Đăng cai APEC là thể hiện vai trò năng động, dẫn dắt và trách nhiệm của thành viên Diễn đàn hợp tác kinh tế quan trọng hàng đầu khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Năm APEC Việt Nam 2017 đến nay mới đi được gần một nửa chặng đường, nhưng nhìn vào những gì đã đạt được, bạn bè và đối tác trong cũng như ngoài Diễn đàn đều trân trọng, đánh giá cao, nhất là công tác tổ chức và những đề xuất, sáng kiến của Việt Nam.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh chủ trì phiên họp toàn thể lần thứ bảy của Ủy ban Quốc gia APEC 2017, ngày 05-4-2017. (Ảnh: TTXVN)

Việt Nam đăng cai tổ chức năm APEC 2017 vào thời điểm tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, khó lường. Đúng lúc APEC đang bước vào giai đoạn nước rút hoàn thành các Mục tiêu Bô-go về tự do hóa thương mại và đầu tư vào năm 2020 thì lại nổi lên một số lực cản đối với tiến trình toàn cầu hóa và liên kết kinh tế. Song, gần 10 năm sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu (2008 – 2009), chúng ta cũng đang chứng kiến những diễn biến tích cực hơn, trong đó có dấu hiệu khởi sắc về tăng trưởng kinh tế, thương mại khu vực và toàn cầu. Thực tế đó đặt những người chèo lái con thuyền APEC trước trọng trách phải chung tay hành động nhằm tạo bước chuyển biến mạnh mẽ hơn cho Diễn đàn, từ đó mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp. Vì lẽ đó, bạn bè quốc tế nhìn nhận năm APEC Việt Nam 2017 vừa là thử thách, vừa là cơ hội lớn để thúc đẩy tăng trưởng và liên kết ở châu Á – Thái Bình Dương và trên thế giới, góp phần duy trì hòa bình, ổn định và phát triển trong một thế giới đầy biến động.

Năm APEC 2017 là cơ hội quan trọng để khẳng định bản lĩnh và trí tuệ của đối ngoại Việt Nam, đặc biệt là công tác đối ngoại đa phương trong giai đoạn đất nước hội nhập quốc tế sâu rộng. Thành công của năm APEC 2006 và uy tín quốc tế ngày càng cao qua việc đảm nhận tốt các trọng trách ở nhiều tổ chức, diễn đàn những năm qua đã giúp Việt Nam bước vào năm APEC 2017 với một tâm thế mới.

Với tinh thần là thành viên có trách nhiệm của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương, Việt Nam đưa ra chủ đề “Tạo động lực mới, cùng vun đắp tương lai chung” của năm APEC 2017, được bạn bè, đối tác đánh giá cao và đồng lòng hưởng ứng. Trên cơ sở tiếp nối các thành quả của hợp tác APEC, Việt Nam đề ra bốn ưu tiên lớn: thúc đẩy tăng trưởng bền vững, sáng tạo và bao trùm; đẩy mạnh liên kết kinh tế sâu rộng; nâng cao năng lực cạnh tranh và sáng tạo của các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa trong kỷ nguyên số; tăng cường an ninh lương thực và nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu. Đây là những nội dung đáp ứng được sự quan tâm và lợi ích của các nền kinh tế thành viên, phù hợp với xu thế chung trong hợp tác quốc tế, đồng thời cũng phản ánh rõ yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của nước ta trong giai đoạn mới.

Việc xác định đúng chủ đề, ưu tiên và các hướng hợp tác của APEC 2017 thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược của đối ngoại Việt Nam trong những năm tới.

Trước hết, đó là tầm nhìn về một châu Á - Thái Bình Dương hòa bình, ổn định và phát triển năng động, tiếp tục là đầu tàu của tăng trưởng và liên kết kinh tế khu vực và toàn cầu. Trong đó, Diễn đàn APEC, Cộng đồng ASEAN, các cơ chế hợp tác tiểu vùng sông Mê Kông, các hiệp định thương mại tự do (FTA) nhiều bên và song phương,… cùng phát triển và bổ trợ lẫn nhau, hình thành một cấu trúc khu vực bền vững, toàn diện. Tầm nhìn chiến lược đó xuất phát từ niềm tin mạnh mẽ là thế kỷ XXI cần được định hình bởi tư duy bình đẳng, cùng có lợi và các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, chứ không phải lối nhìn theo kiểu “kẻ được, người mất”, nhất là trong hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư. Các nước trong khu vực, dù có hay không là thành viên APEC đều chia sẻ lợi ích chung trong việc xây dựng quan hệ đối tác châu Á - Thái Bình Dương, vì phát triển bền vững và bao trùm trong thế kỷ XXI.

Thứ hai, các hoạt động của APEC năm nay phải tạo ra những động lực mới để thúc đẩy tăng trưởng và nâng liên kết kinh tế khu vực lên tầm cao mới, khẳng định là Diễn đàn vì người dân và doanh nghiệp. APEC cần có thêm xung lực cho tăng trưởng chất lượng, cải cách cơ cấu, phát triển bao trùm về kinh tế - tài chính - xã hội, tăng cường kết nối, phát triển các chuỗi giá trị toàn cầu, hợp tác trong các vấn đề kinh tế - thương mại thế hệ mới, v.v. Đồng thời, nhu cầu cấp bách nữa là đẩy nhanh nỗ lực hoàn tất các Mục tiêu Bô-go, duy trì đà liên kết khu vực trong các khuôn khổ, như: Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP), Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP),… hướng tới hình thành Khu vực thương mại tự do châu Á – Thái Bình Dương (FTAAP).

Thứ ba, năm 2017 còn được kỳ vọng sẽ tiếp tục khẳng định vai trò của APEC là diễn đàn khởi xướng ý tưởng, định hướng và điều phối liên kết kinh tế, qua đó thúc đẩy xây dựng một cấu trúc khu vực bền vững, minh bạch, có khả năng thích ứng cao, bảo đảm tính bổ trợ, hài hòa của các cơ chế đa tầng nấc. Đại diện 39% dân số thế giới, đóng góp 57% GDP và 49% thương mại toàn cầu, APEC cũng cần tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong các nỗ lực toàn cầu về phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu, thúc đẩy hệ thống thương mại đa phương, xử lý các thách thức chung, như: tác động trái chiều của toàn cầu hóa và công nghệ số, bất bình đẳng gia tăng, v.v.

Thứ tư, sau 28 năm hình thành và phát triển, đây còn là thời điểm quan trọng để định hình Tầm nhìn của APEC sau năm 2020. Tầm nhìn đó cần xác định rõ các mục tiêu, hướng đi dài hạn và các trụ cột hợp tác cho Diễn đàn trong 10 – 15 năm tới. Việc phát huy tinh thần hợp tác bình đẳng, cùng có lợi, tự nguyện và không ràng buộc là cần thiết để bảo đảm sự năng động, tính hấp dẫn của Diễn đàn trong một khu vực rất đa dạng về lịch sử, văn hóa và trình độ phát triển. Cùng với đó, vai trò dẫn dắt của APEC trong tiến trình định hình cấu trúc cũng như quản trị khu vực và toàn cầu cần được định rõ.

Với ý nghĩa đó, năm APEC 2017 hứa hẹn sẽ tạo động lực mới cho Diễn đàn. Đây cũng là cơ hội lớn để Việt Nam góp phần định hình tương lai không chỉ của APEC mà cả cấu trúc kinh tế khu vực. APEC 2017 một lần nữa khẳng định đường lối đối ngoại đa phương là chỗ dựa quan trọng của các quốc gia “lớn” cũng như “nhỏ” để thúc đẩy lợi ích và đề cao vị thế trong một thế giới toàn cầu hóa sâu rộng.

PHẠM BÌNH MINH, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia APEC 2017