Năm 2021, bên cạnh thuận lợi cơ bản, toàn quân triển khai nhiệm vụ trong điều kiện đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do các thế lực thù địch, phản động đẩy mạnh hoạt động chống phá trên nhiều lĩnh vực; yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đặt ra ngày càng cao; thiên tai, dịch bệnh, đặc biệt là đợt bùng phát dịch Covid-19 lần thứ tư, không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế - xã hội; sức khỏe, tính mạng của nhân dân, mà còn tác động trực tiếp đến chi tiêu ngân sách thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Trong tình hình đó, thực hiện phương châm đi trước một bước, ngành Tài chính Quân đội đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy các cấp tạo lập, huy động các nguồn lực; cân đối, bố trí ngân sách đúng trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm kịp thời cho nhiệm vụ thường xuyên, đột xuất, nhất là cho các chương trình, mục tiêu theo định hướng của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng. Các đơn vị tiếp tục triển khai tốt cơ chế quản lý tài chính mới; chủ động bố trí, sử dụng kinh phí, tập trung nguồn lực cho nhiệm vụ trọng yếu; điều hành, chấp hành dự toán ngân sách được tiến hành chặt chẽ, phù hợp với tình hình thực tiễn; quản lý tài chính, tài sản, đất đai nghiêm túc, đúng pháp luật; thanh tra, kiểm tra, kiểm toán đúng quy định, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách Nhà nước.

Bên cạnh kết quả đạt được, chất lượng lập và phân bổ dự toán ngân sách ở một số đơn vị còn hạn chế, phải điều chỉnh dự toán ngân sách nhiều lần trong năm; giải ngân các khoản kinh phí đầu tư, mua sắm trang bị còn chậm; dự báo nhiệm vụ gắn với dự toán chưa sát; công tác liên thẩm, kiểm tra dự toán, sử dụng ngân sách giữa cơ quan tài chính và ngành nghiệp vụ có nơi thiếu thường xuyên, chưa kịp thời, v.v.

Năm 2022, dự báo tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có diễn biến nhanh chóng, phức tạp. Cạnh tranh chiến lược, xung đột quân sự, cạnh tranh thương mại,... giữa các nước lớn diễn ra gay gắt cùng với ảnh hưởng của dịch bệnh làm đứt gẫy chuỗi cung ứng toàn cầu; giá các mặt hàng thiết yếu tăng cao. Tình hình thiên tai, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường tiếp tục gia tăng, diễn biến bất thường, tạo thách thức lớn đối với việc chi tiêu, bảo đảm ngân sách, tài chính cho các lực lượng trong toàn quân. Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo đảm tốt ngân sách cho hoạt động quân sự, quốc phòng, Ngành chủ động bám sát kế hoạch nhiệm vụ, tích cực tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện công tác tài chính; trong đó, tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, tăng cường các biện pháp tạo lập nguồn tài chính cho thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Hiện nay, việc suy thoái kinh tế do chiến tranh, xung đột và đại dịch Covid-19 đã, đang ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định, phát triển của các quốc gia, dân tộc. Trước thực tế đó, việc kết hợp, tạo nguồn tài chính một cách linh hoạt, phù hợp với thực tiễn là vấn đề hết sức quan trọng. Theo đó, cùng với tích cực, chủ động lập dự toán ngân sách, báo cáo giải trình với các cơ quan Nhà nước và trình Quốc hội phê duyệt ngân sách nhà nước chi cho quốc phòng năm 2022, Cục Tài chính phối hợp với các cơ quan chức năng thực hiện tốt Quy chế quản lý tài chính trong sử dụng đất quốc phòng kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế của Bộ Quốc phòng, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong khai thác, tạo lập nguồn tài chính từ hoạt động có thu tại các đơn vị. Các quân khu, bộ chỉ huy quân sự và bộ chỉ huy bộ đội biên phòng các tỉnh, thành phố tích cực huy động nguồn ngân sách địa phương bố trí cho nhiệm vụ quốc phòng. Các ngành, đơn vị huy động nguồn hàng tồn kho, luân chuyển, thu hồi, thanh xử lý tài sản, đẩy mạnh tăng gia sản xuất để tạo nguồn thu; các cơ sở sản xuất tăng cường liên doanh, liên kết, tận dụng nhân lực, cơ sở vật chất hiện có để sản xuất hàng hóa dịch vụ cho xã hội,... góp phần tăng thu để cân đối ngân sách. Chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị lập dự toán ngân sách nhà nước chi cho quốc phòng năm 2023 phù hợp với khả năng bảo đảm của Nhà nước và sát với kế hoạch nhiệm vụ được giao.

Cán bộ Cục Tài chính - Bộ Quốc phòng hướng dẫn kỹ năng sử dụng phần mềm quản lý tài chính mới cho cán bộ, nhân viên tài chính, kế toán các đơn vị. Ảnh:qdnd.vn

Hai là, đẩy mạnh thực hiện các biện pháp quản lý, điều hành dự toán ngân sách, bảo đảm chặt chẽ, linh hoạt và kịp thời. Để thực hiện tốt việc đổi mới, đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao chất lượng công tác quyết toán, giám sát tài chính, Cục tăng cường đôn đốc, kiểm tra cơ quan tài chính các cấp làm tốt công tác quyết toán ngân sách, giám sát tài chính, đánh giá hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp quân đội năm 2021. Đối với chấp hành dự toán ngân sách, Cục tập trung tham mưu, giúp Bộ Quốc phòng thực hiện tốt công tác quản lý tài chính trong Quân đội, triển khai quyết liệt các giải pháp điều hành dự toán ngân sách năm 2022. Trọng tâm là chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị chủ động sắp xếp, tiết giảm những khoản chi chưa thực sự cần thiết, tập trung ngân sách cho các nhiệm vụ theo định hướng: ưu tiên bảo đảm chế độ, chính sách, đời sống bộ đội; đáp ứng yêu cầu của tổ chức, biên chế mới; tập trung cho nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, diễn tập, bảo vệ biển, đảo, biên giới; bảo đảm kịp thời cho công tác hậu cần, kỹ thuật, mua sắm vũ khí, trang bị; thực hiện các chương trình, dự án trọng điểm, cấp bách trong kế hoạch năm 2022 và khung ngân sách 05 năm 2021 - 2025 đã được Bộ trưởng phê duyệt và tiếp tục bảo đảm kịp thời ngân sách cho công tác phòng, chống dịch Covid-19, khắc phục hậu quả thiên tai.

Đối với lĩnh vực đầu tư công, các đơn vị tích cực triển khai dự án đầu tư làm cơ sở giải ngân thanh toán; rà soát, kịp thời báo cáo điều chỉnh kế hoạch vốn từ dự án không có khả năng thực hiện sang dự án có khả năng thực hiện để đảm bảo giải ngân hết kế hoạch vốn được giao năm 2022. Đồng thời, đẩy mạnh công tác quyết toán vốn đầu tư công, khắc phục, hạn chế tối đa việc chậm thẩm tra quyết toán. Đối với dự án mở mới, Cục sẽ phối hợp với các ngành, cơ quan liên quan chủ động đề xuất danh mục công trình mở mới năm 2023 trong kế hoạch đầu tư trung hạn 2021 - 2025, báo cáo Bộ Quốc phòng phê duyệt để các đơn vị, chủ đầu tư chủ động triển khai các thủ tục đầu tư và giải ngân vốn ngay khi được giao. Để nâng cao hiệu quả, Cục tiếp tục bám sát thực tiễn chỉ đạo, hướng dẫn cơ quan tài chính các cấp tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, đáp ứng tốt yêu cầu công tác thống kê, tổng hợp số liệu chi ngân sách phục vụ công tác chỉ huy, điều hành, bảo đảm các yêu cầu chuyển đổi số trong ngành Tài chính Quân đội.

Ba là, tăng cường quản lý vốn, tài sản nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp. Để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, tạo nguồn lực cho thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, một mặt, Cục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát tài chính doanh nghiệp, giám sát công tác quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp, nhằm thúc đẩy doanh nghiệp vừa cạnh tranh bình đẳng trên thị trường, phát triển bền vững, vừa bảo đảm tốt nguồn lực cho sản xuất hàng quốc phòng và thực hiện nhiệm vụ quốc phòng trên địa bàn chiến lược; trong đó, chú trọng vào việc phát hiện, cảnh báo các dấu hiệu mất an toàn về tài chính để kịp thời khắc phục, xử lý. Mặt khác, Cục tiếp tục tham mưu giúp Bộ Quốc phòng phương án cơ cấu lại nguồn lực tài chính của các doanh nghiệp, như: xây dựng phương án cấu trúc lại nguồn vốn; thực hiện quyết liệt việc thoái vốn đối với các khoản đầu tư ra ngoài doanh nghiệp không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp, không đúng với ngành nghề kinh doanh chính; thoái vốn nhà nước tại các công ty cổ phần và rà soát, xử lý các khoản thua lỗ, tồn đọng về tài chính. Cục phối hợp với các cơ quan chức năng báo cáo Bộ Quốc phòng, trình Chính phủ điều chỉnh Đề án đổi mới, cơ cấu lại, nâng cao hiệu quả doanh nghiệp đảm bảo phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ, khả năng, tiến độ triển khai và đồng bộ với các Đề án khác đã được Bộ Chính trị thông qua. Đối với các doanh nghiệp trực tiếp phục vụ quốc phòng, an ninh, Cục phối hợp với các cơ quan chức năng tham mưu cho Bộ Quốc phòng làm việc với các cơ quan nhà nước tiếp tục triển khai cơ chế đặc thù hỗ trợ cho doanh nghiệp quốc phòng, an ninh, doanh nghiệp đứng chân trên địa bàn chiến lược; điều chỉnh, bổ sung vốn điều lệ của doanh nghiệp phù hợp với yêu cầu tăng cường năng lực sản xuất hàng quốc phòng.

Bốn là, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính trong Bộ Quốc phòng. Trước mắt, Cục tập trung nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính trên cơ sở nội dung của Đề án đổi mới cơ chế quản lý tài chính Quân đội, trọng tâm là sửa đổi Hướng dẫn số 8568/HD-BQP, ngày 08/8/2019 của Bộ Quốc phòng về công tác lập dự toán, chấp hành và quyết toán ngân sách nhà nước trong Bộ Quốc phòng, bảo đảm sát với yêu cầu thực tiễn và có lộ trình thực hiện khả thi. Triển khai xây dựng hệ thống định mức lập, phân bổ dự toán ngân sách nhà nước chi thường xuyên, làm cơ sở cho các đơn vị lập, phân bổ dự toán ngân sách hằng năm. Đồng thời, tham mưu cho Bộ Quốc phòng đẩy mạnh cơ chế phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm trong quản lý tài chính, đánh giá kết quả công tác của người đứng đầu gắn với mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao trong quản lý, sử dụng tài chính, ngân sách,... để tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính.

Cùng với đó, Cục đẩy nhanh tiến độ xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về hệ thống bảng lương mới theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương về cải cách chính sách tiền lương; xây dựng, báo cáo cấp có thẩm quyền ban hành Thông tư quy định chế độ, tiêu chuẩn tiền ăn, quân nhu đối với lực lượng thực hiện nhiệm vụ ở Trường Sa, Nhà giàn; nghiên cứu chế độ, chính sách ưu đãi, thu hút cho các đối tượng ở vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Đối với cơ chế tài chính của các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực sự nghiệp, trên cơ sở kết quả thực hiện cơ chế tự chủ tài chính của các bệnh viện Quân đội, Cục tiếp tục rà soát, đề xuất với Bộ Quốc phòng triển khai cơ chế tự chủ tài chính đối với loại hình đơn vị khác, như: đoàn an, điều dưỡng; tổ chức khoa học và công nghệ. Nội dung tự chủ về tài chính được xây dựng trên cơ sở quy định chung của pháp luật về tự chủ tài chính gắn với các quy định cụ thể cho phù hợp với đặc thù quốc phòng. Trong đó, các nhiệm vụ chi cho thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và nhiệm vụ Nhà nước giao đều được ngân sách bảo đảm; các hoạt động sự nghiệp và hoạt động khác, đơn vị lập phương án tự chủ tài chính, đề xuất kinh phí hỗ trợ cho phần chênh lệch thu nhỏ hơn chi.

Cùng với các nhiệm vụ đó, ngành Tài chính tập trung tham mưu cho cấp ủy, thủ trưởng các cấp tổ chức tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 513-NQ/QUTW, ngày 21/9/2012 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về công tác tài chính Quân đội đến năm 2020 và những năm tiếp theo; trong đó, đi sâu đánh giá toàn diện những kết quả, thành tích đạt được, chỉ rõ hạn chế, yếu kém, nguyên nhân, trách nhiệm và bài học kinh nghiệm trong quán triệt, tổ chức thực hiện ở từng cấp, làm cơ sở đề xuất các chủ trương, giải pháp cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác tài chính Quân đội phù hợp với tình hình mới.

Thiếu tướng, TS. LƯU SỸ QUÝ, Cục trưởng Cục Tài chính