Chương trình Hải quân nhân dân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân “vươn khơi, bám biển” không chỉ nhằm thực hiện tốt chức năng đội quân công tác, mà còn trực tiếp góp phần tăng cường đoàn kết quân dân, xây dựng “thế trận lòng dân” trên biển vững chắc. Những năm qua, việc thực hiện Chương trình đã mang lại những kết quả quan trọng. Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề thực tiễn đặt ra, cần tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các giải pháp để nội dung công tác này được thực hiện tốt hơn trong thời gian tới.

Biển, đảo luôn giữ vị trí chiến lược cả về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội và quốc phòng, an ninh của nước ta. Nhận thức sâu sắc điều đó, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị về phát triển kinh tế gắn với tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh, hướng tới mục tiêu đưa nước ta trở thành quốc gia mạnh về biển, phát triển bền vững, thịnh vượng, an ninh, an toàn.

Đoàn công tác của Vùng 4 Hải quân và các đơn vị đồng hành trao quà tặng các gia đình ngư dân có hoàn cảnh khó khăn. Ảnh: qdnd.vn

Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, bên cạnh việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị trung tâm, Hải quân nhân dân Việt Nam luôn tích cực, chủ động, đi đầu trong tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tham gia tích cực, hiệu quả vào phát triển kinh tế - xã hội; giúp Nhân dân giảm nghèo, đền ơn đáp nghĩa, xây dựng cơ sở chính trị, đời sống văn hóa mới,… nhất là trên các địa bàn chiến lược, biên giới, hải đảo. Đặc biệt, chương trình “Hải quân nhân dân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi bám biển” đã được các cơ quan, đơn vị trong Quân chủng triển khai thực hiện hiệu quả. Từ Chương trình, nhiều mô

hình hoạt động được tổ chức nhằm hỗ trợ, giúp đỡ ngư dân khai thác các nguồn lợi từ biển; khuyến khích, động viên ngư dân vươn khơi, bám biển, định cư lâu dài trên các đảo xa bờ để “khi bình là ngư, khi biến là binh”; bảo vệ ngư dân trước thiên tai, thảm họa và sự đe dọa, gây rối của các thế lực nước ngoài; hướng dẫn ngư dân tích cực tham gia vào các hoạt động cảnh giới, trinh sát, tuần tra và phối hợp ngăn cản, xua đuổi các lực lượng nước ngoài xâm phạm, bảo vệ chủ quyền biển, đảo quê hương, v.v. Qua đó, Hải quân nhân dân Việt Nam đã phát huy tốt vai trò làm điểm tựa cho ngư dân “vươn khơi, bám biển”, góp phần củng cố vững chắc “thế trận lòng dân”, tạo nền tảng để xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trên biển, chủ động bảo vệ đất liền “từ sớm, từ xa”, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc.

Tuy nhiên, cùng với những kết quả đạt được, trong phát huy vai trò của Hải quân nhân dân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân “vươn khơi, bám biển” vẫn còn bộc lộ một số bất cập, vướng mắc cần tiếp tục nghiên cứu, tìm giải pháp để công tác này được thực hiện tốt hơn trong thời gian tới.

Một là, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền biển, đảo trong tình hình mới. Công tác tuyên truyền biển, đảo tuy đạt được chất lượng, hiệu quả nhất định nhưng có lúc, có nơi, một số cơ quan, đơn vị, cán bộ, đảng viên và Nhân dân nhận thức chưa đầy đủ về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của biển, đảo đối với phát triển kinh tế, xã hội và quốc phòng, an ninh. Vì vậy, cần tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác này nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của Nhân dân và cộng đồng xã hội về biển, đảo Việt Nam; tạo sự đồng thuận của các tầng lớp Nhân dân, cộng đồng quốc tế về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ta về quản lý, bảo vệ chủ quyền biển, đảo, v.v. Quá trình thực hiện, cần làm tốt công tác nghiên cứu, đánh giá tình hình, xác định nội dung, biện pháp tuyên truyền phù hợp; thường xuyên bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng tuyên truyền cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền biển, đảo của các cơ quan, đơn vị trong Quân chủng. Thường xuyên đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức, biện pháp linh hoạt, sáng tạo, tăng tính hấp dẫn, sự mới mẻ, sinh động để nâng cao hiệu quả tuyên truyền. Tăng cường phối hợp tuyên truyền biển, đảo giữa Hải quân nhân dân Việt Nam với các địa phương và tổ chức, lực lượng liên quan; làm tốt công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm về công tác này, qua đó góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền biển, đảo trong tình hình mới.

Hai là, đổi mới nội dung, hình thức hỗ trợ, giúp đỡ, bảo vệ ngư dân vươn khơi bám biển. Đây là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hỗ trợ, giúp đỡ, bảo vệ ngư dân trong tình hình mới, góp phần giữ vững trạng thái tâm lý vững vàng, ý chí quyết tâm vươn khơi bám biển của ngư dân. Nội dung, hình thức giúp đỡ, bảo vệ ngư dân cần tập trung vào cung cấp thông tin về tình hình các vùng biển Việt Nam. Huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực phục vụ cho công tác hỗ trợ vật chất, kỹ thuật đảm bảo an toàn cho ngư dân hoạt động dài ngày trên biển; bố trí hợp lý nơi neo đậu và cung cấp dầu, nước ngọt, thuốc chữa bệnh, dụng cụ y tế; làm tốt công tác tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn trên biển, v.v. Quá trình thực hiện cần đề cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân đối với công tác hỗ trợ, giúp đỡ, bảo vệ ngư dân. Phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương và các lực lượng liên quan trong cung cấp thông tin, kiểm tra, kiểm soát, giúp đỡ, bảo vệ ngư dân vươn khơi bám biển nhanh chóng, kịp thời. Đồng thời, phát huy hiệu quả vai trò của các đặc khu, khu kinh tế quốc phòng trong cung cấp các dịch vụ y tế, dịch vụ hậu cần nghề cá. Tích cực, chủ động triển khai thực hiện hiệu quả nhiệm vụ phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn trên biển. Huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội nhằm phục vụ thiết thực cho công tác giúp đỡ, bảo vệ ngư dân vươn khơi bám biển.

Ba là, phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, lực lượng trong hướng dẫn và tổ chức cho ngư dân tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Làm tốt công tác này sẽ góp phần phát huy sức mạnh tổng hợp trong thực hiện đường lối, chiến lược quân sự, quốc phòng của Đảng, Nhà nước; xây dựng và củng cố thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới. Quá trình thực hiện, cần phát huy vai trò, trách nhiệm, nâng cao nhận thức của ngư dân về tình hình biển, đảo và yêu cầu bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam, về đường lối quốc phòng, nghệ thuật quân sự và quan điểm, chủ trương, đối sách của Đảng và Nhà nước về giải quyết tranh chấp, bất đồng trên biển. Thường xuyên làm tốt công tác phối hợp, hiệp đồng với cấp ủy, chính quyền địa phương trong xây dựng và thực hiện kế hoạch quản lý, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, tập huấn nghiệp vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo cho ngư dân; tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, củng cố “thế trận lòng dân”, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các địa phương ven biển trong xây dựng và thực hiện kế hoạch huy động, quản lý nguồn nhân lực, tàu thuyền và phương tiện dân sự tham gia đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo; hiệp đồng chặt chẽ với Bộ đội Biên phòng, lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam trong hướng dẫn và tổ chức cho ngư dân tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo; xây dựng, hoàn thiện nội dung, chương trình huấn luyện, diễn tập lực lượng được huy động trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn trên biển. Huy động, quản lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực phục vụ công tác hỗ trợ, bảo vệ ngư dân “vươn khơi, bám biển” kết hợp với bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Bốn là, kết hợp chặt chẽ giữa kinh tế với quốc phòng trong các hoạt động của Bộ đội Hải quân, tạo điều kiện thuận lợi cho giúp đỡ, bảo vệ ngư dân vươn khơi, bám biển. Giải pháp này nhằm tạo ra tiền đề vật chất, tinh thần thiết thực, vững chắc, lâu dài cho ngư dân vươn khơi, bám biển. Quá trình thực hiện cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, Nhân dân và các lực lượng về yêu cầu, nhiệm vụ kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế trên hướng biển của Bộ đội Hải quân trong tình hình mới; phát huy hiệu quả hơn nữa vai trò của Hải quân trong xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - kỹ thuật tại các vùng ven biển và trên các đảo nhằm tạo ra tiền đề, cơ sở vật chất thuận lợi cho công tác hỗ trợ, giúp đỡ, bảo vệ ngư dân vươn khơi, bám biển. Đẩy mạnh kết hợp kinh tế với quốc phòng trong công tác quy hoạch, xây dựng kế hoạch phát triển ở các vùng biển, đảo; ưu tiên nguồn lực cho phát triển các đặc khu, khu kinh tế quốc phòng trên biển nhằm thực hiện có hiệu quả chiến lược quân sự, quốc phòng ở các đặc khu và địa bàn chiến lược. Tiếp tục nâng cao hiệu quả lao động sản xuất, làm kinh tế của các đơn vị trong Quân chủng góp phần nâng cao hiệu quả công tác hỗ trợ, giúp đỡ và bảo vệ ngư dân trong tình hình mới.

Năm là, làm tốt công tác tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, đề xuất với Đảng, Nhà nước về xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, “thế trận lòng dân” trên biển. Thực hiện tốt giải pháp này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả, hiệu lực lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước về biển, đảo. Nâng cao năng lực xử lý các tình huống trên biển nhằm giữ vững độc lập, chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán và lợi ích quốc gia trên các vùng biển góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, làm chỗ dựa vững chắc cho ngư dân vươn khơi, bám biển. Quá trình thực hiện cần tập trung nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, dự báo chiến lược về bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam trong tình hình mới. Chú trọng việc nghiên cứu đề xuất đổi mới, bổ sung cơ chế, chính sách góp phần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về nhiệm vụ xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân trên biển; làm tốt công tác tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước hoàn thiện thể chế, chính sách về hoạt động quản lý biển, bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam; xây dựng tổ chức, biên chế các cơ quan đơn vị trong Quân chủng theo hướng tinh, gọn, mạnh, thực sự là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Những nội dung trên chưa phản ánh tất cả các vấn đề đang đặt ra trong phát huy vai trò của Hải quân nhân dân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân “vươn khơi, bám biển”. Tuy nhiên, đây là những vấn đề quan trọng để các tổ chức, lực lượng, cơ quan, đơn vị có liên quan tham khảo, có chủ trương và biện pháp thực hiện hiệu quả, góp phần phát huy vai trò của Hải quân nhân dân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân “vươn khơi, bám biển” trong tình hình mới.

Đại tá PHẠM ĐỨC HÙNG, Phó Chính ủy Học viện Hải quân