Trong thế trận phòng thủ chung của Quân khu 2 và cả nước, Sơn La là tỉnh miền núi, biên giới, có vị trí chiến lược, quan trọng về quốc phòng, an ninh; là “tấm lá chắn”, “phên giậu” trên hướng Tây và Tây Bắc của Tổ quốc.

Nhận thức rõ điều đó, trong suốt 80 năm qua¹, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang tỉnh Sơn La đã thể hiện rõ bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân, luôn nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, đoàn kết, gắn bó với Nhân dân, phát huy tốt vai trò nòng cốt trong công tác quốc phòng, quân sự địa phương, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xây đắp nên truyền thống: “Trung thành, Tự lực, Đoàn kết, Anh dũng, Chiến thắng”. Với những chiến công, thành tích đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, lực lượng vũ trang Tỉnh đã vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (năm 1978), cùng nhiều phần thưởng cao quý².

Thủ trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh trao thưởng cho các tập thể, cá nhân có thành xuất sắc trong thực hiện Đề án 1371 giai đoạn 2021 - 2024.

Những năm gần đây, tình hình chính trị, văn hóa - xã hội trên địa bàn Tỉnh cơ bản ổn định, kinh tế có bước phát triển khá và tương đối toàn diện, đời sống của Nhân dân từng bước được cải thiện và nâng lên; quốc phòng, an ninh được củng cố, tăng cường; công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị đạt được nhiều kết quả quan trọng. Mặc dù vậy, Sơn La vẫn là tỉnh nghèo, kinh tế phát triển chưa vững chắc, đời sống Nhân dân còn gặp nhiều khó khăn. Vì nhiều lý do, nơi đây trở thành địa bàn trọng điểm mà các thế lực thù địch, phản động lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền để chống phá, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc; thực hiện âm mưu tuyên truyền, vận động thành lập “Nhà nước riêng” và nhiều âm mưu chống phá khác. Đặc biệt, việc tổ chức chính quyền địa phương hai cấp đã và đang đặt ra nhiều vấn đề mới về điều chỉnh, bố trí lực lượng vũ trang Tỉnh và thế trận khu vực phòng thủ trên địa bàn, v.v. Trước bối cảnh đó, cùng với triển khai thực hiện toàn diện, đồng bộ các mặt công tác, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động Nhân dân chấp hành pháp luật, làm chuyển biến tích cực về nhận thức, ý thức tự giác chấp hành pháp luật của cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân trên địa bàn, góp phần tạo sự đồng thuận xã hội trong thực thi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, tạo sức mạnh tổng hợp để thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh trên địa bàn Tỉnh.

Theo đó, quán triệt, thực hiện nghiêm các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La và Quân khu 2 về thực hiện Đề án Phát huy vai trò của lực lượng Quân đội nhân dân tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở giai đoạn 2021 - 2027 theo Quyết định số 1371/QĐ-TTg, ngày 30/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ (sau đây gọi là Đề án 1371), Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã phát huy tốt vai trò là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo Đề án 1371 của Tỉnh, chủ trì, phối hợp với các ban, ngành, địa phương có liên quan tham mưu, đề xuất với Ủy ban nhân dân Tỉnh lãnh đạo, chỉ thực hiện Đề án sát thực tế, hiệu quả. Thường xuyên chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị trực thuộc tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương thành lập Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc Đề án 1371 cùng cấp theo đúng hướng dẫn của trên. Trong đó, phân công 01 đồng chí Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân làm Trưởng ban Chỉ đạo Đề án 1371 cùng cấp, chú trọng mời các già làng, trưởng bản, người có uy tín ở địa phương tham gia Ban Chỉ đạo các cấp. Để thực hiện thống nhất, hiệu quả, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo Ban Chỉ đạo Đề án 1371 các cấp chủ động ban hành quy chế hoạt động; thực hiện tốt vai trò tham mưu với Ủy ban nhân dân cùng cấp xây dựng kế hoạch thực hiện Đề án theo giai đoạn và hằng năm bảo đảm chặt chẽ, phù hợp thực tiễn; phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng cơ quan, đơn vị, địa phương và trách nhiệm của từng thành viên, tổ giúp việc trong triển khai tổ chức thực hiện. Hằng năm, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã tham mưu cho Ban Chỉ đạo Đề án Tỉnh lựa chọn các đơn vị làm điểm, bảo đảm sát với đặc điểm địa bàn; trên cơ sở đó, chỉ đạo các đơn vị, mỗi năm tổ chức làm điểm từ 2 - 3 xã trở lên theo lộ trình cụ thể phù hợp với mục tiêu của Đề án. Quá trình thực hiện, lực lượng vũ trang Tỉnh đã phát huy tốt vai trò nòng cốt; chủ động, tích cực phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, các tổ chức, lực lượng, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị ở địa phương, tạo chuyển biến tích cực trong công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân chấp hành pháp luật Nhà nước.

Lễ ra mắt Câu lạc bộ “Phổ biến, giáo dục pháp luật bằng loa di động”.

Là Tỉnh có 12 dân tộc, trên 83% là đồng bào dân tộc thiểu số cùng sinh sống, với những khác biệt, đặc thù riêng về văn hóa, lối sống, phong tục, tập quán, cùng tình trạng di, dịch cư tự do diễn biến phức tạp, để Nhân dân, nhất là ở các địa bàn trọng yếu, miền núi, biên giới, vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào có đạo và địa bàn còn nhiều hủ tục,… đều được phổ biến, giáo dục pháp luật, có hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật, lực lượng vũ trang Tỉnh chủ trì, phối hợp, tổ chức được 55 đoàn khảo sát, với hơn 9.000 lượt phiếu khảo sát được phát tới từng nhóm đối tượng, gắn với từng địa bàn cụ thể để nắm đặc điểm, nhu cầu của các nhóm đối tượng, cũng như tình hình phổ biến, giáo dục pháp luật, thực trạng ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân ở địa phương. Trên cơ sở đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành nghiên cứu, đề xuất, tham mưu với Ban Chỉ đạo Đề án 1371 Tỉnh xây dựng kế hoạch, chương trình, xác định nội dung, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp, hình thức và triển khai các mô hình tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với từng đối tượng và địa phương. Trong đó, chú trọng trang bị cho cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân những nội dung cơ bản của các văn bản pháp luật, như: Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật; Luật Khiếu nại, tố cáo; Luật Quốc phòng; Luật Nghĩa vụ quân sự; Luật Dân quân tự vệ; Luật Lực lượng dự bị động viên; Luật Biên giới quốc gia; Luật Đất đai; Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia; Luật Hôn nhân và gia đình; vấn đề tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, v.v. Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân trên địa bàn nắm chắc nội dung các văn bản pháp luật mới ban hành, các vấn đề dư luận quan tâm, kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, công tác quốc phòng, quân sự địa phương. Tuyên truyền, vận động Nhân dân chấp hành nghiêm đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của địa phương, không để các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề về tự do, dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo,… để kích động, lôi kéo Nhân dân tham gia hoạt động phá hoại an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc trên địa bàn.

Nhận thức rõ vị trí, vai trò rất quan trọng của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh thường xuyên rà soát, kịp thời bổ sung, kiện toàn, xây dựng lực lượng này đáp ứng yêu cầu thực tiễn ở từng cơ quan, đơn vị, địa phương. Chú trọng kiện toàn, xây dựng đội ngũ báo cáo viên, tuyên tuyền viên pháp luật đủ về số lượng, bảo đảm chất lượng, đáp ứng yêu cầu của Đề án; trong đó, chú trọng cơ cấu thành viên là người dân tộc thiểu số. Thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng tuyên truyền miệng trong phổ biến, giáo dục pháp luật; kỹ năng lồng ghép phổ biến, giáo dục qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ và các thiết chế văn hóa, trợ giúp pháp lý, ứng dụng công nghệ thông tin,… giúp báo cáo viên, tuyên tuyền viên pháp luật truyền tải thông tin pháp luật đến với Nhân dân hiệu quả nhất. Vận dụng đa dạng, linh hoạt hình thức bồi dưỡng; chú trọng bồi dưỡng thông qua hoạt động thực tiễn của cơ quan, đơn vị, với phương châm: “Cấp trên bồi dưỡng cho cấp dưới, yếu khâu nào tập trung bồi dưỡng khâu đó”. Kết hợp hội nghị bồi dưỡng báo cáo viên toàn quân, lồng ghép với bồi dưỡng phương pháp, kỹ năng tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật.

Nhằm không ngừng nâng cao hiệu quả tuyên truyền, phổ biến, giáo dục vận động Nhân dân chấp hành pháp luật, nội dung được lực lượng vũ trang Tỉnh hết sức coi trọng là tích cực đổi mới hình thức, phương pháp phù hợp với đối tượng, địa bàn dân cư. Theo đó, lực lượng vũ trang Tỉnh tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng, các địa phương, cơ sở tiến hành phổ biến, giáo dục pháp luật cho Nhân dân bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng, mang lại hiệu quả thiết thực, như: giới thiệu sách, phát hành gần 24.000 tờ rơi, tờ gấp pháp luật, biên tập các file âm thanh bằng tiếng dân tộc phù hợp với từng địa bàn; kết hợp giữa hoạt động tuyên truyền của lực lượng nòng cốt với tuyên truyền qua hệ thống truyền thanh nội bộ, truyền thanh cơ sở, truyền thanh lưu động, hệ thống bảng tin, bảng ảnh, pa nô, khẩu hiệu tại địa phương. Để tăng tính hấp dẫn, lực lượng vũ trang Tỉnh đặc biệt chú trọng tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật bằng hình thức sân khấu hóa, kết hợp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật với hoạt động văn hóa, văn nghệ thông qua các tiểu phẩm ngắn, gameshow mini tìm hiểu pháp luật, v.v. Cùng với đó, các cơ quan, đơn vị trong lực lượng vũ trang Tỉnh chú trọng kết hợp, lồng ghép giữa tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật với công tác xây dựng, củng cố cơ sở chính trị địa phương, vận động các gia đình cam kết thực hiện “Năm không, năm có”³, gắn với phong trào thi đua “Dân vận khéo”, thông qua các hoạt động, các mô hình, như: tổ chức hành quân biên giới mùa khô, chương trình “Xuân đoàn kết - Tết thắm tình quân dân”, “Xuân Biên phòng - Ấm lòng dân bản”, “Tiếng loa Biên phòng”, “Đi từng ngõ, gõ từng nhà phổ biến, giáo dục pháp luật”, v.v. Qua đó, nhận thức, ý thức và hành vi chấp hành pháp luật của cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân có sự chuyển biến mạnh mẽ, góp phần xây dựng “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc, giữ vững an ninh, chính trị, trật tự, an toàn xã hội; không ngừng củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh trên địa bàn, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để tỉnh Sơn La phát triển xanh, nhanh, bền vững.

Đại tá SA MINH NGHĨA, Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh
____________________       

1 - Ngày 26/8/1945, lực lượng vũ trang tỉnh Sơn La được thành lập, trên cơ sở hình thành và phát triển từ những đội tự vệ du kích vũ trang đầu tiên ở các châu: Mai Sơn, Mường La, Phù Yên. Ngày 13/8/2002, Tư lệnh Quân khu 2 ra Quyết định số 279/QĐ-BTL, công nhận ngày 26/8/1945 là ngày truyền thống của lực lượng vũ trang tỉnh Sơn La.

2 - Có 32 tập thể và 14 cá nhân được được truy tặng và phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; 12 huân chương các loại, trong đó, có Huân chương Sao Vàng (năm 1985), v.v.

3 - “Năm không”:  không du canh du cư, vượt biên trái phép và làm việc xấu; không truyền học đạo trái phép và trái với phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc; không để người chết nhiều ngày, không để ngoài áo quan và mổ nhiều trâu, bò; không trồng cây thuốc phiện, buôn bán, vận chuyển, sử dụng trái phép các chất ma túy; không tảo hôn, thách cưới khi lấy vợ, gả chồng, đẻ nhiều con.

- “Năm có”: có đổi mới tập quán sản xuất, áp dụng khoa học kỹ thuật, tranh thủ nguồn lực, phát huy nội lực vươn lên thoát nghèo; có tinh thần đoàn kết giữa các dòng họ, các dân tộc và giúp đỡ nhau cùng tiến bộ; có nếp sống văn hóa trong việc cưới, việc tang, lễ hội, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa; có ý thức xây dựng bản mới phát triển toàn diện, no ấm, hạnh phúc, đảm bảo an ninh trật tự; có nhiều người hiếu học, biết chữ, chăm làm, công tác tốt.