Tinh gọn tổ chức bộ máy nhằm tạo ra một bộ máy gọn nhẹ, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hơn để đưa đất nước vươn mình phát triển trong kỷ nguyên mới, là một chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước ta. Tuy nhiên, với mưu đồ thâm độc, các thế lực thù địch, phản động đã và đang tung ra nhiều luận điệu xuyên tạc về vấn đề này. Trước bối cảnh đó, đòi hỏi chúng ta phải tỉnh táo nhận diện và kiên quyết đấu tranh bác bỏ.

Sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước ta, nhằm nâng cao hiệu lực lãnh đạo của Đảng, hiệu quả quản lý của Nhà nước và chất lượng hoạt động của các tổ chức để phục vụ Nhân dân tốt hơn. Chủ trương này đã được Đảng, Nhà nước ta triển khai thực hiện trong nhiều nhiệm kỳ đại hội và thu được những kết quả nhất định.

Đặc biệt, thời gian gần đây, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự nhất trí, đồng lòng, vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang đẩy mạnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Tuy nhiên, đi ngược lại với ý Đảng, lòng dân, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị liên tục đăng tải, đưa ra các bài viết, bài nói trên các trang mạng xã hội hòng xuyên tạc, phủ nhận chủ trương, quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về vấn đề này. Họ cố lèo lái cho rằng: việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy ở Việt Nam chỉ là “ngẫu hứng” nhất thời; việc tinh gọn bộ máy của Đảng, Nhà nước là nguyên nhân phát sinh nhiều vấn đề tiêu cực, như “chạy chọt” để “giữ ghế”. Họ còn rêu rao rằng: việc sáp nhập địa giới hành chính các tỉnh, thành phố mà không tổ chức trưng cầu ý dân là mất dân chủ, chưa đúng quy định của pháp luật, v.v.

Cán bộ công an hướng dẫn người dân thao tác xin cấp phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID tại Trung tâm Phục vụ hành chính công thành phố Huế. Ảnh: TTXVN

Chúng ta có đủ cơ sở để khẳng định rằng, những luận điệu mà họ đưa ra là hoàn toàn sai trái, mang tính chủ quan, vô căn cứ, hòng cố tình chống phá Đảng, Nhà nước, gây mất niềm tin của Nhân dân vào Đảng và chế độ. Vì vậy, chúng ta cần kịp thời nhận diện, vạch trần và kiên quyết đấu tranh bác bỏ; đồng thời, khẳng định tính đúng đắn, khoa học và hiệu quả của cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy do Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta đang tiến hành.

Thứ nhất, trước đòi hỏi cấp thiết từ thực tiễn công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, qua nhiều kỳ đại hội, Đảng ta đều nhấn mạnh nhiệm vụ tinh gọn tổ chức bộ máy và xây dựng mô hình tổng thể tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị trong giai đoạn mới. Từ Đại hội VII đến nay, Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết chuyên đề lãnh đạo thực hiện đổi mới, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị hoạt động hiệu lực, hiệu quả¹. Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân khác nhau nên kết quả chưa đạt được như mong muốn. Bộ máy hành chính ở nước ta vẫn còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, gây ra sự lãng phí về nguồn lực. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến một số chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước chậm đi vào thực tiễn cuộc sống. Thực tiễn cho thấy: “Tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương một số nơi chưa đổi mới mạnh mẽ; chức năng, nhiệm vụ, phân cấp, phân quyền chưa thực sự rõ ràng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động còn hạn chế. Số lượng cán bộ cấp xã và đội ngũ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công vẫn còn quá lớn; phẩm chất, năng lực, uy tín còn hạn chế, thiếu tính chuyên nghiệp, chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới”². Do đó, đổi mới, sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị làm thay đổi toàn diện, triệt để tổ chức bộ máy, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, giảm thiểu chi phí hành chính không cần thiết, tiết kiệm ngân sách để tái phân bổ các nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư trực tiếp cho cơ sở và người dân, hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn. Và thời điểm được đánh dấu là cuộc cách mạng, được triển khai quyết liệt nhất, triệt để nhất chính là sự ra đời của Nghị quyết số 56-NQ/TW, ngày 25/11/2024 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về triển khai tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Nhằm cụ thể hóa và triển khai thực hiện Nghị quyết số 56-NQ/TW, chỉ trong thời gian ngắn Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIII đã ban hành 06 kết luận³ để lãnh đạo đẩy mạnh thực hiện cho được cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Đảng, Nhà nước.

Đây là những minh chứng thực tiễn vạch trần luận điệu cho rằng: việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Đảng, Nhà nước ở Việt Nam chỉ là ngẫu hứng nhất thời là hoàn toàn sai sự thật, vô căn cứ; không đúng với thực tiễn cả quá trình dài Đảng, Nhà nước ta đã có chủ trương, triển khai thực hiện việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan của Đảng, Nhà nước với việc ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, kết luận nhằm lãnh đạo vấn đề này, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn phát triển đất nước trong thời kỳ hội nhập quốc tế ngày càng sâu, rộng.

Thứ hai, “tinh gọn” là trạng thái của một tổ chức “có số lượng người tham gia ở mức thấp nhất, hợp lý nhất, nhưng vẫn đảm bảo hoạt động tốt”⁴. Ngoài ra, tinh gọn chính là giảm bớt những yếu tố không cần thiết, tối ưu hóa hoạt động của tổ chức. Việc tinh gọn sẽ góp phần tăng cường hiệu suất, giảm thiểu lãng phí thời gian, nguồn nhân lực; tập trung vào cải thiện, nâng cao chất lượng, cung cấp những giá trị thiết thực từ hoạt động của tổ chức. Đồng thời, tạo ra môi trường làm việc tích cực, khuyến khích sự sáng tạo của các thành viên trong tổ chức đó. Vì thế, việc tinh giản biên chế là yêu cầu tất yếu khách quan để xây dựng bộ máy của Đảng, Nhà nước hoạt động hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả.

Tuy nhiên, việc tinh gọn tổ chức, biên chế không hề dễ dàng, bởi nó liên quan đến đời sống, tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong hệ thống chính trị. Để giảm thiểu những khó khăn đối với người lao động trong quá trình tinh gọn tổ chức, biên chế, Đảng, Nhà nước ta đã có những chính sách ưu tiên vượt trội⁵ để động viên, bảo đảm đời sống cán bộ, công chức, viên chức chịu ảnh hưởng khi sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Đồng thời, có biện pháp ngăn chặn kịp thời những biểu hiện tiêu cực trong sắp xếp nhân sự cán bộ, tinh giản tổ chức, biên chế. Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành các chỉ thị, kết luận, hướng dẫn thực hiện công tác nhân sự cán bộ; trong đó, giao Ban Tổ chức Trung ương tổng hợp, báo cáo, tham mưu với Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét, quyết định chỉ định nhân sự cán bộ các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sau sáp nhập. Chính phủ chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương thực hiện đúng quy định của pháp luật trong tinh giản tổ chức, biên chế, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, chấp hành nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ; bảo đảm khách quan, công bằng, công khai, minh bạch, phát huy vai trò giám sát của các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân trong quá trình thực hiện tinh giản biên chế. Người đứng đầu phải chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện tinh giản tổ chức, biên chế trong cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao quản lý theo thẩm quyền.

Điều này đã khẳng định việc tinh giản biên chế để sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị ở Việt Nam có mục đích, mục tiêu rõ ràng, thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của Đảng, Nhà nước ta. Đây còn là đợt sàng lọc đội ngũ cán bộ nhằm lựa chọn những người có đủ phẩm chất, năng lực, trình độ để phụng sự đất nước, phục vụ Nhân dân, hoàn toàn không có chuyện tinh giản tổ chức, biên chế làm phát sinh tiêu cực, “chạy chọt” để “giữ ghế”,... như luận điệu cố tình xuyên tạc, hướng lái dư luận của các thế lực thù địch, phản động.

Thứ ba, Luật Trưng cầu ý dân (Luật số 96/2015/QH13) đã quy định rõ về các vấn đề trưng cầu ý dân. Cụ thể: Quốc hội xem xét, quyết định trưng cầu ý dân về các vấn đề: Toàn văn Hiến pháp hoặc một số nội dung quan trọng của Hiến pháp; vấn đề đặc biệt quan trọng về chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về quốc phòng, an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của quốc gia; vấn đề đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất nước và các vấn đề đặc biệt quan trọng khác của đất nước. Bên cạnh đó, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (Luật số 65/2025/QH15) cũng quy định rất rõ trình tự, thủ tục thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính. Theo đó, Chính phủ tổ chức xây dựng đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính cấp tỉnh trình Quốc hội; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức xây dựng đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trình Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tại Điều 10 của Luật này đã quy định: Đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính phải được lấy ý kiến của Nhân dân ở những đơn vị hành chính cấp xã chịu ảnh hưởng trực tiếp. Sau khi có kết quả lấy ý kiến Nhân dân, cơ quan xây dựng đề án có trách nhiệm hoàn thiện đề án và gửi Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã ở các đơn vị hành chính có liên quan để xem xét, cho ý kiến về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính.

Như vậy, pháp luật Việt Nam đã quy định rất rõ ràng thẩm quyền, quy trình, nội dung về trưng cầu dân ý, cũng như trình tự, thủ tục thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính. Thực tiễn thời gian qua, các địa phương trong cả nước đã dân chủ lấy ý kiến rộng rãi của Nhân dân về điều chỉnh địa giới hành chính và đổi tên đơn vị hành chính cấp xã trên phạm vi cả nước. Và ý kiến của Nhân dân đã được Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các địa phương tiếp thu, điều chỉnh, nên tất cả tên của các xã, phường, đặc khu mới hiện nay đều gắn với các địa danh lịch sử, truyền thống, văn hóa lâu đời của địa phương đó và được Nhân dân địa phương đồng tình ủng hộ. Vì vậy, luận điệu cho rằng: việc sáp nhập địa giới hành chính các cấp không tổ chức trưng cầu ý dân là mất dân chủ và các bước tiến hành không đúng với quy định của pháp luật là hết sức hồ đồ, không phản ánh đúng thực tiễn diễn ra ở các địa phương trong cả nước. Thực chất, đây là âm mưu xấu độc của các thế lực thù địch, phản động nhằm gây ra sự phân tâm, hoài nghi, tạo dư luận xấu trong xã hội về cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, chia rẽ Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Những luận điệu xuyên tạc, âm mưu xấu độc đó cần bị vạch trần, lên án và kiên quyết đấu tranh bác bỏ./.

TS. NGUYỄN VĂN PHƯƠNG - ThS. PHẠM VĂN TUỆ
__________________________

1 - Nghị quyết số 17-NQ/TW, ngày 01/8/2007 của Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) “Về đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước”; Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 17/4/2015 của Bộ Chính trị (khóa XI) “Về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức”; Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”, v.v.

2 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr. 90.

3 - Kết luận số 121-KL/TW, ngày 24/01/2025 của Ban Chấp hành Trung ương; Kết luận số 126-KL/TW, ngày 14/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; Kết luận số 127-KL/TW, ngày 28/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; Kết luận số 128-KL/TW, ngày 7/3/2025 của Bộ Chính trị; Kết luận số 155-KL/TW, ngày 17/5/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Kết luận số 157-KL/TW, ngày 25/5/2025 của Bộ Chính trị.

4 - Viện Ngôn ngữ học - Từ điển Tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng, 2003, tr. 995.

5 - Ngày 31/12/2024, Chính phủ ban hành Nghị định số 177/2024/NĐ-CP quy định chế độ, chính sách đối với các trường hợp không tái cử, tái bổ nhiệm và cán bộ thôi việc, nghỉ hưu theo nguyện vọng; Nghị định số 178/2024/NĐ-CP về chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.