Sau một năm triển khai thực hiện Nghị quyết 915-NQ/QUTW, ngày 25-8-2018 của Quân ủy Trung ương và Đề án ban hành kèm theo Quyết định 3500/QĐ-BQP, ngày 26-8-2018 của Bộ Quốc phòng về đổi mới cơ chế quản lý tài chính quân đội, mặc dù còn nhiều khó khăn và những vấn đề nảy sinh cần giải quyết, nhưng chúng ta đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng, thiết thực nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tài chính, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Nổi bật là, công tác lập, phân bổ dự toán ngân sách được đổi mới căn bản về chủ thể, trình tự và thủ tục, tạo điều kiện cho các đơn vị chủ động trong bố trí, sử dụng kinh phí; tập trung nguồn lực bảo đảm cho các nhiệm vụ. Công tác điều hành, chấp hành dự toán ngân sách được tiến hành chặt chẽ, phù hợp với tình hình thực tiễn. Công tác quản lý tài chính, tài sản, đất đai tiến hành chặt chẽ, nghiêm túc, đúng pháp luật. Hiệu lực công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và hiệu quả sử dụng ngân sách được nâng lên; kỷ luật, kỷ cương tài chính được giữ vững. Ngành Tài chính đã chủ động tham mưu tạo lập, huy động các nguồn lực; cân đối, bố trí ngân sách đúng trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm kịp thời cho nhiệm vụ thường xuyên, đột xuất, cho các chương trình, mục tiêu theo định hướng của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng.

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác tài chính vẫn còn những hạn chế cần khắc phục. Một số đơn vị còn lúng túng trong triển khai lập, phân bổ dự toán ngân sách theo cơ chế mới; chất lượng dự toán chưa cao. Công tác phối hợp giữa cơ quan tài chính và ngành nghiệp vụ có nơi chưa thường xuyên, còn thiếu chặt chẽ. Vai trò tham mưu của cơ quan tài chính một số đơn vị còn hạn chế, chưa theo kịp yêu cầu của cơ chế quản lý tài chính mới, v.v.

Thiếu tướng Lưu Sỹ Quý, Cục trưởng Cục Tài chính Quân đội phát biểu tại Tọa đàm “Đổi mới cơ chế quản lý tài chính quân đội nghiêm túc, kịp thời, hiệu quả”

Năm 2020 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, quyết định việc hoàn thành các mục tiêu Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X. Toàn quân triển khai nhiều nhiệm vụ, nội dung công tác lớn, mang tính đột phá, nhất là về tổ chức lực lượng, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu; đẩy mạnh hiện đại hóa một số quân chủng, binh chủng, lực lượng; nhiều chế độ, chính sách mới được ban hành và có hiệu lực,… nhu cầu về tài chính lớn, trong khi khả năng ngân sách bảo đảm có hạn. Tình hình đó, đặt ra yêu cầu rất cao và toàn diện, cùng không ít khó khăn và thách thức, đòi hỏi toàn quân, trước hết là cấp ủy, chỉ huy các đơn vị, nòng cốt là ngành Tài chính Quân đội cần bám sát phương hướng, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; chủ động triển khai đồng bộ công tác lãnh đạo, chỉ đạo và các công cụ, biện pháp nghiệp vụ, nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tài chính quân đội, bảo đảm cho toàn quân hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

Trước hết, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết 915 của Quân ủy Trung ương, Đề án đổi mới cơ chế quản lý tài chính quân đội của Bộ Quốc phòng, tạo cơ sở để đổi mới toàn diện, cơ bản, đồng bộ, mạnh mẽ công tác tài chính quân đội. Các ngành, đơn vị quán triệt sâu sắc phương hướng, mục tiêu, quan điểm chỉ đạo công tác tài chính của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với công tác này, phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong thực hiện. Từ kết quả, kinh nghiệm đạt được sau một năm thực hiện Nghị quyết 915 và Đề án đổi mới cơ chế quản lý tài chính quân đội, cơ quan tài chính các cấp cần chủ động tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy đơn vị rà soát, bổ sung kế hoạch, biện pháp thực hiện; tăng cường tập huấn, bồi dưỡng, rút kinh nghiệm cho cán bộ tài chính các đơn vị. Ngành Tài chính, trực tiếp là Cục Tài chính nghiên cứu, tham mưu với Bộ Quốc phòng tiếp tục hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính mới theo phương châm “thượng tôn pháp luật”, phù hợp với đặc thù quốc phòng. Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện đồng bộ các văn bản quy định, hướng dẫn thực hiện Đề án đổi mới cơ chế quản lý tài chính, nhất là rà soát, hoàn thiện các quy định về công tác quản lý, điều hành, chấp hành dự toán ngân sách; bổ sung, hoàn thiện quy định về mua sắm hàng hóa tập trung theo phương thức ký thỏa thuận khung; xây dựng, hoàn thiện hệ thống tiêu chí, định mức kinh tế - kỹ thuật, định mức phân bổ ngân sách chi thường xuyên, v.v. Trong quá trình thực hiện, cần gắn việc đổi mới cơ chế quản lý tài chính với thực hiện Nghị quyết 513-NQ/QUTW ngày 21-9-2012 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Công tác tài chính quân đội đến năm 2020 và những năm tiếp theo”; chú trọng đột phá làm chuyển biến những khâu yếu, mặt yếu; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tài chính, ngân sách.

Hai là, chủ động điều hành, thực hiện dự toán ngân sách chặt chẽ, đúng pháp luật, có trọng tâm, trọng điểm và định hướng ưu tiên. Các ngành, đơn vị tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện nghiêm quy chế lãnh đạo của cấp ủy đối với công tác tài chính; tăng cường phân cấp trong sử dụng ngân sách, tạo điều kiện để đơn vị cấp dưới chủ động triển khai thực hiện, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đồng thời, đề cao trách nhiệm của người chỉ huy (chủ tài khoản) và trưởng ngành tài chính trong điều hành, quản lý và sử dụng ngân sách theo phân cấp; phát huy vai trò của cơ quan tài chính trong việc tham mưu, kiểm soát, sử dụng ngân sách.

Năm 2020, Cục Tài chính tham mưu, chỉ đạo ưu tiên bảo đảm ngân sách cho các nhiệm vụ, mục tiêu, dự án trọng điểm theo định hướng của Bộ Quốc phòng, thực hiện các chế độ, chính sách mới có hiệu lực trong năm và phục vụ đại hội đảng các cấp trong Quân đội, nhiệm vụ của Bộ trong năm Việt Nam là Chủ tịch ASEAN. Đối với các ngành, đơn vị, dự toán ngân sách được giao một lần ngay từ đầu năm nên cần có chủ trương, biện pháp linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành, quản lý chặt chẽ và sử dụng hiệu quả; tăng cường dân chủ, minh bạch, công khai, không để nảy sinh tiêu cực, lãng phí. Để nâng cao hiệu quả chi tiêu, cơ quan tài chính cần bám sát dự toán ngân sách; chủ động cân đối, điều chỉnh cơ cấu chi hợp lý, bảo đảm toàn diện cho các nhiệm vụ, nhưng có trọng tâm, trọng điểm, theo thứ tự ưu tiên; phối hợp chặt chẽ với các ngành, tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy đơn vị xây dựng kế hoạch chi tiêu, đầu tư xây dựng, mua sắm, đặt hàng sản xuất; chủ động triển khai thực hiện dự toán ngân sách, đẩy nhanh tốc độ giải ngân, thanh toán. Quá trình thực hiện kết hợp rà soát để điều chỉnh dự toán cho phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ; cắt giảm những nội dung chi chưa cần thiết, cấp bách; kiên quyết khắc phục tình trạng chi dồn vào cuối năm, chi không đúng nội dung, chi không hết bị hủy dự toán ngân sách và xin chuyển ngân sách sang năm sau.

Ba là, thực hiện đồng bộ các công cụ, biện pháp, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý, sử dụng các nguồn lực tài chính. Các đơn vị cần tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính bằng các cơ chế, chế tài cụ thể. Thực hiện cơ chế quản lý tài chính mới, người chỉ huy (chủ tài khoản) đơn vị thụ hưởng ngân sách phải chủ động, bám sát kế hoạch nhiệm vụ của đơn vị khi sử dụng, chi tiêu ngân sách; nâng cao hơn nữa trách nhiệm kiểm tra, giám sát, bảo đảm chi tiêu đúng nội dung, tiết kiệm và hiệu quả. Cơ quan tài chính các cấp cần nắm chắc văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về định hướng nhiệm vụ; đề cao việc sử dụng hệ thống định mức được cấp có thẩm quyền ban hành để lập và phân bổ dự toán ngân sách; tổ chức thực hiện tốt chế độ kế toán mới và công tác báo cáo tài chính; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý; nâng cao chất lượng hoạt động quản lý giá mua sắm hàng hóa, dịch vụ phục vụ quốc phòng, thực hiện công khai, minh bạch trong đấu thầu; quản lý chặt chẽ vật tư, tài sản, đất đai, các nguồn thu từ sử dụng đất quốc phòng, thanh xử lý tài sản công,... kết hợp thực hiện tốt chế độ công khai tài chính.

Cơ quan tài chính và ngành nghiệp vụ các cấp tiếp tục tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy đơn vị triển khai quyết liệt các biện pháp thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng, lãng phí. Cùng với đó, duy trì nền nếp, thực hiện tốt công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra tài chính ở các cấp; kết hợp chặt chẽ giữa kiểm tra nghiệp vụ với kiểm tra, giám sát của cấp ủy và tập thể quân nhân; tăng cường công tác tự kiểm tra, thanh tra tài chính nội bộ. Cục Tài chính tập trung thanh tra, kiểm tra lĩnh vực xây dựng cơ bản, mua sắm trang bị và một số chuyên đề; tiếp tục tham mưu cho Bộ tăng cường giao dự toán ngân sách ra Kho bạc Nhà nước để cấp phát và kiểm soát chi.

Bốn là, tích cực nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách và xây dựng ngành Tài chính Quân đội vững mạnh, chuyên sâu. Để đáp ứng sự phát triển của thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ, Cục Tài chính tiếp tục nghiên cứu, tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng bổ sung, hoàn thiện hệ thống quy chế, quy định về công tác tài chính phù hợp với sự đổi mới cơ chế quản lý tài chính của Nhà nước và đặc thù quốc phòng. Trước hết, khẩn trương nghiên cứu xây dựng hệ thống định mức làm cơ sở để lập dự toán và phân bổ ngân sách chi thường xuyên; rà soát tổng thể các quy định, hướng dẫn về quản lý, điều hành ngân sách, quản lý vốn đầu tư, quản lý tài sản công, quản lý tài chính doanh nghiệp để sửa đổi, bổ sung theo đúng quy định của Nhà nước trong các lĩnh vực này; hoàn thành xây dựng bảng lương, phụ cấp mới và bổ sung các chế độ, chính sách có tính thu hút, bảo đảm ngày càng tốt hơn đời sống của bộ đội; tiếp tục hướng dẫn các bệnh viện thực hiện tự chủ về tài chính. Đối với các nhà khách, đoàn an dưỡng, điều dưỡng, các xưởng in, triển khai thực hiện tự chủ về tài chính khi Bộ phê duyệt đề án tự chủ, góp phần nâng cao năng lực hoạt động và tiết kiệm ngân sách, v.v. Các ngành nghiệp vụ toàn quân khẩn trương rà soát, bổ sung các định mức kinh tế - kỹ thuật, hoàn thiện danh mục hàng hóa mua tập trung theo phương thức ký thỏa thuận khung; chỉ đạo ngành nghiệp vụ các cấp phối hợp chặt chẽ với cơ quan tài chính, thực hiện đúng quy trình, thủ tục trong quá trình lập và phân bổ dự toán ngân sách.

Song song với đó, Cục Tài chính tiếp tục tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đẩy mạnh xây dựng, kiện toàn tổ chức biên chế cơ quan tài chính phù hợp với quy hoạch tổ chức lực lượng ở từng cấp; đồng thời, thực hiện đồng bộ các biện pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên tài chính, đảm bảo có cơ cấu hợp lý, có chất lượng toàn diện, chuyên sâu. Cơ quan tài chính các cấp duy trì thực hiện nền nếp các mặt hoạt động; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; đẩy mạnh cải cách hành chính; nâng cao chất lượng công tác. Đặc biệt, tập trung tổ chức tốt đại hội đảng ở cơ quan tài chính các cấp; tổ chức sơ kết 10 năm thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng đơn vị quản lý tài chính tốt”; qua đó, rút ra bài học kinh nghiệm đưa Phong trào phát triển lên một bước mới, ngày càng thiết thực, hiệu quả, tạo động lực không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác tài chính quân đội.

Thiếu tướng, TS. LƯU SỸ QUÝ, Cục trưởng Cục Tài chính Bộ Quốc phòng