Đánh địch đổ bộ đường không chiến lược là nhiệm vụ quan trọng trong tác chiến phòng thủ chiến lược. Với vai trò là hỏa lực mặt đất chủ yếu tham gia đánh địch đổ bộ đường không chiến lược, việc tổ chức hỏa lực pháo binh khoa học, hợp lý, phát huy cao nhất uy lực, sức mạnh của pháo binh là vấn đề quan trọng cần được nghiên cứu thấu đáo cả lý luận và thực tiễn.

Trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc (nếu xảy ra), khi tiến công xâm lược nước ta, địch có thể tiến hành đổ bộ đường không chiến lược ngay từ đầu hoặc trong quá trình tiến công, nhằm thực hiện ý đồ nhanh chóng đánh chiếm mục tiêu chiến lược.

Quy mô lực lượng địch đổ bộ đường không chiến lược có thể từ một số lữ đoàn đến sư đoàn hoặc hơn, tùy thuộc vào tình hình tác chiến thực tế và khu vực đổ bộ. Để đánh bại lực lượng địch đổ bộ đường không chiến lược, ta sử dụng lực lượng cơ động chiến lược kết hợp với lực lượng tại chỗ để mở các loại hình chiến dịch, thực hiện các trận đánh thích hợp; trong đó, pháo binh là hỏa lực mặt đất chủ yếu trực tiếp chiến đấu, chi viện tác chiến.

Huấn luyện nạp đạn và chuẩn bị bắn của Phân đội 1, Đoàn Pháo binh Bến Hải. Ảnh: qdnd.vn

Tham gia đánh địch đổ bộ đường không chiến lược có các lữ đoàn pháo binh - tên lửa dự bị chiến lược; các lữ đoàn, trung đoàn pháo binh của các quân khu, quân đoàn, sư đoàn; pháo binh - tên lửa của Quân chủng Hải quân và pháo binh khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố trên địa bàn. Trong điều kiện nhu cầu hỏa lực cao, khả năng của ta có hạn, nên cùng với tổ chức, phân chia, sử dụng lực lượng hợp lý, phát huy sức mạnh tổng hợp của pháo binh các cấp, việc tổ chức hỏa lực pháo binh khoa học, hiệu quả là vấn đề rất quan trọng và là nội dung chủ yếu trong nghệ thuật sử dụng pháo binh.

Tổ chức hỏa lực pháo binh đánh địch đổ bộ đường không chiến lược có thể đánh độc lập hoặc tác chiến hiệp đồng binh chủng theo ý định, quyết tâm tác chiến của cấp chiến lược, gồm: hoả lực chi viện đánh địch tại khu vực tập kết lên máy bay; hoả lực chi viện đánh địch tại khu vực, bãi đổ bộ; hoả lực chi viện đánh địch cơ động tiến công sau đổ bộ; hoả lực chi viện xử trí tình huống; hoả lực chi viện cho kết thúc đánh địch đổ bộ đường không. Tuy nhiên, địch đổ bộ đường không chiến lược có quy mô lực lượng lớn, không gian rộng, diễn biến phức tạp, thời gian gấp,… đòi hỏi việc tổ chức hoả lực pháo binh phải rất linh hoạt, nhạy bén. Bài viết tập trung bàn về tổ chức hỏa lực pháo binh đánh địch tại khu vực (bãi) đổ bộ; địch đổ bộ xong cơ động tiến công mục tiêu và xử trí tình huống trong quá trình đánh địch đổ bộ đường không.

1. Hỏa lực chi viện đánh địch tại khu vực (bãi) đổ bộ

Địch đổ bộ đường không chiến lược nhằm thực hiện mục đích chiến lược; vì vậy, khu vực địch lựa chọn đổ bộ thường nằm sâu trong hậu phương của ta, là khu vực địa hình có giá trị chiến dịch, chiến lược thuận lợi tiếp cận các mục tiêu chiến lược trọng yếu. Với ưu thế về phương tiện hiện đại, địch chủ động, linh hoạt về thời gian, địa điểm, phương pháp đổ bộ đường không, có thể gây bất ngờ nhất định về lực lượng và địa điểm đổ quân. Tuy nhiên, để đổ bộ đường không chiến lược, địch bắt buộc phải tổ chức trinh sát lựa chọn khu vực đổ quân, tổ chức hỏa lực dọn bãi, thực hành đổ quân, v.v. Về ta, tác chiến phòng thủ chiến lược trong thế trận chiến tranh nhân dân phát triển cao, được chuẩn bị trước từ thời bình, nên có điều kiện để dự báo và kịp thời phát hiện quân địch đổ bộ đường không chiến lược. Vì thế, trong mọi trường hợp, khi địch đổ bộ sẽ bị lực lượng tại chỗ của ta đánh trả, bao vây, kìm giữ hoặc tác chiến tạo thế buộc địch đổ quân vào khu vực ta đã dự kiến để tổ chức ngăn chặn, bao vây, tiêu diệt.

Chi viện đánh địch tại khu vực (bãi) đổ bộ, nhiệm vụ, mục tiêu bắn của pháo binh nhiều, trong khi đó, khả năng hỏa lực của pháo binh ta có hạn. Vì vậy, để phát huy cao nhất uy lực hỏa lực, sát thương, tiêu diệt lớn lực lượng, phương tiện chiến đấu của địch, chi viện hiệu quả cho các lực lượng đánh địch, người chỉ huy, cơ quan pháo binh phải có kế hoạch sử dụng lực lượng, kế hoạch hỏa lực thống nhất, giao nhiệm vụ kịp thời nhằm phân chia nhiệm vụ bắn phù hợp, bắn đúng thời cơ, không bỏ sót mục tiêu. Trong đó, tổ chức hỏa lực đánh phủ đầu là đòn đánh hiểm và là nét đặc trưng của tác chiến pháo binh, nhằm phát huy lợi thế về khả năng cơ động hỏa lực bằng một số đợt bắn bất ngờ, mãnh liệt vào khu vực (bãi) đổ bộ để sát thương lớn lực lượng, phương tiện của địch, không cho chúng ổn định, liên kết đội hình nhằm thực hiện ý đồ tác chiến. Thời cơ tiến hành hỏa lực đánh phủ đầu hiệu quả nhất là khi địch đổ bộ được khoảng 2/3 lực lượng hoặc đã đổ quân xong nhưng chưa ổn định đội hình, công sự trận địa chưa có hoặc chưa vững chắc. Để đạt hiệu quả cao, người chỉ huy và cơ quan chủ nhiệm pháo binh cần nắm chắc thời cơ, triệt để sử dụng pháo binh tại chỗ của khu vực phòng thủ kết hợp với một số đơn vị pháo tự hành, pháo phản lực chiến dịch, chiến lược tập kích khu vực (bãi) đổ bộ đường không của địch bằng một số đợt bắn gấp, bắn loạt, đảm bảo phát huy ưu thế, sở trường của từng loại pháo, tránh bộc lộ sớm lực lượng, ý định tác chiến của ta và hạn chế thương vong do hỏa lực địch gây ra.

Trên cơ sở kết quả hỏa lực đánh phủ đầu, pháo binh cần nhanh chóng chuyển sang hỏa lực chi viện cho cơ động triển khai lực lượng tiến công địch tại các khu vực (bãi) đổ bộ. Cơ động lực lượng vào triển khai tiến công địch tại các khu vực (bãi) đổ bộ là giai đoạn khó khăn nhất, có ý nghĩa quyết định trong tiến công địch đổ bộ đường không; do đó, cần sử dụng bộ phận lực lượng pháo binh chiến lược kết hợp với lực lượng pháo binh tại chỗ để kiềm chế, chế áp các trận địa hỏa lực, bắn sát thương, tiêu diệt sinh lực, hỏa khí địch ở các khu vực (bãi) đổ bộ trên các hướng tiến công. Để nâng cao hiệu quả hỏa lực, các đơn vị pháo binh cần kết hợp phương pháp bắn gấp với bắn tốc độ đều để sát thương địch. Quá trình bắn phải nắm chắc hành động của bộ binh, xe tăng ta để kịp thời chuyển di hỏa lực. Sau khi các lực lượng đã hoàn thành triển khai chuẩn bị tiến công, pháo binh tổ chức hỏa lực chuẩn bị ngắn để phá hủy công sự, sát thương sinh lực; kiềm chế, chế áp các trận địa hỏa lực và sở chỉ huy các cấp của địch để chi viện cho bộ binh, xe tăng xung phong đánh chiếm mục tiêu. Thời gian hỏa lực chuẩn bị ngắn, thường từ 03 đến 05 phút; vận dụng linh hoạt các phương pháp bắn gấp, bắn tốc độ đều để nâng cao hiệu quả sát thương địch. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, sau hỏa lực chuẩn bị ngắn, các đơn vị pháo binh phải nhanh chóng chuyển làn bắn các mục tiêu sâu bên trong và bên sườn các hướng, mũi tiến công. Khi bộ binh, xe tăng xung phong phát triển chiến đấu, sẽ có nhiều mục tiêu mới xuất hiện cần phải tiêu diệt, chế áp; do đó, cần sử dụng pháo binh tập trung hỏa lực chế áp trận địa hỏa lực, sở chỉ huy cấp lữ đoàn, sư đoàn, sinh lực, hỏa khí tập trung hoặc co cụm; sử dụng pháo binh cấp chiến dịch, chiến thuật chi viện cho bộ binh phát triển tiến công tiêu diệt địch tại khu vực, bãi đổ bộ.

2. Hỏa lực chi viện đánh địch cơ động tiến công mục tiêu

Trường hợp địch tổ chức đổ bộ đường không thành công, chúng sẽ nhanh chóng liên kết lực lượng, ổn định đội hình để tổ chức tiến công mục tiêu trọng yếu của ta. Đánh địch cơ động tiến công mục tiêu là nhiệm vụ tác chiến rất khó khăn, phức tạp, bởi thời gian chuẩn bị gấp; địch được hỏa lực không quân, tên lửa, pháo binh chi viện rất mạnh, tác chiến điện tử rộng rãi. Vì thế, người chỉ huy, cơ quan chủ nhiệm pháo binh cấp chiến lược và các đơn vị pháo binh phải nắm chắc tình hình địch, khả năng của ta và địa hình, trên cơ sở quyết tâm tác chiến của các cấp để tổ chức hỏa lực pháo binh cho phù hợp trên từng hướng, giai đoạn, nhiệm vụ. Trong đó, cơ quan chủ nhiệm pháo binh cần chỉ đạo lực lượng pháo binh tại chỗ của các khu vực phòng thủ, pháo binh của các đơn vị thực hiện các chiến dịch, trận đánh nhanh chóng chi viện tác chiến tạo thế, kịp thời ngăn chặn, buộc địch tạm dừng trên khu vực địa hình bất lợi theo ý định của ta. Khi cần thiết có thể sử dụng một bộ phận pháo binh cấp chiến lược chi viện hỏa lực, tạo điều kiện cho binh chủng hợp thành cơ động triển khai lực lượng tiến công. Mục tiêu bắn chủ yếu là sinh lực, phương tiện địch ở đầu và cuối đội hình để buộc địch phải tạm dừng, đội hình bị rối loạn, hình thành các cụm mục tiêu ở địa hình bất lợi. Khi đó, pháo binh vận dụng linh hoạt các hình thức bắn, như: bắn chặn, bắn địch hành quân, bắn tập trung với phương pháp bắn gấp mãnh liệt thành các đợt dồn dập để chế áp trận địa hỏa lực, sở chỉ huy, tiêu diệt sinh lực, xe tăng, thiết giáp và các phương tiện cơ động của địch.

Khi lực lượng binh chủng hợp thành đã triển khai sẵn sàng tiến công; pháo binh nhanh chóng tổ chức một đợt hỏa lực chuẩn bị ngắn từ 05 đến 07 phút để sát thương bộ phận địch trên các hướng tiến công. Hỏa lực chi viện xung phong phát triển chiến đấu được tổ chức kế tiếp hỏa lực chuẩn bị ngắn, nhằm tiếp tục sát thương lớn quân địch ở phía trước, bên sườn các hướng tiến công, tạo điều kiện cho bộ binh, xe tăng phát triển chiến đấu. Trong giai đoạn này, có thể sử dụng phần lớn pháo binh trực thuộc tập trung chế áp, tiêu diệt trận địa hỏa lực và sở chỉ huy cấp lữ đoàn, sư đoàn địch và các mục tiêu liên quan; pháo binh chiến dịch và pháo binh đi cùng các hướng tiến công chi viện theo yêu cầu tác chiến trên từng hướng; mục tiêu bắn chủ yếu là sinh lực, hỏa khí địch lâm thời phòng ngự, địch phản kích, trận địa pháo binh và sở chỉ huy các cấp; vận dụng linh hoạt các hình thức bắn tập trung, bắn đơn lẻ vào các mục tiêu cố định; tổ chức bắn chặn vào đội hình địch cơ động phản kích, địch rút chạy.

3. Tổ chức hỏa lực chi viện xử trí tình huống

Với khả năng cơ động cao, phương tiện bay hiện đại và tổ chức nghi binh chặt chẽ, địch có thể đổ bộ đường không ngoài khu vực ta dự kiến. Khi đó, ta cần nhanh chóng điều chỉnh quyết tâm, kế hoạch tác chiến theo tình hình mới; đồng thời, chỉ đạo các lực lượng nhanh chóng điều chỉnh phương án đánh địch. Với khả năng cơ động cao về hỏa khí và hỏa lực, pháo binh là lực lượng quan trọng đánh địch đổ bộ đường không chiến lược ngoài dự kiến. Để hoàn thành nhiệm vụ, người chỉ huy, cơ quan chủ nhiệm pháo binh phải linh hoạt, sáng tạo điều chỉnh thế bố trí và nhiệm vụ hỏa lực. Để tổ chức hỏa lực pháo binh đạt hiệu quả cao, có thể sử dụng pháo binh bộ đội địa phương tại chỗ, pháo binh bộ đội chủ lực trong phạm vi tầm bắn nhanh chóng đánh phủ đầu các bãi đổ quân của địch; đồng thời, chỉ đạo điều chỉnh thế trận một số đơn vị pháo binh trực thuộc và các đơn vị liên quan để chi viện hỏa lực cho binh chủng hợp thành cơ động triển khai đánh địch đổ bộ ngoài khu vực dự kiến.

Trường hợp lực lượng đổ bộ đường không chiến lược bị tổn thất nặng, có nguy cơ bị tiêu diệt, địch sẽ co cụm, tổ chức bốc rút. Nắm thời cơ, ta cần nhanh chóng đẩy nhanh tốc độ tiến công, áp sát địch, hạn chế địch phân tuyến để dùng hỏa lực bảo vệ đội hình bốc rút; đồng thời, sử dụng hỏa lực pháo binh truy kích địch. Nếu địch bốc rút bằng trực thăng, phải nhanh chóng tổ chức hỏa lực chế áp các khu vực địch bốc quân. Nếu địch rút chạy bằng đường bộ, phải nhanh chóng tổ chức hỏa lực bắn chặn, tập trung hỏa lực bắn vào đội hình địch; đồng thời, chế áp các trận địa hỏa lực địch cản trở hành động của ta. Do thời cơ đánh địch rút chạy diễn ra rất nhanh, lực lượng pháo binh các cấp phải bắn gấp mãnh liệt vào đội hình địch là chủ yếu để tranh thủ thời cơ và nâng cao hiệu quả sát thương địch.

Tổ chức hỏa lực pháo binh hợp lý, khoa học, sáng tạo, hiệu quả có ý nghĩa quan trọng, quyết định trực tiếp đến kết quả hoàn thành nhiệm vụ đánh địch đổ bộ đường không chiến lược trong tác chiến phòng thủ chiến lược. Đây là vấn đề thuộc nghệ thuật tác chiến luôn vận động, phát triển. Vì vậy, cần phải tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn chỉnh cả về lý luận và thực tiễn.

Đại tá BÙI NGỌC TUYÊN, Binh chủng Pháo binh