Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, cùng sự phát triển mạnh mẽ của Cách mạng công nghiệp 4.0, ngoại ngữ trở thành yêu cầu không thể thiếu đối với mỗi quân nhân trong Quân đội nói chung, cán bộ, nhân viên Cảnh sát biển Việt Nam nói riêng. Có năng lực ngoại ngữ tốt, không chỉ giúp cán bộ, nhân viên khai thác và sử dụng hiệu quả trang bị, vũ khí, khí tài quân sự hiện đại mà còn giúp họ làm tốt công tác đối ngoại quốc phòng, nâng cao hiệu quả hợp tác với lực lượng thực thi pháp luật trên biển của các nước, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Do vậy, việc nâng cao năng lực ngoại ngữ cho cán bộ, nhân viên Cảnh sát biển không chỉ là yêu cầu trước mắt mà còn là vấn đề chiến lược lâu dài.

Thiếu tướng Lê Đình Cường, Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng Cảnh sát biển Việt Nam chủ trì Hội thảo “Nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ cho cán bộ, nhân viên Cảnh sát biển trong giai đoạn hiện nay".

Cảnh sát biển Việt Nam là lực lượng chuyên trách của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, làm nòng cốt thực thi pháp luật và bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn trên biển. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, khi mà “hướng ra biển” đang trở thành xu thế của các quốc gia có biển cũng như các quốc gia không có biển thì hợp tác quốc tế để bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh, trật tự, an toàn trên biển là một trong những yêu cầu chiến lược quan trọng.

Với vai trò lực lượng chấp pháp trên biển, Cảnh sát biển Việt Nam có trách nhiệm đẩy mạnh và tăng cường các hoạt động hợp tác quốc tế để góp phần giải quyết các vấn đề bất đồng về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển, đảo. Nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng của công tác đối ngoại quốc phòng, hợp tác quốc tế, những năm qua, Cảnh sát biển Việt Nam đã tăng cường mở rộng hợp tác để tận dụng các diễn đàn quốc tế và khu vực, tranh thủ sự ủng hộ của các nước, bạn bè trên thế giới nhằm khẳng định và đấu tranh bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc. Để thực hiện tốt chủ trương mở rộng hợp tác quốc tế, giao lưu với lực lượng thực thi pháp luật trên biển của các nước trong khu vực và trên thế giới, bên cạnh việc không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, xây dựng nguồn nhân lực giỏi về chuyên môn, tinh thông về nghiệp vụ, một vấn đề được Đảng ủy, Bộ Tư lệnh, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong lực lượng Cảnh sát biển rất quan tâm, coi trọng, đó là: Nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ cho cán bộ, nhân viên, nhất là lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ trên biển, tham gia vào các hoạt động hợp tác quốc tế.

Thực hiện Quyết định số 1659/QĐ-TTg, ngày 19/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Chương trình quốc gia về học tập ngoại ngữ cho cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2019-2030”; Nghị quyết số 109-NQ/QUTW, ngày 11/02/2019 của Quân ủy Trung ương “Về xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”; Chỉ thị số 105/CT-BQP, ngày 26/5/2020 của Bộ Quốc phòng “Về việc tăng cường học tập ngoại ngữ và tiếng dân tộc thiểu số trong toàn quân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới” và Kế hoạch số 1844/KH-BQP, ngày 27/5/2020 của Bộ Quốc phòng về thực hiện Đề án “Chương trình quốc gia về học tập ngoại ngữ cho cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2019 - 2030”…, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển đã ban hành Chỉ thị số 10222/CT-BTL, ngày 11/8/2020 về việc “Tăng cường học tập ngoại ngữ trong lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mớỉ”, Kế hoạch số 11281/KH-BTL, ngày 30/8/2020 về thực hiện Đề án “Chương trình quốc gia về học tập ngoại ngữ cho cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2019 - 2030”, đặc biệt là đã xây dựng Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ cho lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2022-2030” (gọi tắt là Đề án ngoại ngữ) báo cáo, trình Thường vụ Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng. Trên cơ sở đề xuất của Cảnh sát biển Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã phê duyệt Đề án ngoại ngữ tại Quyết định số 608/QĐ-BQP, ngày 21/02/2023 và phê duyệt Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án ngoại ngữ tại Quyết định số 2011/QĐ-BQP, ngày 18/5/2023, triển khai thực hiện trong toàn lực lượng.

Đại tá Đoàn Văn Hiểu, Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ Cảnh sát biển  phát biểu khai mạc Lớp tiếng Anh bậc 4 kết hợp tiếng Anh chuyên ngành Cảnh sát biển        năm 2025.

Với quyết tâm, trách nhiệm chính trị cao của cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn lực lượng Cảnh sát biển, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức quán triệt, tuyên truyền và thực hiện nghiêm túc các mục tiêu, nhiệm vụ của Đề án ngoại ngữ. Trong quá trình triển khai thực hiện, mặc dù còn không ít khó khăn, vướng mắc, song công tác đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ đã đạt được những kết quả tích cực, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, nhân viên Cảnh sát biển. Nổi bật là, nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy các cấp, cán bộ, nhân viên đối với nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng, học tập ngoại ngữ được nâng cao. Các cơ quan, đơn vị đã chủ động xây dựng kế hoạch, chương trình triển khai thực hiện Đề án ngoại ngữ với những nội dung, lộ trình cụ thể, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và tình hình thực tiễn của đơn vị; đội ngũ cán bộ, giáo viên đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ được kiện toàn, được tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng sư phạm, đã có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng; nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ không ngừng được hoàn thiện, chuẩn hóa; công tác bảo đảm được chú trọng, nhất là đầu tư trang bị, ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy và học tập; nhiều mô hình, cách làm hay, kinh nghiệm tốt trong dạy và học ngoại ngữ ở các đơn vị được phát triển và nhân rộng, v.v.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được đáng khích lệ, công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực ngoại ngữ cho cán bộ, nhân viên Cảnh sát biển Việt Nam vẫn còn những khó khăn, bất cập: Một số cán bộ, nhân viên còn nhận thức chưa đầy đủ, toàn diện về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ; do đặc thù quân số ít, nhiều nhiệm vụ đan xen, vừa học vừa làm nên chất lượng học và thực hành kỹ năng ngoại ngữ của cán bộ, nhân viên còn hạn chế, đa số chưa đủ tự tin trong giao tiếp; đội ngũ cán bộ, giáo viên làm công tác đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ chưa có nhiều kinh nghiệm; trình độ, năng lực sư phạm còn hạn chế; việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học ngoại ngữ chưa được chú trọng, hiệu quả chưa cao; chưa có nhiều cơ chế, chính sách để động viên, khuyến khích phong trào học tập và nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ.

Để nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ cho cán bộ, nhân viên, đáp ứng yêu cầu xây dựng Cảnh sát biển Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” và hội nhập quốc tế cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ, quyết liệt một số nội dung, biện pháp chủ yếu sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ cho cán bộ, nhân viên. Theo đó, các cơ quan, đơn vị trong toàn lực lượng, trước hết là cấp ủy, người chỉ huy các cấp tiếp tục quán triệt sâu sắc chủ trương học tập ngoại ngữ của Chính phủ, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là Chỉ thị số 10222 của Tư lệnh Cảnh sát biển, Kế hoạch số 11281, đặc biệt là Đề án ngoại ngữ của Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển. Trên cơ sở đó, nắm vững phương hướng, mục tiêu, quan điểm chỉ đạo và các nhiệm vụ, giải pháp mà Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển đã xác định; nhận thức đầy đủ vị trí, tầm quan trọng của nhiệm vụ này, đề cao vai trò, trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Thực tiễn những năm qua cho thấy, ở đâu, khi nào cấp ủy, người chỉ huy quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao thì ở đó, khi đó việc bồi dưỡng, học tập ngoại ngữ của cán bộ, nhân viên đạt chất lượng, hiệu quả cao và ngược lại. Bởi vậy, cấp ủy, chỉ huy các cấp phải chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt hơn nữa cũng như tăng cường công tác kiểm tra việc triển khai thực hiện của đơn vị. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục để cán bộ, nhân viên thấy rõ sự cần thiết phải học tập ngoại ngữ trước yêu cầu hội nhập quốc tế, xây dựng Quân đội, xây dựng lực lượng thực thi pháp luật và bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn trên biển trong tình hình mới; tích cực tuyên truyền, phổ biến các mô hình, cách làm hay, kinh nghiệm tốt trong đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ. Qua đó, tạo sự thống nhất về nhận thức, hành động, xây dựng quyết tâm, động cơ đúng đắn cho cán bộ, nhân viên. Các đơn vị tổ chức xây dựng kế hoạch, chương trình đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ cho cán bộ, nhân viên đảm bảo chi tiết, cụ thể, khả thi, bám sát đặc điểm, nhiệm vụ được giao; gắn bồi dưỡng, học tập ngoại ngữ theo Đề án ngoại ngữ với thực hiện nhiệm vụ của đơn vị. Mặt khác, chủ động rà soát, đánh giá đúng thực trạng năng lực, trình độ ngoại ngữ của đội ngũ cán bộ các cấp để mở lớp và cử đi đào tạo, bồi dưỡng bảo đảm phù hợp với đối tượng, nhu cầu của đơn vị.

Ứng dụng công nghệ thông tin trong bồi dưỡng tiếng Anh cho cán bộ, nhân viên     Cảnh sát biển Việt Nam.

Hai là, đề cao tính tích cực, chủ động, tự giác và vai trò nêu gương của chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy cơ quan, đơn vị trong thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ cho cán bộ, nhân viên. Đề cao tính chủ động, tự giác, nêu gương của chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy là yếu tố rất quan trọng, từ đó tạo ra động lực và sức lan tỏa mạnh mẽ trong toàn cơ quan, đơn vị. Vì vậy, mỗi cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần xác định việc học ngoại ngữ là nhiệm vụ thiết yếu, gắn liền với trách nhiệm chính trị và danh dự của bản thân; chủ động, tiên phong, gương mẫu trong thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ của đơn vị; đồng thời khuyến khích, hướng dẫn và tạo điều kiện thuận lợi để cho cán bộ, nhân viên thuộc quyền có cơ hội học tập nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ. Bên cạch đó, việc biểu dương, khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong học tập ngoại ngữ sẽ góp phần củng cố động lực, hình thành và phát triển phong trào thi đua, môi trường học tập tích cực, sáng tạo trong đơn vị.

Ba là, tiếp tục rà soát, xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách, tạo động lực thúc đẩy đội ngũ cán bộ, nhân viên tích cực học tập, nâng cao năng lực ngoại ngữ trong thực hiện nhiệm vụ. Đây là nội dung, giải pháp quan trọng, vừa tạo động lực, điều kiện thuận lợi, vừa tạo áp lực để các đối tượng tích cực, chủ động, tự giác học tập ngoại ngữ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Theo đó, các cơ quan chức năng tiếp tục rà soát, nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách về đào tạo, bồi dưỡng, học tập ngoại ngữ, đảm bảo phù hợp với quy định của Nhà nước, đặc thù quân sự, quốc phòng và xu hướng phát triển của lực lượng Cảnh sát biển để tham mưu, đề xuất với Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển bổ sung yêu cầu về trình độ ngoại ngữ vào tiêu chuẩn các chức danh; coi đó là một trong những tiêu chí quan trọng trong nhận xét, đánh giá, bổ nhiệm, bố trí, sử dụng cán bộ, nhân viên. Đồng thời, có chính sách đầu tư xây dựng, thu hút, trọng dụng cán bộ có trình độ ngoại ngữ cao, đủ tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị vào phục vụ trong lực lượng Cảnh sát biển. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị lấy kết quả bồi dưỡng, học tập ngoại ngữ của các tập thể, khả năng sử dụng ngoại ngữ của cá nhân làm tiêu chí bình xét thi đua, khen thưởng đối với đơn vị, đề bạt, bổ nhiệm, thăng quân hàm, xét chức danh chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ đối với cá nhân và lấy đó làm yêu cầu bắt buộc đối với những vị trí công tác có sử dụng ngoại ngữ, từ đó tạo động lực cho cán bộ, nhân viên tự giác học tập ngoại ngữ.

Bốn là, đẩy mạnh đổi mới, hoàn thiện chương trình, nội dung đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ và triển khai đồng bộ các biện pháp nâng cao chất lượng dạy, học ngoại ngữ trong lực lượng. Các đơn vị trong toàn lực lượng, nhất là Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ Cảnh sát biển (viết gọn là Trung tâm) - Cơ quan Thường trực của Ban Chỉ đạo Đề án ngoại ngữ Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển tiếp tục rà soát, xây dựng, hoàn thiện chương trình, nội dung đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ theo hướng chuẩn hóa, thiết thực, hiệu quả, đảm bảo hội nhập với hệ thống giáo dục quốc dân, phù hợp đặc thù quân sự, yêu cầu nhiệm vụ của Cảnh sát biển Việt Nam và phù hợp với đối tượng học. Trong đó, chú trọng nghiên cứu xây dựng các chương trình đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ chuyên ngành (tập trung vào 04 ngoại ngữ: Tiếng Anh, Trung Quốc, Thái Lan và Khmer); hướng trọng tâm vào phục vụ trực tiếp nhiệm vụ đối ngoại Cảnh sát biển, nhiệm vụ thực thi pháp luật trên biển và trong khai thác, sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật, phương tiện hiện đại.

Trung tâm tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt trong thực hiện Đề án ngoại ngữ của Cảnh sát biển Việt Nam, làm hạt nhân đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ cho đội ngũ cán bộ, nhân viên toàn Lực lượng. Để tạo bước đột phá nâng cao chất lượng dạy, học ngoại ngữ, thời gian tới, Trung tâm tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ, giáo viên giảng dạy ngoại ngữ đảm bảo chuẩn hóa về trình độ, năng lực, xem đây là nhân tố quan trọng hàng đầu; đồng thời, tập trung đổi mới mạnh mẽ hơn nữa phương pháp dạy, học ngoại ngữ, phương thức thi, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ngoại ngữ của các đối tượng. Các đơn vị trong toàn lực lượng thực hiện đa dạng hình thức đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ; kết hợp đào tạo chuyên môn nghiệp vụ với nâng cao năng lực, kỹ năng sử dụng ngoại ngữ, làm việc trong môi trường quốc tế; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, phần mềm hỗ trợ dạy, học ngoại ngữ và phát triển các giải pháp dạy, học ngoại ngữ trực tuyến, phù hợp với điều kiện, môi trường Quân đội. Mặt khác, có giải pháp đột phá xây dựng môi trường học tập, sử dụng ngoại ngữ, phù hợp từng cơ quan, đơn vị; nâng cao hiệu quả hoạt động của các câu lạc bộ ngoại ngữ; khuyến khích, động viên cán bộ, nhân viên tự học, tự bồi dưỡng, nhất là học tập và làm theo tấm gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tự học ngoại ngữ, hình thành phong trào sôi nổi để việc học ngoại ngữ trở thành nhu cầu, hoạt động tự giác của mỗi cán bộ, nhân viên.

Tiếp tục huy động các nguồn lực tăng cường đầu tư hiện đại hóa cơ sở vật chất, phương tiện, học liệu phục vụ dạy, học ngoại ngữ, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Trong đó, chú trọng biên soạn, hoàn chỉnh hệ thống giáo trình, tài liệu ngoại ngữ đảm bảo “chuẩn hóa, hiện đại hóa”; xây dựng, phát huy hiệu quả của các phầm mềm dùng chung, cung cấp công cụ, môi trường số phục vụ giảng dạy và tự học ngoại ngữ.

Năm là, mở rộng liên kết trong nước và đẩy mạnh hợp tác quốc về đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ. Hiện nay, xu thế hội nhập quốc tế diễn ra ngày càng sâu rộng, vừa tạo áp lực, nhưng cũng tạo thời cơ tốt cho việc giao lưu, hợp tác đào tạo, thúc đẩy việc dạy và học ngoại ngữ, nên cần tận dụng triệt để điều kiện thuận lợi đó, đẩy mạnh hợp tác quốc tế về đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ. Thời gian tới, theo nhiệm vụ được phân công, Trung tâm tiếp tục tăng cường liên kết với các học viện, nhà trường trong Quân đội và hợp tác quốc tế về đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ. Đồng thời, tăng cường tổ chức các hoạt động giao lưu, hội thảo khoa học, trao đổi, học tập kinh nghiệm đào tạo với các học viện, nhà trường trong Quân đội có uy tín về đào tạo ngoại ngữ và đối tác nước ngoài; qua đó, rèn luyện, nâng cao kỹ năng ngoại ngữ cho cán bộ, giáo viên, học viên và tiếp thu tri thức hiện đại, tiếp cận các mô hình đào tạo tiên tiến trên thế giới. Thực hiện kết hợp chặt chẽ đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ ở trong nước với cử cán bộ đi đào tạo, bồi dưỡng ở nước ngoài để nâng cao năng lực, kỹ năng sử dụng ngoại ngữ, rèn luyện tác phong làm việc chuyên nghiệp trong môi trường quốc tế, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong tình hình mới.

Nâng cao năng lực ngoại ngữ cho cán bộ, nhân viên Cảnh sát biển Việt Nam là yêu cầu cấp thiết, khách quan trong thời kỳ hội nhập, gắn liền với nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo và thực thi pháp luật trên biển. Ngoại ngữ không chỉ là công cụ giao tiếp, mà còn là “sức mạnh mềm” quan trọng trong xây dựng hình ảnh Cảnh sát biển Việt Nam chuyên nghiệp, bản lĩnh và hiện đại, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc từ sớm, từ xa./.

Đại tá ĐOÀN VĂN HIỂU, Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ Cảnh sát biển