Thấu suốt phương châm kết hợp “xây và chống”, “chống và xây”  theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay", việc nêu cao tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên sau kiểm điểm, tự phê bình và phê bình có vai trò hết sức quan trọng, nhằm ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống trong Đảng, thiết thực góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.
 

Bác nói: "Gương mẫu là cách lãnh đạo tốt nhất khi Đảng đã cầm quyền vì một tấm gương tốt còn quý hơn hàng trăm bài diễn văn". (Ảnh tư liệu)

Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo Nhà nước, xã hội bằng Cương lĩnh, Chiến lược, các chỉ thị, nghị quyết của Đảng và thông qua sự nêu gương trong tổ chức thực hiện của đội ngũ cán bộ, đảng viên (CB,ĐV) của Đảng. Vì vậy, CB,ĐV phải là những người tiền phong, gương mẫu trong tổ chức và xã hội.

Tính tiền phong của CB,ĐV thể hiện trước hết ở sự tiền phong về trí tuệ. CB,ĐV phải là những người nắm vững những vấn đề cơ bản về chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu, lý tưởng, Cương lĩnh, Chiến lược, nghị quyết của Đảng; có thế giới quan, phương pháp luận khoa học, khả năng phân tích, xem xét, đánh giá, dự báo tình hình một cách khách quan, toàn diện, lịch sử, cụ thể; có năng lực quán triệt và đề xuất các phương án tổ chức thực hiện đường lối, nghị quyết có hiệu quả... Nếu là người đứng đầu, phải là người có tầm nhìn xa, trông rộng, ra các quyết định thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập, kịp thời, chính xác. Thứ hai, CB,ĐV phải là người tiền phong về bản lĩnh chính trị, ý chí, nghị lực vượt khó; thể hiện ở sự kiên định lập trường giai cấp công nhân, mục tiêu, lý tưởng cách mạng; không ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh; không chao đảo, giảm sút niềm tin, ý chí trước những tác động trái chiều của cuộc sống và sự tuyên truyền, kích động của các thế lực thù địch... Thứ ba là tiền phong về hành động. CB,ĐV phải là người “đi trước” để “làng nước theo sau”; nếu là người đứng đầu phải bình tĩnh, quyết đoán, dám làm, dám chịu trách nhiệm, khôn khéo xử lý có hiệu quả các tình huống nảy sinh; đồng thời, tích cực đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, góp phần làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch đối với Đảng, Nhà nước và chế độ XHCN, v.v..

Sự gương mẫu của CB,ĐV được biểu hiện tập trung ở lòng trung thành tuyệt đối với Đảng, Tổ quốc và nhân dân, suốt đời phấn đấu cho mục tiêu, lý tưởng của Đảng, đặt lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân lên trên lợi ích cá nhân. Thứ hai, CB,ĐV phải tiêu biểu về “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”; biểu hiện cụ thể ở các đức tính, như: yêu nghề, say mê, gắn bó hết mình với công việc, chức trách, nhiệm vụ được giao; có ý thức tiết kiệm của công, không tham nhũng, lãng phí; công minh, chính trực, thẳng thắn đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực trong tổ chức và xã hội. Thứ ba, CB,ĐV phải là tấm gương về lòng nhân ái, yêu thương con người, có tinh thần đoàn kết, bao dung, độ lượng, vị tha, không đố kỵ, ganh ghét; nếu là cấp trên không thù hằn, trù úm, quy chụp cấp dưới. Thứ tư, CB,ĐV phải là người tiêu biểu về phong cách, phương pháp, tác phong công tác khoa học, nghiêm túc, công khai, công bằng, dân chủ, tôn trọng, lắng nghe ý kiến của quần chúng; phải gương mẫu trong cả lời nói và việc làm, v.v..

Tính tiền phong và sự gương mẫu hòa quyện vào nhau trong nhân cách của người CB,ĐV. Thể hiện tốt tính tiền phong, CB,ĐV cũng đồng thời là người mẫu mực; ngược lại, một CB,ĐV chỉ có thể trở thành mẫu mực khi thực sự tiền phong. Phẩm chất đó không phải “từ trên trời rơi xuống”, “phần nhiều do giáo dục mà nên”. Do vậy, công tác giáo dục, quản lý, rèn luyện CB,ĐV trong cuộc sống hằng ngày, trong học tập và công tác là con đường cơ bản để xây dựng chúng. Trách nhiệm của các tổ chức đảng phải được đặt lên hàng đầu trong việc bồi dưỡng đội ngũ CB,ĐV ngay từ khi còn là quần chúng và trong suốt quá trình lao động sản xuất, công tác, chiến đấu của mỗi người; làm sao để mỗi quần chúng, khi viết đơn xin vào Đảng đã phải tự thấy mình vào Đảng là để dấn thân, để cống hiến, để “lo trước cái lo của thiên hạ, vui sau cái vui của thiên hạ”. Là người lãnh đạo, nhưng CB,ĐV đồng thời phải “là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”. Làm công tác tuyên truyền, giáo dục mà gieo vào lòng quần chúng một viễn cảnh quyền lực, tiền tài, “vinh thân, phì gia”… thì tất yếu, Đảng sẽ kết nạp vào tổ chức của mình những con sâu, con mọt, chỉ tìm cách đục khoét, vụ lợi, biển thủ của công làm của tư, tham nhũng, lãng phí, xa hoa; thấy việc dễ, có lợi thì hăng hái, thấy việc khó, không có lợi thì đùn đẩy, tránh xa; thấy thành tích thì vun vào, còn khuyết điểm thì đổ vấy cho người khác. CB,ĐV như vậy chẳng những không tiền phong, gương mẫu, mà còn thụt lùi, “thoái bộ”, rơi vào chủ nghĩa cá nhân, làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, có hại cho dân, cho nước.

Giáo dục, rèn luyện tính tiền phong, gương mẫu của CB,ĐV không phải là việc làm một lần là xong, mà phải được thực hiện thường xuyên, liên tục trong lao động, học tập và công tác. Bởi vì, thực tiễn cách mạng luôn vận động, phát triển và nảy sinh những nhân tố mới, yêu cầu mới, thách thức mới; CB,ĐV luôn phải chịu tác động của hoàn cảnh. Hiện nay, mặt trái của kinh tế thị trường và quá trình hội nhập quốc tế đang là một thách thức không nhỏ đối với bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống của mỗi người. Vì vậy, tổ chức đảng phải thấy rõ trách nhiệm trong việc quản lý tình hình tư tưởng của CB,ĐV. Chúng ta tin tưởng vào tính tự giác, tiền phong, gương mẫu của mỗi người, song không được chủ quan, xem nhẹ vấn đề này, nhất là trong bối cảnh các thế lực thù địch luôn tìm cách phủ nhận mục tiêu, lý tưởng, vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội; ra sức tuyên truyền, kích động hòng làm phai nhạt lý tưởng, niềm tin, tính tích cực của CB,ĐV. Điều này đã được Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng chỉ rõ. Theo đó, việc tổ chức cho CB,ĐV học tập chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh phải được thực hiện thường xuyên, tránh làm qua loa, chiếu lệ, cốt thanh toán cho xong chương trình. Điều quan trọng là trong học tập, phải chú ý vận dụng lý luận vào thực tiễn, làm rõ giá trị, sức sống và những phát triển của lý luận Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện mới, hoàn cảnh mới. Phải thường xuyên cập nhật thông tin, thông báo tình hình, định hướng tư tưởng để CB,ĐV không bị lạc hậu với thực tiễn, không bị bất ngờ trước diễn biến của tình hình, không bị chệch hướng. Cần khắc phục căn bệnh lý thuyết suông, giáo điều; thực tiễn đã thay đổi, nhưng lý luận thì vẫn “đường mòn, lối cũ”, không còn tiền phong dẫn dắt hành động.

Để rèn luyện tính tiền phong, gương mẫu của CB,ĐV, tổ chức đảng các cấp cần duy trì và thực hiện nghiêm nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Theo đó, trong tổ chức thực hiện nghị quyết, phải giao nhiệm vụ cho cấp ủy viên, CB,ĐV một cách cụ thể, rõ ràng; nhiệm vụ nào cũng phải có người chịu trách nhiệm chính; công việc nào cũng phải có người đứng đầu. Trong thực hiện nhiệm vụ, việc đề cao tinh thần trách nhiệm, tính tự giác phải đi đôi với đôn đốc, nhắc nhở, uốn nắn sai sót, khuyết điểm của CB,ĐV. Việc rút kinh nghiệm, sơ kết, tổng kết công tác, phong trào của tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp cần được thực hiện thành nền nếp, là điều kiện để CB,ĐV thấy được mình đã tiền phong, gương mẫu đến đâu, còn gì hạn chế, yếu kém để tiếp tục phấn đấu, rèn luyện. Công tác kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng cần được duy trì nghiêm túc, thực chất; qua đó, kịp thời phát hiện sai sót, khuyết điểm, cảnh tỉnh, ngăn ngừa những CB,ĐV thiếu tính tiền phong, gương mẫu, vi phạm tư cách đảng viên, kỷ luật của Đảng, pháp luật Nhà nước. Khi CB,ĐV làm sai, gây hậu quả xấu, phải kiểm điểm, quy trách nhiệm rõ ràng và có hình thức kỷ luật thích đáng; nếu vi phạm pháp luật, phải kiên quyết đưa ra để xử lý bằng luật pháp.

Trách nhiệm của tổ chức quan trọng là vậy, song điều quyết định là mỗi CB,ĐV phải là một chủ thể tự giác tu dưỡng, rèn luyện thường xuyên tính tiền phong, gương mẫu trong thực hiện nhiệm vụ do tổ chức phân công và trong cuộc sống hằng ngày. CB,ĐV phải thấm nhuần đạo đức cách mạng “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”, tự đặt mình ở cương vị “là người lãnh đạo” để giải quyết các mối quan hệ với tập thể, với cấp trên, đồng cấp, cấp dưới và với chính bản thân mình một cách hài hòa; “là người đầy tớ” trung thành của nhân dân để có thái độ “phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân” một cách đúng mực. CB,ĐV phải tự ý thức rõ mình “hơn” quần chúng bình thường ở điểm gì, chỗ nào; luôn tự đặt mình trong tổ chức, trong tập thể, trong cái chung, không nên xem mình là ngoại lệ, là “ông quan cách mạng”. Muốn trở thành tiền phong, gương mẫu, CB,ĐV phải tự giáo dục, tự tu dưỡng, rèn luyện bản thân một cách khoa học. Nghĩa là, phải xác định rõ mục đích, tiêu chí phấn đấu; có quyết tâm đạt được mục đích, tiêu chí đã đề ra; có kế hoạch tu dưỡng, rèn luyện các phẩm chất nhân cách, nhất là khắc phục những hạn chế, yếu kém, khuyết điểm và có ý chí, nghị lực vươn lên trong công tác và cuộc sống. Vừa qua, sau kiểm điểm, tự phê bình và phê bình theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng, nhiều tổ chức đảng đã thẳng thắn chỉ ra những yếu kém, khuyết điểm của đội ngũ CB,ĐV. Đây là cơ hội tốt để từng CB,ĐV nghiêm khắc với chính mình và xác định rõ quyết tâm, lộ trình khắc phục yếu kém, khuyết điểm. Từng CB,ĐV phải tự “xây” đi đôi với “chống” từ nhận thức, quan điểm, tư tưởng, cho đến thái độ, lời nói, việc làm. Đồng thời, luôn cảnh giác trước mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch hòng bôi nhọ, hạ thấp uy tín, danh dự của người đảng viên cộng sản; lợi dụng hạn chế, yếu kém của một bộ phận CB,ĐV để phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội.

Xây dựng nhân cách người đảng viên cộng sản đòi hỏi phải có lòng kiên trì, tâm huyết của cả nhà giáo dục và người được giáo dục. Sinh thời, Hồ Chí Minh vẫn dạy, sự nghiệp “trồng người” phải được tiến hành bền bỉ, lâu dài, công phu như đem gạo vào giã, đem vàng đi luyện. Do vậy, việc rèn luyện tính tiền phong, gương mẫu của CB,ĐV cần phải được tiến hành thường xuyên, mọi lúc, mọi nơi. Công việc này đòi hỏi phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa vai trò tích cực của các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể và quần chúng với sự tự giác tu dưỡng, rèn luyện thường xuyên của bản thân mỗi CB,ĐV trong công tác, lao động, sinh hoạt và học tập.

Đại tá, TS. NGUYỄN HỌC TỪ