Đại tướng Phùng Quang Thanh chụp ảnh cùng đại diện các đơn vị có thành tích xuất sắc trong công tác đối ngoại quốc phòng giai đoạn 2008 - 2011

Công tác đối ngoại quốc phòng (ĐNQP) của Việt Nam năm 2011 được tiến hành trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực có nhiều chuyển biến hết sức phức tạp, có ảnh hưởng lớn đến công tác quốc phòng của đất nước nói chung và việc thực hiện các nhiệm vụ ĐNQP nói riêng. Với tinh thần “tích cực, chủ động” mà Đại hội XI của Đảng đã nêu, công tác ĐNQP đã góp phần quan trọng thực hiện “bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; giữ vững chủ quyền biển đảo, biên giới, vùng trời; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN; giữ vững ổn định chính trị”²; đồng thời, góp phần duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực, giữ vững quan hệ hữu nghị với các nước, tạo môi trường thuận lợi cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thành công trong giải quyết mối quan hệ hữu cơ giữa bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và lợi ích quốc gia với giữ vững môi trường hoà bình, thuận lợi cho phát triển đất nước là những kinh nghiệm thực tiễn quý giá để ĐNQP hoàn thành những nhiệm vụ nặng nề trong năm 2012.

Năm 2011, công tác ĐNQP đã đem lại nhiều bài học quan trọng trong phát huy sức mạnh tổng hợp, tranh thủ thời cơ, vượt qua những thách thức, nguy cơ để đạt những thành tựu hết sức quan trọng cho đất nước. Nổi bật là, quan hệ quốc phòng song phương của Việt Nam với tất cả các nước tiếp tục được phát triển; trong đó, nhiều mối quan hệ đã được phát triển theo chiều sâu. Trong hợp tác quốc phòng (HTQP) đa phương, chúng ta cũng đã phát huy được thế mạnh, đạt được nhiều thành công mới. Bằng những hoạt động và kết quả thực tế, công tác ĐNQP đã góp phần xứng đáng vào công tác đối ngoại của đất nước, làm cho các tầng lớp nhân dân ngày càng hiểu rõ và tin tưởng hơn vào chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước, nhất là các vấn đề hệ trọng liên quan đến bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; sự thống nhất giữa ý Đảng với lòng dân đã tạo nên sức mạnh cho công tác ĐNQP vượt qua mọi thử thách, khó khăn để hoàn thành các nhiệm vụ được giao.

Năm 2012, chúng ta tiếp tục quán triệt tinh thần và các chủ trương lớn của Đảng đã được Đại hội XI đề ra để hoàn thành các nhiệm vụ chủ yếu của ĐNQP: phục vụ nhiệm vụ trọng tâm của đất nước là CNH,HĐH, kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; tham gia bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và lợi ích quốc gia của Việt Nam, bảo vệ môi trường hoà bình, ổn định và quan hệ hữu nghị, hợp tác trong khu vực và trên thế giới. Công tác ĐNQP năm 2012 phải góp phần quan trọng trong đấu tranh bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ XHCN và ổn định chính trị để phát triển đất nước, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng Quân đội “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”. Những mục tiêu, nhiệm vụ này cần phải được thực hiện nhất quán, xuyên suốt trong mỗi chương trình, kế hoạch, hoạt động ĐNQP và trong mối tương quan, liên kết hữu cơ với nhau. Đây cũng là những nhiệm vụ quan trọng nhất đối với công tác ĐNQP trong nhiều năm tới.

Để hoàn thành các nhiệm vụ nêu trên, công tác ĐNQP năm 2012 cần tạo ra bước phát triển rõ rệt trong công tác tham mưu, nắm vững và đi sâu vào các công tác trọng điểm, tiếp tục phát huy hơn nữa sức mạnh tổng hợp, nâng cao năng lực hoàn thành nhiệm vụ của hệ thống cơ quan chuyên trách làm công tác đối ngoại. Trong ĐNQP, công tác tham mưu, nhất là tham mưu chiến lược cho Đảng, Nhà nước, Quân uỷ Trung ương và lãnh đạo Bộ Quốc phòng giữ vị trí then chốt. Để tham mưu kịp thời, chuẩn xác và ngang tầm chiến lược, các mặt công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu trong ĐNQP cần phải được nâng cao hơn nữa về chất lượng, trong đó, cần đi sâu vào các định hướng và giải pháp mang tính chiến lược cả trên bình diện tổng thể cũng như với từng đối tác riêng biệt. Công tác tham mưu kế hoạch đối ngoại cũng cần phải làm tốt hơn nữa, đặc biệt chú trọng đến công tác dự báo và tham mưu, kiến nghị các giải pháp, đối sách thích hợp trong xử lý các tình huống phức tạp.

Công tác ĐNQP năm 2012 cần nắm vững và đi sâu thực hiện các mặt công tác, các công việc trọng tâm. Trong khi tiếp tục mở rộng quan hệ quốc phòng (QHQP) với các nước, chúng ta phải chú trọng hơn nữa đến hiệu quả và tính phát triển bền vững. Việc mở rộng quan hệ ĐNQP cần thực hiện theo kế hoạch, lộ trình phù hợp, đem lại lợi ích cả trước mắt và lâu dài. Cần tránh bệnh hình thức, phô trương, mở rộng quan hệ nhưng không có kế hoạch thực hiện để phát triển quan hệ bền vững. Cùng với đó, chúng ta cần quan tâm phát triển các mối QHQP trọng điểm theo chiều sâu. Để xác định các mối QHQP trọng điểm và các công tác trọng tâm, chúng ta cần bám sát các định hướng chung về ĐNQP và nhiệm vụ cụ thể của từng cơ quan, đơn vị.

Trong QHQP song phương, chúng ta cần coi trọng các cơ chế hợp tác với các nước láng giềng, các nước ASEAN và các đối tác lớn có vai trò đặc biệt quan trọng. Bởi, đây là các mối QHQP quan trọng cần được ưu tiên và phát triển bền vững theo chiều sâu. QHQP giữa Việt Nam với Lào và Cam-pu-chia dựa trên cơ sở tình hữu nghị truyền thống, tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau, thực hiện hợp tác đi vào chiều sâu, đáp ứng nhu cầu bảo vệ an ninh của mỗi nước; trong đó, chú trọng vào lĩnh vực hợp tác đào tạo, huấn luyện, bảo vệ an ninh biên giới. Đặc biệt, chúng ta cần hợp tác chặt chẽ với Bộ Quốc phòng Cam-pu-chia - cơ quan chủ trì các hội nghị quốc phòng, quân sự trong năm 2012 để nâng cao hiệu quả các hoạt động HTQP giữa các nước ASEAN, cũng như giữa ASEAN với các đối tác ngoài khu vực. QHQP giữa Việt Nam với các thành viên khác của ASEAN cần gắn chặt chẽ hơn nữa trong tiến trình xây dựng Cộng đồng chính trị - an ninh ASEAN; đồng thời, mở rộng và nâng cao hiệu quả các hoạt động hợp tác bảo vệ an ninh chung. QHQP với Trung Quốc phải được nâng tầm để trở thành một trong những mối quan hệ chủ yếu trong quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước. Chúng ta cần quán triệt sâu sắc chủ trương phát triển QHQP với Trung Quốc trên tất cả các cấp độ; trong đó, chú trọng quan hệ cấp cao, đối thoại quốc phòng, đào tạo, thiết lập và đưa vào hoạt động có hiệu quả các cơ chế hợp tác giữ gìn an ninh chung ở biên giới trên bộ, trên biển, góp phần giải quyết các vấn đề an ninh mà hai bên cùng quan tâm. Tiếp tục mở rộng hợp tác với các đối tác lớn như Nga, Ấn Độ, Mỹ, Anh, Pháp...; đồng thời, cần nâng cao hiệu quả QHQP truyền thống, trong đó chú trọng đối thoại chiến lược và hợp tác trên những lĩnh vực đáp ứng được các nhu cầu quốc phòng của nước ta, góp phần bảo vệ hòa bình, ổn định và hợp tác trong khu vực.

Trong QHQP đa phương, chúng ta cần phát huy kết quả của năm 2011 theo hướng nâng cao vai trò của Việt Nam trong quá trình phát triển các cơ chế Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN (ADMM) và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+) cũng như Diễn đàn ASEAN (ARF)...; trong đó, phát huy vai trò của Việt Nam khi chủ trì các hoạt động của ADMM+. Đồng thời, chúng ta cần nghiên cứu, học tập kinh nghiệm và chuẩn bị điều kiện để có thể tham gia hoạt động gìn giữ hoà bình của Liên hợp quốc đạt kết quả.

 Với tinh thần chủ động, tích cực, ĐNQP cần làm phong phú hơn các hình thức và biện pháp, nhằm thúc đẩy HTQP cả song phương và đa phương. Trong đó, chúng ta cần chuẩn bị và thực hiện tốt các chuyến thăm cấp cao, mở rộng đối thoại quốc phòng ở cấp chiến lược để làm sâu sắc thêm sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau trên lĩnh vực quốc phòng với các đối tác quan trọng, tạo cơ sở hợp tác giải quyết các vấn đề quốc phòng song phương, đa phương ở tầm cao chiến lược. Chúng ta tiếp tục mở rộng và nâng cao hiệu quả các hình thức HTQP có tác dụng trực tiếp đến bảo vệ an ninh, ngăn ngừa xung đột, như: lập các đường dây nóng, tuần tra chung trên biển, hợp tác biên phòng để chống các loại tội phạm xuyên quốc gia...; đồng thời, mở rộng hoạt động thương mại và hợp tác công nghiệp quốc phòng để tranh thủ các nguồn lực về vốn, khoa học - công nghệ, trình độ quản lý tiên tiến…, góp phần hiện đại hóa Quân đội. Mặt khác, chúng ta cần tiếp tục nâng cao hiệu quả hợp tác trong các vấn đề an ninh phi truyền thống, như: chống khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, cứu hộ, cứu nạn, phòng chống và giảm nhẹ thiên tai, dịch bệnh...

Công tác ĐNQP năm 2012 của đất nước cần phải tiếp tục phát huy sức mạnh tổng hợp trên mọi lĩnh vực và nguồn lực để nâng cao chất lượng, hiệu quả ngày càng tốt hơn. Về chiến lược, chúng ta cần phát huy sức mạnh của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, dựa vào sức mình là chính nhưng phải tranh thủ tối đa sức mạnh của xu thế thời đại, xu thế khu vực, giải quyết tốt mối quan hệ giữa hai mặt: hợp tác và đấu tranh. Trong hoạt động ĐNQP, chúng ta cần hiệp đồng chặt chẽ các lực lượng, giữa đối ngoại của Bộ Quốc phòng với đối ngoại của Nhà nước và nhân dân, làm cho ĐNQP thực sự là một bộ phận quan trọng không thể tách rời trong hoạt động đối ngoại của đất nước. Chúng ta cần đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động tuyên truyền đối ngoại để làm cho nhân dân và quân đội các nước thấy được sự minh bạch, rõ ràng và nhất quán trong chính sách quốc phòng của nước ta, nhằm tăng cường hiểu biết và tin cậy, cùng hợp tác để bảo vệ hòa bình, an ninh khu vực. Mặt khác, chúng ta cần tuyên truyền rộng rãi hơn nữa về các nội dung lớn của công tác ĐNQP để các tầng lớp nhân dân tin tưởng, ủng hộ và tiếp thêm sức mạnh cho các hoạt động ĐNQP ngày càng hiệu quả hơn.

Xây dựng và nâng cao năng lực hoạt động ĐNQP của các cơ quan, đơn vị trong Bộ Quốc phòng là yếu tố quyết định chất lượng công tác đối ngoại của Bộ Quốc phòng. Đây là nội dung đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ nhiều mặt công tác, trong đó, xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội làm công tác ĐNQP có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, có trình độ chuyên môn cao là yếu tố quyết định. Chúng ta cần tiến hành các biện pháp nâng cao kiến thức và năng lực thực hiện các hoạt động ĐNQP của các cá nhân, đơn vị có liên quan đến hoạt động đối ngoại của Quân đội. Đồng thời, tiếp tục thực hiện nghiêm túc quy chế mới của Bộ Quốc phòng về công tác ĐNQP, thực hiện làm đúng theo chức năng, nhiệm vụ và làm tốt công tác hiệp đồng giữa các cơ quan, đơn vị tham gia hoạt động ĐNQP. Trong điều kiện kinh phí ĐNQP còn hạn hẹp, chúng ta cần tiếp tục đầu tư thích đáng, có trọng điểm và hiệu quả về cơ sở vật chất cho các hoạt động ĐNQP.

Năm 2012 là năm thứ hai công tác ĐNQP của đất nước thực hiện theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XI của Đảng. Những thành công tương đối toàn diện trong năm 2011 đã tạo đà cho sự phát triển của ĐNQP lên một tầm cao mới. Tình hình thế giới, khu vực trong năm 2012 và những năm tiếp theo sẽ còn diễn biến phức tạp, khó lường, tạo nhiều thách thức đối với công tác ĐNQP của đất nước. Với tinh thần chủ động, tích cực của Đại hội Đảng, sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, với quyết tâm và trình độ năng lực, kinh nghiệm ngày càng cao của cán bộ, chiến sĩ, công tác ĐNQP năm 2012 nhất định sẽ đạt được những thành công mới, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, nhân dân và Quân đội đã tin tưởng giao phó.

Thượng tướng NGUYỄN CHÍ VỊNH

Ủy viên BCHTƯ Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng

___________

1, 2 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 233.