Cách đây 75 năm, trước đòi hỏi của thực tiễn, ngày 26/02/1947, Chính phủ đã ban hành Nghị định thành lập Phòng Thương binh thuộc Chính trị Cục và Ban Thương binh ở các khu để chuyên trách theo dõi, chỉ đạo công tác thương binh, liệt sĩ trong lực lượng vũ trang. Đây là sự kiện có ý nghĩa lịch sử, đánh dấu sự ra đời về mặt tổ chức của hệ thống ngành Chính sách Quân đội; đồng thời, mở ra một lĩnh vực công tác mới, rất cấp thiết, góp phần quan trọng vào sự lớn mạnh, trưởng thành của Quân đội nhân dân cũng như thắng lợi sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Ngày 26/02 hằng năm trở thành Ngày truyền thống ngành Chính sách Quân đội. Các thế hệ cán bộ, chiến sĩ của Ngành đã xây đắp nên truyền thống: “Đoàn kết chặt chẽ, tận tụy công tác, chủ động sáng tạo, vượt qua mọi khó khăn thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao”, góp phần vào quá trình xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Quân đội trong từng giai đoạn cách mạng.

Trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954), mặc dù mới thành lập, lực lượng, cơ sở, vật chất còn thiếu thốn trăm bề, nhưng cán bộ, chiến sĩ của Ngành luôn chủ động vượt qua khó khăn, tích cực làm tốt công tác thương binh, liệt sĩ, với nhiều nội dung, hình thức phong phú, sáng tạo, gây dựng được phong trào cả nước ủng hộ, nuôi dưỡng bộ đội, thương binh; thực hiện chính sách cung cấp đảm bảo mức sinh hoạt cho cán bộ, chiến sĩ; khen thưởng, động viên, cổ vũ kháng chiến. Cùng với đó, công tác hậu phương Quân đội từng bước hình thành và phát triển, trực tiếp góp phần giữ vững tinh thần chiến đấu của bộ đội, nâng cao ý chí, quyết tâm và huy động sức mạnh toàn dân kháng chiến, góp phần vào thắng lợi vẻ vang của dân tộc.

Giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954 - 1975), trong bối cảnh đất nước tạm thời bị chia cắt, cùng với tập trung giải quyết tốt chế độ cho các đối tượng sau kháng chiến chống Pháp, nhất là thực hiện các ưu đãi đối với thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, gia đình quân nhân và quân nhân phục viên,… Ngành tích cực giải quyết chính sách đối với cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ ở chiến trường B, C; nghiên cứu, đề xuất và triển khai thực hiện nhiều chính sách mới liên quan đến khen thưởng, động viên thời chiến, góp phần động viên tiền tuyến hăng hái chiến đấu và cổ vũ hậu phương tập trung toàn lực với tinh thần “Tất cả vì miền Nam thân yêu”, tạo động lực, khí thế mạnh mẽ cho quân và dân ta “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, công tác chính sách tập trung giải quyết những vấn đề tồn đọng sau chiến tranh, trọng tâm là tuyên dương công trạng, khen thưởng thành tích; thực hiện chế độ thương, bệnh binh; xác minh, kết luận, báo tử đối với hàng chục vạn liệt sĩ trong các cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc xâm lược; chiến tranh bảo vệ biên giới cũng như trong thực hiện nhiệm vụ quốc tế; giải quyết chế độ phục viên, chuyển ngành đối với số lượng lớn các trường hợp chuyển ra ngoài Quân đội. Công tác hậu phương Quân đội có những phát triển mới cả về bề rộng và chiều sâu với nhiều hình thức, biện pháp phong phú, mang lại hiệu quả thiết thực, thể hiện bản chất tốt đẹp của Quân đội, giúp quân nhân ổn định đời sống, góp phần xây dựng, củng cố “thế trận lòng dân” vững chắc.

Cùng với đó, Ngành đã chủ động nghiên cứu, đề xuất với Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu cao quý “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”; phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành tham gia giải quyết chế độ, chính sách đối với Cựu Thanh niên xung phong; người tham gia kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học da cam/Dioxin; chuyên gia giúp bạn Lào và Campuchia, v.v. Đặc biệt, luôn nỗ lực chủ động đề xuất và chỉ đạo thực hiện tốt công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ, với nhiều cách làm bài bản, khoa học, chặt chẽ được Đảng, Nhà nước và Nhân dân ghi nhận đánh giá cao¹.

Trước yêu cầu cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, thời gian qua, ngành Chính sách đã thực hiện tốt công tác nghiên cứu, tham mưu, đề xuất ban hành và tổ chức thực hiện toàn diện, đồng bộ, hiệu quả các chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước đối với Quân đội, hậu phương Quân đội, nhất là chế độ, chính sách đối với lực lượng tại ngũ, lực lượng mới, làm nhiệm vụ đặc thù; chính sách phục vụ quá trình điều chỉnh tổ chức lực lượng, cơ cấu lại, đổi mới, sắp xếp doanh nghiệp; chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế,… qua đó, bảo đảm ngày càng tốt hơn đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ, góp phần tạo động lực xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.

Thượng tướng Đỗ Căn, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị tặng quà các gia đình chính sách trên địa bàn xã Định Biên, huyện Định Hóa tỉnh Thái Nguyên

Thời gian tới, nhiệm vụ xây dựng Quân đội theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI đặt ra yêu cầu mới, cao hơn, nặng nề hơn đối với toàn quân nói chung, công tác chính sách Quân đội và hậu phương Quân đội nói riêng. Để đáp ứng lòng mong mỏi của bộ đội và nhân dân, sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước và Quân đội, ngành Chính sách Quân đội cần tiếp tục phát huy truyền thống và những kết quả đạt được, nỗ lực hơn nữa để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao; trong đó, tập trung thực hiện tốt một số nội dung sau:

Một là, tiếp tục quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội. Chính sách là sự cụ thể hóa đường lối, do đường lối quy định, chi phối, nhằm thực hiện thắng lợi đường lối của Đảng. Chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội cũng không phải ngoại lệ, phải xuất phát từ đường lối bảo vệ Tổ quốc của Đảng, nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, phương hướng xây dựng lực lượng vũ trang nói chung, xây dựng Quân đội nhân dân nói riêng; từ tình hình thực tiễn về kinh tế, xã hội của đất nước,… để định ra hệ thống chính sách tương ứng, bảo đảm cho Quân đội hoàn thành nhiệm vụ, đồng thời bảo đảm cho nền kinh tế xã hội của đất nước phát triển bền vững. Để thực hiện tốt công tác quan trọng này, trước hết phải nắm vững quan điểm, đường lối của Đảng, nhất là những chủ trương xây dựng lực lượng vũ trang theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, các chỉ thị, nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là Chỉ thị số 169-CT/QUTW, ngày 29/12/2020 của Quân ủy Trung ương về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội giai đoạn 2021 - 2025. Trên cơ sở đó, cấp ủy đảng, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất, trực tiếp; chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch, giải pháp thực hiện cụ thể, khả thi; nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành, tổ chức thực hiện chính sách. Quá trình thực hiện, cần kết hợp chặt chẽ với công tác tư tưởng, công tác tổ chức; phát huy tính chủ động sáng tạo, động viên mọi lực lượng, khai thác mọi tiềm năng để chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội được thực hiện đạt hiệu quả cao nhất.

Hai là, tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành đối với công tác chính sách Quân đội và hậu phương Quân đội. Ngành Chính sách toàn quân và các cơ quan, đơn vị, hệ thống báo chí, phát thanh, truyền hình tập trung tuyên truyền sâu rộng chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội, coi đây là biện pháp quan trọng, không thể thiếu trong phát huy, nâng cao chất lượng, hiệu quả đối với công tác quan trọng này. Trong đó, cần phối hợp chặt chẽ, tích cực đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục sâu, rộng nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị về công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội. Nội dung tập trung vào đường lối, quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc; chế độ, chính sách được thụ hưởng của các đối tượng, v.v. Qua đó, làm cho các cấp, ngành, lực lượng, địa phương, trước hết là cấp ủy, cán bộ chủ trì nhận thức đúng và thực hiện tốt công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội; hiểu rõ phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” là truyền thống, đạo lý dân tộc, trách nhiệm của mỗi người đối với sự hy sinh to lớn của thế hệ cha anh với nền độc lập, tự do của dân tộc. Quá trình thực hiện, cần thường xuyên phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị và địa phương; phát huy sức mạnh tổng hợp, hiệu quả các thiết chế, phương tiện truyền thông để tuyên truyền, vận động, nâng cao ý thức, trách nhiệm của cá nhân, tổ chức, cộng đồng, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao cả trong nghiên cứu, ban hành chính sách và tổ chức thực hiện.

Ba là, tập trung nâng cao năng lực nghiên cứu, tham mưu, đề xuất các chế độ, chính sách phục vụ chủ trương xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội hiện đại là chủ trương lớn, thể hiện tầm nhìn chiến lược, tư duy, nhận thức mới của Đảng đối với nhiệm vụ xây dựng Quân đội, tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; trong đó, năm 2022, được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng xác định là “Năm triển khai kế hoạch điều chỉnh lực lượng”. Để thực hiện tốt chủ trương này, ngành Chính sách cần phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, lực lượng trong nghiên cứu, dự báo, đánh giá tình hình, lựa chọn nội dung tham mưu, đề xuất các chế độ, chính sách, bảo đảm chặt chẽ, khoa học, có tính khả thi cao. Trong đó, đặc biệt quan tâm nghiên cứu, xây dựng chính sách phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và giữ gìn, thu hút, trọng dụng nhân tài phục vụ cho yêu cầu xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại vào năm 2030. Chú trọng bảo đảm chính sách cho lực lượng làm nhiệm vụ ở địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo, quốc tế, bảo đảm để họ yên tâm công tác, cống hiến cho Quân đội và đất nước. Ngành Chính sách chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị, ban, ngành, tiếp tục hoàn thiện và tổ chức thực hiện linh hoạt, hiệu quả chính sách trong ứng phó, phòng chống các thách thức an ninh phi truyền thống, nhất là trong phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu và triển khai thực hiện tốt chế độ tiền lương, phụ cấp; chính sách bảo hiểm xã hội theo Nghị quyết số 27/NQ-TW, ngày 21/5/2018 và Nghị quyết số 28/NQ-TW, ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XII), bảo đảm giữ vững sự ổn định đời sống và tư tưởng các đối tượng chính sách và cán bộ, chiến sĩ toàn quân.

Bốn là, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cấp, ngành, đơn vị, địa phương, thực hiện ngày càng tốt hơn chính sách hậu phương Quân đội. Ngành Chính sách và cấp ủy, chỉ huy các cấp phải thường xuyên quan tâm, kịp thời hỗ trợ, thăm hỏi, động viên gia đình quân nhân, công nhân và viên chức quốc phòng có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn và những cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ nơi khó khăn, gian khổ, vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo; chú trọng giải quyết tốt chế độ, chính sách đối với người bị mắc bệnh hiểm nghèo, bệnh cần chữa trị dài ngày,... tạo chỗ dựa tinh thần vững chắc để họ vượt qua khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ sở đào tạo nghề, trung tâm giới thiệu việc làm, đổi mới và thực hiện có hiệu quả việc định hướng, đào tạo nghề, tạo việc làm phù hợp cho bộ đội xuất ngũ. Thường xuyên quan tâm, chăm lo chính sách, chế độ đối với người tham gia kháng chiến, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế, cán bộ quân đội nghỉ hưu, v.v. Các cơ quan, đơn vị toàn quân tiếp tục đẩy mạnh phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”; huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực trong hoạt động chính sách, tạo sức lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, Quân đội và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Năm là, đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin; thực hiện tốt chính sách đối với Người có công với cách mạng. Trong những năm qua, mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng với tình cảm thiêng liêng, truyền thống tốt đẹp cùng tinh thần trách nhiệm, nỗ lực cao, sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, ngành, địa phương, lực lượng và toàn dân, công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ đạt nhiều kết quả tích cực. Song, trước thực tiễn mất mát do chiến tranh để lại, sự mong mỏi của nhân dân, thân nhân gia đình liệt sĩ, ngành Chính sách cần tập trung các nguồn lực trong công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin giai đoạn 2021 - 2030 và những năm tiếp theo. Đồng thời, bằng các giải pháp quyết liệt, đồng bộ, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; lập bản đồ tìm kiếm, quy tập; tiếp tục tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở cả trong nước và nước ngoài, trọng tâm là địa bàn trong nước; chủ động mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong công tác tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Cùng với đó, tập trung hoàn thành cơ bản việc giải quyết tồn đọng về xác nhận, công nhận Người có công thuộc thẩm quyền của Bộ Quốc phòng theo Chỉ thị số 14-CT/TW, ngày 19/7/2017 của Ban Bí thư (khóa XII) về “Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người có công với cách mạng” và Pháp lệnh số 02/2020/UBTVQH14, ngày 09/12/2020 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về “Ưu đãi Người có công với cách mạng” (có hiệu lực từ ngày 01/7/2021). Chú trọng quan tâm, chăm lo Người có công với tinh thần trách nhiệm cao nhất, thể hiện tấm lòng và sự tri ân sâu sắc của Đảng, Nhà nước, Quân đội với Người có công và gia đình chính sách.

Sáu là, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác chính sách “vừa hồng, vừa chuyên”. Công tác chính sách trong Quân đội là hoạt động phức tạp, mang tính đặc thù trong hoạt động quân sự, nhưng có ý nghĩa nhân văn sâu sắc và sức lan tỏa rộng lớn tới cộng đồng và toàn xã hội. Do đó, để công tác này vận hành thông suốt, hiệu quả, trước hết và trên hết phải thường xuyên quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác chính sách ở các cấp vững vàng về tư tưởng chính trị, tinh thông về nghiệp vụ, nhiệt huyết, tận tụy, chu đáo, trách nhiệm với công việc, sâu nặng nghĩa tình với đồng chí, đồng đội, với nhân dân. Điều đó đòi hỏi cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tăng cường giáo dục, bồi dưỡng về phẩm chất, năng lực cho đội ngũ cán bộ này theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, các nội dung của Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới, v.v. Qua đó, tạo phong trào hành động sâu rộng, thu hút cán bộ, đảng viên làm công tác chính sách tu dưỡng, rèn luyện bản thân, không suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Đồng thời, chú trọng thực hiện tốt công tác phát hiện, lựa chọn, quy hoạch, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ, nhất là cán bộ làm công tác chính sách ở cơ quan cấp chiến dịch, chiến lược. Lãnh đạo, chỉ huy các cấp phải làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, xây dựng cho đội ngũ này có bản lĩnh chính trị vững vàng, không ngại khó khăn, gian khổ, không bị cám dỗ bởi vật chất, lợi lộc. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm đối với những quân nhân lợi dụng chính sách để trục lợi cá nhân hoặc thờ ơ, vô cảm với công việc, làm ảnh hưởng tới uy tín của Ngành, của Quân đội, niềm tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước.

Kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống ngành Chính sách Quân đội là dịp để chúng ta nhìn lại và tự hào về chặng đường lịch sử đầy vẻ vang của Ngành trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Phát huy truyền thống đó, cấp ủy, tổ chức đảng, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội và hoạt động đền ơn đáp nghĩa, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước, Nhân dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thượng tướng ĐỖ CĂN, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam
_____________________

1 - Từ năm 2013 đến nay, đã tìm kiếm, quy tập 15.283 hài cốt liệt sĩ (trong nước: 7.384; ở Lào: 2.375; ở Campuchia: 5.524).