Tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng là một nội dung căn bản, cốt lõi trong hệ thống tư tưởng của Người. Hiện nay, trước yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc, xây dựng và chỉnh đốn Đảng trong tình hình mới, việc vận dụng tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ nói chung, cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở trong Quân đội nói riêng vừa là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài, vừa là yêu cầu cấp bách.

Là người tổ chức, giáo dục, rèn luyện Quân đội ta trở thành quân đội cách mạng, bách chiến, bách thắng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm, chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội, trong đó có đội ngũ cán bộ chính trị vững mạnh về mọi mặt, nhất là phải có phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, đạo đức là “gốc” của người cách mạng, giống như gốc rễ của cây, như ngọn nguồn của sông suối, “sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”¹.

Học viên sau khi tốt nghiệp Trường Sĩ quan Chính trị sẽ trở thành những cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở. Ảnh: daihocchinhtri.edu.vn

Với tư cách là những cán bộ của Đảng hoạt động trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng, cán bộ chính trị trong Quân đội “có trách nhiệm trực tiếp chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, tổ chức tiến hành các nội dung công tác đảng, công tác chính trị theo chức trách, nhiệm vụ; tham gia xây dựng, tổ chức thực hiện các kế hoạch công tác chung của đơn vị”². Thực tế cho thấy, trong quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của đơn vị cơ sở, đội ngũ cán bộ chính trị có vai trò rất quan trọng, nhất là cán bộ chính trị giữ vị trí chủ trì về chính trị. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Tư cách của chính trị viên có ảnh hưởng rất quan trọng đến bộ đội. Người chính trị viên tốt, thì bộ đội ấy tốt. Người chính trị viên không làm tròn nhiệm vụ, thì bộ đội ấy không tốt”³. “Đối với bộ đội, chính trị viên phải thân thiết như một người chị, công bình như một người anh, hiểu biết như một người bạn”⁴; đồng thời, chính trị viên “phải làm người kiểu mẫu trong mọi việc”⁵.

Để hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ, theo Hồ Chí Minh, đội ngũ này phải có đủ trình độ, phẩm chất, năng lực,… trong đó trước hết là phải thực sự tiêu biểu về đạo đức cách mạng, tuyệt đối trung với nước, trung với Đảng, hiếu với dân; luôn đoàn kết, thương yêu chiến sĩ, đồng đội; có ý thức kỷ luật cao; thực sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; có tinh thần quốc tế trong sáng.

Thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, những năm qua, được sự quan tâm giáo dục, rèn luyện của tổ chức, đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở luôn nêu cao trách nhiệm, tích cực học tập, tu dưỡng, rèn luyện nâng cao phẩm chất đạo đức cách mạng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Tuy nhiên, vẫn còn có một số cán bộ “thiếu tự giác, gương mẫu trong tu dưỡng, rèn luyện, giảm sút ý chí, sa vào chủ nghĩa cá nhân… nể nang, né tránh, ngại va chạm”⁶,… điều đó đã ít nhiều làm ảnh hưởng đến truyền thống, uy tín của Quân đội, phẩm chất và hình ảnh cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”.

Hiện nay, trước yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, nhất là công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng đặt ra yêu cầu ngày càng cao về phẩm chất đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên. Vì vậy, nâng cao phẩm chất đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ nói chung, cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở nói riêng theo tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề rất quan trọng. Muốn vậy, cần tập trung thực hiện tốt những nội dung, giải pháp chủ yếu sau:

Một là, nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết của việc nâng cao đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Theo đó, cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, cơ quan chức năng các cấp cần vận dụng linh hoạt các hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục làm cho đội ngũ cán bộ chính trị nhận thức rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng là kim chỉ nam để học tập, làm theo, tu dưỡng, rèn luyện trở thành người cán bộ, đảng viên “vừa hồng, vừa chuyên”. Đó là tình cảm thiêng liêng, trách nhiệm của người cán bộ chính trị đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu và sự tiến bộ của bản thân. Đồng thời, học tập, quán triệt nắm chắc các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng về đạo đức cách mạng, trọng tâm là: Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị (khóa XII) về tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Quy định số 144-QĐ/TW, ngày 09/5/2024 của Bộ Chính trị (khóa XIII) về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới; Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 16/01/2025 của Bộ Chính trị (khóa XIII) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; Nghị quyết số 847-NQ/QUTW, ngày 28/12/2021 của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới, v.v. Đây là những văn bản quy định rất rõ ràng, vừa có sự kế thừa, vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh và những quy định trước đó của Đảng; song, cũng xuất phát từ nhu cầu cấp bách của thực tiễn về đạo đức cách mạng, trên cơ sở đó đề cao trách nhiệm, tự giác thực hiện.

Hai là, đề cao trách nhiệm tự giác tu dưỡng, rèn luyện, nêu gương của cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở trong thực hành phẩm chất đạo đức cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”⁷, và nhấn mạnh: “Mỗi người chỉ huy về quân sự cũng như về chính trị, phải làm kiểu mẫu. Phải giữ đúng đạo đức của quân nhân”⁸. Do đó, cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở phải tích cực tu dưỡng, rèn luyện, nêu gương, nói đi đôi với làm về thực hành phẩm chất đạo đức cách mạng; thực sự coi đây là nhu cầu tự thân và thực hiện một cách thường xuyên, kiên trì, bền bỉ, tự giác, mọi lúc, mọi nơi, trong mọi mối quan hệ xã hội. Luôn thể hiện quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, với các biện pháp cụ thể, thiết thực, hiệu quả, kiên trì thực hiện cho được nhiệm vụ, mục tiêu, chỉ tiêu đề ra; không vì khó khăn mà bỏ dở. Đặt lợi ích của tập thể, đơn vị lên trên hết; chú trọng xây dựng lối sống trong sạch, liêm khiết, ham làm, ham học, ham tiến bộ, không tham địa vị, tiền tài; chính trực trong thực hiện nhiệm vụ, ngay thẳng trong mọi công việc, có bản lĩnh đấu tranh bảo vệ cái đúng, cái đẹp, phê phán cái sai, cái xấu; trọng liêm sỉ, danh dự, chủ động nhận trách nhiệm về mình, không né tránh, đùn đẩy, không xa hoa, lãng phí, phô trương, hình thức từ việc to đến việc nhỏ. Kiên quyết đấu tranh phòng, chống chủ nghĩa cá nhân và những căn bệnh do nó sinh ra trong đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở.

Ba là, thường xuyên tiến hành hiệu quả tự phê bình và phê bình, “tự soi, tự sửa”, giúp mỗi cán bộ tự kiểm soát bằng trách nhiệm đạo đức, nâng cao năng lực tự chủ, phòng ngừa sai lầm, không để khuyết điểm nhỏ tích tụ thành khuyết điểm lớn. Theo đó, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp ở đơn vị cơ sở cần thường xuyên giáo dục nâng cao nhận thức để cán bộ, đảng viên nói chung, cán bộ chính trị nói riêng nhận thức rõ vai trò, mục đích, nội dung, phương pháp, yêu cầu trong tự phê bình và phê bình theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là phương pháp, vũ khí sắc bén để xây dựng, chỉnh đốn Đảng, mỗi cán bộ, đảng viên “tự soi, tự sửa”. Các cấp ủy, tổ chức đảng cần duy trì nghiêm nền nếp, chế độ sinh hoạt tự phê bình và phê bình; thực hiện tốt phương châm tự phê bình và phê bình từ trên xuống dưới, tập thể trước, cá nhân sau, đảng viên trước, quần chúng sau, tự phê bình trước, phê bình sau; phê bình việc, không phê bình người. Mỗi cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở cần thực hành tự phê bình và phê bình với thái độ thành khẩn, trung thực, thật thà, tinh thần xây dựng, đoàn kết, thân ái, vì sự tiến bộ của tổ chức, đoàn thể, của đồng chí và của chính bản thân mỗi người; phải nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nhất là những mặt còn yếu kém; đề ra các biện pháp khắc phục, sửa chữa thiết thực, khả thi; tránh tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, “dĩ hòa vi quý”, “bằng mặt, không bằng lòng”, lợi dụng tự phê bình và phê bình để vuốt ve, ca tụng hoặc định kiến, trù dập, nói xấu, hạ bệ lẫn nhau.

Bốn là, cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao phẩm chất đạo đức cho cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở. Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần tiếp tục triển khai đồng bộ các nhóm nhiệm vụ, giải pháp xây dựng Đảng vững mạnh về đạo đức; đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với Cuộc vận động phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới; tổ chức hiệu quả phong trào Thi đua Quyết thắng; định kỳ sơ kết, tổng kết, tôn vinh, khen thưởng và kịp thời phổ biến, nhân rộng các điển hình tiên tiến trong giáo dục và thực hành đạo đức cách mạng. Cùng với đó, các cấp ủy, tổ chức đảng tiếp tục lãnh đạo làm tốt công tác cán bộ, bảo đảm nghiêm túc, chặt chẽ, nhất là về công tác đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bố trí, sắp xếp, sử dụng đội ngũ cán bộ chính trị đúng nguyên tắc, quy trình, quy định của Đảng. Chú trọng làm tốt công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở; kiên quyết ngăn ngừa, khắc phục những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Đồng thời, chú trọng xây dựng môi trường văn hóa quân sự trong sạch, lành mạnh ở các đơn vị cơ sở; tập trung xây dựng tổ chức đảng; tổ chức chỉ huy, các tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân vững mạnh, hoạt động đúng chức năng, nhiệm vụ. Chăm lo xây dựng các mối quan hệ trong đơn vị tốt đẹp, lành mạnh; xây dựng doanh trại chính quy, cảnh quan môi trường sáng, xanh, sạch, đẹp; củng cố, phát huy hiệu quả các thiết chế văn hóa.

Thường xuyên quan tâm, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, nhu cầu, lợi ích chính đáng để đội ngũ cán bộ chính trị ở cơ sở yên tâm công tác, ra sức tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, cống hiến sức lực, trí tuệ vào xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

TS. NGUYỄN VĂN THƯỞNG, Trường Sĩ quan Chính trị
____________________       

1 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 292.

2 - Ban Bí thư - Quy định số 334-QĐ/TW, ngày 27/6/2025 về tổ chức cơ quan chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam, H. 2025, tr. 02.

3 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 484.

4 - Sđd, tr. 484.

5 - Sđd, tr. 485.

6 - QUTW – Nghị quyết số 847-NQ/QUTW, ngày 28/12/2021 về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới, H. 2021, tr. 01.

7 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 11, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 612.

8 - Sđd, Tập 5, tr. 236.