Tổ chức lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 là chủ trương đúng đắn, được đông đảo quần chúng nhân dân ủng hộ và tích cực tham gia. Tuy nhiên, với mưu đồ thâm độc, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị lại xuyên tạc cho rằng, đây là việc làm “vô căn cứ, không cần thiết, chỉ là hình thức”. Vấn đề này cần phải được vạch trần và kiên quyết đấu tranh bác bỏ.

Hiến pháp là đạo luật cơ bản của một quốc gia, có giá trị pháp lý cao nhất và là nền tảng cho toàn bộ hệ thống pháp luật. Kể từ khi thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, nước ta đã có 05 bản Hiến pháp, đó là Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980, Hiến pháp năm 1992 (được sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2011) và Hiến pháp năm 2013.

Các bản Hiến pháp này đều ra đời trong những bối cảnh và thời điểm lịch sử nhất định, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong từng giai đoạn. Hiện nay, đứng trước yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 là hết sức cần thiết, tạo cơ sở hiến định cho việc thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, đáp ứng ý chí, nguyện vọng và lợi ích chính đáng của nhân dân.

Quốc hội thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Ảnh: baochinhphu.vn

Để tiến hành sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 theo đúng pháp luật, đảm bảo phát huy trí tuệ và quyền làm chủ của nhân dân, tạo sự thống nhất cao trong toàn dân; thực hiện Kế hoạch số 05/KH-UBDTSĐBSHP, ngày 05/5/2025 của Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, về “Tổ chức lấy ý kiến Nhân dân, các ngành, các cấp về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013”, thời gian qua, việc lấy ý kiến nhân dân đã được tiến hành nghiêm túc, dân chủ, đúng pháp luật, được đông đảo quần chúng nhân dân rất đồng tình ủng hộ và tích cực tham gia. Tuy nhiên, với mưu đồ thâm độc, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị lại ra sức tuyên truyền chống phá. Chúng cố tình xuyên tạc cho rằng, việc xin ý kiến nhân dân về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 “là vô căn cứ, không cần thiết, chỉ là hình thức”. Quan điểm này là hoàn toàn sai trái, không có căn cứ khoa học, “ngược chiều” với thực tiễn, “ngược dòng” với “ý Đảng, lòng dân”, hòng thực hiện mưu đồ phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, xuyên tạc bản chất dân chủ của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hòng gây nghi ngờ, làm mất niềm tin của Nhân dân vào Đảng và Nhà nước ta.

Trước hết, cần khẳng định rằng, việc lấy ý kiến của toàn dân vào sửa đổi Hiến pháp năm 2013 là hoàn toàn có căn cứ khoa học, phù hợp thực tiễn của đất nước trong bối cảnh mới. Trên cơ sở sự vận động, phát triển của tình hình, nhiệm vụ cách mạng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành các văn bản định hướng công tác lập pháp, đặc biệt là công tác sửa đổi Hiến pháp, yêu cầu phải phát huy trí tuệ tập thể, phát huy dân chủ và tiếp thu ý kiến rộng rãi của nhân dân để bảo đảm Hiến pháp phản ánh đúng yêu cầu thực tiễn, nguyện vọng của toàn dân. Đây là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta, được dựa trên cơ sở pháp lý, khoa học, phù hợp với thực tiễn của đất nước và là một trong “tứ trụ” để đất nước vững bước vào kỷ nguyên phát triển mới.

Về cơ sở pháp lý, Hiến pháp của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 quy định rõ nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân và nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước thông qua các cơ quan đại diện và trực tiếp. Theo đó, Khoản 2, Điều 2 Hiến pháp năm 2013 đã khẳng định: Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức. Điều 6 của Hiến pháp cũng khẳng định: nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp, bằng dân chủ đại diện thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và thông qua các cơ quan khác của Nhà nước. Như vậy, nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước thông qua việc tham gia thảo luận và góp ý kiến vào các văn bản pháp luật quan trọng, bao gồm Hiến pháp. Điều này khẳng định vai trò chủ thể của nhân dân trong việc tham gia góp ý sửa đổi Hiến pháp.

Trong Điều 6 và Điều 120 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) cũng đã quy định rõ nguyên tắc bảo đảm sự tham gia của nhân dân vào quá trình xây dựng, sửa đổi văn bản quy phạm pháp luật, đặc biệt là văn bản có giá trị pháp lý cao như Hiến pháp. Kinh nghiệm thực tiễn từ quá trình xây dựng và ban hành Hiến pháp năm 2013 để lại nhiều bài học quý báu, trong đó có bài học về việc tổ chức lấy ý kiến toàn dân tham gia đã mang lại nhiều đóng góp có giá trị, giúp hoàn thiện nội dung Hiến pháp. Đây là tiền lệ pháp lý và thực tiễn quan trọng được kế thừa, phát huy trong đợt sửa đổi lần này.

Thứ hai, việc tổ chức lấy ý kiến rộng rãi của toàn dân góp ý sửa đổi Hiến pháp là việc làm cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng trong bối cảnh mới. Để thể chế hoá các chủ trương, đường lối của Đảng và ý chí, nguyện vọng của nhân dân thành quy định pháp luật có tính ổn định, phù hợp và phát triển, ngày 05/5/2025, Quốc hội khóa XV đã ban hành Nghị quyết số 195/2025/QH15 về việc thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Nghị quyết giao Ủy ban có trách nhiệm xây dựng dự thảo, tổ chức lấy ý kiến nhân dân, các ngành, các cấp đóng góp; giải trình, tiếp thu ý kiến đóng góp để hoàn thiện dự thảo trình Quốc hội xem xét, thông qua. Theo đó, Ủy ban đã ban hành Kế hoạch số 05/KH-UBDTSĐBSHP để cụ thể hóa nhiệm vụ này, bảo đảm tổ chức thực hiện đồng bộ, khoa học, hiệu quả và theo đúng tiến độ. Đây là việc làm thiết thực nhằm hoàn thiện thể chế xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Thực tế cho thấy, việc sửa đổi Hiến pháp là bước đi cần thiết để thể chế hóa đầy đủ hơn các nguyên tắc về phân công, phối hợp, kiểm soát quyền lực, bảo đảm hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước. Trước bối cảnh chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, xã hội số, đổi mới mô hình tăng trưởng, Hiến pháp cần được cập nhật, thể chế hóa các quyền con người, quyền công dân ngày càng đầy đủ, thực chất, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Đồng thời, khắc phục một số bất cập trong Hiến pháp năm 2013 trước bối cảnh mới, bảo đảm phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; tăng cường năng lực thể chế trong hội nhập kinh tế, thương mại và pháp lý quốc tế, gắn kết giữa luật pháp quốc gia với các chuẩn mực quốc tế về nhân quyền, môi trường, đổi mới sáng tạo; nâng cao vai trò giám sát, phản biện và bảo hiến; củng cố cơ chế giám sát quyền lực, nhất là vai trò của Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc, báo chí, nhân dân và xây dựng cơ chế bảo vệ Hiến pháp độc lập, hiệu quả hơn; khẳng định và làm rõ hơn cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ” trong tổ chức và vận hành bộ máy nhà nước. Điều này thể hiện rõ sự đổi mới trong tư duy lãnh đạo và phương thức cầm quyền của Đảng, theo hướng minh bạch, khoa học, dân chủ và gắn bó chặt chẽ với nhân dân.

Thứ ba, việc lấy ý kiến của toàn dân tham gia vào xây dựng và sửa đổi Hiến pháp là việc làm thực chất, thiết thực, hiệu quả, phù hợp với thực tiễn, nhằm xây dựng nhà nước pháp quyền hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân tốt hơn, hoàn toàn không phải là “hình thức” như các thế lực thù địch xuyên tạc. Theo đó, việc triển khai lấy ý kiến toàn dân về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 được diễn ra từ ngày 06/5/2025 đến 05/6/2025 trên phạm vi toàn quốc được thực hiện một cách thực chất, hiệu quả và phù hợp với thực tiễn, nhằm huy động sự tham gia tích cực của toàn xã hội, đảm bảo tính dân chủ và phản ánh đầy đủ ý chí, nguyện vọng của nhân dân với nhiều hình thức tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân, như: họp, hội nghị, hội thảo; gửi văn bản góp ý bằng văn bản đến cơ quan có thẩm quyền hoặc góp ý trực tuyến thông qua cổng thông tin điện tử của Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng phần mềm VneID và với tinh thần “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, hướng dẫn người dân tham gia góp ý sửa đổi Hiến pháp.

Để hỗ trợ quá trình góp ý, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã gửi các tài liệu, như: Kế hoạch số 05/KH-UBDTSĐBSHP; Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; Bản thuyết minh về dự thảo Nghị quyết; Bản so sánh các nội dung dự kiến sửa đổi với quy định hiện hành của Hiến pháp.

Thực tế cho thấy, việc công bố công khai các tài liệu liên quan đến dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 trên các cổng thông tin điện tử đã tạo điều kiện thuận lợi để người dân tích cực, chủ động, tự nguyện và tự giác tham gia vào quá trình đóng góp ý kiến. Trên cơ sở ý kiến của nhân dân, các cơ quan, tổ chức tổng hợp, phân loại và báo cáo kết quả lấy ý kiến về Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Các ý kiến đóng góp được xem xét, giải trình, tiếp thu một cách nghiêm túc trong quá trình hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, đảm bảo phản ánh trung thực ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Thực tiễn này chứng minh, việc lấy ý kiến nhân dân góp ý vào sửa đổi Hiến pháp đã được tổ chức thực hiện nghiêm túc, công khai và cầu thị, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội. Đây không phải là việc làm hình thức, mà là việc làm rất thiết thực, đóng góp tích cực vào nội dung văn bản pháp lý tối cao.

Như vậy, việc lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân góp ý sửa đổi Hiến pháp không chỉ là một yêu cầu pháp lý, mà còn là biểu hiện sâu sắc của nguyên tắc dân chủ, sự tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân và tinh thần trách nhiệm của Nhà nước ta. Những dẫn chứng thực tiễn và phân tích ở trên cho thấy, việc lấy ý kiến nhân dân góp ý sửa đổi Hiến pháp năm 2013 là hoàn toàn có cơ sở khoa học, là một quá trình nghiêm túc, thực chất, góp phần quyết định vào thành công của tiến trình lập hiến. Vì vậy, mọi luận điệu cho rằng, việc xin ý kiến nhân dân “là vô căn cứ, không cần thiết, chỉ là hình thức” là hoàn toàn sai trái, phản động, cần đấu tranh bác bỏ.

Đại tá, TS. BÙI THANH CAO, Phó Viện trưởng Viện Khoa học xã hội và nhân văn quân sự