“Thế trận lòng dân” là cội nguồn sức mạnh nội sinh của dân tộc - một giá trị độc đáo, đặc sắc trong nghệ thuật quân sự Việt Nam. Trong bối cảnh hiện nay, việc Quân đội tham gia xây dựng thế trận đặc biệt này càng có ý nghĩa quan trọng. Bài viết đề cập đến một số nội dung trọng tâm cần nghiên cứu, vận dụng.

Lịch sử đã minh chứng: khi “lòng dân thuận” thì nước mạnh, “lòng dân không yên” thì nước suy. Đây là bài học sống còn trong lịch sử hàng nghìn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc ta.

Quân khu 7 khởi công xây dựng công trình văn hóa, thể thao ở chùa Sóc Lớn, xã Lộc Khánh, huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước. Nguồn: baoquankhu7.vn

Kế thừa và phát huy truyền thống của dân tộc, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt coi trọng xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, đây là quan điểm xuyên suốt, nhất quán, nhờ đó mà sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, đánh đuổi các đế quốc lớn, giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Thấu triệt đường lối, quan điểm của Đảng, những năm qua, Quân đội đã tích cực, chủ động tham gia làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của toàn dân đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; tham gia xây dựng cấp ủy, chính quyền các cấp trong sạch, vững mạnh; giúp đỡ nhân dân phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, v.v. Những việc làm đó đã góp phần tăng cường niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước, Quân đội và chế độ xã hội chủ nghĩa; phát huy ý chí, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, thiết thực xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc tham gia xây dựng “thế trận lòng dân” của một số cơ quan, đơn vị trong thời gian qua có lúc, có nơi vẫn chưa thực sự được chú trọng; hình thức, biện pháp thực hiện chưa thật linh hoạt, sáng tạo nên hiệu quả chưa cao. Cùng với đó, trước một bộ phận cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, cùng sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch đã và đang tác động không nhỏ đến nhận thức, tư tưởng, tình cảm và niềm tin của nhân dân. Trước tình hình đó, với chức năng “đội quân công tác”, các cơ quan, đơn vị Quân đội cần tích cực, chủ động, sáng tạo hơn nữa trong tham gia xây dựng “thế trận lòng dân”.

Để làm tốt vấn đề này, theo tác giả, cần thực hiện có hiệu quả một số nội dung, giải pháp chủ yếu dưới đây.

Một là, tham gia làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền, làm chuyển biến mạnh mẽ nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp và nhân dân đối với chủ trương xây dựng “thế trận lòng dân”. Đây là giải pháp nền tảng, quyết định đến xây dựng “thế trận lòng dân”. Bởi, có nhận thức đúng về chủ trương này mới đề cao trách nhiệm và nỗ lực thực hiện. Vì vậy, các cơ quan, đơn vị, nhất là cơ quan quân sự địa phương cần coi trọng công tác nghiên cứu, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương đổi mới công tác thông tin tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng trong hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với nhiệm vụ quan trọng này. Nội dung tập trung vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về “cách mạng là sự nghiệp của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, chính nhân dân là người làm nên những thắng lợi lịch sử”; quan điểm, chủ trương, chính sách về dân tộc, tôn giáo, về đại đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Quá trình thực hiện, vận dụng sáng tạo các hình thức, phương pháp, như: kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục thường xuyên với giáo dục chuyên đề gắn với các sự kiện chính trị của đất nước; phát huy vai trò của các tổ chức, lực lượng, phương tiện truyền thông và thiết chế văn hóa; đẩy mạnh các phong trào thi đua nhằm xây dựng, nhân rộng các điển hình tiên tiến, tạo chuyển biến căn bản về trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp, các ngành, các đơn vị lực lượng vũ trang đối với công tác quan trọng này. Qua đó, thực hiện tốt phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”, Quy chế Dân chủ ở cơ sở trong mọi lĩnh vực, nhất là các lĩnh vực liên quan trực tiếp đến đời sống dân sinh. Đồng thời, cơ quan quân sự tiếp tục tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm chăm lo giải quyết hài hòa các quan hệ lợi ích, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; không ngừng cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân với những chủ trương phát triển kinh tế - xã hội phù hợp địa bàn và các hoạt động thiết thực: “Đền ơn đáp nghĩa”, “Vì người nghèo”, “Tinh thần tương thân, tương ái”, v.v. Cùng với đó, phát huy vai trò của nhân dân tham gia xây dựng, tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm mọi âm mưu, hành động chia rẽ, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần củng cố, tăng cường “thế trận lòng dân” vững chắc, phát huy sức mạnh đoàn kết, tạo sự đồng thuận của nhân dân trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc.

Hai là, tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở trong sạch, vững mạnh. Đây không chỉ là yêu cầu, nhiệm vụ tất yếu khách quan, mà còn là bản chất, truyền thống tốt đẹp của Quân đội nhân dân Việt Nam. Để thực hiện tốt nhiệm vụ quan trọng này, cơ quan quân sự các cấp tăng cường bồi dưỡng cho cán bộ, chiến sĩ nắm vững những vấn đề liên quan trực tiếp tới tình hình kinh tế - chính trị, văn hóa - xã hội, phong tục tập quán, tín ngưỡng của nhân dân; năng lực tham mưu, phối hợp với các lực lượng để giải quyết những vấn đề nảy sinh. Để tham gia xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh, các đơn vị cần tích cực tham mưu, đề xuất với cấp ủy địa phương chủ trương, biện pháp lãnh đạo củng cố, xây dựng các tổ chức vững mạnh; bảo đảm mọi thôn, bản, ấp đều có chi bộ hoặc tổ đảng. Đồng thời, đề xuất nội dung lãnh đạo sát thực, phương pháp sinh hoạt sáng tạo, hiệu quả; trong đó, chú trọng lồng ghép việc quán triệt nghị quyết, chủ trương của địa phương trong các buổi sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, giao lưu kết nghĩa do đơn vị Quân đội tổ chức. Thường xuyên bám sát địa bàn, phát hiện, bồi dưỡng các nhân tố, tạo nguồn phát triển đảng cho địa phương. Bên cạnh đó, phát huy tốt vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính quyền những nội dung hướng tới sự ổn định và phát triển của địa phương (công tác tham mưu về kế hoạch; nội dung hoạt động của công tác quân sự, quốc phòng,…). Đặc biệt, tham mưu thực hiện tốt chức năng quản lý Nhà nước về quốc phòng, an ninh, xây dựng nền quốc phòng toàn dân và thế trận quốc phòng toàn dân; nhận định, đánh giá đúng tình hình và xây dựng các phương án bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội phù hợp, bảo đảm sự ổn định để phát triển. Cùng với đó, phối hợp với các lực lượng đấu tranh, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, xây dựng, củng cố niềm tin của nhân dân đối với hệ thống chính trị cơ sở; từ đó, đề cao quyền công dân trong tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh.

Ba là, tích cực tham gia công tác dân vận, giúp dân phát triển kinh tế, văn hóa, xóa đói, giảm nghèo. Đây là một mặt hoạt động quan trọng của công tác đảng, công tác chính trị, vừa mang tính đặc thù, tính tổng hợp cao, được tiến hành theo các nguyên tắc, quy chế, quy định, vừa phải linh hoạt, mềm dẻo, phù hợp với đặc điểm, tình hình cụ thể của từng địa phương. Để đạt hiệu quả cao, các cơ quan, đơn vị trước hết cần tập trung giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy các cấp và cán bộ, chiến sĩ đối với công tác dân vận trong tình hình mới, tạo cơ sở, nền tảng đảm bảo cho công tác dân vận đạt hiệu quả thiết thực. Quá trình giáo dục bảo đảm tính toàn diện, đồng bộ, thống nhất, có trọng tâm, trọng điểm, nhất là những vấn đề liên quan trực tiếp đến nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị và đặc điểm, tình hình của mỗi địa phương; đồng thời phải được tiến hành thường xuyên, bằng nhiều hình thức, biện pháp sát với thực tiễn, đối tượng. Qua đó, làm chuyển biến sâu sắc về nhận thức, hành động của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với công tác này trong tình hình mới; cán bộ, chiến sĩ nhận thức rõ việc tiến hành công tác dân vận vừa là chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, vừa là tình cảm và trách nhiệm chính trị của mỗi quân nhân đối với nhân dân,… từ đó, sẵn sàng đến những nơi khó khăn, gian khổ, phức tạp nhất để giúp đỡ nhân dân, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân. Đồng thời, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong triển khai thực hiện Quy chế số 718-QC/QUTW, ngày 05/11/2021 của Quân ủy Trung ương về công tác dân vận của Quân đội nhân dân Việt Nam; thường xuyên rà soát, điều chỉnh, bổ sung bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn của cơ quan, đơn vị mình; xây dựng nghị quyết lãnh đạo, kế hoạch thực hiện bảo đảm sát, đúng, chặt chẽ, hiệu quả; huy động sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong tiến hành công tác dân vận.

Quá trình thực hiện, các cơ quan, đơn vị cần đẩy mạnh học tập, làm theo phong cách dân vận của Bác: “Trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân”; bám sát phương châm “Nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin”. Tích cực đổi mới, đa dạng hóa hình thức, phương thức tiến hành công tác dân vận, trọng tâm hướng vào giúp nhân dân xóa đói, giảm nghèo; phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, cứu hộ, cứu nạn, v.v. Chú trọng triển khai thực hiện hiệu quả các hình thức kết nghĩa; hành quân dã ngoại làm công tác dân vận; tổ, đội công tác tăng cường cho cơ sở. Phối hợp chặt chẽ với cơ quan dân vận và các tổ chức chính trị - xã hội ở địa phương trong thực hiện Phong trào thi đua “Dân vận khéo”, xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”, gắn với thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giảm nghèo bền vững; các phong trào thi đua, các cuộc vận động trong và ngoài Quân đội. Chủ động nghiên cứu, giải quyết các vấn đề mới nảy sinh, nhất là trên địa bàn biên giới, biển, đảo, các trung tâm đô thị, khu công nghiệp, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tôn giáo. Đa dạng hóa các hình thức vận động nhân dân vùng biên giới; phát huy vai trò của chức sắc, chức việc, già làng, trưởng bản, người có uy tín để tiến hành công tác dân vận, góp phần hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển. Đặc biệt, tiếp tục thực hiện tốt vai trò nòng cốt, là chỗ dựa tin cậy của nhân dân trong phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. Chủ động phối hợp cùng các lực lượng kịp thời phát hiện, đấu tranh ngăn chặn, phòng, chống có hiệu quả hoạt động chống phá của các thế lực thù địch hòng chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân, v.v.

Quá trình thực hiện các giải pháp trên, các cơ quan, đơn vị Quân đội cần vận dụng linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với từng đối tượng, địa bàn; trong đó, chú trọng địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tôc thiểu số, v.v. Qua đó góp phần xây dựng “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc, tạo nền tảng đưa đất nước vững vàng bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Đại tá PHẠM ANH TUẤN, Chủ nhiệm Chính trị Quân khu 7