậm phát triển. Các đoàn KT-QP đã thực sự trở thành nhân tố không thể thiếu trong công cuộc xoá đói, giảm nghèo, thực hiện chính sách dân tộc, tôn giáo, tham gia phát triển KT-XH gắn với củng cố QP-AN của đất nước.

Các doanh nghiệp quân đội (DNQĐ) đã từng bước được sắp xếp, đổi mới, hoạt động theo đúng chủ trương của Nhà nước, quy định của BQP, đóng góp đáng kể vào công cuộc xây dựng đất nước; đồng thời, giữ vững năng lực phục vụ có hiệu quả nhiệm vụ quân sự, quốc phòng (QS,QP). Hầu hết các DNQĐ đều đứng vững trong điều kiện cạnh tranh gay gắt của cơ chế thị trường, hoạt động sản xuất, kinh doanh (SXKD) có hiệu quả, bảo toàn và phát triển được nguồn vốn, doanh thu, lợi nhuận hằng năm đều tăng, đảm bảo việc làm, thu nhập ổn định cho người lao động và tăng thu nộp ngân sách. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp năng động, sáng tạo chiếm lĩnh được thị trường trong và ngoài nước, phát triển ra thị trường khu vực và thế giới. Đặc biệt, đã xuất hiện những thương hiệu mạnh của DNQĐ tham gia hoạt động kinh tế ở một số lĩnh vực mà quân đội có tiềm năng, khẳng định sự tăng trưởng vững chắc và định hướng chiến lược phát triển ngành, nghề, như: viễn thông, dịch vụ cảng biển, đóng tàu, dệt may, xây dựng, khai khoáng, dịch vụ ngân hàng,… Hoạt động kinh tế đối ngoại đã được triển khai đúng hướng và thu được những kết quả nhất định, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tiếp cận các hoạt động hội nhập kinh tế quốc tế.

Các đơn vị thường trực sẵn sàng chiến đấu đã có nhiều cố gắng phát huy tiềm năng, lợi thế, đẩy mạnh tăng gia sản xuất, trọng tâm là tổ chức chăn nuôi, trồng trọt, đánh bắt hải sản, chế biến, xay xát và làm một số dịch vụ theo quy định. Bình quân hằng năm, toàn quân đã tăng gia sản xuất tự túc được trên 90% nhu cầu rau xanh; 60 - 65% nhu cầu thịt, cá; trong đó, nhiều đơn vị đã tự túc được 100% nhu cầu rau xanh, thịt, cá; qua đó, đã tạo được nguồn bảo đảm tại chỗ vững chắc, giúp giữ ổn định và cải thiện một bước đời sống của bộ đội. Các đơn vị sự nghiệp, nhất là các cơ sở nghiên cứu khoa học và đào tạo, các nhà trường, bệnh viện quân đội…, cùng với đặt trọng tâm vào hoàn thành nhiệm vụ chính trị trung tâm, đã tận dụng năng lực dôi dư tổ chức tốt việc làm kinh tế gắn với nhiệm vụ chuyên môn theo đúng phạm vi quy định, vừa tham gia có hiệu quả vào việc phát triển KT-XH, vừa tạo nguồn thu cho đơn vị và ngân sách.

Những kết quả mà quân đội đạt được trên “mặt trận lao động sản xuất” trong hơn nửa thế kỷ qua là rất đáng khích lệ. Qua đó, đã khẳng định chủ trương đúng đắn và sáng tạo của Đảng ta trong việc huy động quân đội tham gia SX,XDKT; khẳng định hướng đi đúng của Quân đội ta trong việc quán triệt và thực hiện nhiệm vụ QS,QP gắn với phát triển KT-XH; đồng thời, thể hiện sự đoàn kết, thống nhất, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, ý thức và trách nhiệm chính trị cao của toàn quân trong thực hiện nhiệm vụ này.

Tuy vậy, hoạt động SX,XDKT của quân đội vẫn còn có những hạn chế. Một bộ phận cán bộ, chiến sĩ nhận thức chưa đầy đủ về nhiệm vụ SX,XDKT. Trách nhiệm của một số cấp uỷ, chỉ huy đơn vị trong lãnh đạo, chỉ đạo có mặt còn hạn chế; kiến thức, kinh nghiệm về quản lý, tổ chức SXKD của đội ngũ cán bộ có mặt chưa đáp ứng được yêu cầu. Công tác quy hoạch, triển khai thực hiện một số khu KT-QP còn chậm, hiệu quả của một số dự án chưa đạt được như mong muốn. Một số ít doanh nghiệp chậm thích nghi với cơ chế thị trường, hiệu quả SXKD thấp, thậm chí làm ăn thua lỗ. Công tác quản lý kinh tế có nơi, có lúc chưa chặt chẽ, việc sử dụng nguồn vốn chưa thật hợp lý, còn để thất thoát tài chính, tài sản. Sự phối hợp giữa các cơ quan, giữa các cấp trong quản lý, chỉ đạo hoạt động kinh tế chưa đồng bộ và chặt chẽ. Một số cơ chế, chính sách chậm đổi mới và chưa theo kịp sự phát triển của thực tiễn… Những hạn chế, yếu kém trên cần phải được các đơn vị, DNQĐ nghiêm túc xem xét, chấn chỉnh, khắc phục kịp thời. 

Trong những năm tới, đất nước ta bước vào thời kỳ đẩy mạnh CNH,HĐH, hội nhập quốc tế sâu rộng, với nhiều thuận lợi và cơ hội to lớn, song cũng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức gay gắt trong thực hiện các mục tiêu phát triển KT-XH, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ và chế độ XHCN. Trước tình hình đó, để góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội XI của Đảng đã đề ra, cùng với việc nêu cao cảnh giác cách mạng, thường xuyên sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN trong mọi tình huống, quân đội cần tiếp tục đẩy mạnh và thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ SX,XDKT; trong đó, chú trọng thực hiện tốt một số nội dung sau:

1. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, chỉ huy các cấp đối với nhiệm vụ SX,XDKT của quân đội. Theo đó, phải tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng trong toàn quân, làm cho mọi cán bộ, nhân viên, chiến sĩ thấy rõ vị trí, ý nghĩa, yêu cầu, tầm quan trọng của nhiệm vụ SX,XDKT trong thời kỳ mới; đồng thời, thấy được vai trò của quân đội trong việc tham gia xây dựng, phát triển KT-XH, xoá đói, giảm nghèo và củng cố QP-AN, nhất là trên các địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Về nhận thức, toàn quân phải xác định rõ đây là một nhiệm vụ chính trị quan trọng có ý nghĩa chiến lược, lâu dài của Quân đội ta, là biểu hiện của bản chất, truyền thống quân đội cách mạng; từ đó, nêu cao trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Các cấp, ngành, các đơn vị, DNQĐ cần tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, Nghị quyết Trung ương 8, khoá IX về Chiến lược BVTQ trong tình hình mới và các nghị quyết của Quân uỷ Trung ương, chỉ thị của BQP về nhiệm vụ SX,XDKT của quân đội. Đặc biệt, cần quán triệt và vận dụng sáng tạo quan điểm của Đảng về kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế. Trên cơ sở đó, cụ thể hoá bằng các chương trình, kế hoạch, giải pháp phù hợp với đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ được giao. Trong quá trình thực hiện, các đơn vị, DNQĐ phải lấy phát triển KT-XH, giữ vững ổn định chính trị, củng cố QP-AN làm mục tiêu hàng đầu; kết hợp chặt chẽ hoạt động SXKD với thực hiện nhiệm vụ QS,QP trong thời bình, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu thời chiến; chủ động khai thác có hiệu quả các nguồn lực, mở rộng hợp tác quốc tế, tận dụng các thành tựu khoa học, công nghệ tiên tiến để phát triển bền vững, hội nhập kinh tế trong nước và quốc tế; đồng thời, chấp hành nghiêm pháp luật của Nhà nước và quy định của quân đội. Các cơ quan của BQP, trước hết là Cục Kinh tế, phải nắm vững các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, để chủ động nghiên cứu, làm tốt chức năng tham mưu, đề xuất và giúp Quân uỷ Trung ương, BQP trong công tác quản lý nhà nước về hoạt động SX,XDKT của quân đội, đáp ứng yêu cầu cả trước mắt và lâu dài.

2. Tiếp tục đẩy mạnh triển khai xây dựng và nâng cao hiệu quả của các khu KT-QP. Theo đó, chú trọng tăng cường lồng ghép với các chương trình, dự án khác để đẩy nhanh tiến độ xây dựng các khu KT-QP ở vùng biên giới, hải đảo. Các lực lượng quân đội, mà trực tiếp là các đoàn KT-QP, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Quy hoạch tổng thể xây dựng và phát triển các khu KT-QP đến năm 2020, định hướng đến năm 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong quá trình thực hiện, cần chủ động phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với các bộ, ngành, cấp uỷ, chính quyền các địa phương và các lực lượng có liên quan để xây dựng quy hoạch chi tiết, kế hoạch phân kỳ thực hiện; huy động tối đa các nguồn lực để thực hiện đồng bộ việc xây dựng cơ sở hạ tầng kết hợp với bố trí lại dân cư, tổ chức khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, thực hiện xoá đói, giảm nghèo, đưa văn hóa, y tế về thôn, bản, đảm bảo đủ các điều kiện để nhân dân sớm ổn định cuộc sống, định cư lâu dài; thường xuyên coi trọng kết hợp chặt chẽ phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN trong vùng dự án. Để đẩy nhanh tiến độ xây dựng của các dự án, các đoàn KT-QP cần huy động, quản lý, sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn theo quy định; chú trọng lồng ghép sử dụng vốn của dự án và vốn của chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn; tích cực khuyến khích các tổ chức, cá nhân thuộc các thành phần kinh tế tham gia vào các dự án, công trình hoặc đầu tư trực tiếp vào một số khu vực của khu KT-QP; tiến hành rà soát, phân loại các công trình, hạng mục công trình, thực hiện tốt việc đầu tư theo thứ tự ưu tiên, kiên quyết loại bỏ, đình hoãn đầu tư đối với các công trình hiệu quả thấp. Cùng với đó, cần đẩy mạnh việc kiện toàn tổ chức, biên chế các đoàn KT-QP, phù hợp với yêu cầu phát triển mới; tiếp tục triển khai Dự án đưa trí thức trẻ tình nguyện lên xây dựng các khu KT-QP để giải quyết tình trạng thiếu cán bộ, nhân viên kỹ thuật như hiện nay. Các cơ quan chức năng của BQP cần tiếp tục tăng cường vai trò quản lý ngành trong quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng các khu KT-QP; tích cực nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện cơ chế hoạt động, cơ chế quản lý đầu tư và các chính sách phù hợp với đặc thù khu KT-QP và tình hình thực tiễn.

3. Đẩy mạnh việc sắp xếp, đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả SXKD của các DNQĐ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ QS,QP, phát triển KT-XH và hội nhập quốc tế. Quá trình thực hiện cần triển khai đồng bộ, khẩn trương, vững chắc, có trọng tâm, trọng điểm, với bước đi thích hợp, theo đúng chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và quy định của BQP. Các doanh nghiệp cần chủ động rà soát, xây dựng chiến lược phát triển phù hợp với yêu cầu mới; tập trung ưu tiên phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; đẩy mạnh nghiên cứu, cải tiến, đổi mới công nghệ; tăng cường mở rộng hoạt động kinh tế đối ngoại; phát huy mọi tiềm năng và nguồn lực, tự lực vươn lên để giữ gìn năng lực sản xuất quốc phòng, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trong thời bình, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu chiến đấu, phục vụ chiến đấu trên lĩnh vực hoạt động. Mặt khác, coi trọng xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh; tích cực triển khai thực hiện các dự án đầu tư đã được phê duyệt, khai thác có hiệu quả các dự án đã hoàn thành để nâng cao năng lực SXKD. Trong sản xuất, các doanh nghiệp cần tiếp tục đẩy mạnh đổi mới phương thức quản lý, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, nâng cao năng suất lao động, hạ giá thành sản phẩm, nâng cao hiệu quả SXKD, bảo đảm đời sống người lao động và tăng thu nộp ngân sách.

Cùng với đó, cần đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng trong các doanh nghiệp; tổ chức quản lý chặt chẽ nguồn vốn, tài sản của Nhà nước trong DNQĐ cổ phần hoá. BQP tiếp tục chỉ đạo tập trung đầu tư phát triển một số ngành nghề mà quân đội có thế mạnh và một số lĩnh vực ứng dụng công nghệ cao phục vụ quân sự, có tính lưỡng dụng. Các DNQĐ phải phấn đấu trở thành những doanh nghiệp mạnh, góp phần phát huy vai trò chủ đạo của thành phần kinh tế nhà nước đẩy mạnh CNH,HĐH đất nước và đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ QS,QP.

4. Chú trọng nâng cao hiệu quả sản xuất, làm kinh tế của các đơn vị thường trực và các đơn vị sự nghiệp công lập. Các đơn vị bộ đội thường trực sẵn sàng chiến đấu, cơ quan quân sự các cấp cần chủ động phát huy nội lực, tranh thủ mọi nguồn lực, đẩy mạnh tăng gia sản xuất, tích cực phát triển đa dạng các mô hình trồng trọt, chăn nuôi, sản xuất, chế biến phù hợp với điều kiện cụ thể của từng loại hình cơ quan, đơn vị, vùng, miền. Chú trọng tổ chức sản xuất theo hướng tập trung, bền vững; tích cực áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm; tổ chức sản xuất gắn với phát triển kinh tế địa phương, nhất là trên các địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Các cơ sở, trung tâm nghiên cứu khoa học và đào tạo, các bệnh viện quân đội... căn cứ vào điều kiện thực tế, nâng cao chất lượng hoạt động dịch vụ gắn với kỹ thuật, chuyên môn theo đúng phạm vi, quy định của Nhà nước và BQP, nhằm hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ chính trị trung tâm, tham gia phát triển KT-XH, tạo thêm nguồn thu để giữ gìn và tăng cường năng lực hoạt động. Bên cạnh đó, cấp uỷ, chỉ huy các đơn vị cần coi trọng  phát huy vai trò của các cơ quan chức năng, nhất là cơ quan hậu cần, tài chính, trong việc tham mưu, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát hoạt động sản xuất, làm kinh tế ở đơn vị, quản lý chặt chẽ, sử dụng đúng mục đích các nguồn thu từ hoạt động này theo quy định.

Tham gia SX,XDKT là nhiệm vụ chính trị có ý nghĩa chiến lược của Quân đội nhân dân Việt Nam. Nêu cao bản chất, truyền thống tốt đẹp, nắm vững phương hướng, mục tiêu, quan điểm của Đảng, toàn quân tiếp tục phấn đấu vượt qua mọi khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ SX,XDKT, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và BVTQ trong giai đoạn mới của cách mạng.

Trung tướng, TS. LÊ HỮU ĐỨC

Uỷ viên BCHTƯ Đảng, Thứ trưởng BQP