Hiện nay, chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Theo đó, chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong Quân đội là yêu cầu khách quan và cấp thiết, cần được các cơ quan, đơn vị trong toàn quân quán triệt, triển khai thực hiện hiệu quả.

Chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho bộ đội là giải pháp quan trọng trên cơ sở công nghệ số, góp phần đổi mới mạnh mẽ nội dung, hình thức tuyên truyền, không bị hạn chế về không gian, thời gian, tạo điều kiện để cán bộ, chiến sĩ tiếp cận, học tập hiệu quả hơn; qua đó, nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật, giữ nghiêm kỷ luật, nền nếp chính quy, xây dựng môi trường pháp lý quân sự lành mạnh trong toàn quân, xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện.

Thủ trưởng Cục Pháp chế chỉ đạo cán bộ, nhân viên ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.

Nhận thức rõ điều đó, thời gian qua, cấp ủy, chỉ huy các cấp đã quán triệt nghiêm các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn về cải cách hành chính, chuyển đổi số và triển khai thực hiện hiệu quả trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Trọng tâm là Nghị quyết số 66-NQ/TW, ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Kế hoạch số 4396/KH-BQP, ngày 04/11/2021 của Bộ Quốc phòng “Về phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số trong Bộ Quốc phòng giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030”; Kế hoạch số 3015/KH-BQP, ngày 30/5/2025 của Bộ Quốc phòng “Về thực hiện Quyết định số 766/QĐ-TTg, ngày 15/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật giai đoạn 2025 - 2030”,... trên cơ sở đó, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, gắn chuyển đổi số với thực hiện Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, công tác chính trị, tư tưởng, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật trong toàn quân.

Qua triển khai thực hiện, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong toàn quân có nhiều chuyển biến rõ nét: nhận thức của cấp ủy, chỉ huy và cán bộ, chiến sĩ được nâng cao; hạ tầng công nghệ thông tin từng bước hoàn thiện; hình thức, phương pháp tuyên truyền ngày càng phong phú, linh hoạt; các dữ liệu, tài liệu, video pháp luật được số hóa, cập nhật thường xuyên, giúp việc tra cứu, học tập pháp luật của cán bộ, chiến sĩ được triển khai nhanh chóng, thuận tiện hơn. Cục Pháp chế đã phối hợp với Bộ Tư lệnh 86 và các cơ quan, đơn vị có liên quan xây dựng cơ sở dữ liệu văn bản về quân sự, quốc phòng, chạy trên mạng đường truyền số liệu quân sự¹; xây dựng chuyên trang về pháp luật quân sự, quốc phòng; trang tin phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động Nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở; tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật trên môi trường mạng²; triển khai Chương trình “Luật Siêu dễ”, chuyên mục giáo dục quốc phòng và an ninh, giáo dục pháp luật; Quân đội với công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; xây dựng tủ sách pháp luật trên cổng thông tin điện tử của các cơ quan, đơn vị,... tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập, tra cứu, nghiên cứu, phục vụ chỉ huy, quản lý, điều hành trong toàn quân.

Hiện nay, quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực phổ biến, giáo dục pháp luật đòi hỏi phải có lộ trình bài bản, cách làm sáng tạo, phát huy tính chủ động và sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan, đơn vị. Để tiếp tục nâng cao hiệu quả chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, cần tập trung thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

Một là, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, nâng cao nhận thức của cán bộ, chiến sĩ về chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Theo đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tiếp tục quán triệt sâu sắc, triển khai thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; xác định chuyển đổi số là xu thế tất yếu, là một bộ phận quan trọng trong đổi mới công tác phổ biến, giáo dục pháp luật hiện nay. Cụ thể hóa bằng chương trình, kế hoạch sát thực tiễn, phù hợp yêu cầu nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị. Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật các cấp cần chủ động bám sát nhiệm vụ, nắm chắc tình hình, phát huy vai trò, thực hiện đầy đủ, có chất lượng các nhiệm vụ được giao. Xác định rõ trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác pháp luật, cải cách hành chính, chuyển đổi số; phân công, phân nhiệm cụ thể trong thực hiện nhiệm vụ phổ biến, giáo dục pháp luật trên nền tảng số. Phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ pháp chế, báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, xây dựng thành lực lượng nòng cốt, trực tiếp tổ chức và lan tỏa phong trào học tập, tìm hiểu pháp luật trong môi trường số. Đẩy mạnh phổ biến, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm cho bộ đội, từng bước hình thành “văn hóa pháp luật số” trong toàn quân.

Hai là, tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách và thể chế phục vụ chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Cục Pháp chế chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tập trung nghiên cứu, tham mưu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Thông tư số 42/2016/TT-BQP, ngày 30/3/2016 của Bộ Quốc phòng “Quy định công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong Bộ Quốc phòng”, theo hướng tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh chuyển đổi số trong các khâu tổ chức, quản lý, triển khai và đánh giá hiệu quả công tác. Cùng với đó, chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm Kế hoạch số 3015/KH-BQP, ngày 30/5/2025 của Bộ Quốc phòng; đồng thời, nghiên cứu xây dựng “Bộ tiêu chí đánh giá kết quả chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật” làm căn cứ kiểm tra, đánh giá, sơ kết, tổng kết và khen thưởng. Các cơ quan, đơn vị cần cụ thể hóa nội dung chuyển đổi số phù hợp đặc thù hoạt động; ban hành cơ chế khuyến khích, hỗ trợ các sáng kiến, mô hình mới trong phổ biến, giáo dục pháp luật; bảo đảm sự thống nhất giữa yêu cầu chuyển đổi số và nguyên tắc bảo mật, an toàn thông tin trong môi trường quân sự.

Ba là, xây dựng, kết nối và khai thác hiệu quả cơ sở dữ liệu pháp luật điện tử toàn quân. Trọng tâm là tiếp tục nâng cao chất lượng cơ sở dữ liệu pháp luật quốc phòng, bảo đảm đồng bộ, liên thông với cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật và các hệ thống thông tin chuyên ngành khác. Chuẩn hóa, tái cấu trúc toàn bộ văn bản, dữ liệu hiện có trên cơ sở dữ liệu của Bộ Quốc phòng về pháp luật để nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng “đúng, đủ, sạch, sống” và thống nhất trong toàn quân. Tập trung nghiên cứu, phát triển thêm các tính năng quản lý, tra cứu, cập nhật, lưu trữ, chia sẻ văn bản, đề cương tuyên truyền, tài liệu giảng dạy, video hướng dẫn pháp luật, bảo đảm nhanh chóng, chính xác, bảo mật. Tiếp tục nâng cấp, phát triển trang Pháp luật quân sự quốc phòng trên Cổng thông tin điện tử Bộ Quốc phòng và Cổng thông tin điện tử ngành Pháp chế Quân đội thành địa chỉ tập trung, chủ đạo trong cung cấp thông tin pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ, người dân và doanh nghiệp quốc phòng. Đồng thời, tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong tự động hóa việc cập nhật, gợi ý văn bản, hỗ trợ cán bộ, chiến sĩ tiếp cận, tra cứu, học tập pháp luật dễ dàng hơn. Cùng với đó, các đơn vị cần chủ động xây dựng “tủ sách pháp luật điện tử”, “phòng học pháp luật ảo”, “ứng dụng pháp luật di động”, phù hợp điều kiện, đặc thù từng cơ quan, đơn vị, gắn với bảo đảm an ninh mạng, bảo mật thông tin quân sự, tránh lộ, lọt, mất an toàn dữ liệu.

Phổ biến, giáo dục pháp luật bằng hình thức sân khấu hóa ở Trung đoàn 141, Sư đoàn 312, Quân đoàn 12. Ảnh: qdnd.vn

Bốn là, đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương pháp, hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật trên nền tảng số. Các cơ quan, đơn vị cần chuyển từ phương thức phổ biến, giáo dục một chiều sang truyền thông tương tác, lấy cán bộ, chiến sĩ làm trung tâm, phát huy tính chủ động, sáng tạo của bộ đội. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng tài liệu phổ biến, giáo dục pháp luật theo hướng hiện đại, đa dạng, bao gồm: sách nói điện tử, video clip, infographic, podcast, diễn đàn pháp luật trực tuyến, chuyên mục “Hỏi - đáp pháp luật”, “Câu chuyện pháp luật”, “Pháp luật và kỷ luật Quân đội”,… trên hệ thống báo chí và nền tảng mạng xã hội; tổ chức các cuộc thi, tọa đàm, giao lưu tìm hiểu pháp luật, mô phỏng các tình huống pháp luật,… giúp cán bộ, chiến sĩ tiếp nhận thông tin pháp luật dễ dàng, hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, các cơ quan, đơn vị cần tích hợp nội dung pháp luật vào các ứng dụng quản lý, huấn luyện, sinh hoạt hằng ngày, hình thành cho bộ đội thói quen tiếp cận pháp luật tự nhiên, thường xuyên. Việc đổi mới nội dung, phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cần phù hợp trình độ, đặc điểm từng đối tượng; trong đó, với cán bộ, chú trọng kỹ năng vận dụng pháp luật trong chỉ huy, quản lý; với hạ sĩ quan, chiến sĩ, tập trung giáo dục ý thức kỷ luật, hành vi ứng xử theo pháp luật, kỷ luật Quân đội.

Năm là, phát triển nguồn nhân lực và bảo đảm các điều kiện cần thiết cho chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Các cơ quan, đơn vị cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ pháp chế, báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật có trình độ công nghệ thông tin, kỹ năng truyền thông số, năng lực biên tập và sáng tạo nội dung trên môi trường mạng. Các học viện, nhà trường Quân đội cần xây dựng nội dung chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ trong tuyên truyền pháp luật vào chương trình đào tạo, tập huấn định kỳ. Phối hợp với các cơ quan chức năng, doanh nghiệp công nghệ thông tin trong và ngoài Quân đội để trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, chuyển giao công nghệ, khai thác các nguồn lực xã hội phục vụ chuyển đổi số. Đồng thời, cần chú trọng đầu tư, nâng cấp hạ tầng công nghệ, đường truyền, thiết bị; ưu tiên sử dụng phần mềm nội bộ, nền tảng an toàn, bảo mật cao. Xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát, định kỳ đánh giá hiệu quả chuyển đổi số, xem đây là tiêu chí đánh giá trong công tác thi đua, khen thưởng. Qua đó, góp phần tạo động lực thúc đẩy phong trào học tập pháp luật, thi đua xây dựng “Đơn vị làm tốt công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên nền tảng số”.

Chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là xu hướng tất yếu, là giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong toàn quân. Với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; sự chủ động, sáng tạo của các cơ quan, đơn vị; cùng tinh thần trách nhiệm, quyết tâm cao của cán bộ, chiến sĩ, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong toàn quân sẽ ngày càng đổi mới, hiệu quả, góp phần nâng cao ý thức pháp luật của bộ đội, chấp hành nghiêm kỷ luật Quân đội, pháp luật Nhà nước, xây dựng cơ quan, đơn vị vững  mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thiếu tướng NGUYỄN VIỆT DŨNG, Cục trưởng Cục Pháp chế, Bộ Quốc phòng
______________________             

1 - Từ năm 2023 đến nay đã cập nhật trên 10.000 văn bản quy phạm pháp luật về quân sự, quốc phòng, cơ yếu và văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động quân sự, quốc phòng.

2 - Năm 2023, 2024, Cục Pháp chế phối hợp Báo Quân đội nhân dân tổ chức 20 lần Cuộc thi tìm hiểu kiến thức pháp luật trên môi trường điện tử, thu hút trên 46.000 người tham gia.