Trường Đại học Sao Đỏ (Bộ Công thương) là cơ sở đào tạo thạc sĩ, kỹ sư, cử nhân, thợ kỹ thuật, giáo viên dạy nghề, kỹ thuật viên các chuyên ngành công nghệ: kỹ thuật cơ khí; kỹ thuật ô tô; kỹ thuật điện, điện tử; kỹ thuật công trình xây dựng; công nghệ thông tin, v.v. Thực hiện định hướng đào tạo gắn với nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ; học đi đôi với hành, lý thuyết gắn với thực tế, nhà trường gắn với doanh nghiệp, Nhà trường luôn chú trọng đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, hiện đại hóa trang thiết bị dạy học, chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, giảng viên, đổi mới nội dung, chương trình đào tạo. Trong đó, giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên là môn học được Nhà trường quan tâm đặt ngang hàng với các môn học chuyên ngành, nhằm thực hiện mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật, công nghệ có chất lượng toàn diện, đáp ứng yêu cầu xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Sinh viên luyện tập động tác khám súng.

Trước hết, Nhà trường tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các đối tượng về nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh. Bám sát chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan cấp trên, tình hình thực tiễn và chức năng, nhiệm vụ được giao, Nhà trường quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước và các thông tư, hướng dẫn của Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, trọng tâm là: Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh; Nghị định số 139/2020/NĐ-CP, ngày 27/11/2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 13/2014/NĐ-CP, ngày 25/02/2014 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh; Thông tư số 172/2020/TT-BQP, ngày 30/12/2020 của Bộ Quốc phòng ban hành chương trình, nội dung, chương trình khung bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh; Thông tư số 05/2020/TT-BGDĐT, ngày 18/3/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh trong trường trung cấp sư phạm, cao đẳng sư phạm và cơ sở giáo dục đại học, v.v. Trên cơ sở đó, Đảng ủy, Hội đồng trường, Ban Giám hiệu Nhà trường ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai tổ chức thực hiện công tác giáo dục quốc phòng và an ninh chặt chẽ, hiệu quả¹. Đồng thời, đẩy mạnh quán triệt, tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các đối tượng, nhất là đội ngũ cán bộ, giảng viên và sinh viên về nhiệm vụ này; xây dựng động cơ, thái độ dạy, học đúng đắn. Để đạt hiệu quả, Nhà trường yêu cầu các phòng, khoa, cơ quan chức năng tăng cường công tác giáo dục, định hướng tư tưởng; đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, như: thông qua hệ thống loa truyền thanh nội bộ, băng rôn, khẩu hiệu; thông qua các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt chi đoàn, lồng ghép các nội dung, hình ảnh về hoạt động quốc phòng, an ninh trong các tiết học kỹ năng mềm để sinh viên tiếp thu các kiến thức về quốc phòng, an ninh một cách trực quan. Đặc biệt, Nhà trường xây dựng, phát huy trang website và fanpage facebook, kịp thời lan tỏa những cách làm hay, sáng tạo, gương người tốt, việc tốt, biểu dương kịp thời những cá nhân tiêu biểu trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, trong thực hiện công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, công tác quân sự, quốc phòng địa phương và phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc. Đồng thời, coi trọng phát hiện, đấu tranh, phê phán nhận thức chưa đầy đủ, tư tưởng xem nhẹ, coi giáo dục quốc phòng và an ninh là môn học phụ và biểu hiện thiếu nỗ lực, cố gắng, ngại học, ngại rèn.

Sửa tập các tư thế vận động trên chiến trường cho sinh viên.

Quán triệt quan điểm của Đảng về “Đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức, quốc phòng và an ninh cho cán bộ, công chức và cho toàn dân, bảo đảm phù hợp với từng đối tượng”², Nhà trường thường xuyên cập nhật, bổ sung nội dung, tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy phù hợp với từng đối tượng sinh viên và tình hình thực tiễn. Trên cơ sở quy định về tổ chức dạy, học và đánh giá kết quả môn học giáo dục quốc phòng và an ninh, cũng như đặc điểm, điều kiện cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, nhất là thao trường, bãi tập, Nhà trường tổ chức môn học quốc phòng và an ninh cho sinh viên bằng hình thức liên kết với Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh của Trường Quân sự Quân khu 3 (Trung tâm). Theo đó, môn học giáo dục quốc phòng và ninh của sinh viên được chia làm 2 giai đoạn; giai đoạn 1: học lý thuyết tại Nhà trường; giai đoạn 2: huấn luyện, rèn luyện kỹ năng quân sự, an ninh tại Trung tâm. Để nâng cao hiệu quả học tập ở từng giai đoạn, Nhà trường phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với Trung tâm, xây dựng kế hoạch, thống nhất thời gian, số lượng sinh viên từng đợt học, phân công, phân cấp trách nhiệm làm công tác chuẩn bị và tổ chức thực hiện, v.v. Cùng với đó, chỉ đạo giảng viên tích cực, chủ động nắm tình hình, cập nhật những nội dung mới về quan điểm, chủ trương, chính sách mới của Đảng, Nhà nước về quân sự, quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc, nhất là những vấn đề liên quan đến lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ đưa vào nội dung giảng dạy. Phát huy thế mạnh của cơ sở đào tạo kỹ thuật, công nghệ, Nhà trường đặc biệt chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng biên soạn giáo án, bài giảng, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin xây dựng giáo án điện tử, sử dụng các phần mềm mô phỏng hoạt động quân sự, quốc phòng, các tình huống chiến đấu, động tác kỹ thuật, chiến thuật,... tạo sự sinh động, hấp dẫn, lôi cuốn người học. Đẩy mạnh đổi mới phương pháp truyền thụ, sử dụng nhiều phương pháp giảng dạy, tăng cường nêu vấn đề, gợi mở, tương tác, đối thoại, phát huy tính chủ động, sáng tạo của sinh viên, khắc phục triệt để phương pháp thuyết trình một chiều, lý luận đơn thuần; rèn luyện cho sinh viên năng lực tư duy, vận dụng kiến thức vào thực hành và thông qua thực hành để củng cố vững chắc nội dung lý luận.

Nhằm trang bị cho sinh viên có kiến thức cơ bản về quốc phòng, an ninh; đồng thời, rèn luyện ý chí, bản lĩnh, tính tổ chức kỷ luật cho sinh viên, Nhà trường đã phối hợp với Trung tâm tăng cường công tác quản lý, rèn luyện sinh viên, xây dựng môi trường văn hóa sư phạm quân sự lành mạnh. Theo đó, ngay khi bước vào học tập môn học giáo dục quốc phòng và an ninh, sinh viên được biên chế về các đại đội, trung đội, tiểu đội theo đúng quy định; bố trí, sắp xếp phân công cán bộ làm khung quản lý cấp đại đội và trung đội; duy trì thực hiện đầy đủ các chế độ nền nếp ngày, tuần đưa sinh viên tiến sát đến môi trường quân sự nhằm nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật, lễ tiết tác phong mang mặc, đi đứng, chào hỏi, nếp sống tập thể, gọn gàng, ngăn nắp, v.v. Để đạt hiệu quả cao, Nhà trường giao nhiệm vụ cho Ban Chỉ huy quân sự Trường phối hợp chặt chẽ với Trung tâm tăng cường công tác quản lý, rèn luyện sinh viên, duy trì thực hiện đầy đủ các chế độ quy định, xây dựng ý thức kỷ luật, tác phong, ý thức tập thể, tinh thần đoàn kết gắn bó tình đồng chí, đồng đội; đồng thời, yêu cầu đội ngũ cán bộ, giảng viên môn học, nhất là cán bộ khung quản lý luôn nêu cao trách nhiệm, thực sự mô phạm, chuẩn mực về tư thế, phong cách, tác phong để làm mẫu, hướng dẫn, rèn luyện sinh viên. Cùng với đó, Nhà trường coi trọng đổi mới hình thức hoạt động và phương pháp quản lý sinh viên, phù hợp tâm lý lứa tuổi, tránh mệnh lệnh, gò bó cứng nhắc, chủ động khơi dậy sức trẻ, lòng nhiệt huyết bằng việc kết hợp chặt chẽ giữa học tập với rèn luyện, giữa học chính khóa với hoạt động ngoại khóa; đẩy mạnh hoạt động hội thi, hội thao, hội diễn, v.v. Từ đó, tạo sự liên kết giữa cán bộ với sinh viên, giữa cá nhân sinh viên với tập thể, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, tinh thần đoàn kết, chia sẻ, hình thành môi trường giáo dục lành mạnh, thúc đẩy sinh viên tự giác rèn luyện, thực hiện nghiêm nội quy, quy định và trưởng thành hơn sau khi hoàn thành nội dung môn học giáo dục quốc phòng và an ninh.

Cùng với các nội dung trên, Nhà trường đã nỗ lực huy động, cân đối các nguồn lực để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, mua sắm trang thiết bị, mô hình, đồ dùng huấn luyện, quân tư trang³,... phục vụ tốt nhất giảng dạy, học tập, sinh hoạt của sinh viên, đáp ứng sự phát triển nhiệm vụ và yêu cầu môn học. Với việc thực hiện đồng bộ các nội dung, biện pháp, chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên của Nhà trường không ngừng được nâng cao. Từ năm 2021 đến nay, Nhà trường đã phối hợp với Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh của Trường Quân sự Quân khu 3 tổ chức học tập môn giáo dục quốc phòng và an ninh cho gần 3.200 sinh viên; kết quả 100% đạt yêu cầu, trong đó có trên 70% đạt khá, giỏi.

Quá trình lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên, Trường Đại học Sao Đỏ rút ra những bài học kinh nghiệm, đồng thời cũng là phương hướng, giải pháp tập trung đẩy mạnh thực hiện trong thời gian tới, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng môn học quan trọng này.

Một là, chú trọng tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy các cấp, Hội đồng trường và Ban Giám hiệu đối với công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên; tích cực cụ thể hóa, triển khai thực hiện phù hợp với đặc điểm Nhà trường, đối tượng sinh viên.

Hai là, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cấp, các bộ phận Nhà trường, gắn với việc phân công, phân nhiệm cụ thể trên từng cương vị để tổ chức thực hiện chặt chẽ, đúng quy định, không ngừng nâng cao chất lượng công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên.

Ba là, phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng với Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh, Trường Quân sự Quân khu 3 trong thực hiện môn học. Xây dựng đội ngũ giảng viên chuẩn hóa về trình độ chuyên môn, kỹ năng sư phạm, có tác phong mẫu mực; vận dụng linh hoạt các hình thức, phương pháp giảng dạy phù hợp với đặc thù môn học.

Bốn là, tích cực huy động các nguồn lực đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, củng cố thao trường, bãi tập; trang thiết bị, mô hình học cụ, tài liệu đáp ứng yêu cầu dạy, học môn học.

Năm là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh, kịp thời chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, khuyết điểm. Đồng thời, đẩy mạnh thực hiện các phong trào thi đua, nhân rộng các điển hình tiên tiến trong công tác giáo dục quốc phòng và anh ninh.

TS. PHẠM VĂN DỰ - ThS. VŨ VĂN CHƯƠNG, Trường Đại học Sao Đỏ
______________________        

1 - Từ năm 2021 đến nay, đã ban hành 05 nghị quyết, 05 kế hoạch về việc thực hiện nhiệm vụ công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, xây dựng 01 phương án phòng, chống khủng bố.

2 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 159.

3 - Năm học 2023 - 2024, Nhà trường đầu tư 500 triệu đồng để mua các trang thiết bị phục vụ cho môn học quốc phòng và an ninh.