Diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược có ý nghĩa quan trọng, trực tiếp nâng cao trình độ tổ chức, chỉ huy, hiệp đồng của người chỉ huy, cơ quan chiến dịch, chiến lược, khả năng sẵn sàng chiến đấu của bộ đội. Đồng thời, là cơ sở để hoàn thiện các phương án tác chiến, cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng của các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương và giải quyết nhiều vấn đề thực tiễn đang đặt ra, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Xuất phát từ vị trí, vai trò của diễn tập trong nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội, những năm qua, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trong toàn quân đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác diễn tập ở các cấp, nhất là diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược, tạo bước chuyển biến tích cực, toàn diện trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Nổi bật là, nhận thức của cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang và cán bộ ở các bộ, ngành Trung ương, địa phương đối với nhiệm vụ diễn tập không ngừng được nâng cao; vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, người chỉ huy ở các cấp, các cơ quan, đơn vị, địa phương được phát huy, chấp hành nghiêm túc các chủ trương, nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về nhiệm vụ diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược. Nội dung diễn tập có nhiều đổi mới, sát với phương án trong quyết tâm tác chiến bảo vệ Tổ quốc, được vận dụng gắn với thực tiễn trên các địa bàn, hướng chiến trường; diễn tập toàn diện trên các môi trường tác chiến (không, bộ, biển, trên không gian mạng và trường điện từ); diễn tập các hình thức tác chiến trong các hình thái chiến tranh, có xử trí các tình huống về quốc phòng, an ninh truyền thống và phi truyền thống, v.v. Phương pháp chỉ đạo, quản lý, điều hành diễn tập cũng có nhiều bước chuyển biến tiến bộ, vững chắc hơn, chú trọng diễn tập nâng cao trình độ phối hợp hiệp đồng giữa các lực lượng, trình độ bắn đạn thật các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật đã được biên chế ở các đơn vị chiến đấu. Trong đó, một số cuộc diễn tập đã mang tính đối kháng cao, thực hiện trong thời gian chuẩn bị ngắn, sử dụng số lượng, chủng loại trang bị kỹ thuật lớn, trong điều kiện địa hình phức tạp, khí hậu, thời tiết khắc nghiệt. Đặc biệt, trước diễn biến mới của tình hình thế giới, khu vực; sự điều chỉnh tổ chức biên chế, trang bị Quân đội, Bộ Quốc phòng đã trực tiếp chỉ đạo, tổ chức nhiều cuộc diễn tập tác chiến hiệp đồng quân chủng, binh chủng quy mô lớn, tác chiến phòng thủ quân khu, tác chiến không gian mạng, như: MT-22, PT-23, TC-23, ĐT-23, v.v. Các cuộc diễn tập đều thành công tốt đẹp, đạt được mục đích, yêu cầu đề ra, bảo đảm an toàn tuyệt đối. Qua đó, khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước về xây dựng Quân đội “tinh, gọn, mạnh” và thể hiện rõ khả năng sẵn sàng chiến đấu, sức mạnh chiến đấu của Quân đội, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Hiệp đồng tiến công địch trong diễn tập chiến thuật có bắn đạn thật của Quân đoàn 12 năm 2023. Ảnh: qdnd.vn

Bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, công tác diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược vẫn còn một số hạn chế, như: nhận thức về nhiệm vụ diễn tập của một số cấp ủy, chỉ huy chưa thật đầy đủ; công tác chuẩn bị diễn tập của một số cơ quan, đơn vị chưa thật chu đáo, ngụy trang công trình chiến đấu chưa tốt, chưa phù hợp với địa hình ở khu vực trú quân. Trong thực hành diễn tập, việc nghiên cứu chuẩn bị nội dung đề đạt của một số chủ nhiệm quân chủng, binh chủng, ngành chưa sâu, chưa sát thực tế nhiệm vụ đơn vị; việc chỉ đạo, hướng dẫn theo chức năng, nhiệm vụ của một số cơ quan thuộc các ban, bộ, ngành Trung ương có nội dung chưa sát; công tác bảo đảm có mặt chưa đồng bộ, chưa đáp ứng đầy đủ so với yêu cầu diễn tập ở quy mô chiến dịch, chiến lược.

Thời gian tới, dự báo tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có nhiều biến động, diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó dự báo; sự nghiệp xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc đặt ra cho toàn quân những yêu cầu mới cao hơn. Để nâng cao hơn nữa trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống, đòi hỏi toàn quân cần triển khai quyết liệt, toàn diện các mặt công tác. Trong đó, phải tiếp tục chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng diễn tập ở các cấp, nhất là diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược, tạo bước đột phá về chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu.

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với nhiệm vụ diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược

Diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược là nhiệm vụ chiến đấu, có nội dung bao trùm từ cấp chiến lược, chiến dịch đến cấp chiến thuật, với nhiều tình huống đa dạng, đan xen, diễn biến phức tạp; huy động nhiều lực lượng, phương tiện, vũ khí, trang bị kỹ thuật tham gia, tiến hành trên địa bàn rộng, với mục tiêu, yêu cầu đặt ra rất cao, nên cần phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đặc biệt sát sao và đó cũng là nhân tố quan trọng hàng đầu, quyết định chất lượng, hiệu quả của cuộc diễn tập. Vì vậy, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quốc phòng, quân sự của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác huấn luyện, diễn tập, trực tiếp là Nghị quyết số 1659-NQ/QUTW, ngày 20/12/2022 của Quân ủy Trung ương về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023 - 2030 và những năm tiếp theo; đồng thời, nhận thức đầy đủ về vị trí, ý nghĩa của công tác diễn tập; nắm chắc tình hình, nhiệm vụ được giao. Trên cơ sở đó, tập trung cao nhất sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với nhiệm vụ diễn tập; ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, xây dựng kế hoạch tổ chức, triển khai thực hiện, tập trung đột phá vào các nội dung trọng tâm, trọng điểm, vấn đề mới, khâu yếu, mặt yếu; kiên quyết khắc phục biểu hiện buông lỏng lãnh đạo, tư tưởng bảo thủ, ngại khó, ngại khổ, ngại đổi mới và “bệnh thành tích” trong diễn tập.

Chú trọng nâng cao chất lượng hoạt động công tác đảng, công tác chính trị trong diễn tập; tăng cường giáo dục chính trị, định hướng tư tưởng, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ, nhất là cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp đối với nhiệm vụ quan trọng này. Cần thống nhất về nhận thức: diễn tập là nhiệm vụ chính trị trung tâm, là nội dung, biện pháp quan trọng trực tiếp nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu, sức mạnh chiến đấu, xây dựng Quân đội “tinh, gọn, mạnh”, tiến lên hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Từ đó, đề cao trách nhiệm trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ diễn tập nói chung, diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược nói riêng.

Hai là, chủ động nghiên cứu, đổi mới nội dung, hình thức diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược phù hợp với sự phát triển của tình hình, yêu cầu bảo vệ Tổ quốc và điều kiện chiến tranh hiện đại

Từ các cuộc chiến tranh cục bộ, xung đột quân sự gần đây cho thấy, cuộc cách mạng khoa học, công nghệ, nhất là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã, đang tác động ngày càng sâu sắc tới hoạt động tác chiến, làm xuất hiện các hình thái chiến tranh, loại hình tác chiến, không gian chiến lược và phương thức tiến hành chiến tranh mới; trong đó, việc sử dụng vũ khí công nghệ cao, ứng dụng thành tựu khoa học, công nghệ, nhất là trí tuệ nhân tạo đã và đang tạo ra những bước ngoặt trong tác chiến. Vì vậy, để đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc, các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng tiếp tục phối hợp làm tốt công tác nghiên cứu, đánh giá, dự báo chiến lược, nắm chắc diễn biến tình hình; dự báo sát, đúng mức độ, xu hướng phát triển tình hình, các tình huống chiến lược, kịp thời tham mưu, đề xuất với Thủ trưởng Bộ Tổng Tham mưu, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng xây dựng nội dung huấn luyện chiến dịch và diễn tập nâng cao khả năng tác chiến chiến lược. Trọng tâm là, nghiên cứu phát triển lý luận nghệ thuật quân sự Việt Nam, nhất là nghiên cứu phương pháp tác chiến chiến dịch phù hợp với sự phát triển của đối tượng tác chiến, tổ chức biên chế, vũ khí trang bị của Quân đội ta trong điều kiện chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc phát triển ở trình độ cao. Trên cơ sở đó, tích cực nghiên cứu xây dựng hệ thống đầu bài diễn tập đồng bộ cho người chỉ huy, cơ quan chiến dịch, chiến lược (chiến trường) và đơn vị chiến thuật, các quân chủng, binh chủng, ngành sát với thực tế tác chiến. Tham mưu cho Bộ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tăng cường tổ chức diễn tập thực nghiệm từ quy mô nhỏ tới quy mô vừa và lớn, trên các môi trường, địa bàn tác chiến để phát triển những nội dung mới trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc; đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, công nghệ thông tin, công nghệ mô phỏng vào diễn tập để nghiên cứu tổng kết, đúc rút kinh nghiệm đưa vào thực tiễn huấn luyện, diễn tập.

Trong diễn tập tác chiến phòng thủ quân khu, khu vực phòng thủ, cần tập trung thực hiện tốt các nội dung trong chuyển trạng thái sẵn sàng chiến đấu của lực lượng vũ trang, chuyển địa phương vào trạng thái khẩn cấp về quốc phòng, chuyển địa phương sang thời chiến; nhất là nội dung công việc và phương pháp tổ chức thực hiện của cơ quan, ban, sở, ngành, địa phương ở khu sơ tán, căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu phương. Các quân khu, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội cần phối hợp chặt chẽ với các ban, sở, ngành của tỉnh, thành phố thống nhất mẫu văn kiện diễn tập, nội dung tập bài và làm tốt việc bồi dưỡng cho cán bộ trước khi bước vào diễn tập.

Ba là, đẩy mạnh đổi mới nâng cao chất lượng, công tác quản lý, điều hành diễn tập

Bám sát chức năng nhiệm vụ, các cơ quan chiến lược, chiến dịch cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ, thực hiện tốt chức năng tham mưu với Bộ Tổng Tham mưu, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị đẩy mạnh đổi mới công tác diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược theo tư duy mới về quốc phòng, quân sự của Đảng và yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trước mắt, tập trung nghiên cứu, đề xuất với cấp có thẩm quyền để hoàn thiện cơ chế quản lý, điều hành diễn tập theo tinh thần Nghị quyết số 1659-NQ/QUTW, Nghị định số 21/2019/NĐ-CP, ngày 22/02/2019 về khu vực phòng thủ và Nghị định số 02/2018/NĐ-CP, ngày 31/12/2018 về tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, thiết quân luật, giới nghiêm để bảo đảm: tập trung, thống nhất, đồng bộ, hiệu quả, không chồng chéo. Trọng tâm là cơ chế lãnh đạo, điều hành, chỉ huy trong các tình huống về quốc phòng, an ninh; các thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng thủ quân khu và khu vực phòng thủ tham gia Ban Chỉ đạo diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) để phối hợp chỉ đạo, hướng dẫn về chuyên ngành các hoạt động của các ban, sở, ngành, đoàn thể cấp tỉnh khi chuyển địa phương vào các trạng thái quốc phòng, chuẩn bị và thực hành tác chiến phòng thủ và trong hoạt động phòng thủ dân sự, v.v. Từ đó, phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của các cấp, ngành, địa phương, đơn vị, góp phần nâng cao chất lượng diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược. Đặc biệt là sự vào cuộc sát sao hơn nữa của các cơ quan chức năng ở các ban, bộ, ngành Trung ương trong phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng nhằm chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc các địa phương thực hiện nhiệm vụ diễn tập khu vực phòng thủ; nhất là sự hướng dẫn, chỉ đạo cụ thể về hoạt động của các ban, sở, ngành, đoàn thể ở cấp tỉnh khi chuyển địa phương vào các trạng thái quốc phòng, chuẩn bị và thực hành tác chiến phòng thủ và hoạt động phòng thủ dân sự trong các trạng thái quốc phòng để bảo đảm thống nhất trong cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền địa phương. Cùng với đó, Cục Tác chiến tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan nghiên cứu điều chỉnh nội dung, phương pháp chỉ đạo, điều hành diễn tập, xây dựng hệ thống đầu bài phù hợp, kết cấu tình huống về địch sát với từng địa bàn; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ cơ quan, đơn vị, tập trung vào các nội dung mới, còn chưa thống nhất để làm chuyển biến và nâng cao nhận thức về chỉ đạo, điều hành nhiệm vụ diễn tập.

Bốn là, chú trọng bồi dưỡng, nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ huấn luyện chiến dịch

Diễn tập tác chiến nói chung, diễn tập chiến dịch, chiến lược nói riêng là một trong những công tác trung tâm của các cơ quan, đơn vị, nhất là cơ quan, đơn vị cấp chiến dịch, chiến lược. Trong đó, cơ quan tác chiến (tác huấn) có chức năng giúp cấp ủy, người chỉ huy các cấp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập tác chiến. Vì vậy, để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác huấn luyện, diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược, cần tiếp tục tham mưu với cấp ủy, người chỉ huy về: xây dựng kế hoạch, chương trình huấn luyện, diễn tập dài hạn; sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện chiến dịch và dự báo phương thức, thủ đoạn tác chiến mới của địch trong chiến tranh tương lai; tác chiến phòng thủ quân khu trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc; công tác tham mưu tác chiến trong tác chiến phòng thủ quân khu; công tác đảng, công tác chính trị, công tác hậu cần - kỹ thuật trong diễn tập chỉ huy, tham mưu chiến dịch, chiến lược, diễn tập khu vực phòng thủ, v.v. Đồng thời, cơ quan tác chiến (tác huấn) cần hướng dẫn, chỉ đạo các cơ quan, lực lượng tổ chức tốt công tác tập huấn, bồi dưỡng chỉ huy, cơ quan, đơn vị để thống nhất các nội dung huấn luyện, diễn tập các loại hình tác chiến mới, các biện pháp có hiệu quả để đánh địch và thắng địch trong mọi tình huống.

Cùng với các nội dung, biện pháp trên, các cơ quan, đơn vị, địa phương chú trọng làm tốt công tác bảo đảm cho diễn tập. Trước hết, cần phối hợp chặt chẽ, triển khai bảo đảm tốt an ninh, an toàn, bảo mật, không để sai sót, lộ lọt bí mật liên quan đến các cuộc diễn tập; tổ chức rà, phá bom, mìn, vật liệu nổ, chất cháy, phóng xạ bảo đảm an toàn tuyệt đối tại các khu vực diễn tập; tổ chức trinh sát điện tử, chế áp, phá sóng các mạng thông tin di động, gây nhiễu phương tiện bay không người lái (UAV) bay trái phép tại khu vực diễn tập; lực lượng trinh sát, giám sát không gian mạng kịp thời phát hiện, xử lý các tin, bài trái pháp luật liên quan đến các cuộc diễn tập. Tập trung triển khai chặt chẽ, hiệu quả, bảo đảm tốt tiêu chuẩn, chế độ cho các lực lượng tham gia diễn tập, thực hiện nghiêm công tác vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng, chống dịch bệnh; bảo đảm tốt tình trạng kỹ thuật, hệ số kỹ thuật, hệ số an toàn cho các trang bị kỹ thuật tham gia trong các cuộc diễn tập. Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết về sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, diễn tập tác chiến chiến dịch, chiến lược ở các cấp, kịp thời khắc phục khâu yếu, mặt yếu; bổ sung, hoàn thiện nội dung, biện pháp nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập chiến dịch, chiến lược, bảo đảm cho các lực lượng trong toàn quân luôn sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong mọi tình huống.

Thiếu tướng NGUYỄN HUY CẢNH, Cục trưởng Cục Tác chiến