Hội nghị Thẩm định kế hoạch năm 2013 của các doanh nghiệp trực thuộc Bộ Quốc phòng.(Nguồn: bqp.vn).

Chủ động và tích cực hội nhập quốc tế là chủ trương chiến lược của Đảng, Nhà nước nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; trong đó, hội nhập kinh tế được xác định là trọng tâm. Nhận thức sâu sắc vấn đề này, cùng với thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, Quân đội tiếp tục phát huy kết quả đã đạt được, tham gia tích cực, có hiệu quả hơn nữa vào tiến trình hội nhập của đất nước.

Trên cơ sở quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước về hội nhập kinh tế quốc tế (KTQT); đặc biệt là, Nghị quyết 07-NQ/TW, ngày 27-11-2001 của Bộ Chính trị (khóa IX) “Về hội nhập KTQT”; Nghị quyết 08-NQ/TW, ngày 05-02-2007 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) “Về một số chủ trương, chính sách lớn để nền kinh tế phát triển nhanh và bền vững khi Việt Nam là thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới”, Bộ Quốc phòng (BQP) đã ban hành Chương trình hội nhập KTQT cùng nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện, phù hợp với đặc thù quân sự, quốc phòng (QS,QP). Công tác thông tin, tuyên truyền về hội nhập KTQT được đẩy mạnh, tạo sự chuyển biến về nhận thức, hành động, nhất là của cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên quốc phòng, người lao động trong các đơn vị, doanh nghiệp quân đội (DNQĐ) trực tiếp tham gia hoạt động này. Các cơ quan chức năng của BQP, các DNQĐ đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành nhà nước có liên quan, tích cực xây dựng và triển khai các kế hoạch, đề án hội nhập KTQT với nội dung, bước đi phù hợp chức năng, nhiệm vụ được giao, bước đầu đáp ứng yêu cầu hội nhập KTQT, đạt được các mục tiêu đề ra cả về lợi ích kinh tế và bảo đảm an ninh quốc gia. Hệ thống các cơ chế, chính sách, quy chế liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh (SX,KD), thương mại, dịch vụ, xuất khẩu, nhập khẩu của Quân đội cơ bản đã được sửa đổi, bổ sung phù hợp với các quy định mà Việt Nam cam kết khi trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới, phù hợp với pháp luật Nhà nước và đặc thù QS,QP, tạo khung pháp lý, môi trường thuận lợi cho quá trình hội nhập KTQT của Quân đội. Hoạt động kinh tế đối ngoại, nhất là công tác xúc tiến thương mại, đầu tư, hoạt động xuất, nhập khẩu và dịch vụ thu ngoại tệ, xuất khẩu lao động (quân nhân xuất ngũ) được triển khai đúng hướng, có hiệu quả. Đặc biệt, các DNQĐ - lực lượng giữ vai trò xung kích, nòng cốt của Quân đội trong tham gia hội nhập KTQT - đã từng bước được sắp xếp, đổi mới, phát triển phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của đất nước và yêu cầu nhiệm vụ QS,QP trong giai đoạn mới. Các DNQĐ đã cơ bản chuyển đổi mô hình hoạt động từ doanh nghiệp 100% vốn nhà nước sang công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, công ty cổ phần hoạt động theo Luật Doanh nghiệp. Nhờ sắp xếp lại, chúng ta đã giảm được đáng kể số lượng đầu mối doanh nghiệp, hình thành nên tập đoàn, các tổng công ty có quy mô lớn, giúp tăng cường tiềm lực, khả năng cạnh tranh, nâng cao hiệu quả SX,KD và đáp ứng tốt hơn cho nhiệm vụ quốc phòng - an ninh (QP-AN). Hầu hết các DNQĐ đều đứng vững trong điều kiện cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường, phát huy được quyền tự chủ, SX,KD có hiệu quả, thích ứng được với thị trường trong nước và hội nhập thị trường thế giới. Cùng với đẩy mạnh liên doanh, liên kết, hợp tác đầu tư, chiếm lĩnh thị trường trong nước, một số DNQĐ đã phát huy thế mạnh chủ động đầu tư ra nước ngoài, bước đầu đem lại hiệu quả, góp phần tích cực cho công tác đối ngoại quốc phòng và thúc đẩy hội nhập. Đến nay, đã có hàng chục dự án trong nước của các DNQĐ có vốn đầu tư nước ngoài và dự án các DNQĐ đầu tư ra nước ngoài với tổng số vốn lên tới hàng tỷ USD. Kim ngạch xuất, nhập khẩu của các DNQĐ liên tục tăng; năm 2012, tổng giá trị đạt khoảng 315 triệu USD, trong đó xuất khẩu đạt gần 120 triệu USD. Bên cạnh đó, Quân đội cũng tham gia tích cực, có hiệu quả vào các chương trình hợp tác kinh tế của Nhà nước trong khuôn khổ APEC, ASEAN... Các DNQĐ điển hình làm tốt vấn đề này là: Tập đoàn Viettel; Tổng Công ty Trực thăng Việt Nam; Tổng Công ty Tân Cảng; Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội, v.v.

Những kết quả quan trọng trên đây cho thấy ý thức và trách nhiệm chính trị cao của Quân đội ta trong việc quán triệt, thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược; gắn thực hiện nhiệm vụ QS,QP với phát triển KT-XH đất nước. Tuy nhiên, công tác hội nhập KTQT của Quân đội trong thời gian qua vẫn còn những hạn chế. Một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa nhận thức đầy đủ về hội nhập KTQT; kiến thức kinh tế đối ngoại, trình độ ngoại ngữ, kinh nghiệm quản lý của đội ngũ cán bộ ở các doanh nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu hội nhập. Một số đơn vị, DNQĐ còn lúng túng trong xây dựng, triển khai kế hoạch hội nhập; chưa chủ động tận dụng các cơ hội, cũng như chưa lường trước những thách thức và tác động tiêu cực để chủ động ứng phó; việc đổi mới, thích nghi với cơ chế thị trường còn chậm, năng lực cạnh tranh hạn chế; sản phẩm xuất khẩu, dịch vụ còn giản đơn, giá trị gia tăng thấp. Hoạt động xúc tiến thương mại và đầu tư còn nhỏ lẻ, rời rạc, chưa được triển khai đồng bộ trong một chiến lược tổng thể. Công tác tham mưu, tư vấn, hỗ trợ tìm kiếm, phát triển thị trường và cung cấp thông tin thương mại của cơ quan chức năng cho các DNQĐ còn ít. Bên cạnh đó, một số cơ chế, chính sách liên quan đến hội nhập KTQT chậm đổi mới, thiếu đồng bộ, v.v.

Trước xu thế toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế (HNQT) ngày càng sâu rộng, để thực hiện thành công các mục tiêu phát triển đất nước, nâng cao sức mạnh tổng hợp quốc gia; đồng thời, đáp ứng những yêu cầu mới của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, trong thời gian tới, hội nhập KTQT tiếp tục được Đảng, Nhà nước ta xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, được ưu tiên. Theo đó, cùng với việc không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, thực hiện tốt vai trò nòng cốt trong đảm bảo QP-AN, tạo môi trường thuận lợi cho tiến trình HNQT của đất nước, Quân đội tiếp tục đẩy mạnh tham gia hội nhập KTQT phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao, đưa hoạt động hội nhập KTQT của Quân đội đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả cao, vững chắc. Để đạt mục tiêu đó, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong toàn quân cần thực hiện tốt một số vấn đề chủ yếu sau:

1. Tiếp tục quán triệt sâu sắc, triển khai thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và BQP về HNQT, phù hợp với đặc thù QS,QP. Trọng tâm là Nghị quyết 08-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương (khóa X); Nghị quyết 22-NQ/TW, ngày 10-4-2013 của Bộ Chính trị (khóa XI) về HNQT; Nghị quyết 520-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương “Về lãnh đạo nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế kết hợp quốc phòng của Quân đội đến năm 2020”. Cấp ủy, chỉ huy các cấp, các doanh nghiệp và cơ quan báo chí trong Quân đội cần tiếp tục đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, thông tin, tuyên truyền trong toàn quân về hội nhập KTQT trong thời kỳ mới. Trong đó, chú trọng làm cho cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên quốc phòng, người lao động, nhất là ở các doanh nghiệp nắm vững quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước, BQP về HNQT; phương hướng, nhiệm vụ chủ yếu của hội nhập trong lĩnh vực QS,QP, cũng như thời cơ, thách thức trong quá trình hội nhập; từ đó, tạo sự thống nhất về nhận thức, hành động. Các cơ quan, đơn vị, DNQĐ theo chức năng, tiếp tục quán triệt, cụ thể hóa thực hiện Chương trình hội nhập KTQT và Chỉ thị 78/CT-BQP, ngày 02-8-2010 của BQP “Về việc đẩy mạnh hoạt động hội nhập KTQT”. Trước mắt, cần rà soát lại các đề án, kế hoạch hội nhập của cấp mình để điều chỉnh, bổ sung chỉ tiêu, biện pháp, lộ trình phù hợp, có hiệu quả trong thời gian tới. Trong quá trình thực hiện, phải luôn kiên định, giữ vững mục tiêu, định hướng hội nhập, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết; chủ động hội nhập với lộ trình, bước đi phù hợp với điều kiện, năng lực hiện có; đồng thời, chủ động dự báo, xử lý linh hoạt mọi tình huống, không để bị động, không hội nhập bằng mọi giá, nhưng cũng không bỏ lỡ cơ hội. Các cơ quan chức năng của BQP tiếp tục bám sát Đề án hội nhập KTQT của Chính phủ, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành nhà nước, Ủy ban Quốc gia về hợp tác KTQT, chủ động đề xuất, tham mưu cho Quân ủy Trung ương, BQP lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chương trình hội nhập KTQT; đồng thời, thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về hoạt động hội nhập KTQT của toàn quân, đáp ứng yêu cầu trước mắt và lâu dài.

2. Tích cực xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp quy có liên quan, đáp ứng yêu cầu của tiến trình HNQT. Các cơ quan chức năng của BQP tiếp tục rà soát, nghiên cứu đề xuất với Quân ủy Trung ương, BQP sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách liên quan đến hoạt động hội nhập KTQT của Quân đội và yêu cầu đảm bảo QP-AN, phù hợp với những thay đổi về cơ chế chính sách của Nhà nước theo lộ trình thực hiện các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia và chủ trương phát triển KT-XH, tăng cường QP-AN trong thời kỳ mới, tạo hành lang pháp lý, môi trường thuận lợi cho hoạt động hội nhập của Nhà nước và các đơn vị, DNQĐ. Nghiên cứu hoàn thiện các cơ chế, chính sách chỉ đạo, định hướng, quản lý hoạt động kinh tế đối ngoại của Quân đội; khuyến khích các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài đầu tư vào một số ngành, lĩnh vực, dự án của Quân đội. Đồng thời, có cơ chế quản lý chặt chẽ các liên doanh mà DNQĐ tham gia, nhất là các dự án liên doanh với nước ngoài. Xây dựng và triển khai thực hiện cơ chế trao đổi thông tin, dự báo tình hình, cung cấp thông tin thương mại cho doanh nghiệp; xây dựng kế hoạch kết hợp hoạt động đối ngoại quốc phòng với hoạt động kinh tế đối ngoại; có chính sách thích hợp phát huy vai trò của tùy viên quốc phòng Việt Nam ở các nước trong việc hỗ trợ hoạt động SX,KD của DNQĐ ở nước ngoài. Bên cạnh đó, cần khẩn trương xây dựng kế hoạch xúc tiến thương mại và đầu tư, cùng các biện pháp thực hiện quyết liệt, khắc phục những hạn chế trong công tác này, tạo điều kiện cho các đơn vị, DNQĐ tiếp cận, hội nhập tốt hơn, giữ vững và phát triển thị trường trong và ngoài nước.

3. Chú trọng nâng cao năng lực, sức cạnh tranh và hiệu quả hội nhập KTQT của các DNQĐ. Trước những thách thức và yêu cầu ngày càng cao của quá trình toàn cầu hóa, HNQT, BQP tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh tái cơ cấu DNQĐ theo định hướng của Chính phủ, phù hợp đặc thù QS,QP; chỉ đạo nghiên cứu, quy hoạch, chuyển đổi cơ cấu ngành nghề, sản phẩm của DNQĐ, đảm bảo gắn hiệu quả kinh tế với nhiệm vụ QS,QP, phù hợp tiến trình hội nhập KTQT. Các DNQĐ cần tiếp tục triển khai đồng bộ, toàn diện các giải pháp, từ kiện toàn hệ thống tổ chức; hoàn thiện thể chế, thiết chế doanh nghiệp; nâng cao năng lực tài chính; đầu tư hiện đại hóa cơ sở hạ tầng, đến phát triển nguồn nhân lực; xây dựng chiến lược phát triển, chiến lược SX,KD, chiến lược hội nhập phù hợp,… nhằm nâng cao năng lực, sức cạnh tranh và hiệu quả SX,KD đảm bảo cho doanh nghiệp hội nhập, phát triển nhanh, bền vững. Trong đó, các doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo bước chuyển cơ bản về số lượng, chất lượng, cơ cấu, trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ, nhân viên, người lao động; tăng cường đầu tư đổi mới, hiện đại hóa công nghệ; đổi mới công tác quản trị doanh nghiệp, nâng cao năng lực cạnh tranh, nhất là tiết kiệm chi phí sản xuất, cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng, hạ giá thành sản phẩm. Mặt khác, cần mạnh dạn nghiên cứu, đầu tư sản xuất các sản phẩm có hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao để xuất khẩu; đẩy mạnh liên doanh, liên kết kinh tế, tăng cường mức độ liên kết giữa các DNQĐ trong trao đổi thông tin, kinh nghiệm SX,KD. Đồng thời, kịp thời rút kinh nghiệm công tác hội nhập KTQT của doanh nghiệp trong thời gian qua, đánh giá đúng mặt mạnh, mặt yếu, nguyên nhân, đề ra chủ trương, biện pháp để tiếp tục tham gia hội nhập có hiệu quả trong thời gian tới.

4. Đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại và đầu tư, tạo cơ hội và điều kiện thuận lợi thúc đẩy các đơn vị, DNQĐ hội nhập KTQT ngày càng sâu rộng, hiệu quả. Các cơ quan chức năng của BQP cần phối hợp chặt chẽ với Hiệp hội DNQĐ, các bộ: Ngoại giao, Công thương,… lập và tổ chức thực hiện tốt các chương trình, kế hoạch xúc tiến thương mại; đặc biệt, cần tích cực tham gia Chương trình xúc tiến thương mại trọng điểm quốc gia, hỗ trợ các DNQĐ đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá thương hiệu, sản phẩm, dịch vụ, xúc tiến bán hàng, tìm kiếm, phát triển thị trường. Chú trọng quảng bá các sản phẩm có lợi thế so sánh và các ngành, lĩnh vực mà các DNQĐ có thế mạnh. Tiếp tục phát huy vai trò của Cục Kinh tế, BQP trong việc hỗ trợ, hướng dẫn doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài; đẩy mạnh hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, phổ biến kiến thức về hội nhập KTQT; thiết lập hệ thống thu thập, trao đổi và cung cấp thông tin thương mại cho các DNQĐ,… Các DNQĐ cần ưu tiên thích đáng cho hoạt động maketing, xây dựng thương hiệu, tạo uy tín trên thị trường, gắn với nâng cao hiệu quả SX,KD, tiếp tục thực hiện tốt quan điểm của Đảng về kết hợp quốc phòng với kinh tế, kinh tế với quốc phòng, nâng cao hơn nữa vị thế, hình ảnh của Quân đội nhân dân Việt Nam trong hội nhập KTQT.

Thượng tướng, TS. LÊ HỮU ĐỨC

Ủy viên BCHTƯ Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng